Zakończenie
Wykład 15
Ekonomika Przedsiębiorczości
Prof. Tomasz Mickiewicz
16.12.2010 1
Teoria kosztów transakcyjnych
lð Transakcje jako podstawowa jednostka analizy.
lð Ocena atrybutów transakcji, w tym czÄ™stotliwość,
niepewność i specyficzność aktywów.
lð Dostosowanie atrybutów instytucjonalnych: bodz
ców,
struktur kontroli, struktur ustrojowych do tych atrybutów.
lð PodejÅ›cie komparatywne.
lð Charakter interdyscyplinarny: ekonomia, prawo i teoria
organizacji.
lð RdzeÅ„ wspólny z ekonomiÄ… to efektywność jako kryterium
oceny oraz założenie o intencjonalnej (choć ograniczonej)
racjonalności.
lð ZaÅ‚ożenie o racjonalnoÅ›ci pozwala na możliwość rozwiniÄ™cia
teorii w kierunku formalizacji (np. model kaucji).
16.12.2010 2
Teoria kosztów transakcyjnych c.d.
lð Cechy wyróżniajÄ…ce w podejÅ›ciu do badania organizacji:
lð UjÄ™cie mikroanalityczne
lð BezpoÅ›rednie formuÅ‚owanie zaÅ‚ożeÅ„ behawioralnych
lð PojÄ™cie specyficznoÅ›ci zasobów
lð Porównawcze ujÄ™cie instytucjonalne
lð PrzedsiÄ™biorstwo jako struktura ustrojowa a nie tylko
funkcja produkcji
lð Nacisk na ustrojowe ramy okreÅ›lajÄ…ce umowy ex post, z
naciskiem na prywatne mechanizmy ustrojowe.
lð W organizacjach gospodarki rynkowej różnice
instytucjonalne wynikają z oszczędzania kosztów
transakcyjnych. To odróżnia teorię kosztów transakcyjnych od
uzasadnień technologicznych i uzasadnień opartych na
władzy (& teoriach strategicznych). Jednak różne
uzasadnienia mogą występować wspólnie.
16.12.2010 3
Koszty transakcyjne
lð Koszty ex ante: opracowywanie i negocjowanie porozumieÅ„.
lð Koszty ex post:
lð Ustanowienie i koszty operacyjne struktury ustrojowej, która
obejmuje monitoring i do której odnosi się spory i w ramach
której je się rozwiązuje.
lð Koszty zwiÄ…zane z niedostatecznymi adaptacjami,
wynikającymi z trudności osiągnięcia porozumienia wtedy
gdy zachodzi potrzeba zmian.
lð Koszty rokowaÅ„ zwiÄ…zane z adaptacjami (dostosowaniami).
lð Koszty zwiÄ…zania (koszty zabezpieczajÄ…ce zobowiÄ…zania)
lð Zarówno niepewność jak i otoczenie biznesowe (obyczaje,
praktyki, formalne otoczenie prawne) traktowane jako dane.
Otoczenie to obejmuje m. in. poziom zaufania i kapitału
społecznego.
16.12.2010 4
Neutralność wobec ryzyka
lð Neutralność wobec ryzyka jest zaÅ‚ożeniem upraszczajÄ…cym.
lð Jest ono bardziej uzasadnione w transakcjach handlowych
między przedsiębiorstwami (np. na pośrednich rynkach
półproduktów), ale abstrahuje od ważnego problemu postaw
wobec ryzyka samych menadżerów.
lð Jednak najważniejszÄ… korzyÅ›ciÄ… z zaÅ‚ożenia o neutralnoÅ›ci
wobec ryzyka jest to, że umożliwia ono analizę w kategoriach
efektywności.
16.12.2010 5
Implikacje dla nauk prawnych
lð Rola prawników gospodarczych jako 'inżynierów kosztów
transakcyjnych'.
lð Badanie umów jest wzbogacone przez zrozumienie w jaki
sposób zidentyfikować kombinację struktur prywatnych i
publicznych, które najlepiej służą interesom stron.
lð WiÄ™ksze zainteresowanie tym co strony umowy robiÄ…, niż
tym co uzgodniły początkowo  zainteresowanie transakcjami
częściowo zrealizowanymi, trwającymi.
16.12.2010 6
Integracja
lð Integracja może prowadzić do niższych kosztów
transakcyjnych, zwłaszcza przy specyficznych zasobach.
lð JednoczeÅ›nie czÄ™sto optymalnym rozwiÄ…zaniem sÄ… ustroje
pośrednie  długotrwałe powiązania aktorów gospodarczych.
lð Zintegrowana struktura nie może (i nie powinna) odtwarzać
silnych bodz
ców rynkowych.
lð Podlega też ona kosztom biurokratycznym.
lð Każde możliwe rozwiÄ…zanie instytucjonalne charakteryzujÄ…
pewne ułomności. Przedmiotem analizy porównawczej jest
minimalizacja tych ułomności, czyli kosztów transakcyjnych.
16.12.2010 7
Innowacje organizacyjne
lð Joseph Schumpeter wskazywaÅ‚ na innowacje organizacyjne
czyli nowe formy współpracy gospodarczej wprowadzane
przez przedsiębiorców jako jeden z głównych czynników
rozwoju.
lð W historii gospodarczej ostatnich 300 lat, innowacje
organizacyjne były obok rozwoju technologii motorem
postępu gospodarczego. Warunki gospodarki rynkowej
stwarzajÄ… warunki dla innowacji organizacyjnych i ich
upowszechniania.
lð Zestaw modeli ustrojowych dziaÅ‚aÅ„ gospodarczych bÄ™dzie
się w przyszłości zmieniał wraz z wprowadzaniem nowych
rozwiązań.
16.12.2010 8