Językoznawstwo 7 VI 2013
Egzamin 27-ego, aula, wpisy w lipcu ok. 4-5ego, 9.30-11.30 aula stara.
Egzamin testowo-opisowy, 20 pkt., 1.5-2h
ZAGADNIENIA:
Najważniejsze kierunki w językoznawstwie
Strukturalizm; szkoły, przedstawiciele, założenia, jakie były + i - (to do wszystkich kierunków)
Generatywizm
Młodogramatycy
Kognitywizm
Rodzaje nauki o języku (j.stosowane, porównawcze itd.), czym się te działy zajmują.
Nazwiska językoznawców, którzy zajmowali się językozn. Ogólnym, tytuły książek.
Uniwersalia językowe.
Funkcje języka Jacobsona.
Funkcje mowy.
Języki indoeuropejskie, ich podrodziny, państwa, na których terenie żyją ich użytkownicy.
Ligi językowe.
Pismo, czym różnią się dane pisma (ideograficzne, piktograficzne).
Języki sztuczne (zwłaszcza esperanto).
Gramatyka Port Royal.
Sanskryt (co to, jaką rolę odegrało jego odkrycie, charakterystyka, nie mylić czasu odkrycia z jego istotą).
Lang i parol- różnice.
Praskie koło językoznawcze.
Chomski, jego def. Języka
Amerykański dystrybucjonizm, generatywizm.
Psycho-i etnolingwisyka. |
Glottodydaktyka. | pokazać różnice między nimi
Logopedia. |
Konceptualizacja.
Jakieś przykładowe państwo, jakie języki urzędowe tam są.
Podaj 3 typy zadań, którymi zajmuje się np. psycholingwistyka.
Strukturalna szkołą amerykańska (przedstawiciele, zadania)
Języki bałtyckie, słowińskie, indoeuropejskie.
Co to jest znak, znak językowy, różnica między nimi.
Strona oznaczająca i oznaczana (psychiczny obraz formy i treści)
Morfemy i ich funkcje.
Lokucja, illokucja, perlokucja.
Alfabety, jakie są w europie, jakimi posługując się poszczególne państwa.
Które języki słowiańskie są zapisywane.
Glosematyka.
Przykłady znaków językowych.
Rodziny języków.
Funkcja akcentu w języku.
Języki pozycyjne.
De Saussiere.
Językoznawstwo matematyczne.
Mikołaj Kruszewski.
Języki pozycyjne.
Plan treści, plan wyrażania.
Grupa języków nieindoeuropejskich na terenie Europy.
Języki samo-i spółgłoskowe.
Wykład:
Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie
Sklasyfikował ponad 5000 języków świata.
Przyjmuje się, że na świecie jest 3500 języków, niektóre giną, niektóre się pojawiają.
Do XIX-w szukano związków między językami, a wszystko opierało się na intuicji.
Językoznawstwo historyczno-naukowe powstało dopiero w XX-w. Impulsem stało się odkrycie sanskrytu. William Jones w końcu XVIII odkrył sanskryt. W odnalezionych przez niego tekstach występowały b.duże podobieństwa do języków europejskich. Uznali, że Większość współczesnych i dawniejszych języków wywodzi się z jednego języka PRAJĘZYKA- J.Grimm, szkoła młodogramatyków. J. praindoeuropejski, to nasz prajęzyk- mowa niejednolita, która posługiwali się ludzie żyjący ok. 4000 lat p.n.e. na terenie Eurazji.
4/3 tysiąclecie- rozpad wspólnoty paraindoeuropejskiej. Język hetycki- najbardziej znany. Ślady tego języka mamy w postaci glinianych tabliczek zapisanych pismem klinowym.
Dalszy rozpad następował stopniowo. Język toharski- najpóźniej odkryty. Górny bieg Renu i dunaju, zachodnia część języków- plemiona italoceltyckie (rozpadła się w 2 tysiącleciu p.n.e.). Po jej rozpadzie wyodręniła się grupa PLEMION ITALSKIECH. Wyodrębiłą się łacina a potem:włoski, kataloński, prowansalski, retoromański, sardyński, rumuński, mołdawski.
Ze wspólnoty italoceltyckiej wyodrębniły się plemiona celtyckie: irlandzki, szkocki, walijski, bretoński.
W czasach starożytnych wymarł język GALIJSKI.
W nowożytnych wymarł KONWARLIŃSKI i MAŃSKI.
Północna gr.: germanie (najwcześniejszy zapisany język GODZKI, nie zachował się) teraz: niemiecki, angielski, holenderski, flamandzki, fryzyjski, szwedzki, duński, islandzki, jidysz, afrikans (język kolonistów Afryki południowej).
Gr. J. indoirańskich; język cyganów
Języki bałtyckie to dialekty centralne indoeuropejszczyzny: obecne: litewski, łotewski, wymarłe: jaćwieski, pruski.
Żywe języki słowiańskie: Polski, Czeski, słowacki, rosyjski, serbo-chorwackie, słowieński, macedoński, Wymarłe: połabski (lewy brzeg dolnej Łaby), mekendurski
Starocerkiewnosłowiański: powstały na użytek misyjny, przez Cyryla i Metodego w wieku IX.
Praindoeuropejszczyzna nie jest parajęzykiem wszystkich języków.
Europejskie ligi nieindoeuropejskie: etruskowie, sardyńczycy, piktowie i kaledowie, iberowie na półwyspie pirenejskim, baskijski (pogranicze Francji i Hiszpanii) wywodzi się z języka iberyjskiego.
Indoeuropejski obszar językowy kurczy się na rzecz języków bałkańskich, ugrofińskich i…
Ugrofiński i jego wyspy językowe
a) bałkany: j. węgierski
b) północny wschód: fiński, estoński, lapoński, karyński.
Ugrofińskie należą do uralskiej gr, językowej, czyli ich kolebka był obszar w okolicy Uralu.
Obecnie językami indoeuropejskimi posługuje się ok. 50% mieszkańców Ziemi. Zawdzięczamy to kolonizacji.
¼ ludności używa języków należących do rodziny chińsko-tybetańskiej: j. wietnamski, birmański, syjamski, laotański, tajski, chiński i tybetański i inne.
Język koreański i japoński nie łączy się z grupą chińsko-tybetańską.
Języki autajskie (od gór Autaj): początkowo obejmowały tereny środkowej Azji: j. turecki, mongolski, tatarski, kirbijski, uzbecki, azerbejdżański, adżurski, mandżurski .
Semito-chamickia grupa językowa: półwysep arabski, południowo-zachodzie wybrzeże Morza Śródziemnego i Afryka północna, Hiszpania: mówili nim semicjanie, izraelici, starożytni egipcjanie, współcześnie język arabski: tereny islamskie, półwysep Arabski. Jęz. Arabskim posługuje się 150 milionów ludzi.
Klasyfikacja genetyczna języków: opis zakładający wspólne cechy języków z danej grupy, często wywodzące się z tego samego źródła. Czasem kryterium opiera się na zbliżeniu terytorialnym- kryteria geograficzne (np. języki kaukazkie: gruziński, czeczeński, abhaski, inguski, czeczeński, awarski).
Genetyczny charakter ma wyodrębnienie jezyków uralskich: ugrofińskie, samojedzki (język nieniecki)
Języki paleoazjatyckie, paleosyberyjskie są łączone geograficznie.
J. Drantyńskie, występują w południowej części Półwyspu indyjskiego i na wyspie Cejlon: kanaryjski, tamilski.
Obszary indochin są zwz z j. AUSTROAZJATYCKI: język merski.