Wykład 7 - prawo gospodarcze 25.11.2011r.
Na gruncie tej ustawy dokonano kategoryzacji działalności godpoarczej w zależności od przewidzianych w przepisahc prawnych wymogów formalnych upoważniających od pojdeicia i wykonywania działalności gospodarczej.
Wynika z tego, co jest istotnym, że regulacja działalności gospodarczje nie jest jednolita, w zależności od rodzaju, przedmiotu, zakresu działalności, przepisy pokazują różne warunki, które mają być spełnione nad ten obowiązek wykonania tych ogólnych warunków.
Dokonujemy swoistej hierarchizacji rodzajów działalności gospodarczej i ustalić że w sietle ustawy o swobodzie działalnośvi gopsodarczej, tyhm pdostaowwym rodzajm jest wolna, inaczej rejestrowana działalność gospodarcza wyznaczająca minimalny zakres warunków, który musi byćspełniony, Tym minimalnym zakresem jest uzyskanie wpisu do ewindecji działalności gospodarczej - osoby fizyczne, a osoby prawne do KRS.
To jest ten rodzaj działalności, który jest wolny od spełnienia tych dodatkowych szczwgólnyc warunków wyznaczonych w przepisach prawnych. W drugiej kolejności uystawa sytuuje działaonośćregulowaną, której z kolei podjcie jest uwarunkowanie wpisem do regulowanej działanośc gospodarczej. Potem jest ordzja działąlanośi gopsodarczej, któe wymagaja zezwolenia, licencji bądź zgody, a na samym szczyciej est koncesjonowana działalnośćgospodarcza jako najbardziej restrykcyjna forma reglamentacj idziałąlności gospodarczej. Takądziałalnośćgospodarczą, której podjęcie uwarunkowane jest uzyskanie koncesji od właściwego organu. Jest ona uznawana za najbadzijej restrykcyjny ordzaj działalnośic, bo uzyskanie owej koncesji jest oparte na subiektywnej ocenie organu koncesyjnego, czy zaintereoswany podmiot soełnia warunki określone w obowiązującyhc przpeisach pranwych oraz warunki określone przez organ koncesyjny
Ustawa omawiana wprowadziła do obtrotu prawnego podsgtawowe pojęcia, wedle którego określamy jej zakres przedmitooy i podmiotowy:
Pojęcie działalności gospodarczej i pojęcie przedsiębiorcym przy czym i w jednym i drugim przypadku należy podkreślić, iż owe pojęcia odnoszą się do ustawy o swobodzie dz. gospodarczej, z czego wynika, że w świetle odrębnych ustaw można i trzeba definiować w sposob odmienny pirwsze pojęcie i drugie pojęcie. /Gdy ustawa odrębna wporwadza swoiste pojęcie bądź dzialalnosci czy przedsieiborcy, to znajduje swoie jzastosowanie przed przpeisami ustawy o swobodzie dz. gospodarczej. Uzupełniniem i rzowinieciem problematyki pr dzialalnosci gopsoarczej jest problatyka stanowiaca przedmiot tegulacji stanowiacej pewną komplementarnąregulacje dzialalnosci gospodarczje, chodzi o regulacje dotyczaca swiadczenia uslug na terytorium RP. Jak do tej pory i do momentu wydania ustawy o siadczenie uslug na terytorium RP 4 marca 2010r, zasady swiadczenia uslug nie były przedmiotem osobnej regulacji prawnej i wydanie 4 marca 2010r ustawy o swiadczeniu uslug na terytorium RP jest wywiqzazaniem się prawodawcy polskeigo z obowiazku nalozonego przez prawodace unijnego, gdyż wydanie tego aktu prawnego stanowi warunki, czy określa warunki umożliwiające realizację jednej z tzw. swobód rynku wewntrznego, mianowice swobodu przepływu usług. Wydanie tej ustawy czyni zadość obowiązkom państwa członkosikiego wydania przepisów pranwych tworzących warunki realizacji prawa UE w tym przypadku chodzi o artykuł 56 traktatu o funkcjonowaniu UE. Adresatem tego przpeisu traktatowego są państwa czonkowksie, które obicazono tym zakazem ograniczeń, w związku z tym państwa czlonkowskie nie mogą wprowadzac d oswego porzaduku pranweog zadnego aktu prawneog, który moglnby stanowic przeskzode w swobodnym przeplywie uslu.g Ten przepis odnosi się neitlyko do obywateli panstw czlonkowksich, adresatamia przepywu sowobodnego uslug są społki. Regulacja unijna uslu nie wyczerpuje się na rgulacji na poziomie prawa traktyatowego, albowiem kwestia swobody usług jest także przedmiotem regulacji prawa pochodnego i podstawowym aktem prawnym, który regyuluje świadczenie uslug UE, jest dyrektywa sygnowana 2006/123 Wspólnoty europejskiej PE i Rady Euripy z 12 grudnia 2006r dotyczaca uslug na rynku wewnętrznycnm i która stnaowi ogóne ramy prawne okreslajace zasdy swiadczenia uslug w przestrezeni rynku wewnętrznego. Wydana ustawa stanowi zatem akt prawny, który swoiscie implementuje zarowno zasade traktatowa swobody przeplywu uslug jak również dyrektywę o swiadczeniu uslug wewnątrz UE. Ustawa w sowihc podstawowych rozstrzygnięciach nawiązuje do zasady swobody siwadczenia uslug jak również do zasad siwadfxzcneia uslug okresloneych w dyrektywie 2006. jeśli idzie o ogolna charakterystyke tego aktu prawneog, t o z punktu widzniea zakresu przedmiotowe, ustawa okresla siwadczenie uslug na terytorium ROP, zasade wpsolpracy organow, okresla zasady swiadczenia uslug przez uslugodawców z innego panstwa członkowskieog. Jest to pierwszy akt prawny, który w sposob calosicowy reguluje tą problematykę.Te regulacje uchyla wprowadzona 4 marca 2010 r ustawa o swiadczeniu uslug na terytorium RP. jeśli chodiz o zakres regulacji omawianej ustawy, to należy podkreslic, ze ten zakres regulacji wyznacza pojęcie uslugi, a także uslugodawców. Zakres przedmiotowy wyznacza pojęcie uslugi, które ozstalo przejete z brzmienia art 57 traktatu o funkcjonowaniu UE w siwetle którego uslugami sąswiaczenia ywkonywane z wykle za wynagrodzenieme w zakresie ni objetym postaownieniami o swobodnym przepylywie towaro,w kapitalum ulsu.g uslugi mogą być handlowe, przemyslowe, rzemiselincze a także wykonywanie wolnych zawodow. Pojęcie uslugi wprowadozono do omawianej ustawy w art 2 i według tego, usluga jest swiadczenie wykonywane za uslugodawce na wlasny rachunek, np. usluga budowlana, handlowa i swiadfdczona w ramach wykonywanego zawodu. Pojęcie uslugi zostalo sformulowane w sposob pozytywny i inaczej niż w traktacie który przez usluge rozumie kazde siwadczenie wykonywane za wynagrodzneiem ktoe nie jest objete regulacja pozostala swobod np. towarow przpelywu, kapitalow i osob. W polsce pworwadzono usluge w sensie pozytywnym i niewatpliwie to pojęcie jak na razie nie jest na tyle jasne, zeby odroznic usluge od dzialalnsoc igospodarczje, która jak wiemy także jest dzialalnoscia która ma charakter zarobkowy, ciagly i zorgnizaowany, a także ma charakrter zawodowy. Wydaje się, ze o pojeciu uslugi w swietle omawianej ustawy przkeonamy się poprzez przedstawienie pojecia uslugodawcy. Dlatego ze pojęcie uslugodwcy obejmuje pewne elementy które kontytuuja pojęcie uslugi a tymi elematami są:
transganizcnzy charakter siwadczony ej usugi
czaoswy hcarakter uslugi
dopiero pojęcie uslugodawcy pozwala nam w sposob pelny przedstawic pojęcie uslug ina gruncie omawianej ustayw, albowiem uslugodawcaj est osoba fizyczna, prawna jednostka bez osobosociwci pranwje z innego panstwa clzlnonkowskieog nie prowadzaca dz, gposdarczej kotra czsowo oferuje usluge w Polsce. Tu pojawiaja się te dwa elemetny które komnstytuuja usluge w swietle omawiqanej ustawy. Jest ot uslugodawca który musi pochodzic z inengoi panstawa czlonkowskieog, jego dzialalnsoc jest nie jet dxziallanosci gpsodarcza, gydz jest ot dzialaksnoc majaca czasowy charakter, W ramach tej dzialalnsoci usglogodawca swiadczy w Polsce.
Uslugodawca w siwetle ustawy jest taze przedsiebiorca z innego pansta czlonkowksirog który wykonuje dzialalsnoc gopsodarcza zgodnie z przpeisami panstwa a na terytorium rp czasowwo oferuje usluge. M<amy kolejny przykład który ulistruje pojęcie uslugi, w tym przypadku reglizowanej przez uskugidawce , który jest przedseibiorcoa z innegp panstwa czlonkowksieog, który w polsce czasowo oferuje lub swiadczy sulgue.
Uslugodawca w switle art 2 może być także osoba fizyczna ,prawna, jednostka bez osobowosic prawnej, kotra posiada siedzibe lub miejsce zmaieskznaia w polsce nieprowadzi dziallsnoci gospodarczje, oferujaca lub swiadczaca usluge. Usluga nie ma charakteru transgranicznego tutaj, także czasowego, natomiast odnosi się do siwadczeniua uslug w polsce przez osoby fizyczne,prawne lub jednostk iorgnaizacyjne które posiadają siedzibe lub mijsce zmieskzania w polsce. To pojęcie uslugodawcy uzupelnione pojeciem uslugi daje wlasciwe pojęcie uslugi która jest przedmiotem regulacji ustawy o swiadczeniu uslug w polsce. Jeśli chodzi o zasady swiaczenia usklug, to należy podkreslic niezwykle istotne rozwiazanie w art ustawy, mianowicie ze usugodawca z innego panstwa czlonkowksieog może swiadczyc czasowo uslugi na zasadach okrelsonbych w przpeisach traktatu stanowiacego wpsolnote europejską. To wazne roziwazanie, gdyż z tego rozwiazania wynika, ze uslugodawcy pochodzacy z tych innych panstw swiadczac usluge na obszarze RP poniekąd swiadcza ją wnosząc przyznane, czy dokonane w ich panstwach czlonkowskich konieczne, formalne wymogi jakim są ewidencja czy rejestracja przedsiebiorcow, z czego wynika zatem, ze na przestrzeni polskiej prawnej nie ma zasadniczo obowiazku uzyskania wpisu do rejestru czy ewdiencji dziallsnoci gsopdoarczej przez te podmioty. Ta zasada ma swoj wyjatek. Czasowe siwadczenie uslugi przez uslugoidawce może wiazac się z obowiazkiem uzyskania koncesji, zezolenia zgody certyfikatu, o ile przpeisy odrebnych ustawy taki obowiazek ze względu na porządek publiczny, zdrowie ,ochrone srodowiska przewiduja. W sytuacjahc regulajci przez odrebne ustawy, ze względu na koniecznosc ochorny wymienionych dobr publicznych, swiadczenie uslug może wiazac się z obowiązkiem uzyskania tych koniecznych i obowiazujacych w naszej przestrzeni prawnej aktów reglamentacji dziallanosci gospodarczej. Zasada jest nieobciazanie uslugodawcow tymi obowiazkami reglamentacyjnymi, wyjakotow mogą one być nalozone i wtedy ci uslugodawcy mają obowiazek uzyskania nietlyko stsosowanych aktow organow administrajci publicznej pochodzenia, ale aktów reglamentacji z panstwa polskiego. To jest roziwazanie które traktujemy jako wyjatkowe, gdyż wymagamy aby to rozwiazanie było uzasadnione koniecznoscia ochorny tych dobó publicznych. Jeśli chodzi o pozostale zasady swiadczenia uslug, to pworwadzono także zasadę która odnosi się z kolei do uslugobiorcow, mianowicie wlasciwy organ nie może nakladac na uslugobiorcę wymogow które ograniczjaa korzystnaie z ulsug siwadczonych przez uslugodawce szczegolne obowiazek uzyskania zezowlenia, bądź ograniczen wprowadzajacyc sdyskryminacje w przyznanej pomocy finansowej. Wlasciwy organ nie może nakladac na uslugbiorce wymogow dyskryminujacych ze względu na pochodzenie. Jestli idzie o inne zasady swiadczenia uslug w polsc,e to należy podkreslic zasadę samodzielnego swiadczenia uslug(swobody swiadczenia uslug) - ustawa oswiadczeniahc uslug w tym wzgledzie odwoluje się do zasady i pworwadza się analogiczna zasade swobody siwaczenia uslug i w związku z tym roziwja ta zasade w ten sposob ze uslugi mogą być swiadczone w sposob samodzielny bądź lacznie z roznymi uslugodawcami, a pworwadznie wyjatkow od tej zasady może być wprowadzne w odrebych przepisach i jest dopuszczlane w celach zapenwienia niezaleznosci i pbezrstronnosic eywkonywania regulowanego zawodu. Oganiczneie samodzielnosci, czyli zasady swobody siwadczenia uslug może być także uzasadnione osiagnieciem celu jakim jest zagwarantonwanie niezalenzosic i bezstronosci siwaddczneia uslug w zkaresie badan lub prób nadzoru techniczego etc. Usluga będzie w tym przypadku ograniczone przez wymogi wprowadzone w przepisach prawnych, a polegaja one na zagwarantowaniu niezaeleznosic i bezstronnosci swiadczenia uslug poprzez spelnienie okreslonych wymogw ocharakterze relgalemtacyjnym.
Zasada obowiazku informacyjnego uslugodawcy - na wniosek uslugodawcy uslugodawca ma obowiazek udostepnic ifno o oprowadzonej dzilalansoci zwiazen z oferowana usluga. Ta informacja obejmuje info o spolkach, które są bezposrednio zwiazane ze siwadczona usluga oraz o srodkach podjetych w celach uniknieu konfliktow intersu. Usligodawca wykonujacy zawod regulwoany czyli zawod objety regulacja. Jeżeli uslugodawca wykonuje taki zawod, to może rozpowszechnic info o siwadczonej usludze majace na celu promowanie towarum uslug jeżeli informacje te sązgodne z zasadami wykonania zawodu, wprowadzneie ograniczen w rozpowszechnainiu tych info sąmozlwie gdy ograniczenia nie prowadza do dysykryminacji etc.
Poza tymi zasadami omawiana ustawa wprowadza także obowiazek nie dyskryminacyjnego dostepu do uslugi, uslogodawca zapenwia, aby ogolne warunki dostepu do usliu nie dyskryminowaly uslugobiorcy ze wzgleud na obywatelstwo i miejsce zamieszkania. Naleyz tez zwrocic uwage na obowiazek informacji o pozasądowym orzstrzyaganiu sporow. Regulacja ustawy o swiadczeniu uslug w polsce obok zasad swiasczenia uslug reguluje także zasady wpsolpracy organow w zakresie wpsolpracy dotyczacy sposobu siwacczenia uslug w polsce. Ustawa okresla zasady wpsolpracy mieedzynarodowej wlasciych organow w zakresie swiadczenia uslug. Wsrod organow miedynarodowych należy wymienic komisje europejska, czyli organ moniotujacy koordynujacy wpsolprace między wlaaciwymi organami przy wykorzystaniu sstemow telefinromratycznych a tym orgaem kotry spelnia funkcje wiodace w tym zakresie jest minister wlasciwy do spraw gospodarki. Wlasciwe organy, czyli te które są wlasciwe w wykonywaniu uslugi, organy amdinistracj ipubliczne czy samorzadu zawdowoego etc są zobowiazane do wposlpracy z wlasciymi organami panstw czlonkowksich oraz z komisja europejska. Wspolpraca między tymi organami polega na wymianie ifnormacji odtyczacych uslugodawcy i swiadczoncyh rpzezn ich uslug i przpeorwadznai kontroi uslugodawcow. Z tego powodu organom panstw czlonkowksich zapenwia się dostęp do rejestrow zawierajacyh informacje. To jest jedna z gwarancj iwlasciwego swiadczenia uslug, przy czym należy przy tej okazji także wskazac na obciazajacy wlasciwe organy obowiazek usuniecia zagrozen spowobdowanych dziallsnocia uslugodawcy. Jeżeli dziallsnsc uslugodawcy stanowi powazne zgagroszenie zycia, mienia ,zdrowia etc, wlasciwy organ wystpeuje z lwasciwym wnioske odo organu panstwa, gfdzie ustawodawca ma siedzibe o podjecie dzialan majacych na cleu usniecie zagrozenia. Organ informuje o tym ministra gospodarki, jeżeli wlasciwy organ nie podjal dzialan, organ wnioskujacy zawiadamia ministra gospodarki,a dresata wnioslu oraz komisje europejska o zmaiarze podjecia dzialan wobec uslugodawcy. W tym przypadku wlasciwy organ może podjac nie wczensiej niż po uplywie 15 dni od zawiadomienia dzialjania niezbedne jeśli przpeisy tak stanowią i zamierza się podjac dzialajani niezbedne do usunicia zagrozenia które nie został upodjecie harmonizacji wpsolnotowej w dziediznei uslug. Jeżeli usnieice zagrozen jest potrzbene wczesnije, to wlasciwy organ może podjac dzialania niezwlocznie.
Jak wynika z analizy, zasady swiadczenia uslug na terytorium RP zostaly poddane szczegolowej regulacji prawnej ale należy przy tej okazji podkreslic, ze zakres zastosowania ustawy ozstal w znacznym stopniu okgraniczony albowiem zgodnie z art 3 przepisy tej ustawy nie odnoszą się do swiadczenia uslug, której jest poddany w regulacji 32 aktow prawnych. Zanim przystapimy do analizy ustawy należy mieć te swiadomosc wylaczenia jej przepisow w odniesieniu do okreslonych uslug poddanych odrebnej regulacji prawnej, a zatem przykladowo ustawa nie reguluje swiadczenia uslug zawartych w prawie przewozowym o notariacie, ustawie o ZOZ, zawodach pielegniarki i poloznych, lekarza dentysty, o portach i przystaniach morskich, ochornie osob i mienia, komornikach sądowych, bezpieczenstwie morkism etc. Przepisy ustawy nie wylaczaja zastooswania przepisow z zakresu prawa pracy i ubzepieczen spolecnzych. Z tym zastrezeniem przyjmujemy do woadmosci fakt poddania regulacji swiaadczenia uslug w polsce przez uztawe z 4 marca 2010r.
Ustawa ta jest aktem prawnych wystepujacycm w pewnej relacji komoplemetnarnej do ustawy o swobodzie dziallalnosc i gospodarczej. Co najmniej niektore z przepisow ustawy oswobidzie dziallsnosci gopsodarczej znajdą odpowiednie zastosowanie do ustawy o swiadczenie uslug w polsce co w skazuje na dość scisly związek tych dwoch aktow prawnych. Te granice między dziallsnoscia gospodarcza która jest przedmiotem regulajci o swobodize dzaiallsnco igospodarczej a swiadczenie uslug nie są tak wyrazne i w kazdym przypadku trzeba je okreslic. Niezbende beda owe zasady i przpeisy aktow prawnych.
Prawo konkurencji
jeśli idzie o samo prawo konkurencji, to jest to pewien zespol przepisow prawnych zawartych w aktach o randze ustawy i tutaj glownie mamy na mysli ustawe z 16 lutego 2007r o ochroni konkurencji i konksumentow oraz w aktach wykonawczych stanowiacych rozwiniecie i konkretyzacje kontytucyjnej zasady konkurencji, w swoim czasie zasada ta była przedstawiona jako jedna z tych zasad, które organizuja dziallsnoc gopsodarcza w ramach ustroju gospodarki rynkowej, co prawda zasada konkurencji, inaczej niż zasada rownosci podmiotow nie ozstala w sposob wyrazny wyrazona w konmstytucji , to nie ma zadnych przeciwskazanin, by traktowac ją jako konstytucyjna zasade wywowdzac ja z zasady wolnosci gopsodarczej. Bo wolnosc gopsodrcza może być realiowana tylko w warunkach konkurecnji i rownosci podmiotow. Niezaklocona konkurencja i otwarta gospodarka stnaowia zasade orgnaizujaca dzialksnosc gospodarcza w UE, zgodnie z art 3 traktatu o UE niezaklocona konkurencja i wolna gospodarka stanowia trwala zasade legityumjaca organy UE o podjecie dzialan w tym ingerujacych w w porzadki prawne panstw czlonkowskich w celu aktualizacji tej zasady. Mozemy powiedziec, ze ta zasada także organizuje dzialalnosc gospodarcza w rynku wewnetrznym i znalazla sowj wyraz w oddzielnym rodziale reuglajci traktoatowej posiweconym regulom konkurencji. Objemuje się tam rgulacje chroniaca mechniz mkonkurecncji przed dzialaniami, uczstnikow rynku ,wprowadzajac w okreslonych przypadkach rozwiazania zakazujace orkeslonych zachowan przedsiebiorcow oraz panstw czlonkowskich. Jeśli chodzi o pansta czlonkowskie, to mechanizm konkurencji chronią zasada rownosci przedsiebiorcow publicznych i prywatnych, Ten przepis znajduje jako zasada jako jedna z gwarancji niezakloconej konkurecnij. Ten przepis zrownuje pozycje przedsiebiorcow publicznych i prywatnych w przestrzeni rynku wewnętrznego. Ten przpis jest zasada która z kolei ma swoj wyjatek gdzie indziej i chodzi o to, ze w rpzyadku kiedy panstwa czlonkowksie powierzyly przessiebioroswtom publicznym misje realizacji uslug w ogolnym itneeresie pgosodarczym to podlegaja one wylaczeniu zspod przepisu traktatu zasady dyrksminicacji gdyby to stanowilo przeskzode w realizacji ich misji. Jesl panstwo clzonkowksie w akcie prawnym o randze ustaowwej powierzyly przedsieiborcom zadanai realziacji uslug w ogolnym iteresie gospodrczym, np. uzytecnozsicp ublicznej, to wobec tych przeddsiebiorcow ywlaczone zostaly reguly konkurecnji i nne przepisy traktatu, gdyby mialy stanowic przeskzode w realizacji tych zadan. Ten przepis jest adresowany do panstw czlonkowksich i wchodzi w sklad owego prawa konkurencji i na tle tego przpeisu poswtal problem finansowania przezp anstawa uslug o charakterze ogolnogospodarczym.
Kolejne przepisy traktatu odnosza się do przedsiebiorstw dzialajacyhc w rybknku wewnetrznych,
Zakaz praktyk ograniczajsych konkruecnje, tzw, praktyk kolekwtynywch
Zakaz naduzywania pozycji dominujacej.
Przpeis inny jest adresowany do panstwa czlonkowksiegi p worwadza zakaz pomocy panstwa odpowiadajec kryteriom skutkujacym potencjalnym zakłóceniom knkurecji.
Takie są uwarunkownaia dla prawa krajowego konkurecnjcji wynikajacez regulacji prawa traktatowego, oczywiscie przy tej okazji należy jeszcze podkreslic znczenie prawa tzw., pochodnego, które także w odpowiednim zakresie wyznacza kierunek rozwoju prawa krajowego ochrony konkurecji. W tym zakresie podkresla się znaczenie tyc haktow prawnych, kotre wprowadzily zasady Kontrola koncentracji przedsiebiorcow nie zostala podjeta regulacji traktoatowej. Znalazla uregulowanie w akcie prawa pochodnego, w rozporzadzeniu stanowiacym podstawe reformy prawa dotyczacego kontroli koncentracji przedsiebiorców. Jeśli chodzi o zalozenia ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, to trzeba zwrocic na metode regulacji prawnej, prawodawca w tym zakresie stworzył projekccje aprioryczną zachowań przesiębiorców, które stanoią zagrożenie dla mechanizmu konkurencji,a więc tego, który bezposrednio okresla czy koordynuje zchowania uczestnikow rynku. W ramach tych apriorycznych projekcji zachowań mieszcza się:
antykonkruecyjne praktyki ograniczajace konkurencje
antykonkurencyjne koncentrajce przedsiebiorcow i ich zwiazków
praktyki naruszajce zbioowe interesy konsumentów
jelsi idzie o konkurencje ot chorna konkurencji która jest jedna z podstawowych celow ustawy o ochronie konkurencji i konbsiuementow polega na pworwadzeniu ustawowego zakazu zachowan przedsiebiorcow które identyfikowane są jako praktyki ograniczajacek onkrunecne oraz zachowan identyfikowanych jako antykonkurencyjne.