Slajd Dział gleby semihydrogeniczne

gleby semihydrogeniczne - powstają w warunkach okresowego silnego uwilgotnienia. Jest ono spowodowane albo wysokim poziomem wod gruntowych albo stagnowaniem wod opadowych na nieprzepuszczalnym podłożu. Powstają okresowo warunki beztlenowe sprzyjające oglejeniu.

tu pytanie do studentów - na czym polega proces glejowy, dwa główne typy oglejenia

Slajd Glejobielica

Gleby glejobielicoziemne - są to gleby których właściwości i morfologię w górnej części profilu kształtuje proces bielicowania a w części spągowej proces oglejenia gruntowego,

charakterystyczny dla tych gleb jest poziomo glejoiluwialny

zdj - glejobielica wykształcona na kredzie jeziornej

ten rząd gleb nie występuje na dużych obszarach, mogą wykszałcić się gdzieś punktowo gdzie są sprzyjające warunki

skała macierzysta całkowicie oglejona

gleby glejobielicoziemne

O - A - Ees - Bhfeoxgg - G

Slajd czarna ziemia

czarne ziemie - powstają na skutek akumulacji materii organicznej w warunkach długotrwałego wysokiego poziomu zwierciadła wód gruntowych. skała macierzysta zasobna w węglan wapnia i frakcję iłową .

Powstawały na obszarach płaskich obniżeń gdzie mógł w przeszłości panować proces bagienny, terenach pojeziornych, starych aluwiach, obrzeżach torfowisk.

Zawartość próchnicy od 2 do 6% a zatem bardzo wysoka.

Wysoki poziom wód gruntowych powoduje oddolne oglejenie .

Gleby te są użytkowane rolniczo, bardzo korzystne, wymagają melioracji.

Jest to mała stabilna forma gleb, po melioracji nakłada się na nie wiele innych procesów glebowych, które przekształcają je w inne typy gleb, patrz podtypy

charakterystyczne ostre przejście między poziomem próchnicznym i skały macierzystej

zajmują ok. 2% powierzchni Polski, występują jako lokalne odmiany geograficzne (np. ziemie kujawskie, wrzesińskie, kaliskie, średzkie, kutnowskie, grójeckie, wrocławskie, błońsko-sochaczewskie)

Slajd Gleby zabagniane

Gleby zabagniane - gleby gruntowo- glejowe, gleby opadowo glejowe

głównym czynnikiem glebotwórczym jest woda, zarówno opadowa jak i gruntowa, niezależnie od substratu z którego tworzy się gleba. Silne nawilgotnienie gleby powoduje tworzenie się stałych lub okresowych warunków beztlenowych, które sprzyjają procesom glejowym. Prowadzą one do redukcji żelaza co przejawia się charakterystyczną barwą profilu glebowego: zielonkawoszare, niebieskawoszare, szaropopielate zabarwienie, w warunkach dobrego natlenienia przechodzi w żółty lub brunatny.

gleby gruntowo-glejowe tworzą się na terenach nisko położonych, często w dolinach rzek, gdzie poziom wód gruntowych jest wysoki

Zasadniczy profil gleb gruntowo-glejowych O-A-Ggg - C, a opadowo-glejowych O -A-Gg-C

Komentarz do schematów:

gleby gruntowo-glejowe - tworzą się w warunkach wysokiego zwierciadła wód gruntowych, są to gleby w których procesy glejowe przeważają nad innymi procesami glebowymi, a oglejenie oddolne sięga co najmniej do wysokości 30 cm od powierzchni. W przypadku obniżania i podnoszenia się poziomu wód powstaje strefa oksydacyjno-redukcyjna Gorgg - na zielonkawoszarym tle gleby powstają rdzawe plamki smugi, świadczące o zmiennych warunkach wodno-powietrznych. Partie gleby stale znajdujące się w strefie nadmiernego uwilgotnienie (pon zwg) to poziom glejowy redukcyjny Grgg. Na górnej zaś granicy poziomu glejowego występuje strefa wytrącania się z podsiąkających wód związków żelaza, która w warunkach tlenowych ma barwę rdzawą i jest to poziom glejowy oksydacyjny Gogg.

gleby pseudoglejowe - są wykorzystywane rolniczo stad poziom orno-próchniczny. Poziom glejowy jest najczęściej dwudzielny. Od góry warstwa bardziej przepuszczalna ( te kropki to często występujące w niej manganiaki - czyli chyba wytrącenia manganu), pod nią warstwa mniej przepuszczalna zbudowana z materiału cięższego, zawierająca liczne wytrącenia żelaza. Ten drugi poziom ma przeważnie dużą miąższość, najczęściej jest plamisty, zaciekowy lub marmurkowaty. Ku dołowi oglejenie zanika i pojawia się skała macierzysta nieoglejona.

w pseudoglejach charakterystyczne jest oglejenie marmurkowate, plamiste zaciekowe

Slajd Dział gleby hydrogeniczne

Gleby hydrogeniczne - gleby które powstały z utworów ukształtowanych pod wpływem wody stojącej lub materiału (organicznego i mineralnego) przyniesionego przez wody przepływowe.

W utworach tych zachodzi proces bagienny w wyniku którego powstają m.in. muły i torfy.

Tu pytanie do studentów na czym polega proces bagienny i murszowy??

Proces bagienny polega na gromadzeniu i humifikacji szczątków organicznych w warunkach nadmiernego uwilgotnienia, beztlenowych .

Gleby mułowe powstają w obniżeniach terenu trwale lub okresowo zalewanych, bądź w płytkich zbiornikach wodnych. Muły tworzą się w warunkach słabszej anaerobiozy (war. beztlenowe) niż torfy, w stosunku do torfów wykazują silniejszy stopień humifikacji substancji organicznej, są amorficzne, nie zawierają szczątków roślinnych, nie posiadają tej charakterystycznej dla torfów struktury włóknistej. Charakteryzują się niższą niż torfy zawartością substancji organicznej. Muły mogą być pochodzenia telmatycznego (w okresowo długotrwale zalewanych dolinach rzecznych lub innych obniżeniach terenu) i limnetycznego (warunki trwałego zalewu).

Proces bagienny w warunkach całkowicie beztlenowych prowadzi do powstawania torfów. Powstają w wyniku długotrwałego odkładania się i niepełnego rozkładu szczątków obumarłej roślinności bagiennej w środowisku wysokiego poziomu wody i ograniczonym dostępie tlenu. Charakterystyczną cechą torfów jest struktura włóknista wynikająca z niepełnego rozkładu substancji org. Stopień rozkładu torfu jest ważną jego cechą i podstawowym badaniem. Zawartość częsci mineralnych w torfie wynosi do 25%.

Podział: gleby mineralne właściwe - do 3% subst. organicznej

gleby mineralne próchniczne - 3 - 10%

gleby mineralno-organiczne - 10 - 20%

gleby organiczne - powyżej 20% substancji organicznej

Podtyp Gleby murszaste to dalszy stopień ewolucji murszenia gleb, charakteryzują się niższą zawartością subst. org. która uległa już mineralizacji.

Slajd Gleba torfowo-murszowa

Kiedy w procesie ewolucji utworów i gleb bagiennych nastąpi zmniejszenie lub przerwanie ich uwilgotnienia, rozwija się proces murszenia i powstają gleby murszowe i murszowate.

Gleby w których proces bagienny został przerwany wskutek obniżenia z.w.g. to gleby pobagienne.

Gleby murszowe powstają w wyniku murszenia utworów organicznych, natomiast gleby murszowate w wyniku murszenia utworów mineralno-organicznych i próchnicznych czyli zawierających do 20% subs. org. lub też z utworów glebowych organicznych ale płytkich - do 30 cm., czyli np. na płytkich torfowiskach - płytkie czyli warstwa O nie przekracza 30 cm.

poziom organiczny O można rozdzielić na podpoziomy, ale nie chce mi się

typowy profil gleb bagiennych to PO-O-D, a pobagiennych: MO-O-D

P poziom bagienny

M poziom murszowy

D podłoże mineralne (skala nielita)

Slajd Struktura torfu i murszu

H3 oznacza niski stopień rozkładu

W glebach pobagiennych następuje intensywny proces wietrzenia substancji org., która ulega humifikacji i mineralizacji, co znajduje swoje odzwierciedlenie w strukturze osadu. Struktura zmienia się na bardziej rozdrobnioną np. ziarnistą lub proszkową.

Slajd Zdjecie - droga na torfach

Zwiększa się jego gęstość, zmniejsza porowatość,

Odwodnienie torfowiska uruchamia fazę decesji, w której występuje proces osiadania powierzchni i zagęszczania wierzchnich warstw torfu oraz rozpoczyna się proces murszenia. W wyniku wielokrotnego kurczenia się i pęcznienia górnych warstw torfu spowodowanego zmianami wilgotności struktura włóknista torfu zmienia się na gruzełkowatą i ziarnistą oraz zachodzą zmiany właściwości fizyko-chem. powstaje mursz. Jednocześnie odbywa się proces mineralizacji masy organicznej, który prowadzi w efekcie do zanikania torfowiska.

Slajd Dział - gleby napływowe

Gleby napływowe powstają w wyniku erozyjnej i sedymentacyjnej działalności wód ze spływów powierzchniowych i rzecznych.

mady morskie in. marsze - występują w okolicy Darłowa, powstają na obszarach nisko położonych, przymorskich, gdzie następują okresowe zalewy morskie. W profilu mad morskich występują muszelki. Są to gleby żyzne, w Danii, Holandii miesza się je z piaskami podłoża i uzyskuje w ten sposób bardzo dobre rolniczo grunty orne.

Slajd Mada rzeczna zdjecie

mady rzeczne - są to powodziowe osady aluwialne, występują na współczesnych tarasach rzek. Charakterystyczną cechą mad jest warstwowanie, warstwy różnią się barwą i składem granulometrycznym. Zasadniczy profil mad to A-AC-C, ale są to utwory bardzo zróżnicowane morfologicznie, co zależy od

1. typu rzeki przy której powstaje - tempo przepływu wód, rodzaj materiału który niesie

2. obszaru alimentacyjnego

3. odległości od koryta rzeki w której powstaje mada

w dolnym profilu mad często pojawia się oglejenie

Slajd Profil koryta rzeki - rodzaje mad

w okolicy prof. 5 będą się tworzyły mady właściwe, czyli na terenie który jest poddawany zalewom, prof. 4 - tu będą powstawały mady brunatne, czyli na terenie wyniesionym, nie zalewanym lub rzadko, a w zagłębieniach najdalej od koryta, gdzie jest wysoki poziom wód, będą powstawały mady próchniczne.

Mady zajmują ok. 5% Polski

Slajd Profile gleb deluwialnych

Gleby deluwialne powstają pod wpływem procesów erozyjnych rozwijających się na stokach. Są to gleby bardzo zróżnicowane a ich właściwości zależą przede wszystkim zmywanego materiału. Najczęściej gleby deluwialne występują na terenach górskich i wyżynnych, ale również na pagórkowatych terenach polodowcowych, czy też np. mogą się tworzyć u podnóża stoku tarasu zalewowego. Charakterystyczne dla tych gleb podobnie jak dla mad jest warstwowanie

Slajd Gleby słone

w Polsce nie są to typowe gleby słone jakie występują w klimacie suchym gorącym. Występowanie gleb słonych w Polsce wiąże się z:

1. zasilanie w roztwory soli przez wody morskie (nad brzegiem Bałtyku)

2. lub przez solanki (Kujawy)

3. lub na skutek zanieczyszczeń przemysłowych (okręg Rybnicki)

4. lub zasilanie solami używanymi do likwidowania gołoledzi

Slajd Dział gleby antropogeniczne

gleby antropogeniczne - to gleby ukształtowane pod wpływem działalności człowieka. Działalność człowieka może iść w kierunku polepszenia właściwości gleby - i to są gleby kulturoziemne, lub degradacji gleb - i to są gleby industrio i urbanoziemne.

Gleby kulturoziemne to gleby typologicznie przekształcone, charakteryzują się miąższym poziomem próchnicznym, są bardzo korzystne z punktu widzenia rolnictwa.

Hortisole to gleby ogrodowe, intensywnie poddawane zabiegom agrotechnicznym - ale silniej niż normalna uprawa, bo pierwotny naturalny typ gleby jest przeobrażony;

rigosole powstają poprzez głeboką uprawę, np. orkę, np. głębokie przeorywanie ciężkich mad na Żuławach

Gleby industrio i urbanoziemne to gleby zniszczone przez przemysł czy też budownictwo miejskie.

Slajd Bonitacja

gleby o tej samej pozycji w systematyce gleb mogą należeć do różnych klas bonitacyjnych

Klasyfikacja bonitacyjna uwzględnia:

• systematykę gleb

• morfologię terenu

• stosunki wodne

• skałę macierzystą

Wykład 6 Systematyka cd; klasyfikacja bonitacyjna

6

---