Wspólnotowa polityka społeczna.
Zabezpieczenie społeczne
W UE obowiązuje zasada koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Oznacza to, ze każdy kraj członkowski stosuje własne przepisy dotyczące świadczeń społecznych. Prawo wspólnotowe określiło przepisy umożliwiające bezkolizyjne stosowanie zasad krajowych. Świadczenie z tytułu bezrobocia podlegają koordynacji na poziomie wspólnotowym. Obywatel państwa członkowskiego nabywa prawa do zasiłku dla bezrobotnych na podstawie przepisów wewnętrznych danego państwa po spełnieniu określonych warunków. Najczęściej stosowanym warunkiem jest wymóg spełnienia długości okresów zatrudnienia lub ubezpieczenia danym państwie. Polak nabędzie prawo do zasiłku dla bezrobotnych na podstawie innych przepisów niż Polskie jeżeli będzie pracować w innym państwie i tam utraci prace. Zasiłek dla bezrobotnych zostanie przyznany zgodnie z przepisami ostatniego miejsca wykonywania pracy bez obliczenia jego wymiaru będą brane pod uwagę także okresy zatrudnienia lub ubezpieczenia w innych krajach Unii - na tym polega koordynacja systemu.
Zabezpieczenie społeczne oznacza wszelkie stosowane metody oraz mechanizmy, których celem jest zabezpieczenie uznanych społecznie potrzeb. Szczególne znaczenie w określeniu zakresu zabezpieczenia społecznego zajmuje konwencja międzynarodowej organizacji pracy, które przez wyliczenie rodzaju ryzyka określenie cech świadczeń służących ich zabezpieczeniu wyznacza granice tego pojęcia.
W konwencji zostały wymienione następujące świadczenia za zwyczaj zaliczane do zabezpieczenia społecznego:
Pomoc lecznicza
Zasiłki chorobowe
Świadczenia w razie bezrobocia
Świadczenia na starość
Świadczenia w razie wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Świadczenia rodzinne
Świadczenia w razie macierzyństwa
Świadczenia w razie inwalidztwa
Świadczenia w razie śmierci żywiciela rodziny.
Swoboda przemieszczania się osób jest jedną z najważniejszych zasad UE. Jednak zasada ta może być skutecznie realizowana jedynie w przypadku, gdy przy przekraczaniu granicy osoba już uprawniona do pewnych świadczeń z zakresu zabezpieczania społecznego nie utraci do nich prawa, pracownik zmieniający państwo zatrudnienia nie poniesie uszczerbku w zakresie prawa do przyszłych świadczeń szczególnie długoterminowych tzn. emerytury czy renty. Swobodny przepływ pracowników jest równoznaczny z podejmowaniem zatrudnienia na terytorium różnych państw członkowskich UE i w konsekwencji podlegania w okresie aktywności zawodowej różnym przepisom z zakresu zabezpieczenia społecznego.
Zasada równego traktowania- zasada ta jest fundamentalną zasada kraju wspólnotowego wynikającą z artykułu 6 traktatu rzymskiego. Często określana jest zasada zakazu dyskryminacji bezpośredniej lub pośredniej. W zakresie zabezpieczania społecznego zasada ta została wyrażona w artykule 3 rozporządzenia rasy 1408/71. Stanowi on, że osoby zamieszkałe na terytorium państwa członkowskiego do których stosuje się przepisy rozporządzenia podlegają obowiązkom wynikającym z ustawodawstwa każdego państwa członkowskiego i korzystające z uprawnień tam określonych na tych samych warunkach co obywatele tego państwa. Zakazana jest nie tylko jawna dyskryminacja oparta na narodowości ale również tzw. Dyskryminacja ukryta, która w rezultacie prowadzi do takich samych skutków.
Zasada stosowania ustawodawstwa jednego państwa. Każde państwo w swoim ustawodawstwie ma określone warunki jakie należy spełnić aby być objętym systemem ubezpieczeń społecznych danego państwa. Objęcie ubezpieczeń społecznych przez dane państwo uzależnione jest od tego czy działalność zarobkowa wykonywana jest na jego terytorium w innych krajach zaś od stałego zamieszkania na terytorium danego państwa może się za tym zdarzyć że pracownik migrujący zgodnie z ustawodawstwem wewnętrznym poszczególnych państw podlegałby obowiązkowemu ubezpieczeniu więcej niż w jednym kraju.
Zasada sumowania okresów ubezpieczenia. Zasada ta zatrudnienia lub zamieszkania inaczej nazywana jest zasada zachowania praw nabytych i będących w trakcie nabywania. Jej istotą jest umożliwienie uzyskania świadczeń o sobie, która ma okresy ubezpieczenia przebyte w dwóch lub więcej państwach członkowskich UE. Zgodnie z tą zasadą osoba legitymująca się stażem pracy na terytorium różnych państw członkowskich UE może uzyskać z każdego z nich tzw. Cząstkę emerytury. W myśl rozporządzenia rady 1408/71 jeżeli ustawodawstwo państwa członkowskiego uzależnia nabycie, zachowanie lub odzyskanie praw do świadczeń od osiągnięcia okresów ubezpieczenia lub zamieszkania. Właściwa instytucja tego państwa członkowskiego powinna zaliczyć w niezbędnym zakresie okresy ubezpieczenia lub zamieszkania, które zostały przebyte przez zainteresowanego w systemie ubezpieczeń społecznych innego państwa członkowskiego.
Każda instytucja państwa członkowskiego oraz każda osoba zamieszkująca lub przebywająca na jego terytorium może wystąpić w tej kwestii do instytucji innego państwa członkowskiego bezpośrednio lub za pośrednictwem instytucji łącznikowej.
Instytucja zabezpieczeń społecznych lub inne organy zobowiązane są dokonywać tłumaczenia wszelkich wniosków i dokumentów z zakresu świadczeń społecznych.
Polska zobowiązana jest do stosowania wspólnotowego prawa zabezpieczenia społecznego.
Wzajemne uznawanie dyplomów i kwalifikacji zawodowych. Kwestie edukacji w państwach UE nie podlegają regulacjom wspólnotowym. Każde z państw realizuje własna polityką oświatową wyznaczając jej cele i kierunki. Traktat z Mastrich oraz układy europejskie zachęcają państwa członkowskie so współpracy w dziedzinie edukacji. Realizacja tego postulatu umożliwia system wzajemnego uznawania dyplomów, kwalifikacji zawodowych, okresów studiów obowiązujące wszystkie państwa członkowskie.
Należy odróżnić kwestie uznawania dyplomów w celu kontynuacji nauki od uznania kwalifikacji zawodowych dających prawo wykonywania zawodu w dowolnym państwie UE. W I przypadku dyplomy SA uznawane między krajami UE bez większych problemów. Nie ma żadnych reguł wspólnotowych nakazujących wzajemne uznawanie dyplomów do umów akademickich.
Każde państwo UE uznaje te dyplomy wg własnych przepisów. W praktyce uznanie dyplomu do celów akademickich odbywa się na podstawie szczegółowego porównania przez odpowiednie władze programów studiów prowadzonych do ich uzyskania.
Uznawanie dyplomów i kwalifikacji do celów zawodowych odnosi się do tzw. Zawodów regulowanych czyli takich co do których wykonywane prawo wymaga określonego dyplomu lub innych kwalifikacji zawodów jak np. egzamin zawodowy, okres praktyki zawodowej pod nadzorem członkowstwa w organizacji zawodowej. W takich przypadkach pracownikowi przysługuje prawo do wykonywania zawodu w UE. W pozostałych przypadkach do których stosują się dyrektywy ogólne również zasadą jest uznawanie kwalifikacji z tym, że w wyjątkowych przypadkach dużych różnic między rzeczywistymi umiejętnościami pracownika migrującego, a tymi które są wymagane w państwie w którym chce on wykonywać swój zawód można uznanie kwalifikacji uzależnić od zdania testów, umiejętności praktycznych lub przejścia okresów adaptacji.
W 1994 roku Polska przystąpiła do 4 konwencji europejskich:
Równość dyplomów uprawniających do przyjęcia do szkół wyższych.
Równoważność okresów studiów uniwersytetów
Akademickie uznawanie kwalifikacji uniwersyteckich.
Ogólne równoważności okresów studiów uniwersyteckich.
Wymienione konwencje dają podstawę prawną do tego aby absolwent Polskiej uczelni mógł ubiegać się o uznanie dyplomu w innym państwie członkowskim.