Kultura to świat znaczeń, symboli, w którym żyje człowiek. Człowiek jest twórcą i uczestnikiem kultury.
Bycie kulturalnym to wartość wysoko ceniona.
W latach 70 uważano że kulturalnym jest ten kto chodzi do teatru i czyta książki.
W latach 80 uważano że kulturalnym jest ten kto ogląda TV i słucha radia.
Kultura w nauce ma charakter opisowy. Każda zbiorowość wytwarza kulturę. Nie ma społeczeństw nie kulturalnych. Nie da się określić która kultura jest lepsza. Każda ma znaczenie. Kultura pełni funkcje integrujące.
Termin kultura pozwala opisać dziedziny kultury, procesy przemian, mechanizmy odzialywania na życie społeczne. Termin ten pojawił się na początku XIX w. Pochodzi z łaciny i oznacza - uprawa, hodowla.. Oznaczała przetwarzanie rzeczywistości, zastąpienie ładu naturalnego ładem narzuconym przez człowieka.
Definicja kultury podzielona jest na kilka definicji
- Opisowa wyliczająca
- Historyczna
- Normatywna
- Psychologiczna
- Strukturalistyczna
- Genetyczna
Nie zależnie od tego że kultura posiada kilka definicji badacze są zgodni, że kultura ma wspólne punkty. Kultury uczymy się z czasem (np. mówić, chodzić). Kultura wywodzi się z elementów ludzkich np. z egzystencji, biologii, z elementów środowiskowych, historycznych, psychicznych.
Kultura jest zorganizowana, wieloaspektowa, dynamiczna, zmienna. Badana metodami naukowymi. Jest środkiem przystosowania się jednostki do otoczenia. Pozwala zdobyć środki ekspresji.
Co jest istotą kultury?
Istnieją 3 stanowiska określające istotę kultury
Podstawą kultury są procesy internalizacji ( przyswojenia) przez jednostkę określonych sposobów zachowań maksym, dyrektyw. Internalizacja dyspozycji w uporządkowany sposób ma określone korelaty (znaki) kultur. Np. Wawel - wytwór działań ludzkich. Jest to wytwór.
Odniesienie do norm, reguł i wartości, które są zapisane albo tkwią w świadomości zbiorowej. SA to zasady organizujące działania ludzkie.
Poszukuje podstawy kultury w sferze artefaktów czyli wytworów kultury. Jest to utrwalenie rezultatów zachowań człowieka
Florian Znamiecki powiedział że kultura obejmuje religię, język, literaturę, sztukę, obyczaje, prawa, organizacje społeczne, produkcję techniczną, wymianę ekonomiczna, naukę. Podstawowymi elementami kultury są działania ludzkie ich wytwory i rezultaty. Te elementy składają się na świat zewnętrzny zobiektywizowany, dostępny wielu ludziom. Dzięki temu świat może się rozwijać, upowszechniać. Kultura staje się dobrem wspólnym.
Kultura to zbiór różnych elementów wpływających na zachowanie człowieka. Jest to świat, który ludzie tworzą sami. Jest to również zbiór sensów i znaczeń, których ludzie używają do koordynowania swojej aktywności. Kultura się zmienia. Dostosowywuje się do nowych potrzeb.
Kultura tworzona jest przez społeczeństwo na zasadzie postaw i wartości, czegoś co dla człowieka jest ważne.
Są 3 grupy wartości
Konkretne przedmioty z poza ludzkiego świata
Inni ludzie - partnerzy interakcji
Wartości symboliczne, które powstały w świadomości ludzi wyrażone za pomocą znaków i symboli
3 kategorie
1) Kultura bytu - sfera działań zwrócona w stronę przedmiotu produkcji i konsumpcji.
2) Kultura spoleczna - porządek relacji między ludźmi
3) Kultura symboliczna - znaki i symbole
Ad2
Komunikacja odbywa się na 2 płaszczyznach
- werbalnej
- niewerbalnej - informacje przekazywane w sposób niewerbalny to np. gazety, mimika, uśmiech są to także przedmioty
Ad 3
Kultura symboliczna
Posługiwanie się znakami to proces semiozy.
Znaki właściwe - nazwy przedmiotów mają najważniejsze znaczenie w porozumiewaniu się np. Chleb
Znaki przydatne - w pewnych sytuacjach nadają dodatkowe znaczenie np. Opłatek
Symbole uczestniczą w świecie wartości. Symbol sam w sobie staje się wartościowy. Np. flaga narodowa-godło państwa-krzyz.
- Wartości autoteliczne, które są cenione dla nich samych są ważne same w sobie.
- Wartości instrumentalne - np. obrzedy wywołujące deszcz.
Symbole trwają od wieków, ponieważ pełnią funkcje integracyjne. Kulturę symboliczną można odnaleźć odnaleźć każdym społeczeństwie. Kultura symboliczna obejmuje wiedzę, religię, naukę i zabawę. ]
Kultura symboliczna nie jest jednolita
Są 3 Typy kultury symbolicznej
Kultura ludowa
Kultura popularna
Kultura elitarna
Ad 1
Kultura ludowa
Jest przekazywana bezpośrednio nieformalnie. Ma niezawodowy charakter twórczośći (tradycja ustana). Ma lokalny charakter treści są jasne i proste dla osób, które żyją w tym kręgu kulturowym. Sztuka wierzenia i wiedza ludowa wzajemnie się przeplatają. Różnicuje się w ramach większych zbiorowości. Wzbogaca kulturę narodową i ogólnonarodową. . Jest przekazywana w społecznościach lokalnych. Treści SA jasne pod warunkiem że odbiorca wychował się w tej samej tradycji. Zawiera ważne symbole, treści i wartości zbiorowe.
- Sztuka, wierzenia, wiedza ludowa wzajemnie się przeplataja, przenikają całe zycie społeczności lokalnej. Kultura ludowa przenika do kultury ogólnonarodowej wzbogacając ja np. Mazurki Chopina. Kultura ludowa jest demokratycznym typem kultury. Różnicuje się w ramach większych regionów, państw. Jest ujednolicona, nie ulega standaryzacji, oznacza to że każdy tworca ludowy może wnieść cos od siebie. Związana ze społecznościami agrarnymi. Jest wytwarzana i odbierana w tym samym miejscu. Jest jej coraz mniej bo społeczność się rozwija.
Ad2
- Kultura popularna ( masowa )
Pojęcie to zostało użyte po raz pierwszy przez D. Mcdonald. Makdonaldyzacja ma ogromny zasięg. Odbiorcami są bardzo różni ludzie w różnym wieku, różnych klas itd.
Środki masowego przekazu rozwinęły tę kulturę umożliwiły dotarcie do najdalszych zakątków.
Standaryzacja przekazu - te same treści w tej samej formie docierają do wszystkich ludzi.
Każdy jest odbiorcą kultury masowej. Zwiazana jest z czasem wolnym, rozrywka, zabawą.
W momencie industrializacji praca została ściśle odzielona od reszty. Nie było czasu w pracy na np. przyśpiewki jak w kulturze agrarnej. W momencie uprzemysłowienia gdzie nie było przerw w czasie pracy pojawiło soę określenie czasu wolnego było to w XIX w.
Treści kultury masowej musza być łatwo dostępne więc czasami zostaja one uproszczone. Kultura ta powiela wątki, zarzuca się jej brak orginalnosci. Jest produkowana a nie tworzona. Wytwory tej kultury kierują się zapotrzebowaniem rynku. Jest krytykowana, zarzuca się jej wtórność, pospolitość, brak ambitnych treści. Jest wykorzystywana do manipulowanie ludźmi. Jest odpowiedzialna za powstanie chorób takich jak anoreksja, bulimia. Ma swoich zwolenników podkreślaja jej demokratyczny charakter. Dzięki niej ludzie mieszkający w oddalonych od centrum miejscach mogą zobaczyć co się dzieje. Krytykuje się ją bo wszystkie treści są sprowadzone do wspólnego mianownika (homogenizacja). Powoduje że zycie społeczne zostaje sprowadzone do prostych schematów. Ma wpływ na zaburzenie wartości.
Ad3
Kultura elitarna jest 3 typem kultury symbolicznej. Jej twórcami są profesjonaliści uznani za środowisko krytyków krytyków innych twórców. Odbiór i tworzenie wymagaja znacznych nakładów. Są to dzieł sztuki w pojedynczych egzemplarzach. Odbiór tej sztuki wymaga specjalnego przygotowania. Masowy odbiorca nie jest przygotowany do kontaktu z ta sztuka jest ona dla niego trudna.
Treści stały się częścią dorobku ludzkości, Jej funkją jest tworzenie wartości i określanie nowych warunków. Jest ona źródłem dla kultury masowej. Odbiorcy kultury elitarnej nie pokrywaja się z elita polityczna i finansową.
W życiu zbiorowym ważną rolę odgrywaja symbole. Są one elementem rytuałów. Symbole składaja się na kulture symboliczną ale nie mieszczą się w zadnym z typów kultury symbolicznej.
Zbiorowe wartości wyrażane SA za pomocą symboli. Są interpretowane indywidualnie. Są manifestowane i przeżywane zbiorowo to nadaje im dodatkowy ładunek ekspresyjny.
Funkcją społeczna symboli jest zbiorowość. Nie zawsze SA zgodne z celami indywidualnych jednostek. Manipulowanie symbolami może doprowadzic do niepokoju społeczngo. Pełni również funkcje hedonistyczne ( dostarcza, rozrywki, przyjemności, zadowolenia), autoteliczne ( ważne same w sobie)
Kontrkultura- pojawiła się w latach 60 w okresie buntów młodzieżowych które odrzucały zastana kulturę.Ruch który odrzucał idee ( styl życia, zachownie, wartości, normy społeczne, etyczne, role społeczne) ważne dla kultury i podejmował próbe tworzenia nowej kultury. Kontestatorzy występuja przeciw degradacji społecznej. Ich zdanie kultura ogranicza. Poszukuja nowych relacji człowieka z przyrodą. Ruchy kontrkulturowe zostały uznane za nowe zjawiska.Odrzucanie wszystkiego co bliskie kulturze. Zakwestionowana wartość istnienia porządku społecznego. Jest to zjawisko charakterystyczne dla współczesnośći. Pod koniec lat 70 ( koniec ery hipisów) odrodziły się grupy w postaci kultury alternatywnej. Działaja na marginesie lub wewnątrz odrzucanego systemu. Kontr kultura dążyła do zmiany i nowej wizji świata. Ruchy te doprowadziły do zmian społecznych. Min. Zapoczątkowały powstanie organizacji ekologicznych, powołano ośrodki zwalczające dewastacje środowiska naturalnego, walczyły o społeczności etniczne, mniejszości, reforma szkolnictwa ( kontrkultura zakładala deskolaryzację społeczeństwa czyli każdy miał się uczyć w wybranym czasie). Uważano że szkoła utrwalała nierówność społeczną.
Kultura alternatywna poszukuje nowych możliwości rozwiju człowieka. Istniejąca kultura ogranicza możliwośći rozwojowe bo jest zdominowana przez technike i konsumpcję.
W społeczeństwach preindustrialnych wystepowała jednolita kultura. Wraz z rozwojem społeczeństwa kultura zaczęła się rozwijać. W każdym społeczeństwie istnieja grupy, które maja własne normy, wzory działania. Jeśli te grupy maja określone granice to określa się je jako subkultury. Normy, wzory maja charakter trwały. Są to grupy rówieśnicze jak i zawodowe( prawnicy, lekarze). Najczęściej powstają w zamkniętych środowiskach. Powstaja bo pragną zachowac swój charakter i odrębność. Subkultura to 2 życie. Subkultura zakłada funkcjonowanie organizacji formalnej. Zawiera elementy kultury narodowej, masowej, normy i wartości tworzące spontanicznie. Subkultura przenika fo życia społecznego