25.03.2009

Wykład 6

Pytania

• Otwarte/zamknięte (w momencie nawiązania kontaktu lepiej otwarte)

• O fakty/o interpretacje (w procesie diagnozowania lepiej więcej pytań o fakty, w terapii - lepiej więcej o interpretacje)

• Odroczone (jeśli przyjdzie nam do głowy pytanie, ale nie chcemy przerywać pacjentowi, albo byłoby to nie na miejscu w tej sytuacji, więc zostawiamy to na później)

• Uwikłane (kiedy zadawanie pytań wprost spowoduje opór)

• Bezpośrednie/pośrednie/projekcyjne (odpowiedź na pytanie projekcyjne wskazuje na nasze stany wewnętrzne, szczególnie, prosimy aby opowiedziało nam historię wymyślonego bohatera, na którego będzie rzutowało swoje problemy)

• Naprowadzające/neutralne (przy trudnym kontakcie warto zacząć od pytań mało zagrażających)

• Niestrukturalizowane/ustrukturalizowane

Sposoby zadawania pytań

1. Lejek - od ogólnych do szczegółowych (by nie powodować oporu)

2. Poszerzanie zakresu pytań (od szczegółowych do ogólnych)

3. Progresja - od łatwiejszych tematów do trudniejszych

4. Zmiana tematu

Błędy w formułowaniu pytań (wg Macoby'ego):

1. Słowa nieostre znaczeniowo. (zamiast tego pytamy o konkrtetne zachowania, przykłady)

2. Długie, rozbudowane zdania.

3. Pytania podwójne.(bo badany może zapomnieć o co chodziło w pierwszej części pytania)

4. Zbyt ogólnie określony przedział czasowy, do którego odnosi się pytanie. (zamiast Jakie były pani relacje w ojcem w dzieciństwie - Jakie były te ralacje w wieku 6 lat)

5. Brak konkretyzacji przy pytaniach dotyczących faktów powtarzających się.

6. Pytanie o fakty nieistotne. (niezgodne z etyką, pytamy o rzeczy ciekawe, ale nieważne dla diagnozy)

7. Pytania sugerujące. (np. Bije pani swoje dzieci, prawda?)

Rozmowa:

• Ustrukturalizowana (dokładne pytania wraz z odpowiedziami, np. a,b,c,d; trochę jak kwestionariusz)

• Częściowo ustrukturalizowana (zestaw pytań ale bez odpowiedzi)

• Otwarta struktura (brak pytań, tworzymy je na bieżąco lub mamy tylko problemy, zagadnienia do poruszenia)

Plan rozmowy

1. Wstępne sformułowanie problemu, zadania diagnostycznego

2. Wybór teorii psychologicznej do analizy problemu

3. Pytania i hipotezy

4. Tematyka rozmowy, rodzaj poszukiwanych informacji

5. Sposób zbierania danych

6. Potwierdzenie/odrzucenie hipotez, sformułowanie nowych hipotez

• Dzieci nie są świadome tego, że idą do psychologa, żeby mu pomóc.

• Należy zdecydować też czy dziecko rzeczywiście ma problem.

• Powinniśmy ocenić też środowisko dziecka.

Redefinicja problemu - przełożenie tego, co mówi rodzic na wiedzę psychologiczną

Wybór teorii psychologicznej i skupienie się na odpowiednich do niej aspektach

Pytania i hipotezy

Rozmowa w diagnozie dzieci i młodzieży

Wstępna faza zbierania wywiadu:

• kto zgłosił dziecko na badanie

• w jakim celu

• w jakim kontekście (czyli to co naprawdę dzieje się z rodziną)

Zbieranie danych osobno od:

• rodziców

• dziecka

Obserwacja interakcji między dzieckiem i rodzicami.

Źródła danych w rozmowie diagnostycznej

Rozmowa

• rodzice

• nauczyciel

• dziecko

Obszary poznawcze w rozmowie diagnostycznej

(obszary i ich wielkość są zależne od problemu)

• Rodzina

• Szkoła/Przedszkole

• Przyjaciele

Podstawowe pytania w diagnozie dziecka (Goodman&Scott)

1. Jakiego rodzaju problem był powodem kontaktu z psychologiem?

2. Jak silnie wpływa na funkcjonowanie dziecka? (Czy problem powoduje, że osoba odczuwa dyskomfort? Jak problem zakłóca życie dziecka

3. Jakie czynniki zapoczątkowały i podtrzymują problem?

4. Jakie mocne strony rodziny można wykorzystać w terapii?

5. Z jakimi przekonaniami i oczekiwaniami przychodzi rodzina?

1

---