Pozaoczne, wewnątrzczaszkowe powikłania zapalenia zatok przynosowych.

1 Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

2 Ropień nadtwardówkowy

3 Ropień podtwardówkowy

4 Ropień mózgu

5 Zakrzepica zatoki jamistej

ad.1. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych:

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych ropne, bakteryjne, jest zawsze wtórne do ogniska infekcji poza układem nerwowym. W przypadku ropnego zapalenia zatok przynosowych, najcześciej izolowanymi patogenami są: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Staphylococcus aureus .

Objawy:

• bóle głowy;

• wymioty;

• podwyższona temperatura ciała;

• senność => śpiączka;

• podwójne widzenie;

• zaburzenia mowy;

• porażenia mięśni;

• padaczka;

• objawy oponowe (Brudzińskiego karkowy/policzkowy/łonowy, sztywność karku, Flatau'a, bolesny ucisk na gałki oczne, Kerniga, objaw Amosa, nadwrażliwość na światło/dźwięki, opistotonus);

W badaniu płynu mózgowo-rdzeniowego stwierdza się: obniżone stężenie glukozy, podwyższone stężenie białka i pleocytozę >300 komórek/ mm³, ciśnienie płynu jest podwyższone.

Rozpoznanie różnicowe: ZOMR o innej przyczynie, wirusowe ZOMR, krwotok podpajęczynówkowy.

W leczeniu stosuje się antybiotyki w dużych dawkach oraz szerokie operacyjne otwarcie zatoki objętej procesem zapalnym.

ad.2. Ropień nadtwardówkowy:

Objawy są niespecyficzne:

• stany podgorączkowe;

• bóle głowy;

• złe samopoczucie;

Należy wykonać zdjęcie rtg, tk, angiografię. Różnicować z krwiakiem nadtwardówkowym.

Leczenie: antybiotyki w wysokich dawkach i operacyjne otwarcie zatoki z szerokim odsłonięciem opony.

ad.3. Ropień podtwardówkowy:

Objawy niecharakterystyczne:

• bóle głowy;

• objawy podrażnienia opon mózgowo-rdzeniowych;

• powoli narastajęce objawy neurologiczne;

W diagnostyce wykorzystuje się rtg, tk, angiografię, EEG, badanie neurologiczne.

Różnicować z krwiakiem podtwardówkowym.

Leczenie: otwarcie zatoki, ewakuacja ropnia, antybiotykoterapia.

ad.4. Ropień mózgu:

Przyczyna jest zapalenie zatoki czołowej lub komórek sitowych. Ropień umiejscawia się najczęściej w płacie czołowym.

Objawy:

• pogorszenie stanu ogólnego;

• okresowe podwyższenie temperatury ciała;

• narastający, uciążliwy ból głowy;

• nadwrażliwość na ucisk sklepienia czaszki;

• nudności i wymioty;

• zwolnienie tętna;

• obrzęk tarczy nerwu wzrokowego;

• jednostronna utrata węchu;

• zaburzenia świadomości;

• apatia;

• seność;

• zaburzenia koncentracji;

• podrażnienie nerwów czaszkowych (I, III, VI);

• objawy ogniskowe;

• śpiączka;

Diagnostyka: rtg, tk, angiografia tętnicy szyjnej, EEG, olfaktometria.

Otwarcie i zdrenowanie zatoki i usunięcie ropnia, duże dawki antybiotyków.

ad.5. Zakrzepowe zapalenie zatoki jamistej:

Może być spowodowane przez zapalenie zatoki klinowej lub czołowej.

Objawy:

• obrzęk powiek;

• zaburzenia ruchomości gałki ocznej (n. III, IV, VI);

• obrzęk tarczy nerwy wzrokowego;

• narastające zaburzenia widzenia;

• podwyższona temperatura ciała o charakterze septycznym;

• ból głowy;

• zaburzenia świadomości;

Diagnostyka: badanie pmr, posiew i rozmaz krwi, palpacyjna śledziona. Różnicować z ropowicą oczodołu, usznopochodnym zapaleniem zatoki jamistej.

Leczenie: antybiotykoterapia, drenaż zatoki jamistej, lażenie w łóżku.

---