.
Česky Katalog Bibliografický
Bieżąca bibliografia narodowa Czechosłowacji istnieje od 1889 roku. Česky Katalog Bibliografický (Czeski katalog Bibliograficzny) stanowi jej zalążek i podstawę dalszego rozwoju. Był to tygodnik, wydawany w Pradze, który w ciągu lat zmieniał tytuł, format, częstotliwość oraz wydawcę. Tytuł Bibliografický Katalog przyjął się na stałe dopiero w 1923 roku.
Od 1929 wydawcą Bibliografickiego Katalogu została Národní Knihovna (biblioteka Narodowa) w Pradze. W latach 1939 - 46 bibliografia ukazywała się jako rocznik. Nie zaspokajało to jednak zapotrzebowania na bibliografie bieżącą, więc od 1933 wznowiono wydawanie zeszytów tygodniowych, które po 1947 roku, po zaniechaniu wydawania zeszytów rocznych, stanowiły jedyną oficjalną bieżącą bibliografię narodową Czechosłowacji - Bibliografický Katalog Československe Republiky. Týdenni sešitove vydáni (Katalog Bibliograficzny Republiki Czechosłowackiej. Tygodniowe wydanie zeszytowe).
Cechą charakterystyczną Bibliografickiego Katalogu jest jego podział na części czeską i słowacką, którą redagował Instytut Bibliograficzny przy Bibliotece Uniwersyteckiej w Bratysławie. Od czerwca 1954 wydawana była przez Maticę Slovenską w Martinie.
Od 1946 roku wprowadzono podział bibliografii na trzy serie: A - Knihy (książki wydawane na terenie Czech, Moraw i na Śląsku), B - Slovenske Knihy (książki wydawane na Słowacji) oraz C - wydawnictwa muzyczne, tzw. Hudebniny. W 1951 serie te otrzymały własne tytuły i zaczęły wychodzić jako równoległe bibliografie o różnej częstotliwości: A - jak tygodnik, B - jako miesięcznik i C - Česke a Slovenske Hudebniny obejmujące 10 zeszytów rocznie.
W 1955 czechosłowacka bibliografia narodowa została wzbogacona o nowe serie, mianowicie o bibliografię zawartości czasopism, która również ukazywała się w podziale na część czeską i część słowacką. Od tej pory człon Bibliografickiego Katalogu stanowiły następujące bibliografie: Česke Knihy (Książki Czeskie), Česke Hudebniny (Czeskie Wydawnictwa Muzyczne), Članky w Českych Časopisech (Artykuły w Czeskich Czasopismach), Slovenske Knihy (Książki Słowackie), Slovenske Hudebniny (Słowackie Wydawnictwa Muzyczne) oraz Članky w Slovenskych Časopisech (Artykuły w Słowackich Czasopismach).
Kolejne zmiany, ale odnoszące się już tylko do części słowackiej, zaszły w 1970 roku. Tytuł Slovenske Knihy zmieniono na Slovenská Národná Bibliografia (Bibliografia Narodowa Słowacji), która ukazywała się w następujących seriach: A - Knihy (Książki) - miesięcznik, B - Periodika (Czasopisma) - rocznik, C - Članky (Artykuły) - miesięcznik, D - Drobne a specialne tlače (Druki okolicznościowe) - wydawnictwo nieregularne, E - Reprezentativny vyber najvyznamnejšich prac (Wybór Najważniejszych Prac) - wydawnictwo nieregularne.
Národní Knihovna České Republiky a Česká Národní Bibliografie
Zbiory czeskiej Biblioteki Narodowej (Národní knihovna Ceské republiky - NK) w Pradze liczą około 6 milionów woluminów i rosną w tempie około 80 tysięcy jednostek rocznie. W ostatnich latach liczba czytelników sięga miliona rocznie - są to głównie studenci, pracownicy dydaktyczni i naukowcy. Notuje się również około miliona wypożyczeń rocznie (z wypożyczalni czeskiej BN może skorzystać każdy, kto ukończył 18 rok życia).
Biblioteka Narodowa w Pradze jest największą i najstarszą biblioteką w Republice Czeskiej. Biorąc pod uwagę wartość jej zbiorów, sytuuje się wśród najważniejszych bibliotek z całego świata. NK głównie gromadzi, zabezpiecza, opracowuje i udostępnia wszem zbiory w języku czeskim (bohemica), powstające w kraju i za jego granicami.
Biblioteka Narodowa w Pradze posiada także bogate zbiory wydawnictw w różnych językach (szczególnie z zakresu nauk socjalnych i naturalnych). W dziale historycznym zgromadzono dzieła czeskie i europejskie. Jądrem kolekcji manuskryptów jest zespół kodeksów, podarowany przez Karola IV Uniwersytetowi Praskiemu po jego założeniu w roku 1366. Wielki zbiór zawiera wiele unikalnych obiektów związanych z historią Czech, ale także manuskrypty orientalne czy greckie papirusy. W czeskiej Bibliotece Narodowej są przechowywane także różne cymelia.
Praska Biblioteka Narodowa jest jednym z wiodących animatorów projektu CASLIN (informatyczna sieć, łącząca czeskie i słowackie biblioteki), w którego efekcie powstaje zintegrowany katalog.
Bibliografia Narodowa Republiki Czeskiej wydawana jest od 1993 i tworzona w oparciu o moduł zautomatyzowanego systemu bibliotecznego MAKS. Rekordy znajdują się w bazie danych Biblioteki Narodowej.
Każdy numer zawiera pełne opisy bibliograficzne, z wyszczególnionymi hasłami przedmiotowymi oraz oznaczeniami UKD. W przypadku publikacji o tematyce medycznej, opis zawiera również ICZ (identifikační číslo zdravotnického zařízení), czyli numer identyfikacji medycznej.
Bibliografia jest miesięcznikiem. Rejestruje książki od 1900 roku, opisy artykułów od 1989, inne typy dokumentów od 1985 roku. Kumulacja roczna zawiera indeksy:
jmenné rejstříky (indeksy osobowe)
autorský rejstřík (autorski)
překladatelů rejstřík (tłumaczy)
ilustrátorů rejstřík (ilustratorów)
rejstřík ostatnich původců (inicjatorów wydania)
názvovy rejstřík (indeks tytułowy)
rejstřík překladů (indeks tłumaczeń)
překlady z cizího języka do češtiny
překlady z češtiny do cizích jazyků
překlady z cizích jazyků do cizích jazyků
předmétovy rejstřík (indeks przedmiotowy)
Slovenská Národná Knižnica a Slovenská Národná Bibliografia
Słowacka Biblioteka Narodowa w Martinie jest najstarszą, największą i najważniejszą biblioteką krajową i naukową na Słowacji. Od prawie 190 lat stara się dokumentować przeszły i teraźniejszy rozwój duchowy i materialny narodu słowackiego. Nadal sprzyja działaniom wybitnych uczonych i patriotów Słowacji w zakresie działalności naukowej, opierając się na tradycjach państwowych, religijnych i szlacheckich oraz tradycjach bibliotek szkolnych, które stały się częścią dzisiejszej Biblioteki Narodowej Słowacji. Wśród nich wszystkich na szczególną uwagę zasługują zbiory, które Matici Slovenskej darował Martin Hamuljak.
Biblioteka pozyskuje, opracowuje, konserwuje i udostępnia wszelkie dziedzictwo naszych przodków. Gromadzi i chroni dokumenty napisane przez autorów słowackich, wydane lub napisane na Słowacji, prace napisane w języku słowackim lub jakiekolwiek inne, które treściowo są z nią powiązane. Istnieje dla Słowacji i Słowaków, jest depozytem klejnotów kultury narodowej.
Biblioteka Narodowa Republiki Słowackiej, w obrębie której znajduje się dziś wiele instytucji o charakterze naukowym, kulturalnym, informacyjnym czy edukacyjnym, otwarta jest zarówno dla obywateli, jak i przyjezdnych. Koordynuje ona też rozwój naukowy bibliotek Republiki Słowackiej i jest liderem pod względem modernizacji bibliotek i usług informacyjnych. Współpracuje zarówno z instytucjami krajowymi, jak i zagranicznymi.
Ze względu na wydarzenia historyczne oraz ze względu na historyczne znaczenie miasta Martin w kulturalnej i politycznej historii Słowacji, Słowacka Biblioteka Narodowa znajduje się właśnie tam. W myśl ustawy 183/2000 Coll z. o bibliotekach Słowacka Biblioteka Narodowa jest instytucją autonomiczną, posiadającą szczególną osobowość prawną.
Fundatorem biblioteki jest Ministerstwo Kultury. Słowacka Biblioteka Narodowa jest instytucją budżetu państwa. Główna siedziba Słowackiej Biblioteki Narodowej w Martinie mieści się w budynku który został zbudowany dla tej biblioteki między 1963/75. Budynek zawiera zbiory biblioteczne i kolekcję archiwalnych dzieł literackich. Znajdują się również służby techniczne i administracyjne. Częścią Słowackiej Biblioteki Narodowej są dwa muzea literackie. Jedno z nich znajduje się w Martinie, a drugie w Brodzanoch. Zbiór liczy 4700000 dokumentów bibliotecznych. W archiwum znajduje się 1,5 miliona sztuk a w muzeach kolejne dziesiątki tysięcy eksponatów muzealnych.
Słowacka Bibliografia Narodowa wyodrębniła się z Českego Katalogu Bibliografickiego. Opracowana i wydawana jest na podstawie egzemplarza obowiązkowego dostarczanego do Słowackiej Biblioteki Narodowej. Rejestruje wydawnictwa zwarte wydane na terenie Słowacji, napisane lub wydane przez Słowaków, napisane w języku słowackim lub jakiekolwiek inne powiązane treściowo ze Słowacją, co wskazuje na to, iż obejmuje podobny zakres publikacji, w jakim specjalizuje się Słowacka BN. Podzielona jest na serie od A do E, gdzie A to Knihy, B - Periodiká, C - Članky, D - Drobné a špeciálne tlače, E - Reprezentatívny výber najvýznamnejšich prác. Serie A i C ukazują się jako miesięczniki, serie B, D i E rocznie lub w odstępach nieregularnych.
Indeksy:
osobowy (menný register)
przedmiotowy (predmetový register)
tytułowy (nazvový register)