Komunikacja interpersonalna na lekcjach
Zmiana oczekiwań wobec współczesnych absolwentów, popycha szkolnictwo do ciągłej ewaluacji treści nauczania i metod w tym zakresie. I chyba to dobrze, że szkoła próbuje wybiegać naprzeciw potrzebom rynku, który chce pracowników młodych, wykształconych i posiadających umiejętności skutecznego komunikowania.
W zreformowanej szkole znalazło się miejsce (szkoda, że tak mało) dla kształcenia komunikacji interpersonalnej. Profil społeczno-usługowy ma wpisane owo zagadnienie w cykl kształcenia. Podstawa programowa, choć dość pobieżnie to jednak nakreśla kształt obszaru merytorycznego. Czy to jednak oznacza, ze na tym koniec, że tylko niewielka grupa uczniów żeglować będzie ku poznaniu istoty komunikowania z drugim człowiekiem? Szkoły wyższe umiejętnie wykorzystały lukę w tym względzie i na kierunkach społecznych, a nawet na niektórych uczelniach technicznych( Politechnika Poznańska) powołują do życia albo zajęcia z tego kręgu tematycznego albo nawet całe instytuty. Drogą do sukcesu ma być nie tylko rzetelna wiedza, ale także poznanie tajników porozumiewania z drugą osobą.
Ekonomia przeciw szkole?
Po uwolnieniu rynku, pod koniec lat osiemdziesiątych, wszystkie firmy z zachodu wchodzące na rynek polski, dodajmy z kapitałem organizować poczęły dla swoich pracowników szkolenia z trenerami od komunikacji interpersonalnej. Koszt takowych zajęć może przyprawić o zawrót głowy. Jedna sesja to wydatek nawet 6 tys. złotych. Uczeń kończący szkołę nie podoła takiemu obciążeniu finansowemu i dlatego jest tu pole dla działań nauczyciela. Nauczyciela szukającego wyzwania i chcącego projektować karierę swojego ucznia. Komunikowanie ma tak wiele obszarów, które może zagospodarować polonista, historyk, nauczyciel zawodu czy innej jeszcze profesji.
Sposób na komunikację...
Młodzi ludzie poszukują dróg, by zgłębić tajniki porozumiewania. Z doświadczeń wykładowcy akademickiego wynoszę przekonanie, ze wiedza o nas samych i innych bywa dla słuchaczy intrygująca.. Dobrze jest jednak pamiętać, ze zajęcia o komunikacji czy to dla studentów czy braci szkolnej, winny spełniać podstawową zasadę; musza być strawne podawczo. Anachronizmem może stać się sytuacja, gdy podczas mówienia o komunikacji będziemy komunikacyjnie niestrawni.
Do poprowadzenia zajęć z porozumiewania międzyludzkiego zachęcam, więc każdego, kto uchodzi za nauczyciela z potencjałem energii i nieco aktorstwa.
Każdy przekaz z zakresu teorii komunikowania należy wzmocnić obrazem, schematem czy elementami dramy na lekcji z komunikacji interpersonalnej musi się wiec po prostu dziać. Myśląc o kształceniu sprawności myślami obejmuje zarówno komunikowanie ustne, jak i pisemne. W obu tych przedziałach do głosu dochodzi paleta typów i form komunikacyjnych.
Lekcja języka polskiego zaledwie w niewielkim stopniu odnosi się do procesów komunikacyjnych osadzonych w psychologii, dlatego....
Pomył na lekcję wychowawczą
W komunikowaniu z drugim człowiekiem pewne rzeczy wydają się nam bardzo oczywiste, tak oczywiste, że nie uznajemy za stosowne o nich rozmawiać. Tymczasem to, co tak proste jest niezwykle głęboko schowane przed nami samymi. Dlatego nie możemy znaleźć porozumienia z drugim człowiekiem. „To winna jest druga strona”, ripostujemy w takich momentach bez zahamowań.
Rozmowa o barierach blokujących komunikację z drugim człowiekiem, to dobre zagadnienie na lekcję wychowawczą i to zarówno gimnazjum jak i w szkole ponadgimnazjalnej.
Aby cykl proponowanych zajęć nie wprowadził dyskomfortu u uczniów i pozwolił na uświadomienie pewnych procesów zjawisk, warto posłużyć się na początek analizą cudzych zachowań. Proponuję więc wykorzystać na lekcji fragmenty filmów: „Kasia i Tomek”, „Zemsta”, „Sami swoi” itd.
Wybierzmy z filmów kilka przykładowych scen i na ich przykładzie zbudujmy problem zajęć. Pokazujemy kolejno fragmenty i pozwalamy uczniom wypowiedzieć się do woli. W owej dyskusji winny się pojawić aspekty kulturowe, zagadnienia symetrii i asymetrii komunikowania, sposób komunikowania wynikający z uwarunkowań płci itd. Spostrzeżenia uczniów warto jest automatycznie obudować podstawowymi pojęciami.
Druga część zajęć to konstruowanie katalogu przeszkód, które blokują komunikację i to zarówno tych wynikających z otoczenia, jak i nas samych.
Część trzecia to konstruowanie plakatu (w małych trzy osobowych grupach) na temat: Ja i moje bariery.
Po ukończeniu pracy z materiałem analitycznym i autoanalizą, przyjdzie na lekcji czas na uczniowskie działanie kontrolowane. Niniejsze zadanie przeprowadzane będzie ponownie w małych dwu lub trzy osobowych grupach
Każdy z zespołów posługując się metodą dramy musi odegrać krótką scenkę - dialog, prezentującą barierę lub bariery komunikacyjne. Zagrane sytuacje (mogą być prezentowane z użyciem rekwizytów) należy skomentować na gorąco i wskazać z udziałem uczniów receptę na wytknięte bolączki komunikacyjne.
Cykl rozmawiania o barierach i o usprawnianiu dialogu z drugim człowiekiem zamykamy badaniami własnymi uczniów. Uczniów tym względzie mogę polecić następujące ćwiczenia. Niechaj każdy uczeń odnotowuje przez tydzień obserwowane w swym otoczeniu bariery komunikacyjne i niech dociecze ich przyczyn.
Takie obserwacje należy na kolejnych zajęciach podać wnioskowaniu i zaproponować zabawę w mowę ciała. Niechaj przy udziale pantomimy spróbują blokować i odblokowywać dialog z drugim człowiekiem.
Szczegółowy dobór ćwiczeń należy dostosować do temperamentu zespołu klasowego. W kształceniu komunikacji interpersonalnej należy baczyć na indywidualizm zadań i zachowań.