Teorie |
Autor, kontynuatorzy |
Działanie |
Doświadczenia |
|
Uwagi selektywnej - integrujące, późnej selekcj, wczesnej selekcji |
Filtr uwagowy |
Donald Broadbent (1958) |
dwa kanały stymulacji sensorycznej są poczekalnią dla bodźców, szyjka od butelki (wąskie gardło) nie pozwala na obróbkę wszystkich bodźców na wyższym piętrze; na podstawie cech fizykalnych mechanizm przepuszcza jednen z kanałów do obróbki semantycznej, drugi ulega nieodwracalnemu odrzuceniu |
Technika cienia (Shadowing; Cherry 1953), |
|
Model osłabiacza |
Anna Treisman (1960) |
informacje niespełniające kryteriów są osłabiane, ale nie eliminowane; etapy: analiza bodźców ze względu na właściwości fizyczne (przeduwagowo, równolegle), analiza ze względu na charakterystyczne wzorce percepcyjne, uporządkowanie bodźców, następnie nadanie sensu i znaczenia (świadomie, szeregowo, mała pojemność); możliwy powrót do osłabionych informacji jeżli zajdzie potrzeba lub zmienią się kryteria, mogą też wspomagać kanał ważny |
Nowe warianty techniki cienia (Gray, Wadderburn 1960, Anna Treisman 1960), |
|
Model Deutschów |
Anthony i Diana Deutsch (1963), Norman (1968) |
przejście informacji przez analizatory sensoryczne i percepcyjne w niezmienionej postaci, filtr uwagi działa dopiero przed samym wejściem do bufora pamięci |
|
|
Model Johnstona |
James Johnston (1978) |
elastyczny filtr uwagi przystosowujący się do wymaganego poziomu przetwarzania informacji; wachlarz poziomów od płytkiego - szybszy, analiza cech sensorycznych, do głębokiego - wolniejszy, analiza semantyczna bodźców, przepuszczanie większej ilości informacji |
Manipulowanie kursorwm oraz parafrazowanie materiału werbalnego o trzech poziomach trudności (Johnston, Greenberg, Fisher i Martin 1970) |
|
Model integracji cech |
Anna Treisman i G. Gelade (1980) |
etapy: przeduwagowy - automatyczna rejestracja wszystkich istotnych cech obiektów równolegle, uwagowy - szeregowe, kontrolowane zestawianie wcześniej zarejestrowanych cech w obiekt |
Dystraktory różniące się w stosunku do sygnału jedną, lub dwiema cechami (Treisman, Gelade 1980) |
|
Drugi model integracji cech |
Anna Treisman (1993) |
etapy: przeduwagowy - automatyczna rejestracja wszystkich istotnych cech obiektów równolegle, przeduwagowa kategoryzacja według kilku ważnychcech (np. ruch), gdy potrzebny uwagowy - szeregowe, kontrolowane zestawianie wcześniej zarejestrowanych cech w obiekt |
Ruch obiektu (McLeod, Driver 1993; McLeod, Driver, Crisp 1988) |
Uwagi podzielnej |
Teoria modułów |
Gordon Allport (1980) |
niezależne moduły przetwarzania informacji (selekcji bodźców oraz kontrola reakcji wykonawczych), o ograniczonej pojemności na wejściu i wyjściu; gdy różne czynnosci angażują ten sam zachodzi interferencja |
Technika cienia i rozpoznawanie nieistotnych słów (Allport, Antonis, Reynolds 1972) |
|
Teoria zasobów |
Daniel Kahneman (1973) |
alokacja niespecyficznych zasobów uwagi - energii psychicznej; im bardziej czynność jest zautomatyzowana, tym mniej potrzeba zasobów na jej realizację; wykonanie czynności limitowanych zasobami zależy od wielkości przydzielonych zasobów, linitowanych danymi w ogóle nie |
Podwójne zadanie, z których jedno ma dwa poziomy trudności |
® Ewa L. Cetnar 2005