LOGIKA, DIKS II ROK I SEMESTR

6.10.2010
Logika- nauka o myśleniu, o procesach myślowych. Logiki nie interesuje aspekt psychologiczny i wrażeniowy, tylko struktura i relacje jakie nimi zachodzą, niezależnie od tego czy jest podmiot myślący. Nauka ze wszech miar formalna. Jak poprawnie posługiwać się językiem i formułować zdania. Logika jest nauką o racjonalność języka. Logika prawnicza- racjonalizacja językowa

Podział logiki ogólnej:
1. semiotyka- język naturalny. Jest to logika języka, czyli nauka o języku jako środku wzajemnego komunikowania się umysłu. Nauka o tym jak język służy formułowaniu i przekazywaniu myśli przez ludzi. Teoria komunikacji jest szerszą dziedziną niż semiotyka, ta zajmuje się językiem w odniesieniu jak język służy formułowaniu myśli. Semiotyka zajmuje się przede wszystkim językiem naturalnym.
a) syntaktyka- ta część logiki języka, której przedmiotem są wyrażenia samego języka i relacje między nimi. Zajmuje się relacjami syntaktycznymi- składniowymi między wyrażeniami określonego języka. Dla języka naturalnego syntaktyka to gramatyka języka. Znaczeniowe odniesienie. Gramatyka definiuje wyrażenia. Jak się konstruuje zależności. Znajomość gramatyki nie świadczy o znajomości języka i odwrotnie.
b) semantyka- ta część logiki języka która zajmuje się relacjami jakie zachodzą między wyrażeniami danego języka a przedmiotami, których te wyrażenia są znakami (nazwami)- teoria znaczenia. Np. gryf hokeja, mamy desygnat. Jeżeli w języku naturalnym nie ma możliwości przetłumaczenia to stosujemy zapożyczenia „weekend”, „sputnik”, „Nike”, „image”
c) pragmatyka- ta część semiotyki, której przedmiotem są relacje zachodzące między wyrażeniami danego języka jako znakami a osobami ludzkimi jako twórcami lub użytkownikami tych wyrażeń jako znaków. Ludzie posługują się językiem werbalnym, w którym występują wyrażenia. Pragmatyka zajmuje się częścią wspólną, w jaki sposób podmioty mogą używać wyrażeń jako znaków. Sposób posługiwania się językiem, czyli jak podmioty posługują się językiem, w jaki sposób ludzie używają danego języka. „Piwo bezalkoholowe”, (piwo-> nazwa mnogościowe), napój alkoholowy, mówi o tym, że jest substytut tego napoju bez alkoholu ale o tym smaku. Pragmatyka jest to również kultura języka. Jeśli ktoś umie się kłócić w innym języku to oznacza, że ten język zna. W pragmatyce problemem jest przekład. W UE każdy dokument jest tłumaczony na 24 języki.

JĘZYK NATURALNY- język, który powstał na skutek środowiskowego i kulturowego uwarunkowania podmiotu. Ten z którym człowiek styka się od dzieciństwa i który służy mu do porozumiewania się z innymi. Językiem naturalnym u nas jest język polski, służy do komunikacji tu i teraz. Naturalnych języków jest bardzo dużo, semiotyka próbuje je określić w sposób ogólny lub szczególny. Powstał równocześnie z umiejętnością wytwarzania narzędzi, człowiek w pewnym momencie rozwoju wykorzystał przeciwzwrotność kciuka. Człowiek potrzebował instrukcji do narzędzi. Czym innym jest nazwa własna (Słoń Kuba), inna nazwa całościowa (słoń- wszystkie słonie, w tym Kuba), pojęcia abstrakcyjne (słonisko- może nim być skupisko słoni, albo duży słoń itd.). Pojęciem abstrakcyjnym jest np. pegaz, wyobrażamy sobie, ale nie mamy pewności jak wygląda. Zaczęły te pojęcia pełnić funkcje w języku naturalnym. Pojąć jesteśmy w stanie po 12 roku życia. Albo 100 zł, żadne nie jest takie same, pojęcie zera też jest abstrakcyjne, nie można go zobaczyć. Język naturalny jest niedookreślony, posługuje się synonimami, homonimami i pojęciami wieloznacznymi, które za bardzo nam nie udzielają informacji. Zakłada szerokie pole pojęć semantycznych. Język komunikacji niedomówień. Zmienia się razem z użyciem słów, np. „poszedłem” w niektórych słownikach jest uznawane za poprawną formę.

JĘZYK SZTUCZNY- proste przyporządkowanie zjawisk, rzeczy, powstał po to aby móc przyporządkowywać. Kategoria, która nie porządkuje nam wiedzy. Np. gdzieś jest dużo ludzi- dla każdego może to być inna wartość. Trzeba było wprowadzić założenie czym jest zero, ono właśnie zaczęło tworzyć liczby i wartości. Bardzo precyzyjnie zakłada każdą kategorię.

2. logika formalna- semantyka odnosi się do rzeczywistości, język sztuczny. Niektórzy uważają, że to jest jedyna forma logiki, inne to jej odmiany. Ułamek 2/3 jest pojęciem abstrakcyjnym, bo w rzeczywistości nie istnieje taka liczba. Cywilizacje które opanowały liczbę PI wymyśliły koło.
Bariery języka sztucznego: użytkownik, słowa zmieniamy na dźwięki -> możemy modulować długością fal, pojęcia wieloznaczne -> nawet jeśli użyjemy ich w poprawnej strukturze to nie otrzymamy wiadomości jakie jest odniesienie znaczeniowe tego pojęcia. Wiele może być znaczeniowych odniesień dla danego pojęcia. Przekazując myśl, nie rozumiemy się bez dookreślenia (język naturalny). Język naturalny nie służy porządkowi, nie daje informacji o porządku, nie układa rzeczywistości -> postawa szukania języka sztucznego. Język sztuczny porządkuje wiedzę za pomocą pojęć abstrakcyjnych „dużo drzew” -> dla jednego to 10 a dla drugiego 100. Nauka formalna- nauka o języku sztucznym, a nie naturalnym. Bada co jest prawdziwe a co fałszywe. Ma syntaktykę (dot. Struktury, tautologie, mechanizmy, które pozwalają na wyróżnienie zdań) i semantykę logiczną (odniesienie do znaczenia pojęć). Dowód jako moc uzasadniająca- wykazywanie zgodności z założeniami za pomocą przyjmowania reguł.

3. ogólna metodologia nauk- ogólna bo istnieją też szczegółowe, zajmuje się językiem nauki/ logiką nauk, zajmuje się nauką jako dziedziną wyszczególnioną. Mamy wiedzę racjonalną (oparta na rozumie, ma charakter indywidualny, dot. Wierzeń i przekonań, np. nauczanie religii) i irracjonalną (wiedza pozarozumowa, czyli wiedza co do której treści nie można zastosować procedur racjonalnych, rozumowych, wiedza oparta na intuicji - Bergson, albo o charakterze fenomenologicznej). Trzeba znaleźć metody na przyjęcie lub nie, twierdzeń.

4. teoria argumentacji- za cel ma przekonanie o swojej racji, to nie jest nauka czysta. Bada deskryptywne (słowne) metody przekonywania. Rozpatrzenie języka w kategorii narzędzia jako argumentu, co w języku może pozwolić na uzyskanie racji. Z jednej strony dajemy rację i przekonujemy do niej, a z drugiej przyjmujemy racje, co zależy od siły argumentów. Interesują nas tylko werbalne środki przekonywania. 3 płaszczyzny:
- erystyka- sztuka dyskutowania, powstała w szkole megaryjskiej w starożytności, wtedy wiedzę uważano za cnotę. (Schopenhauer- Retoryka. Sztuka dyskutowania- jeśli kłamca powie, że zawsze kłamie, to kłamie, czy mówi prawdę? Jeśli kłamie to mówi prawdę, a jeśli mówi prawdę to nie jest kłamcą), sposoby językowego przekonywania, w erystyce chodzi o to, aby być zwycięzcą sporu a nie o prawdę.
- retoryka- nauka o przekonywaniu w oparciu o autorytety i cudzą wiedzę. Nie tylko stosujemy zakres pytań o charakterze retorycznym (trudno na nie odpowiedzieć, lub takie, które w naturze nie mają rozstrzygnięcia), ale sięgamy do wiedzy innych ludzi. Umiejętność wykorzystywania wiedzy, którzy inni już dawno wiedzieli- argumentacja retoryczna. W Polsce chwyt retoryczny jak brakuje argumentów to następuje odwołanie do Jana Pawła II. Jak powstał wszechświat? Po co dusza? - pytania retoryczne, stawiane od czasów orfickich, V lub IV w. p.n.e.
- teoria dyskusji- o zasadach normach dyskutowania.