Próby reform we Francji w XVIII wieku.
Komisja Edukacji Narodowej i jej znaczenie.
18.04.2008
Jezuici byli krytykowani za kanon kształcenia: łacina, retoryka itp. Szkoła nastawiona na wychowanie dobrego chrześcijanina, a nie obywatela => to też było krytykowane.
Stanowił bardzo potężny zakon mający wpływy w społeczeństwie i na dworach. Chciał kontrolować to co robią władcy. Byli postrzegani jako intryganci prowadzący własną politykę szkodzącą państwu.
To negatywne widzenie spowodowało, że władze państwowe doprowadziły do usuwania jezuitów ze swoich państw. 1759 r => usunięto Jezuitów z Portugalii, potem we Francji (tu przyczyną były animozje między nimi z parlamentami, które osądzały).
Po usunięciu jezuitów z Francji zastanawiano się co zrobić, jak naprawić szkolnictwo. Z pełnym programem reformacji szkolnictwa wystąpił L.R. de Chalotais. Napisał dzieło na temat edukacji narodowej. Domagał się przejęcia szkolnictwa przez państwo, wychowane w duchu obywatelskim zgodnie z prawem naturalnym, nowe programy, podręczniki, nowe, odpowiednie przygotowanie nauczycieli. Unikał on skrajności. Bronił religii, ale powoływał się na encyklopedystów. Uważał, że szkoła nie uczy wypełniania obowiązków względem państwa, pod tym względem należy ją zreformować. Szkoła powinna więc znajdować się w gestii państwa. Był za zeświecczeniem szkolnictwa, ale nie chciał usunąć nauczycieli wywodzących się z duchowieństwa (był za tym by dopuścić ludzi świeckich). Uważał, że należy kształtować pod kątem moralności i polityki. Proponował, aby król wziął w swoje ręce reformację aby powołał komisję, która by się tym zajęła, aby zrobić konkurs na podręczniki => dobre podręczniki.
We Francji król uchylił się od zorganizowania takiej komisji do organizacji szkolnictwa (Ludwik XV). Zadania tego podjęły się parlamenty - sądy w prowincjach.
Parlament we Francji (główny działacz Rolland) - zaproponował nową strukturę edukacji. Na czele szkoły wyższe, które mogłyby opracować podręczniki, program, wykształcić nauczycieli i stałyby na straży.
Każdy z obywateli miał otrzymać wykształcenie zgodnie ze swoim słowem. Religia, czytanie, pisanie to rzeczy niezbędne, kształcenie ludowe wpływa dobrze na rozwój gospodarczy.
FIZJOKRATYZM - podstawą dobrobytu państwa jest rolnictwo. Kształcąc chłopów sprzyja się rozwojowi dobrobytu państwa.
Chciano stworzyć świecki stan akademicki, uformować jego działanie.
Struktura szkoły: wyższe, średnie, szkolnictwo elementarne.
We Francji ani król, ani ministrowie nie podjęli się tego. Z czasem zniesiono parlamenty i pomału wszystko wróciło do starego sposobu kształceni. Znów zaczęły się kształcić zakony i jezuici.
KEN, POLSKA 1773 r.
Powstanie KEN'u było wyrazem dążenia do reformy państwa. - państwo było u progu upadku - 1772 - rozbiór.
Reformy państwa szły w różnym kierunku: wojna, skarb, starano się wzmocnić państwo, jedną z tych form było szkolnictwo. - jeden z najważniejszych.
Oparto się na fizjokratyzmie - najniższe warstwy też trzeba oświecać - istniał wtedy ludowy regres. Szkół parafialnych było bardzo mało, szkolnictwo średnie: istniało około 130 szkół, ponad połowa to szkoły jezuitów. 20 to szkoły Akademii Krakowskiej, reszta to szkoły zakonów lub prywatne.
Realizację zmian w szkołach ułatwiało zarządzenie papieża Klemensa XIV, który rozwiązał zakon Jezuitów (1773 r.) - w tym roku odbywał się sejm, który miał zatwierdzić rozbiór.
Król na początku chciał stworzyć organizację stworzoną z pijarów i jezuitów. Po rozwiązaniu był problem. Organizacją oświaty miało więc zająć państwo.
Organizacja była odpowiedzialna przed państwem. W skład komisji weszło 8 członków - ludzi wykształconych: biskup wileński - Ignacy Massalski, b. płocki - Michał Poniatowski; Chreptowicz, August Sułkowski, Ignacy Potocki, Adam Czartoryski, Andrzej Zamojski, Antonii Powiński??. - śmietanka ówczesnej elity politycznej w Polsce.
W trakcie działań to grono uległo poszerzeniu - do 1794?? - 38 członków??
Nie było większych kłótni w ramach działalności KEN. Działano zgodnie w sposób wyważony.
Powołano komisję Rozdawniczą?? i Sądowniczą. - zajęły się przejęciem i rozdzieleniem majątków Jezuitów.
Do KEN-u należy szkolnictwo średnie i wyższe.
Idea oświecenia społecznego była bardzo żywa, zajęła się więc też szkolnictwem parafialnym - ludowy.
Pierwszy akt publiczno prawny - Uniwersał, zawiadamiał on że powstała taka instytucja, czym się będzie zajmować i by społeczeństwo nadsyłało pomysły jak można zorganizować to wszystko - to taka akcja propagandowa.
W pierwszych latach starano się wypracować ideał wychowawczy. Przyjęto, że wychowanek nowych szkół powinien był dobrym obywatelem, znającym potrzeby państwa i umiejącym je zaspokoić. - jest to treścią postawy patriotycznej.
Mieli pewne wzory w postaci szkoły rycerskiej, CN, Zastanawiano się czy można je przyjąć - nie, w większej części.
CN - szkoła elitarna, a szkoły KEN-u skierowane do szerszego społeczeństwa. CN - szkoła humanistyczna, A RP potrzebni byli nauczyciele, lekarze rolnicy - CN - zbyt jednostronny, realizuje program zbyt drogo.
W szkole rycerskiej - program zbyt rozbudowany, zbyt wiele przedmiotów by je poznać w toku nauki w KENie.
Zaczęto nadsyłać prany reorganizacji szkoły. Wybrano kilka najbardziej sensownych pomysłów. Najbardziej dojrzały okazał się pomysł Antoniego Popławskiego.
Projekty miały cechy wspólne: wychowanie należy do państwa, jednolite, publiczne wychowanie w całym kraju, objęcie wychowanie wszystkich klas społecznych; ukształtowanie dobrych obywateli, nie tylko wychowanie moralne i polityczne, ale też przygotowanie zawodowe. - praca na rzecz państwa - wyraz dojrzałości obywatelskiej. Za ważniejsze od nauczania uznano wychowanie oparte na prawach natury. Stopniowanie zagadnień wychowawczych - najpierw odnoszące się do wychowania jednostkowego, potem prawa dotyczące społeczeństwa i wynikające z nich obowiązki człowieka. Trzeba tak działać, z korzyścią dla siebie i innych; wychowanie moralne i patriotyczne- poznanie praw swoich i innych. Były to trzy etapy powiązane ze sobą.
Podstawy KEN-u: na początku był projekt edukacji Popławskiego. On sformułował trzy kierunki działania na człowieka
wych. fizyczne
wych. moralne
wych. umysłowe
Zgodnie z jego propozycją należało utworzyć szkoły elementarne i parafialne dające podstawy, a główny ciężar edukacji był nałożony na szkoły średnie (główne) i wyższe (przygotowujące do zawodu).
Program szkoły średniej miał obejmować naukę języka ojczystego i łaciny. - Polski na pierwszym miejscu; Historia naturalna, geografia (Polska i powszechna), higiena, zdrowie, ekonomika, prawo, retoryka (model nauczania encyklopedycznego).
Kładziono nacisk na to by wiedza była praktyczna, żeby rozumiano pożytek z tej wiedzy. Chodziło o to by poznać prawa w kraju i pożytek z nich wynikający.
Chcieli połączyć wychowanie indywidualne ze społecznym.
Celem pracy szkolnej, wychowania obywatela miał charakter świecki a nie religijny - jak do tej pory. Zachowywano naukę religii i obrzędy. Widziano ich sens, ale miały wspierać wychowanie czysto racjonalistyczne.
Ustalono kim ma być wychowanek takich szkół: człowiek, który potrafi łączyć działalność indywidualną ze społeczną.
Przepis KEN na szkoły wojewódzkie
Wprowadzenie języka Polskiego
Podkreślenie oddziaływania na rozum wychowanków, zasady etyczne, wyprowadza się z rozumu; z racjonalności.
Nauka ekonomii.
Przy nauce polityki miano uczyć, że cele rządu jest szczęście jednostki i całego społeczeństwa, skonkretyzowano obowiązki obywatelskie.
Najważniejsze jest wychowanie, później wbijanie do głowy teorii (równowaga w nauczaniu: mat-przyrodnicze i humanistyczne). Rezygnuje się z pamięciowego nauczania materiału - ogranicza się to gdzie się tylko da. Potem wprowadza się musztrę.