PODSTAWA OPODATKOWANIA
▪ w podatkach dochodowych: wartość uzyskanego dochodu,
▪ w podatkach od towarów i usług: wartość obrotu lub wartość realna towaru powiększona o należne cło,
▪ w podatku od nieruchomości: suma powierzchni użytkowej budynków, lub suma powierzchni gruntów,
▪ w podatku leśnym: suma powierzchni lasu wyrażona w hektarach fizycznych,
▪ w podatku rolnym: suma wartości użytkowej ziemi, którą wyrażają współczynniki przeliczeniowe, przez które przemnaża się hektary fizyczne ziemi rolniczej,
▪ w podatku od spadków i darowizn suma wartości otrzymanych w drodze darowizny, spadku praw majątkowych lub rzeczy,
▪ w podatku od posiadania psów: liczba posiadanych psów,
1. Podatki dochodowe:
a. podatek dochodowy od osób prawnych,
b. podatek dochodowy od osób fizycznych,
c. zryczałtowane formy opodatkowania.
2. Podatki majątkowe:
a. podatek od nieruchomości,
b. podatek rolny,
c. podatek leśny,
d. podatek od czynności cywilnoprawnych,
e. podatek od spadków i darowizn.
3. Podatki pośrednie:
a. podatek od towarów i usług,
b. podatek akcyzowy.
POD. DOCH. OD OSÓB PRAWNYCH
Podmioty:
osoby prawne
spółki kapitałowe
jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej
z wyjątkiem spółek: cywilnych, jawnych, partnerskich, komandytowych i komandytowo - akcyjnych oraz
podatkowe grupy kapitałowe
Przedmiotem opodatkowania jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z których dochód został osiągnięty, a w szczególnych przypadkach przychód.
Zwolnienia i odliczenia:
▪ podmiotowe - mają zastosowanie przede wszystkim do Skarbu Państwa, podatników reprezentujących Skarb Państwa oraz podatników finansowych z Budżetu Państwa.
▪ przedmiotowe dotyczące dochodów:
- organizacji pożytku publicznego
- związanych z przyjętymi zobowiązaniami wobec podatników działających w specjalnych sferach ekonomicznych
- uwarunkowanych umowami międzynarodowymi
- wynikających z rozwiązań przyjętych w ustawach szczególnych
- podatników, którzy przeznaczają dochody na cele statutowe, np. dla fundacji, stowarzyszeń, szkół.
Pobór podatku Podatnicy są zobowiązani do wpłacania miesięcznych zaliczek na podatek. Mają jednak możliwość wyboru formy wpłacania zaliczek: w rachunku narastającym albo w formie uproszczonej w różnej wysokości uzależnionej od podatku należnego wykazanego we wcześniejszych latach podatkowych. Istnieje również obowiązek dokonywania rocznego rozliczenia podatku po zakończeniu roku podatkowego. Funkcjonuje również tzw. kredyt podatkowy, polegający na zwolnieniu podatników rozpoczynających działalność, po spełnieniu przez nich warunków określonych w ustawie, od obowiązku składania deklaracji miesięcznych oraz wpłacania na rachunek Urzędu Skarbowego zaliczek miesięcznych w trakcie roku podatkowego.
POD. DOCH. OD OSÓB FIZYCZNYCH.
Przedmiotem opodatkowania są dochody uzyskiwane przez osoby fizyczne ze źródeł przychodów, do których zalicza się:
stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura, renta.
działalność wykonywaną osobiście
pozarolniczą działalność gospodarczą
działy specjalne produkcji rolnej
nieruchomości lub ich części
najem, podnajem, dzierżawę, poddzierżawę oraz inne umowy o podobnym charakterze
kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych
odpłatne zbycie:
nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomościach
spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkaniowego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej
prawa wieczystego użytkowania gruntów
innych rzeczy - jeżeli odpłatne zbycie następuje przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie nieruchomości, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany
tzw. inne źródła, np. alimenty, stypendia, zasiłki pieniężne z ubezpieczeń społecznych, dotacje, dopłaty, nagrody.
Zwolnienia i ulgi. W ustawie funkcjonuje kilkadziesiąt tytułów zwolnień przedmiotowych dotyczących świadczeń o charakterze socjalnym odszkodowawczym, związanych z pracą o charakterze niezarobkowym. Istnieją także zwolnienia, które wprowadzono ze względu na zbyt duże koszty poboru podatku oraz z uwagi na brak technicznych możliwości poboru podatku.
Ulgi
składki na ubezpieczenia społeczne, określone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych (7,5% podstawy wymiaru).
dokonane w roku podatkowym zwroty nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu, w kwotach uwzględniających pobrany podatek dochodowy, jeżeli zwroty te nie zostały potrącone przez płatnika.
wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesione przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.
darowizny na cele:
- społecznie użyteczne, określone w ustawie o działalności pożytku publicznego, przekazane organizacjom pozarządowym i innym instytucjom wskazanym w tej ustawie (np. kościelne osoby prawne) prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych - w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż 350 zł.
- kultu religijnego - do wysokości 350 zł.
E. wydatki na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) udzielonego podatnikowi, na sfinansowanie inwestycji, mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych.
Ulgi od pod.
składki na ubezpieczenie zdrowotne ( w wysokości do 7,75% podstawy)
wpłaty dokonane na rzecz organizacji pożytku publicznego w wysokości 1% podatku obliczonego w zeznaniu podatkowym
PRAWA NABYTE
Przepisy gwarantują podatnikowi zachowanie praw słusznie nabytych i prawo do odliczania (od dochodu lub podstawy).
wydatków poniesionych w związku z budową budynku mieszkalnego wielorodzinnego.
wydatków związanych z zaspokojeniem własnych potrzeb mieszkaniowych poniesionych na budowę budynku mieszkalnego.
wydatków poniesionych w związku z remontem i modernizacją budynku (lokalu) mieszkaniowego
ulgi uczniowskiej
ulgi inwestycyjnej na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 1995 r. w sprawie odliczeń od dochodu wydatków inwestycyjnych oraz obniżek podatku dochodowego w gminach zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym.
Ponad |
Do |
Podatek wynosi |
|
37.024 |
19% podstawy - 530.08 zł |
37.024 |
74.048 |
6.504,48 + 30% nadwyżki powyżej 37'024 |
74.048 |
600.000 |
17.611,68 + 40% nadwyżki powyżej 74.048 |
600.000 |
|
227.992,48 + 50% nadwyżki powyżej 600.000 |
KWOTA WOLNA od podatku - 2.790 zł.
W Polsce ok. 95% podatników PIT w 2002 r. znajdowało się w pierwszym przedziale podatkowym. Wpływy z podatku od tej grupy podatników stanowiły 50% ogólnych wpływów. W trzecim przedziale podatkowym znajdowało się zaledwie ok. 1% podatników, ale ich udział we wpływach wyniósł aż 1/3. Podatnicy z drugiego i trzeciego przedziału stanowiący 5% ogółu, wpłacili 50% podatku.
Wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych wyniosły w 2002 r. 33'805.6 mln zł i stanowiły 4,38% PKB, w tym od osób fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą opłacających podatek na zasadach ogólnych - 7'152.1 mln zł (0,93% PKB).
ZRYCZAŁTOWANE FORMY OPODATKOWANIA:
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych:
Z opodatkowania w tej samej formie korzystają osoby fizyczne osiągające przychody
z pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie, w formie spółki cywilnej lub spółki jawnej.
Podatnicy korzystający z tej formy opodatkowania obowiązani są do prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów odrębnie za każdy rok podatkowy. Stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych wynoszą w zależności od rodzaju prowadzonej działalności 3%; 5,5%; 8,5%; 17% i 20% przychodów.
Opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych mogą wybrać osoby fizyczne osiągające przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy i innych umów
o podobnym charakterze, jeżeli nie robią tego w ramach działalności gospodarczej.
Stawka ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych uzyskanych z tytułu najmu wynosi 8,5% przychodów, przychodów od nadwyżki ponad kwotę stanowiącą równowartość 40000 Euro - 20% przychodów, wpływy z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych 1072,7 mln zł (0,14% PKB).
Karta podatkowa:
Opodatkowanie w formie karty podatkowej skierowane jest wyłącznie do podatników prowadzących działalność samodzielnie oraz w ramach spółki cywilnej osiągających przychody z niektórych rodzajów działalności. Wysokość stawki karty podatkowej uzależniona jest od rodzaju prowadzonej działalności, ilości zatrudnionych pracowników czy też liczby mieszkańców miejscowości, na terenie której wykonywana jest działalność.
Podatnicy Ci zwolnieni są z obowiązku prowadzenia ksiąg , składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy.
Zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osób duchownych - podatek ten opłacają osoby duchowne prawnie uznanych wyznań, osiągające przychody z opłat otrzymywanych w związku
z pełnionymi funkcjami o charakterze duszpasterskim.
PODATEK ROLNY
Przedmiotem: grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza. Podatkiem rolnym od gruntów objęte są gospodarstwa rolne.
Podmiot: liczba hektarów przeliczeniowych dla gruntów gospodarstw rolnych lub hektarów fizycznych - dla pozostałych użytków rolnych.
Stawki podatku rolnego wynoszą:
▪ dla gruntów gospodarstwa rolnego równowartość pieniężną 2,5 q żyta od 1 ha przeliczeniowego (w 2006 r. - 69.70 zł od 1 ha przeliczeniowego).
▪ dla pozostałych gruntów rolnych podlegających podatnikowi rolnemu: równowartość pieniężną 5 q żyta - od 1 ha (w 2006 r. - 139.40 zł od 1 ha).
obliczone według średniej ceny skupu żyta za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy (na rok 2006 - 27.88 PLN). Cena ta jest publikowana komunikatem prezesa GUS.
Zwolnione: użytki rolne V i VI klasy, grunty, zadrzewione i zakrzewione, użytki ekologiczne, grunty objęte melioracją, grunty przeznaczone na utworzenie nowego lub powiększenie istniejącego gospodarstwa rolnego, grunty gospodarstw rolnych powstałe z zagospodarowania nieużytków oraz otrzymane w drodze wymiany lub scalenia, grunty odłogowane, grunty pod wałami przeciwpożarowymi i położone w międzywałach, a także grunty wpisane do rejestru zabytków.
Ulgi: inwestycyjne, żołnierska oraz dla terenów górskich i podgórskich, a także z tytułu wystąpienia klęski żywiołowej.
PODATEK LEŚNY
Przedmiot: grunty leśne sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako lasy, z wyjątkiem lasów zajętych na wykonywanie innej działalności gospodarczej niż działalność leśna.
Stawka podatku leśnego określona jest jako równowartość pieniężna 0.220 m3 drewna obliczona według średniej ceny sprzedaży drewna uzyskanej przez nadleśnictwa za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy (w 2006 r. - 131.35 PLN; 28.90 PLN za 1 ha fizyczny), przy czym dla lasów ochronnych oraz lasów wchodzących w skład rezerwatów przyrody i parków narodowych stosuje się stawkę w wysokości 50% stawki podstawowej.
Zwolnienia: lasy z drzewostanem w wieku do 40 lat oraz lasy wpisane do rejestru zabytków. Z podatku leśnego zwolniono szkoły i szkoły wyższe, placówki naukowe PAN, zakłady pracy chronionej lub aktywności zawodowej i jednostki badawczo - rozwojowe.
PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI
Przedmiot: grunty, budynki lub ich części, a także budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Podstawa: w przypadku gruntów - powierzchnia, dla budynków i ich części - powierzchnia użytkowa oraz dla budowli - wartość będąca podstawą dokonywania odpisów amortyzacyjnych (lub w przypadku budowli nieamortyzowanych - wartość rynkowa określona przez podatnika).
Podmioty:
▪ właściciel
▪ użytkownik wieczysty
▪ posiadacz samoistny
▪ w niektórych przypadkach - posiadacz zależny nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.
PODATEK OD TOWARÓW I USŁUG (VAT).
Obecne stawki podatku VAT:
1. 22% - stawka podstawowa
2. 7% - stawka obniżona, nałożona głównie na artykuły spożywcze, produkty lecznicze, wyroby medyczne, mieszkania
3. 3% - stawka super obniżona, nałożona głównie na nieprzetworzone produkty rolne oraz środki produkcji dla rolnictwa (z wyłączeniem maszyn i urządzeń rolniczych).
4. 0% - stawka na książki i czasopisma specjalistyczne oraz dostawy towarów i usług objęte w przepisach UE zwolnieniem z prawem do odliczeń.
PODATEK OD SPADKÓW I DAROWIZN.
Podstawa: wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.
▪ do grupy I: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.
▪ do grupy II: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.
▪ do grupy III: innych nabywców.
Aktualne kwoty wolne wynoszą:
▪ dla I grupy podatkowej: 9.637 zł
▪ dla II grupy podatkowej: 7.276 zł
▪ dla III grupy podatkowej: 4.902 zł
Kwota nadwyżki w zł |
Podatek wynosi |
|
ponad |
do |
|
1. dla I grupy podatkowej. |
||
- |
10'278 |
3% |
10'278 |
20'556 |
308 zł 30 gr. i 5% od nadwyżki ponad 10'278 |
20'556 |
- |
822 zł 20 gr. i 7% od nadwyżki ponad 20'556 |
2. dla II grupy podatkowej. |
||
- |
10'278 |
7% |
10'278 |
20'556 |
719 zł 50 gr. i 9% od nadwyżki ponad 10'278 |
20'556 |
- |
1'644 zł 50 gr. i 12% od nadwyżki ponad 20'556 |
3. dla III grupy podatkowej. |
||
- |
10'278 |
12% |
10'278 |
20'556 |
1'233 zł 40 gr. i 16% od nadwyżki ponad 10'278 |
20'556 |
- |
2'877 zł 90 gr. i 20% od nadwyżki ponad 20'556 |
PODATEK OD ŚRODKÓW TRANSPORTOWYCH
Zasady opodatkowania podatkiem od środków transportowych określa ust. z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych.
Przedmioty:
▪ samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej od 3,5 t i wyżej.
▪ ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 i wyżej.
▪ przyczepy o naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 t i wyżej.
▪ autobusy.
Podmioty:
▪ właściciel środka transportowego
▪ jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, na którą środek transportowy został zarejestrowany.
Górne granice stawek podatku od środków transportowych w zależności od dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu w 2006 r. wynoszą od 656,38 zł do 2'505,15 zł.
Terminy i sposoby płatności
Podatnicy obowiązani są do składania do dnia 15.02. każdego roku podatkowego deklaracji na podatek od środków transportowych wraz z załącznikami o posiadanych środkach transportowych.
Podatek jest płatny w 2 ratach w terminach do dnia 15.02. i 15.09. każdego roku. podmioty zobowiązane do zapłaty podatku, zarówno osoby jak i jednostki, uiszczają podatek od środków transportowych - bez wezwania - na rachunek budżetu gminy, na terenie której znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika, a w przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego lub podmiotu, w którego skład wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne - rachunek organu podatkowego na terenie którego znajduje się zakład lub jednostka posiadająca środki transportowe podlegające opodatkowaniu.