obr f3t+papierami+warto 9cciowymi+ 2815+stron 29 IC5RF5IDSCQJDJJ5HUIPIASIIOFSNXZQSRSGIKI


Obrót papierami wartościowymi

PAPIERY WARTOŚCIOWE

Papier wartościowy - zaliczamy do grupy dokumentów pisemnych, zawierający w sobie prawo majątkowe, które to nie istnieje bez tego dokumentu.

Dokument - dowód - środek dowodowy faktu, zdarzenia, istnienia jakiegoś prawa.

Dokumenty zwykłe nie mają silnej mocy dowodowej.

Dokumenty urzędowe art. 244 KC służą do zaświadczania pewnych faktów, zdarzeń, prawa mają moc dowodową. Korzystają one z prawa prawdziwości.

Papier wartościowy - stwierdza prawo majątkowe, korzysta z domniemania, że prawo korzysta z treści istniejących w dokumencie. Może być realizowany tylko przez osobę posiadającą go. Ucieleśnia w sobie prawo majątkowe a jednocześnie idzie to prawo za dokumentem.

Prawa majątkowe są zbywalne - zwykle przelew wierzytelności (cesja), czyli określenie, jakie prawo jest przedmiotem, kto, na kogo przelewa, itp.

Inkorporuje prawo majątkowe.

Papier wartościowy na okaziciela - przeniesienie prawa następuje automatycznie w momencie przekazania.

Przy realizacji tego trzeba posiadać legitymacje formalną.

Podział papierów wartościowych wg rodzaju wierzytelności:

Podział papierów wart. w oparciu o sposób oznaczenia uprawnionego z papieru wart.

Określa, kto go wystawił, do czego zobowiązał się emitent.

  1. imienne, wymieniona osoba, która ma otrzymać dany dokument.

  2. na zlecenie, osoba uprawniona jest wymieniona w dokumencie z imienia i nazwiska, emituje się z założenia, że będą uczestniczyły w intensywniejszym obiegu. .................... INDOS - na odwrocie ze wzmianką, że jeden udostępnia (zrzeka się) dokument remitent. Osoba nabywająca indosatariuszem, który może papier ten przenosić dalej, aż do terminu płatności.

  3. na okaziciela, nie znajdujemy w tym dokumencie danych imiennych. Obrót ten jest najprostszy z możliwych.

Papiery wartościowe wg sposobu obrotu:

Papiery imienne nie mogą być wydane osobie nie pożądanej, natomiast jest to

utrudnione w obrocie.

Papiery na zlecenie są bezpieczne dla nabywcy poprzez wymienianie go w indosie.

Przy papierach masowo obracanych na giełdzie używa się w szczególności papierów wartościowych na okaziciela.

Papiery wartościowe wg kryterium substraty, czy jest to dokument materialny czy zdematerializowane:

Podział papierów wart. wg zdarzenia, które tworzy papier wartościowy:

1.

2.

FUNKCJE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

Funkcje te obrazują możliwość stosowania papierów wartościowych.

Źródła regulujące papiery wartościowe:

ZASADA NUMERUS CLAUSUS PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH:

Oznacza zamkniętą listą taksatywną, uregulowane są pewne typy praw do rzeczy i nie można tworzyć innych typów praw poza tymi uregulowanymi w ustawie. Tylko takie papiery można do obrotu, wprowadzać, jakie są zgodnie z ustawą.

ZASADA SWOBODY ZAWIERANIA UMÓW

Ktoś, kto nabywa papier wart. musi mieć gwarancję o zwrocie jego inwestycji. Tylko papiery wart. o reżimie ustawodawczym mogą się znajdować w obrocie.

Tzw. postępowanie amortyzacyjne odnosi się umorzenia postępowania w przypadku utracenia papierów wartościowych. Nie dotyczy to dokumentów na okaziciela, jeżeli w regulaminie (umowie) jest zawarta taka klauzula.

UMORZENIE DOKUMENTU:

Gdy po umorzeniu papier odnajduje się, już jest nieważny.

Podobieństwo do papierów wart. są tzw. papiery (znaki) legitymacyjne, znaki wartościowe, ale nimi nie są.

  1. Papiery legitymacyjne - (bilety tramwajowe, kwit bagażowy)

  1. czasami przybierają postać papieru i określone jest świadczenie, do jakiego uprawnia on posiadacza, zwykle na okaziciela,

  2. niektóre z nich nie mają określonego świadczenia bezpośrednio na znaku, które to określone jest w regulaminie,

  3. działają one podobnie jak papiery wartościowe.

  1. Znaki wartościowe - (znaki opłaty sądowej, skarbowej, pocztowej)

  1. ucieleśniają w sobie pewną wartość nominalna, ekonomiczną,

  2. nie ma określonego świadczenia, które wynikają z prawa, regulaminu pocztowego, itp.

  3. wtórny obrót tymi znakami nie jest wykluczony (możemy je odsprzedać),

  4. służą ułatwieniu regulowania czynności.

WEKSLE

To najstarszy papier wart., obszernie uregulowany, posiadający bogate orzecznictwo i literaturę, niektóre papiery wart. opierają się epoki wywodzą z weksli. Spotykamy na różnym poziomie obrotu (prywatnym, instytucjonalnym).

Wykształciły się w XII/XIII w. i powstawały w obrocie kupieckim w Republikach Włoskich.

W XX wieku 1930 roku uchwalono kilka konwencji międzynarodowych, poświęcone wekslom (Genewa), do dziś prawo to jest obowiązujące.

Przystąpiło do tej konwencji wiele krajów Europejskich.

Prawo wekslowe zawiera ponad 100 art.

Weksel własny - sformalizowane, pisemne przyrzeczenie zapłaty sumy pieniężnej.

Weksel trasowany - sformalizowane polecenie zapłaty, (kto inny wystawia, kto inny otrzymuje weksel, a kto inny płaci).

Weksel własny zawiera:

  1. Brak któregoś z w/w elementów powoduje nieważność dokumentu za wyjątkiem:

  1. Powinien być to dokument pisemny (nie jest wymagane wypełnienie tym samym rodzajem pisma, naszywanego czy ręcznego).

  2. Blankiet wekslowy na 5zł. - można sumę 5000na 1% od kwoty max wystawionej na wekslu.

  3. Prawo wekslowe nie wymaga opłaty skarbowej za mocą nieważności weksla.

  4. Brak opłaty skarbowej, która powinna być uiszczona nie powoduje nieważności weksla, a jedynie obowiązek uregulowania opłaty.

Weksel to papier wartościowy na zlecenie, możliwe jest odebranie właścicielowi prawa do indosowania treścią na rzecz J. N. lecz nie ma jego zlecenia*, gdyby tego dokonano indos traktowany jest jako przelew lub „z wyłączeniem prawa do indosu”.

Weksel trasowany art.1 zawiera:

.....zapłac....(-icie, -ą) Pan......

0x08 graphic
............... określenie

............... trasata

Rodzaje indosu:

  1. wg. stopnia szczegółowości:

Miejsce i termin przedstawiania weksla do realizacji:

  1. wierzyciel powinien w tym dniu lub w dwóch następnych dniach roboczych przedstawić weksel do realizacji.

-, jeżeli tego nie zrobimy, tracimy prawo do ściągania należności od pozostałych

dłużników, którzy mogą wówczas uchylić się od odpowiedzialności, nie traci

jednak prawa do należności od głównego wierzyciela,

- protest wekslowy sporządzony przez notariusza na odwrocie lub osobnej

kartce sklejonej do weksla umieści swą pieczęć i podpis - oświadczenie

notarialne.

  1. klauzula napisana na wekslu „bez protestu” w skrócie „b.p.” - nie potrzeba robić protestu, a jego brak nie powoduje utraty prawa do należności, jest to nie wskazane gdyż przenosimy koszty, których nie będziemy mogli przerzucić.

Połączenie wekslowe „AWAL”

Wg prawa cywilnego poręczenie jest umową, gdzie poręczyciel zobowiązuje się wykonać zobowiązanie gdyby główny dłużnik nie wykonał umowy,

np. poręczenie za dług przyszły - jeszcze nie dostał kredytu, a my już poręczamy. Odpowiedzialność posiłkowa.

Większa jest surowość poręczenia wekslowego a niżeli cywilnego (art. 30, 31, 32 KC):

- poręczenie służy do zabezpieczenia zobowiązania płatności weksla, pochodzi od

osoby trzeciej, można poręczyć cały lub część weksla, (jeżeli nie ma żadnej adnotacji, to przyjmuje się, że poręcza za cały weksel),

- poręczenie umieszcza się bezpośrednio na wekslu „poręczam za wystawcę -

remitenta” i podpis,

- sam podpis osoby z wyjątkiem wystawcy i remitenta uważa się za poręczenie,

- dopóki istnieje dokument wekslowy, tak długo poręczyciel ponosi odpowiedzialność, nawet w przypadku błędu co do wystawcy, akceptanta nie uchyla to od odpowiedzialności.

WEKSEL IN BLANCO

  1. Do weksla tego dołącza się deklarację,

  2. Blankietowość, niezupełność weksla nie musi być pominięta do stopnia samego podpisu na wekslu, może brakować jedynie jakiegoś elementu.

Rekta weksel - to tzw. weksel zmienny, który może być wystawiony in blanco.

3 RODZAJE KLAUZUL:

  1. wywołujące określone skutki prawne,

  2. umieszczone na wekslu nie wywołujące skutków prawnych - wekslowo obojętna,

-dotyczy klauzuli oprocentowania sumy wekslowej,

  1. takie, których umieszczenie na wekslu powoduje nieważność weksla,

-dotyczy klauzuli oprocentowania sumy weksla,

-wprowadzanie warunku zapłaty (np. zapłacę, gdy firma będzie lepiej

prosperować, itp.).

Dochodzenie roszczeń zwrotnych z weksli:

  1. Weksel dnicylowany (donicyl) - umiejscowiona jest płatność w ściśle określonym miejscu.

  2. Zasada solidarnej odpowiedzialności - możemy żądać zapłaty od każdego z dłużników, bądź wybrać, od kogo chcemy zapłatę.

  3. Jeżeli przychodzimy w terminie, czy po to przysługuje się nam zapłata z weksla.

  4. Jeżeli przychodzimy w dniu zapłaty, a dłużnik nie ma określonej kwoty zwrotu to od tego dnia możemy naliczać odsetki,

- 3 letni termin przedawnienia dotyczy wystawcy weksla własnego, albo

akceptanta weksla trasowanego,

- uprawnienia posiadania w stosunku do indosantów w przypadku akceptu,

czy też do poręczycieli przedawniają się w przeciągu roku, od daty spłacania

weksla,

- 6 miesięczne przedawnienia - roszczenia indosantów między sobą od daty

kiedy indosant sam wykupił weksel.

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
wystawca akceptant remitent X Y

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
trasat

0x08 graphic
Bank Bank

a w stosunku do pozostałych i remitenta rok na roszczenia przedawnienia,

miesięcy.

DYSKONTO WEKSLOWE

Weksel cieszy się powodzeniem w obrocie ze względu na surowość prawa wekslowego.

Jeżeli mamy weksel a kontrahent nie chce go przyjąć jako zapłatę, to można się udać do banku, który weksel nam zdyskontuje i otrzymamy płynne środki. Bank płaci sumę niższą niż ta na wekslu, na okres oczekiwania pobiera odsetki lub prowizję. Jest to formuła kredytu dyskontowego.

Następuje indos własnościowy czyli całość praw przelana na bank. Odsetki oblicza się poprzez odliczanie od kwoty weksla odsetek, np.

100000 - wymagalna jest jednak ta suma

98000

2000 odsetki

CZEK

Czek - trarat - instytucja bankowa.

Prawo czekowe z 1936 r. reguluje ten papier.

Czek zawiera:

Czek jest na okaziciela.

FUNKCJE CZEKU:

  1. nie pełni funkcji kredytowej w odróżnieniu od weksla,

  2. płatnicza.

Umowa czekowa to umowa rachunku bankowego.

Nie ma urzędowego zwrotu czeku.

Liczba czeków jest limitowana.

RODZAJE CZEKÓW:

  1. krajowy - wystawiany i płatny w Polsce, 10 dni na przedstawienie do wypłaty,

zagraniczny - wystawiany za granicą, płatny w Polsce 20 dni, czasem 70,

  1. gotówkowy - poleca bankowi wypłacić kwotę w gotówce,

bezgotówkowy - inaczej ....................... bezpieczniejszy, tej dyspozycji nie można cofnąć,

  1. zupełne - zwykle wystawione,

niezupełne - brakujące elementy uzupełnia klient czyli in blanco są wystawione jako zabezpieczenie wierzycieli,

  1. zakreślone:

ogólne - taki czek może zrealizować stały klient banku lub inny bank,

szczególne - może być zrealizowany tylko przez bank, którego nazwa

widnieje na zakreśleniu,

Zakreślenie to jest dokonywane przez posiadacza (lub wystawcę),

  1. potwierdzone - nie nosimy gotówki bank potwierdza na czeku, że mamy pieniądze na rachunku,

Potwierdzenie jest ważne 30 dni. Jeżeli nie wstawimy czeku w tym czasie to potwierdzenie wygasa i bank odblokowuje środki na rachunku.

gwarantowane

in caso czeku- posiadacz,

skup czeku.

OBLIGACJE

  1. Z łacińskiego „obligatio” - zobowiązanie.

  2. Zobowiązanie, które jest rodzajem pożyczki zwielokrotniona pożyczka, bo od wielu osób.

  3. Sprecyzowanie w warunkach emisji.

  4. Jest papierem reprezentującym wierzytelność pieniężną, może uprawniać do wierzytelności o charakterze niepieniężnym (np. obligacje zamienna wymiana obligacji na akcje).

  5. Połączenie świadczeń pieniężnych z innymi świadczeniami.

  6. Są emitowane w seriach.

  7. Ustawa z 1995 r. o obligacjach z późniejszymi zmianami.

Ustawa określa, kto może emitować obligacje:

  1. podmioty prowadzące działalność gospodarczą posiadające osobowość prawną a także spółka komandytowo - akcyjna (wyjątek),

  2. gminy, powiaty, województwa (jednostki samorządu terytorialnego) a także związki tych jednostek tzw. obligacje komunalne,

  3. podmioty posiadające osobowość prawną upoważnione do emisji obligacji na podstawie innych ustaw,

  4. instytucje, których członkiem jest NBP lub instytucje finansujące te podmioty nazywane są w ustawie emitentami,

  5. obligacje można emitować Skarb Państwa i NBP.

Banki emitują bankowe papiery wartościowe, które przypominają obligację.

Emitent - jest dłużnikiem właściwych obligacji i zobowiązuje się wobec niego do spłacenia określonego świadczenia.

Obligatoriusz - nabywca, posiadacz obligacji.

W ramach danej serii wszystkie papiery są takie same, są podzielone na liczbę nowych jednostek.

Obligacja powinna zawierać: Art.5

OBLIGACJE: <1 krótkoterminowe

1-5 średnioterminowe

> 5 długoterminowe

Według zasady emitowania wyróżniamy:

  1. obligacje wprowadzone do publicznego obrotu (wyłącza się obligacje krótkoterminowe),

  2. i takie, które nie będą wprowadzone do publicznego obrotu.

Przy wartości > powyżej 40000 EURO - emitent nie potrzebuje zgody, gdy wprowadza do publicznego obrotu.

Jednostki wykorzystują obligacje jako sposób finansowania.

Odmianą obligacji komunalnych (gdzie cel musi być globalny) są obligacje przychodowe - wykup obligacji nastąpi z przychodów, jakie przyniesie ta inwestycja.

Ustawa o obligacjach określa, jakie podmioty mogą emitować obligacje.

Mogą mieć charakter pieniężny lub w niektórych przypadkach niepieniężny.

Art. 5 ust. - obligacja powinna zawierać podstawę.

Mogą być emitowane jako:

Emitent może zbankrutować i obligatoriusze mogą mieć obawy, więc ustala się zabezpieczenia:

Te zabezpieczenia powinny być wyraźnie zaznaczone w treści obligacji.

Emitent zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia pieniężnego; odpowiada całym swym majątkiem.

Obligacja jest formą pożyczki, zwykle z odsetkami.

PODZIAŁ OBLIGACJI:

-stała stopa procentowa,

-zmienna stopa procentowa,

-zerokuponowe -nie ma arkuszy oprocentowania lub są z kwotą 0.

Dyskonto, które zastępuje oprocentowanie ze zwykłej obligacji.

AKCJE

Akcje - występują w Spółce Akcyjnej, może pojawiać się też w spółce komandytowo- akcyjnej.

W XVII w. powstały pierwsze przedsiębiorstwa w formie Spółki Akcyjnej udziałowcy otrzymują specjalne dokumenty o cechach papierów wartościowych - akcje i dlatego jest nazywana S.A. pozwala na zebranie wielkich kapitałów od wielu osób.

Uproszczony tryb - dokumenty na okaziciela za wpłacenie określonej kwoty.

Dla spółki nieistotne jest, kto wpłaca. Spółka Akcyjna nie prowadzi kontroli nad tym, kto wchodzi w skład wspólników.

Akcja termin wieloznaczny ujmowany w różnych ujściach:

  1. Cząstka kapitału zakładowego, każdy udział ma te samą wartość nominalną.

  2. Jako pewien zespół praw służących akcjonariuszowi wobec spółki akcjonariusz = wierzyciel. Akcja określa prawa akcjonariusza.

  3. Jako dokument występujący przez Spółkę Akcyjną, który ucieleśnia ogół praw akcjonariusza wobec spółki.

Emisja akcji: przez Spółkę Akcyjną to sposób pozyskiwania środków na działalność gospodarczą spółki. Spółka nie ma obowiązku zwrotu tych środków, dlatego kredyt nie jest dobrym rozwiązaniem, - bo trzeba kredyt spłacić.

Nabywanie akcji przez inwestorów jest sposobem na inwestowanie i bezpiecznego ulokowania środków pieniężnych poprzez także lokaty bankowe.

Kupno obligacji skarbowych - forma oszczędności.

Kupno obligacji to forma inwestycji dająca większą szansę mnożenie swych zysków niż przy lokacie czy obligacji, jednak w tym przypadku istnieje ryzyko i niebezpieczeństwo utraty całego wkładu - kapitału. Jednak z umowy tej można się wycofać poprzez sprzedaż tych akcji na rynku.

Akcja to dokument ucieleśniający prawa akcjonariusza względem spółki:

Prawa ucieleśniające akcję: