Administracja samorządowa decyduje o życiu obywateli, za warunki, które są tworzone ze środków publicznych w imieniu obywateli mieszkających w danej jednostce samorządowej.
Administracje rządową tworzą wszystkie jednostki funkcjonujące na poziomie rządu, z których większość ma swoją siedzibę w Warszawie. Jednostkami administracyjnymi, które funkcjonują w układach terytorialnych są wojewodowie. Stoją na czele województwa rządowego, odpowiadają za szereg spraw i za pracę służb, które realizują przedsięwzięcia związane z zadaniami administracji rządowej. Część z tych spraw na zasadzie porozumienia lub zadań zleconych jest przekazywana do wykonywania przez jednostki samorządu terytorialnego i za tym idą odpowiednie środki finansowe. Administracja rządowa w zakresie swojej odpowiedzialności ma szereg zagadnień i spraw, które organizuje sama.
Wojewoda jest odpowiedzialny za pracę szeregu straży i inspekcji, które są w całości zespolone w jednym urzędzie, albo dla dwóch służb/straży poza urzędem. Za ich pracę po części odpowiada wojewoda. Przy przyjęciu takiego rozwiązania na poziomie województwa mamy do czynienia z dualizmem władzy- dwa centra władzy odpowiedzialnej za realizację różnych zadań, które mają na celu zaspokajanie potrzeb społeczności regionalnej. Te dwa ośrodki władzy się nie wykluczają, bo występują pomiędzy nimi różnego rodzaju relacje. Przesądzają o atrakcyjności danego obszaru. Administracja rządowa realizuje funkcje i zadania jakie na siebie bierze w każdym kraju rząd. Do jej zadań należy zapewnienie porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, za to odpowiada wojewoda będący na czele administracji rządowej. Województwo rządowe jest podmiotem różnym w sensie stanowienia władzy od administracji samorządowej. Wojewoda mianowany( a także odwoływany) jest na stanowisko przez Prezesa Rady Ministrów, co oznacza również, że rząd wybiera wojewodów, nie ma tez także w przypadku tego stanowiska kadencyjności władzy. Odwołanie wojewody następuje poprzez awans, lub nie spełnienie oczekiwań.
Wojewoda jako przedstawiciel Rady Ministrów odpowiada za wykonywanie polityki rządu(zgodność założeń sfery rządzącej i obywateli) na obszarze województwa, a w szczególności:
kontroluje wykonywanie przez organy zespolonej administracji rządowej zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień w nich zawartych, ustaleń Rady Ministrów oraz zarządzeń i poleceń Prezesa Rady Ministrów,
kontroluje wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego i inne samorządy zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej,
dostosowuje do miejscowych warunków szczegółowe cele polityki rządu oraz - w zakresie i na zasadach przewidzianych w ustawach - koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań,
(koordynator)zapewnia współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej działających na obszarze województwa i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków na zasadach określonych w ustawach, (przepis po 1997r., wcześniej decydowali o tym decydenci z Warszawy)-> powstanie centrów antykryzysowych; wojewoda zleca zajęcie się zadaniami przeciwpowodziowymi marszałkowi województwa (administracja samorządowa)
reprezentuje Radę Ministrów na uroczystościach państwowych i w trakcie oficjalnych wizyt składanych w województwie przez przedstawicieli państw obcych,
wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa, wynikające z odrębnych ustaw,
współdziała z właściwymi organami innych państw oraz międzynarodowych organizacji rządowych i pozarządowych na zasadach określonych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych,
przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa,
wykonuje inne zadania przewidziane w ustawach oraz ustalone przez Radę Ministrów i Prezesa Rady Ministrów.
Na podstawie ustawy o funkcjonowaniu administracji rządowej w województwie.
Administracja zespolona- wojewoda w imieniu różnych organizacji powołanych dlatego, że takie były rozstrzygnięcia na poziomie rządu, ma prawo decydować jak tego rodzaju organy administracji zespolonej realizują zadania i funkcje, które zostały na nie nałożone w wyniku różnego rodzaju przepisów i rozstrzygnięć podjętych na poziomie rządu.
Wojewoda ma nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego, nadaje mu to prawo do sprawdzania i oceny poprawności działań innej jednostki wynikającej z zapisów znajdujących się w ustawie.
Jeżeli chodzi o rozwiązania ogólne- akty organizacyjne dotyczące funkcjonowania województwa to są one jednakowe dla wszystkich województw (takie same wydziały, kompetencje i odpowiedzialność w urzędach)
Zadania zespolonej administracji rządowej w województwie wykonuje wojewoda oraz działający pod jego zwierzchnictwem kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich:
Łódzki Komendant Wojewódzki Państwowej Straż Pożarnej (sł. mundurowe, zespolenie w zakresie współpracy, finanse)
Łódzki Komendant Wojewódzki Policji (sł. mundurowe, zespolenie w zakresie współpracy, finanse)
Łódzki Kurator Oświaty (organizowanie matur, tajność przygotowań konkursów na dyrektorów szkół)
Łódzki Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (odpowiednia jakość produktów w obrocie, nie stanowią zagrożenia życia)
Łódzki Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa (rośliny leśne)
Łódzki Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny (leki znajdujące się w obrocie)
Łódzki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska (wskazywany przez ministra ds. Ochrony Środowiska)
Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej (warunki na targowiskach)
Łódzki Wojewódzki Lekarz Weterynarii (w przypadku epidemii, czy mięso nadaje się na uprzedzą i do przetwórstwa)
Łódzki Wojewódzki Konserwator Zabytków (wpisywanie zabytków na listę)
Łódzki Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego (inspekcja II poziomu odwoławcza od inspekcji na poziomie powiatu)
Organy administracji niezespolonej(nie odpowiada za nie wojewoda, może z nimi współpracować):
Dowódcy okręgów wojskowych, szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowi komendanci uzupełnień,
Dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej,
Dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych,
Dyrektorzy okręgowych urzędów miar i naczelnicy obwodowych urzędów miar,
Dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych i naczelnicy obwodowych urzędów probierczych,
Dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej,
Dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych,
Dyrektorzy urzędów morskich,
Dyrektorzy urzędów statystycznych,
Dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej,
Komendanci oddziałów Straży Granicznej, komendanci placówek i dywizjonów Straży Granicznej,
Regionalni inspektorzy celni
Okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego
Służby te nie są podporządkowane wojewodzie, gdyż:
-rozwiązania organizacyjne muszą być jednakowe i sprawy realizowane muszą być według tych samych zasad na terenie całego kraju
-wojewodowie nie mogą mieć istotnego wpływu na funkcjonowanie tych jednostek, maja być one podporządkowane organom naczelnym w Polsce i być niezależne od administracji rządowej lub samorządowej
Województwo działa w oparciu o statut.
Statut urzędu wojewódzkiego określa w szczególności:
1) nazwę i siedzibę urzędu,
2) nazwy stanowisk dyrektorów wydziałów,
3) nazwy wydziałów oraz innych komórek organizacyjnych urzędu,
4) zakresy działania wydziałów i innych komórek organizacyjnych urzędu oraz, jeżeli ustawy tak stanowią, zakres kompetencji przypisanych określonym w ustawach stanowiskom lub funkcjom urzędowym,
5) nazwy stanowisk kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich,
6) nazwy komend, inspektoratów i innych jednostek organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich,
7) zakresy działania komend, inspektoratów i innych jednostek organizacyjnych
8) nazwy, siedziby i zakresy działania delegatur
9) skład kolegium wojewody i tryb jego pracy,
10) inne sprawy istotne dla organizacji i funkcjonowania urzędu.
Administrację rządową na obszarze województwa sprawują:
-wojewoda
-służby straży i inspekcje zespolone w jednym urzędzie działające pod zwierzchnictwem wojewody, kierownicy zespolonych służb straży i inspekcji wykonujący zadania określonych w ustawie o służbach straży i inspekcji, wojewoda może przekazać swoje uprawnienia ich kierownikom
-służby straży i inspekcje niezespolone (poza wpływem wojewody)
-administracja samorządowa (tylko, jeżeli wykonuje zadania z zakresu administracji rządowej zlecone poprzez odpowiednie ustawy)
-grupa kierowników będących na czele służb straży i inspekcji zespolonych
-inne organy samorządowe, które przyjmują zadania zlecone z zakresu administracji rządowej np. związki jednostek samorządu terytorialnego.
Wojewoda jest przedstawicielem Rady Ministrów, jest zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej, jest organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego, jest organem wyższego stopnia w przypadku służb straży i inspekcji, które są zorganizowane na poziomie powiatu, jest reprezentantem Skarbu Państwa w zakresie ustalonym w ustawie.
Cała administracja rządowa funkcjonująca na terenie województwa jest rozliczana ze swoich zadań z punktu widzenia celowości, legalności i rzetelności podejmowanych działań.
Nadzór wojewody nad wszystkimi jednostkami, które mu podlegają jest określany z punktu widzenia gospodarności, celowości i legalności.
Przy wojewodzie działa kolegium doradcze, co oznacza, ze wojewoda ma wsparcie ze strony członków tego kolegium. W jego skład wchodzą:
-wicewojewodowie
-dyrektor generalny urzędu
-komendant wojewódzki policji
-wojewódzki komendant straży pożarnej
-inne osoby wymienione w statucie
Każdy czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa miejscowego ( wydanym w sprawie z zakresu administracji publicznej), może po bezskutecznym wezwaniu organu, który wydał przepis lub organu uprawnionego do uchylenia przepisu w trybie nadzoru, do usunięcia naruszenia zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego
Paragraf 44 ustawy o funkcjonowaniu administracji rządowej.
Nadzór, jako obowiązek nałożony na administrację rządową/ wojewodę może dotyczyć:
-aktów
Zatwierdzanie planów przestrzennego zagospodarowania, zatwierdzanie budżetu jednostki samorządu terytorialnego, sprawozdania z wykonania budżetu
-osób
Wybór przewodniczących rady powiatu, województwa, wybór marszałka województwa, odwoływanie osób (na stanowiska kierownicze, w jednostkach, które funkcjonują w ramach struktury administracji samorządowej) lub zawieszanie ich w czynnościach
-organów(władzy)
Procedury związane z pojawieniem się lub funkcjonowaniem organów
Nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego jest dokonywany za pomocą wojewody, a następnie za pomocą ministra administracji publicznej, który tylko w pewnych sprawach, a w pewnych sprawach nadzór sprawuje prezes rady ministrów oraz w sytuacjach skrajnych nawet parlament.
Wszystkie sprawy musza przechodzić przez urząd wojewódzki, podjęcie wszelkiego rodzaju uchwał w przeciągu 7 dni muszą trafić do urzędu wojewódzkiego, który ma 30 dni na ocenę uchwały(czy jest zgodna z prawem) po upływie 30 dni-> sprawy sporne rozstrzygane w sądzie administracyjnym.
Działalność finansowa jednostek samorządu terytorialnego oraz wszystkich innych jednostek, które uzyskały zdolność prawną i związane są z funkcjonowaniem samorządu(fundacje, związki, stowarzyszenia) jest nadzorowana przez Regionalną Izbę Obrachunkową np. w przypadku zaciągnięcia zobowiązania o dużej wartości, zadłużenie sfery publicznej nie powinno wynosić więcej niż 60% PKB. Zajmuje się ona projektami budżetu, sprawozdaniami z wykonania budżetu, musi być poinformowana o przyjęciu wysokości stawek podatkowych i opłat. Musi być powiadomiona o zmianach zapisów w budżecie. W sprawach spornych rozstrzyga sąd administracyjny.
Naczelny Sąd Administracyjny, którego rozstrzygniecie jest do końca niepodlegające zaskarżeniu.
ZAGADNIENIA NA EGZAMIN:
-cele reformy i zasady reformy administracyjnej
-jakie warunki muszą być spełnione, aby samorząd zaistniał
-organy jednostek samorządu terytorialnego i ich zadania
-jednostki samorządu terytorialnego i ich zadania
-organy jednostek samorządu terytorialnego (wyłanianie, odwoływanie)
-źródła finansowania jednostek samorządu terytorialnego
-mienie komunalne
-relacje między administracją rządową i samorządową
-kontrola i nadzór (+rady)
-inne jednostki ->związki, porozumienia, jednostki pomocnicze gminy
-statut-cele, rola (porównać różnice-> gmina, powiat, województwo)
-województwo
-wady i zalety bezpośredniego wyboru wójta, burmistrza i prezydenta