Społ. obywat.-zbiorowość ukształtowana dzięki działaniom różnych instytucji życia politycznego

Geneza społ. obywat.-(Arystoteles)państwo najwyższą formą istnienia społ.;(J. Locke,G.W.F. Hegel)

działanie społ. w ramach prawa i w interesie ogółu, ale niezależnie od państwa;współczesne społ.

obywat. Europy Środkowo-wsch. jako rezultat walki z komunizmem;Samoorganizujące się społ.-

Kościół katolicki w Polsce czynnikiem samoorg. społ.;”Solidarność”(1980) i przejawy samoorg. społ.;

Walka z autorytaryzmem-Rewolucja czerwonych goździków-(Portugalia1974)przy aktywnym

poparciu niemal całego społ., utrzymujące się od okresu miedzywoj. Rządy autorytarne obaliło wojsko,

rewolucja była bezkrwawa,(symbolem czerwony goździk w lufie karabinu);autorytaryzm-zbiór

poglądów propagujących zasady rządzenia oparte na silnej i zhierarchizowanej władzy, kulcie

(autorytecie) przywódcy grupy;Społ. w państwie demokr.-większa skuteczność akcji społecznych

niż działań administracyjnych(Fundacja'Nasza Ziemia'1994-„Sprzątanie Świata”);Czynniki warunkuj.

Funkcjon. Społ. obywat.-możliwość wyrażania społecznej opini w sposób legalny i zorganizowany;

Konstytucja prawną podst. Funkcjonowania społ. obywat.;Uwarunkowania-brak form dialogu z władzą

spowodowany brakiem tradycji demokrat., nieumiejętność zawierania kompromisów, nieufność do

otoczenia społ., rygoryzm prawny;Rola interesów grupowych-sprzeczność interesów grupowych,

odmienne cele,aspiracje,potrzeby;organizacje społ. jako grupy interesu;formy nacisku-lobbing

(podejmowanie działań zmierzających do osiągnięcia korzystnych dla danej grupy decyzji organów

władzy państwow.; dążenie do kompromisu warunkiem zażegnania sporu;ochrona interesów jednostki

i grup społ.;Prawo obywat. Nieposłuszeństwa w państwie demokr.-otwarty sprzeciw wobec decyzji

rządu lub przepisów prawa w imię wyższych wartości;segregacja(izolowanie grup rasowych,

narodowych itp. od reszty społ.)

Doktryna polityczna-spójny system poglądów i twierdzeń danej dziedziny wiedzy,wyznacza

praktyczne matody ich realizacji(pogladów) w ściśle określonym miejscu i czasie;

ideologia->doktryna->program polityczny;Rodzaje doktryn-rewolucyjne-uznają konieczność

zmian poprzez rewolucję(marksizm-leninizm,maoizm)realizacje(rewol.październikowa);

konserwatywne-niechęć do zmian społeczno-politycznych(PZPR);reformistyczne-zmiany w wyniku

ewolucji;reakcyjne-chęć powrotu do porządku sprzed rewolucji(Margaret Thatcher,premier

W.B.1979-1990);współcześnie: lewicowe,prawicowe,centrowe-lewica(zniesienie przejawów

dyskryminacji i różnic majątkowych[p. socjalistyczne,socjaldemokratyczne])centrum(różnice

społeczne niwelowane przez społ.[p.konserwatywne,liberalne])prawica(utrzymanie nierówności

społ. i majątkowej);chadecja-pot. Nazwa partii i ruchów chrześcij-demokr, wywodzą się z zasad

etycznych chrześcijaństwa i społecznej nauki Kościoła;socjaldemokr-kierunek reprezent. Przez

partie socjaldem, zmierzające do reformowania kapitalizmu m.in. pod kątem zapewnienia każdemu

pracy, równości szans;

Demokracja-władza ludu ;P,wywodzi się ze starożytnej Grecji;konsul-jeden z dwóch najwyższych

urzędników republiki rzymskiej, sprawujący władzę cywilną i wojskową;kwestor-pomocnik konsula

ds. finansów państwa;cenzor-urzędnik m.in. szcujący majątek obywateli oraz kontrolujący ich moralność

Geneza dem-Grecja-rządy ludu wypowiadającego się w Zgromadzeniu Ludowym;republika rzymska-

urzędy państwowe w rękach arystokracji;repu. rzyms. Wspólnotą obywateli działających dla dobra

publicznego;chrześcijaństwo-organizowanie wspólnot chrześcijańskich na zasadach demokracji;wiec

podstawą dem. plemiennej;dem. szlachecka-wyłączne prawo szlachty do sprawowania władzy;rokosz-

w Polsce i na Węgrzech powstanie szlachty przeciw królowi w obronie zagrożonych wolności;ograniczenie

władzy króla przez zasadę wolnej elekcji;konstytucja podstawą politycznego porządku państwa i gwarancją

obywat. Wolności;uchwalenie pierwszych konstytucji(Karta praw Wirginii1776; Kont. Stanów Zjednocz.

Ameryki1787; konst. Rewolucyjnej Francji1791,1793,1795);poszerzenie kregu obywateli uprawnionych

do głosowania(wdrażanie do życia partii liberalnych i socjal-dem, nie liczy się płeć, wykształcenie, majątek)

Zasady dem.-rządy ludu podstawą suwerenności narodu;niejednomyślność obywateli-decyzja w rękach

większości;podział władzy na prawodawczą, wykonawczą i sądowniczą;zapewnienie niezależnej

działalnośći mediom i opozycji;oparcie ustroju na konstytucji i rządy zgodne z obowiązującym prawem;

zasada poszawania odrębności poglądów społecznych, politycznych i gospodarczych różnych grup społ.

oraz prawo do swobodnego działania;Podstawowe wartości dem.-Wolnoś;Równość;Sprawiedliwość;

liberał-zwolennik liberalizmu, postawym, którą cechuje tolerancja wobec postaw i czynów ludzi, bądź

zwolennik ideologii społeczno-politycznej opowiadającej się za ograniczeniem roli państwa, wolnością

i prawami jednostki;Formy uczestniczenia-powszechne głosowanie obywateli;tworzenie partii

politycznych, stowarzyszeń;wybieranie przedstawicieli oraz organów sprawujących władzę.

---