III. ROZPOZNANIE INŻYNIERYJNE REJONÓW BUDOWY

MOSTÓW

Wojska inżynieryjne, zabezpieczające (urządzające) przeprawy przez przeszkody wodne, prowadzą rozpoznanie tych przeszkód oraz przyległego-terenu w celu uzyskania wyczerpujących danych umożliwiających plano­wanie, urządzanie i utrzymywanie przepraw.

Rozpoznanie przeszkody wodnej w celu wybrania dogodnych odcinków lub miejsc do urządzenia przepraw polega na ustaleniu:

— możliwości i rodzaju oddziaływania przeciwnika na przeszkodę-wodną;

— zasadniczych właściwości przeszkody wodnej (szerokość, głębokość, prędkość wody, rodzaj gruntu dna i brzegów, pochylenie skarp brzegów, występowanie wysp, mielizn itp.);

— rozmieszczenia i charakteru zapór w dolinie rzecznej, na brzegach rzeki i w wodzie;

— miejsc dogodnych do urządzenia przepraw desantowych, promo­wych i mostowych;

— charakteru i możliwości przekraczania doliny oraz rozlewisk rzeki;

— miejsc rozmieszczenia, liczby i rodzaju miejscowych środków prze­prawowych, materiałów przydatnych do urządzenia przepraw.

1. Wybór dogodnych rejonów do budowy mostów

Podczas rozpoznania przeszkody wodnej najistotniejszymi czynnościami są pomiary, które pozwalają określić:

— szerokość przeszkody;

— głębokość wody;

— prędkość prądu wody;

— pochylenie brzegów.

Pomiary te wykonuje się różnymi sposobami, w zależności od posia­danego sprzętu pomiarowego. Do najprostszych przyrządów pomiarowych zaliczyć można taśmę mierniczą, tyczki miernicze, poziomnicę, węgielnicę itp. Do bardziej skomplikowanych przyrządów pomiarowych należą wszel­kiego rodzaju przyrządy optyczne, elektroniczne, laserowe.

Pomiar szerokości przeszkody wodnej w zależności od rodzaju sprzętu

W zależności od rodzaju posiadanego sprzętu szerokość przeszkody wodnej można zmierzyć następującymi sposobami:

— sposobem bezpośrednim;

248

— za pomocą lunety optycznego przyrządu pomiarowego i łaty mier­niczej;

— za pomocą teodolitu z wykorzystaniem metody trójkąta prosto­kątnego;

— sposobem geometrycznym;

— profilografem.

Pomiar bezpośredni szerokości przeszkody wodnej polega na przeciąg­nięciu ocechowanej linki stalowej średnicy 3—5 mm w poprzek prze­szkody, naciągnięciu jej i odczytaniu szerokości.

W celu przeciągnięcia linki wbija się palik na brzegu wyjściowym i mocuje do niego początek linki. Pozostałą część linki, zwiniętą na bębnie, ładuje się na łódź lub inny środek pływający i w czasie płynięcia do przeciwległego brzegu rozwija z bębna i wrzuca do wody. Następnie roz­winiętą linkę naciąga się i kotwiczy na brzegu przeciwległym (rys. 243).

W razie dużej prędkości prądu lub znacznej szerokości przeszkody, linka może być zawieszona na pływakach (na zakotwiczonych łodziach).

Zaletą powyższego sposobu pomiaru szerokości przeszkody wodnej jest możliwość dokonania pomiarów głębokości w ściśle określonych miejscach oznaczonych na lince — ze środka pływającego w drodze powrotnej po naciągnięciu linki. Środek pływający powinien się znajdować z dołu rzeki, aby prąd wody nie znosił go pod naciągniętą linkę.

Pomiar szerokości przeszkody za pomocą lunety optycznego przyrządu pomiarowego i łaty mierniczej (rys. 244) wykonuje się następująco: przy­rząd pomiarowy (niwelator, teodolit), ustawiony na jednym brzegu, kie-Tuje się na łatę niwelacyjną ustawioną pionowo na brzegu przeciwległym i odczytuje wyniki na poziomie górnej nitki i na poziomie dolnej nitki. Różnica odczytów (cm) równa się odległości od przyrządu do łaty w me­trach.

Przykład: odczyt górny — 119 cm

odczyt dolny — 131 cm

różnica — 12 cm, a więc szerokość przeszkody wodnej
wynosi 12 m.

249

Kolejność czynności podczas pomiaru szerokości przeszkody wodnej za pomocą teodolitu z wykorzystaniem metody trójkąta prostokątnego

jest następująca: teodolit ustawia się w punkcie A (rys. 245) i wycelo-wuje na tyczkę lub inny przedmiot w punkcie B, następnie obraca lunetą w prawo o 90° i na tej prostej odmierza odcinek 20—50 m, umieszczając w punkcie C tyczkę lub palik. Następnie przyrząd przenosi się do punktu C (a w punkcie A wbija się tyczkę) i mierzy kąt zawarty między bokami AC i BC. Po zmierzeniu kąta a z tablic matematycznych odczytuje się wartość tangensa tego kąta.

Szerokość przeszkody wodnej oblicza się według wzoru:

W razie oddalenia przyrządu pomiarowego od lustra wody, od war­tości „a" odejmuje się odległość „d", w jakiej jest on ustawiony. Wtedy szerokość przeszkody wodnej wyniesie:

a'=a—d.

Pomiar szerokości przeszkody sposobem geometrycznym stosuje się w braku odpowiedniego sprzętu pomiarowego. Na osi pomiaru ustala się tyczkami punkty pomiarowe A i B (rys. 246). Z punktu A wyznacza się odcinek AC długości 40—60 m, prostopadły do odcinka AB. W punkcie C ustawia się tyczkę i wyznacza odcinek CE długości 20—40 m, prostopadły do odcinka AC. W punkcie E ustawia się tyczkę i celuje na punkt B; na osi celowania, w punkcie D ustawia się również tyczkę. Długość boków b, c, d należy zmierzyć bezpośrednio, a kąty proste wyznaczyć węgiel-nicą lub za pomocą trójkąta prostokątnego o bokach 3, 4, 5.

Pomiar szerokości przeszkody wodnej profilografem polega na prze­ciągnięciu przyrządu po dnie przeszkody i bezpośrednim odczytaniu odle­głości z wykresu przekroju poprzecznego tej przeszkody.

251

Pomiar głębokości przeszkody wodnej

Głębokość przeszkody wodnej mierzy się wzdłuż ustalonej osi pomiaru za pomocą: sondy składanej z tyczek pomiarowych, sondy ciężarkowej zawieszonej na ocechowanej lince, profilografu, echosondy.

W celu urządzenia przepraw desantowych, promowych i budowy mo­stów pontonowych dokładny pomiar głębokości przeszkody wodnej wy­konuje się przy brzegach do głębokości 1,5 m oraz w miejscach wystę­powania mielizn i łach.

W wypadku budowy mostów niskowodnych głębokość wody mierzy się w przyjętej osi na całą szerokość przeszkody wodnej lub do miejsca połączenia mostu niskowodnego z mostem pontonowym w przeprawach kombinowanych.

Odległości pomiaru przyjmuje się równe planowanej rozpiętości przę­seł, mierząc w miejscu planowanej budowy podpór (zwykle co 5 m).

Najczęściej oś pomiarów głębokości i odległości między pomiarami określa się za pomocą przeciągniętej od brzegu do brzegu ocechowanej linki (rys. 243).

W większości wypadków do celów budowy mostu niskowodnego po­miary głębokości wykonuje się tylko w osi mostu, a w czasie budowy sprawdza sondą głębokość wody w osiach skrajnych pali. Jeżeli dno prze­szkody wodnej jest nieregularnie ukształtowane w wyniku naturalnych uwarunkowań geologicznych albo działalności nieprzyjaciela (bombardo­wanie, wysadzanie min dennych) lub wojsk własnych (rozminowanie dna przeszkody wodnej), w miarę potrzeby głębokość mierzy się w osiach wszystkich pali lub w osiach słupów podpór ramowych.

Pomiar prędkości prądu wody

Pomiar prędkości prądu wody wykonuje się w głównym nurcie prze­szkody wodnej za pomocą:

— specjalnego szybkościomierza (hydrospidometru);

— pływaków wykonanych z materiałów podręcznych.

Szybkość prądu za pomocą szybkościomierza (rys. 247) mierzy się ze środka pływającego. Szybkościomierz zanurza się do jednej trzeciej głę­bokości przeszkody wodnej, jednak nie głębiej niż pozwalają na to jego możliwości techniczne.

Przygotowując szybkościomierz do pracy, należy:

— wyjąć z futerału i założyć łopatki zwykłe, gdy prędkość prądu wynosi 2—2,5 m/s lub obciążone, gdy prąd jest powyżej 2,5 m/s;

— połączyć przyrząd z kolejnymi członami drążka, których liczba za­leży od głębokości pomiaru;

— przymocować linkę do zapadki i ułożyć ją w zaczepach spiralnych drążka.

Pomiar prędkości prądu wody za pomocą pływaków wykonuje się w braku szybkościomierza. Pływaki można wykonać np. z klocków drew­nianych odpowiednio połączonych z obciążnikami zwiększającymi dokład­ność pomiaru (rys. 248). Prędkość prądu wody oblicza się dzieląc długość odcinka L przez czas płynięcia pływaka t:

Pomiar wykonuje się trzykrotnie i przyjmuje średnią prędkość prądu wody.

253

Pomiar pochylenia (spadku) brzegów

Pomiar pochylenia (spadku) brzegów może być wykonany za pomocą-

— niwelatora i łaty niwelacyjnej;

— poziomicy i łaty pomiarowej.

Mierząc pochylenia brzegu za pomocą niwelatora, przyrząd ten usta­wia się w osi lub obok osi mostu, natomiast łatę niwelacyjną zawsze w osi mostu, w miejscach załamania terenu (rys. 249).

Pomiary rozpoczyna się od miejsca zetknięcia lustra wody z brzegiem przeszkody (punkt A), przyjmując, że wysokość ta równa jest zeru. Róż­nice odczytu w poszczególnych punktach pomiaru w stosunku do odczytu pierwszego (w punkcie A) określają wysokość tych punktów nad pozio­mem wody. Odległości poszczególnych punktów od miejsca zetknięcia wody z brzegiem można ustalić za pomocą niwelatora, wykonując odczyty górnej i dolnej nitki, lub za pomocą taśmy mierniczej.

Za pomocą poziomnicy i łaty pomiarowej pochylenie brzegów ustala się w następujący sposób: przy lustrze wody wbija się palik na równym poziomie z lustrem wody (jest to punkt zerowy pomiaru), a następnie palik wbija w najbliższym punkcie załamania brzegu lub w odległości równej długości łaty pomiarowej. Na palik ten jednym końcem nakłada się łatę pomiarową, a na nią kładzie poziomnicę (rys. 250). Aby zmierzyć wysokość (h) punktu oraz odległość ( l ) między palikami, łatę ustawia się w poziomie.

Specyficzne warunki, w jakich przyjdzie działać patrolowi rozpoznaw­czemu w czasie rozpoznania przeszkód wodnych w celu wybrania dogod­nych odcinków i miejsc urządzenia przeprawy, zmuszają określone osoby funkcyjne do precyzyjnego określenia, które dane przeszkody wodnej według planowanego sposobu przeprawy muszą być dokładnie ustalone i gdzie może mieć miejsce szacunkowe sprawdzenie miejsc na rzece lub w terenie.

254

W bardzo wielu wypadkach bezpośrednie rozpoznanie koryta rzeki, będącego pod oddziaływaniem ogniowym nieprzyjaciela, można będzie dokładnie przeprowadzić dopiero po uchwyceniu przyczółków przez pod­oddziały piechoty i czołgów. Szybkie i dokładne prowadzenie rozpoznania zależy od umiejętności patrolu szybkiego określania charakteru budowy koryta rzeki na podstawie obserwacji przepływu wody w nurcie głównym i przy brzegach. Obserwacja charakterystycznych oznak powierzchni lu­stra wody, ukształtowania brzegów i przebiegu koryta rzeki oraz zmian kierunku nurtu rzeki umożliwia ustalenie rejonów występowania miejsc płytszych i głębszych oraz charakteru budowy (wytrzymałości) dna rzeki w danych miejscach. Jest to szczególnie przydatne na przeszkodach wod­nych o stosunkowo niewielkiej liczbie sztucznych urządzeń na brzegach i w korycie regulujących ich bieg. Oceniając cechy dna rzeki i zalewo­wego terenu przybrzeżnego, należy brać pod uwagę naturalne działanie prądu wody.

2. Rozpoznanie miejsca (rejonu) do budowy mostu niskowodnego

Podczas rozpoznania przeszkody wodnej w celu wybrania dogodnego miejsca do budowy mostu niskowodnego należy uwzględniać następujące wymagania taktyczno-techniczne stawiane mostom niskowodnym:

— w miarę możliwości budować mosty w pobliżu łuków i zakoli rzek z zalesionymi brzegami, stanowiącymi naturalną osłonę przed roz­poznaniem oraz uderzeniami SNP z niskiego pułapu uzbrojonych w pre­cyzyjne bomby i pociski rakietowe;

— unikać budowy mostów w pobliżu obiektów, które ze względu na znaczenie obronne i przemysłowe mogą być obiektem napadu rakietowo--lotniczego przeciwnika;

255

— dojazdy do mostu powinny przebiegać w terenie zakrytym i za­pewniać oprócz swobody ruchu pojazdów również dobre warunki masko­wania;

— unikać terenu wymagającego wykonania nasypów na dojazdach, a w razie konieczności budowy nasypów ograniczać ich wysokość do 1,5 m;

— odcinki o gruncie gliniastym i pochyleniu podłużnym powyżej 3% należy wzmocnić nawierzchnią drewnianą, brukowaną itp.;

— minimalny promień łuków na dojazdach do mostu powinien wy­nosić 25 m, jeżeli pochylenie nie przekracza 3% na odcinkach długich i 5% na odcinkach krótkich. Jeżeli pochylenia są większe promienie łuków na dojazdach do mostu przyjmuje się z odpowiednich tabel (tabela 33 i 34);

— miejsce budowy mostu powinno umożliwić wykonanie ukryć dla ludzi i na sprzęt oraz maskowanie elementów mostu i materiałów;

— w miarę możliwości umieszczać most na odcinku rzeki o najmniej­szej prędkości i głębokości, o stopniowej, łagodnej zmianie głębokości i sprzyjających warunkach gruntowych;

— oś mostu należy umiejscawiać w miarę możliwości na prostym odcinku rzeki, mającym najbardziej prawidłowy i prosty kierunek prądu;

— oś mostu powinna być prostopadła do kierunku prądu, a w razie niedostatecznie równomiernego prądu — prostopadła do kierunku prądu w głównej części nurtu o największej głębokości;

— w razie konieczności budowy mostu w pobliżu ujścia dopływu most należy umiejscawiać w odległości co najmniej 100—150 m od ujścia poniżej dopływu lub powyżej w odległości co najmniej 30 m;

— most należy budować w miejscu nie wymagającym zbyt wielkiego nakładu pracy do budowy dojazdów, a przy tym dogodnym do rozmiesz­czenia elementów i materiałów do budowy mostu.

256

Cele rozpoznania

Celem rozpoznania inżynieryjnego miejsca budowy mostu niskowod-nego jest uzyskanie danych, które umożliwiają:

— wybór miejsca budowy mostu (jeżeli nie zostało już ono określone) i dojazdów do niego;

— wybór miejsc przygotowania materiałów i elementów mostu;

— wybór dróg dowozu przygotowanych materiałów i elementów mostu;

— wykonanie polowego projektu mostu i zestawienie materiałów;

— przyjęcie właściwej organizacji robót.

Rozpoznanie inżynieryjne miejsca budowy mostu niskowodnego powin­no ustalić:

— zasadnicze właściwości terenu w miejscu budowy mostu (rodzaj gruntu dna, brzegów i dojazdów, profile brzegów i dojazdów do mostu, istnienie i stan dróg dochodzących do mostu itp.);

— profile przekroju poprzecznego rzeki (przeszkody) w miejscach do­godnych do budowy mostu;

— właściwości rzeki (przeszkody) w miejscu budowy mostu (prędkość i właściwości prądu, poziomy najniższego letniego stanu wody, możliwe wahania poziomu wody w okresie eksploatacji mostu);

— istnienie budowli hydrotechnicznych i charakter możliwego oddzia­ływania ich na most w wypadku wypuszczenia większych ilości wody lub zniszczenia tych urządzeń;

— istnienie w pobliżu miejsca budowy mostu potrzebnych materiałów budowlanych (lasy, składy gotowych materiałów drewnianych, belek me­talowych, materiałów na okucia, materiałów z różnorodnych budowli itp.);

— istnienie zakładów produkcyjnych, które mogłyby być wykorzy­stane do przygotowania elementów mostu;

— istnienie i stan dróg dowozu materiałów i elementów mostu od miejsca przygotowania do przeszkody;

— konieczne przedsięwzięcia maskowicze w miejscach przygotowania materiałów i elementów, w miejscu budowy mostu oraz miejsca budowy mostów pozornych;

— charakter i objętość robót fortyfikacyjnych w celu ukrycia obsługi, środków mechanizacji i materiałów przed możliwym oddziaływaniem przeciwnika (kopanie okopów, szczelin itp.);

— istnienie i charakter zapór na przeszkodzie wodnej i na dojaz­dach do niej oraz możliwość oddziaływania na most minami pływającymi i środkami zapalającymi przez spławianie z obszaru zajmowanego przez przeciwnika.

Dokumentacja z rozpoznania rejonu budowy mostu

Dane z rozpoznania inżynieryjnego Zapisuje się w meldunku rozpoz­nania inżynieryjnego miejsca (rejonu) budowy mostu i na mapie w skali 1:25000.

Do meldunku rozpoznania inżynieryjnego dołącza się profile przekroju poprzecznego rzeki w osi mostu i szkic terenu. Na, mapie zaznacza się: oś mostu i dojazdy do niego, miejsca przygotowania materiałów i kon­strukcji mostowej, drogi dowozu materiałów i elementów z miejsca ich

257

przygotowania do miejsca budowy mostu oraz rozmieszczenie zapór i bu­dowli hydrotechnicznych i podaje ich charakterystykę.

Na wykreślonym profilu poprzecznym rzeki zaznacza się prędkość prądu, możliwe wahania poziomu wody w okresie eksploatacji mostu, rodzaj gruntu dna i brzegów, nachylenie brzegów.

Pododdział (patrol) wyznaczony do prowadzenia rozpoznania inżynie­ryjnego przeszkody wodnej powinien mieć mapę, kompas, dalmierz sa­perski, lornetkę, szybkościomierz prądu wody, sondy do pomiaru głębo­kości wody lub tyczkę długości 5 m, przyrząd do badania wytrzymałości gruntu, taśmę mierniczą lub sznur traserski, cienką ocechowaną linkę stalową na bębnie z korbą i zapadką zabezpieczającą, łaty z podziałką, tyczki miernicze, poziomnicę, pion, sprzęt okopowy, ubrania do pracy w wodzie. Oprócz tego pododdział (patrol) powinien mieć środki umożli­wiające rozpoznanie i usuwanie zapór inżynieryjnych, środki transpor­towe, sprzęt do pokonywania przeszkód wodnych oraz środki łączności.

Dane z rozpoznania inżynieryjnego, w zależności od sytuacji, charak­teru przeszkody wodnej i posiadanych środków, są uzyskiwane w na­stępujący sposób:

— profil przekroju poprzecznego rzeki wykonuje się za pomocą pro­filografu lub przez bezpośredni pomiar szerokości przeszkody linką i son­dowanie głębokości tyczką;

— samą szerokość rzeki określa się za pomocą dalmierza saperskiego lub lornetki, teodolitu, sposobem geometrycznym i przez bezpośrednie wymierzanie;

— głębokość wody można określić z wykresu profilografu lub przez bezpośrednie wymierzanie;

— prędkość prądu wody mierzy się za pomocą szybkościomierza prądu wody lub pływaków;

— rodzaj gruntu dna bada się za pomocą sondy (tyczki, bosaka), a wytrzymałość brzegów i dojazdów — przyrządem do badania wytrzy­małości gruntu;

— profile brzegów i dojazdów wykonuje się za pomocą niwelatora lub łaty i poziomnicy.

Rozpoznanie materiałowe

Rozpoznanie obszaru leśnego polega na ustaleniu jego powierzchni, liczby drzew nadających się na budulec do mostu, ich średnicy, długości i rodzaju. Powierzchnię obszaru leśnego ustala się na podstawie mapy o dużej skali i na podstawie bezpośrednich pomiarów. Liczbę drzew na­dających się do budowy mostu ustala się najpierw w kwadracie o boku 50 m, a następnie mnożąc otrzymany wynik przez 4 — na obszarze l hektara. Wysokość drzew ustala się sposobem geometrycznym, a śred­nicę przez pomiar obwodu taśmą lub oznakowanym sznurkiem. Do obli­czania średnicy można posługiwać się tabelą 35.

262

Organizacja działania patrolu podczas rozpoznania budowy mostu

Rozpoznanie rejonu budowy mostu prowadzą etatowe drużyny i plu-tony rozpoznania inżynieryjnego lub nieetatowe drużyny rozpoznania, wydzielone z pododdziałów budowy mostów.

W tym celu organizuje się następujące elementy:

— IPR — w składzie drużyny pod dowództwem podoficera da roz­poznania wąskich i średnich przeszkód wodnych;

263

— IPR — w składzie plutonu pod dowództwem chorążego (oficera) do rozpoznania szerokich przeszkód wodnych.

Sposób prowadzenia rozpoznania rejonu budowy mostu zależy od sytuacji bojowej, rodzaju terenu, składu i wyposażenia patrolu oraz czasu przewidzianego na wykonanie zadania.

Patrol w sile dr.inż. składa się z dowódcy, kierowcy, 2 płetwonurków-

-zwiadowców i 3 zwiadowców, natomiast nieetatowa drużyna rozpoznania występuje w swoim organizacyjnym składzie.

Organizacja pracy w drużynie może być następująca:

— zastęp l — w składzie dowódca drużyny i 3 zwiadowców sprawdza dojście do przeszkody wodnej w wybranej osi mostu, następnie umoco-wuje koniec linki pomiarowej na brzegu wyjściowym przy lustrze wody, ładuje sprzęt do łodzi i przeprawia się na brzeg przeciwległy. Po prze­prawieniu się sprawdza brzeg przeciwległy. W osi mostu, zamocowuje na brzegu wciągarkę i napina linę pomiarową. Dowódca drużyny wraz z jednym zwiadowcą przystępuje do pomiaru głębokości przeszkody wod­nej, płynąc łodzią wzdłuż linki. Dwaj pozostali zwiadowcy rozpoznają dojazd do rokady, nośność gruntu, rodzaj i stan nawierzchni, zakres i charakter prac niezbędnych do usunięcia przeszkód, spadki brzegów;

— zastęp 2 — dwóch—trzech zwiadowców sprawdza pas brzegu wyj­ściowego szerokości 30—-50 m na 100 m w lewo i prawo od osi na zamino­wanie, określa położenie elementów placu budowy, następnie przygoto­wuje optyczny sprzęt pomiarowy do zdublowania pomiarów szerokości przeszkody. W wypadku natknięcia się na miny przez zastęp l na brzegu wyjściowym oba zastępy mogą być użyte do rozminowania i wykonania przejścia szerokości 10—12 m w osi mostu. Dowódca drużyny, po pomia­rach głębokości i szerokości przeszkody, pozostaje na brzegu wyjściowym, ą zwiadowca przepływa z powrotem na brzeg przeciwległy, gdzie ustawia łatę mierniczą przy lustrze wody. Dowódca drużyny mierzy szerokość przyrządem optycznym, po czym daje sygnał do powrotu zwiadowców ze sprzętem na brzeg wyjściowy i przystępuje do wykonania meldunku.

W drodze powrotnej (podczas dojazdu do przeszkody) rozpoznaje miej­
scowe zasoby materiałowe i uzupełnia meldunek (rys. 251).

3. Rozpoznanie rejonu budowy mostu podwodnego

Podczas rozpoznania przeszkody wodnej w celu ustalenia dogodnego
miejsca do budowy mostu podwodnego postępuje się podobnie, jak do
budowy mostów niskowodnych, uwzględniając jednak specyfikę budowy
mostu podwodnego. W tym wypadku w czasie rozpoznania przeszkód
wodnych należy mieć ha uwadze następujące uwarunkowania, sprzyja­
jące budowie mostów podwodnych:

— poziom wód niskich lub . średnich powinien być ustabilizowany
i wykazywać niewielkie wahania dobowe;

— prędkość prądu wody nie powinna przekraczać 1,0 m/s;

— głębokość wody w zasadzie nie powinna być większa niż 3 m;

— grunt dna powinien uniemożliwiać podmywanie podpór;

— dojazdy do mostu powinny zapewniać maskowanie ruchu po­jazdów;

264

— powyżej i poniżej budowanego mostu nie powinno być budowli hydrotechnicznych, które mogłyby spowodować nagłe zmiany poziomu wody.

W zależności od przejrzystości wody należy ustalić, czy celowe będzie malowanie konstrukcji jezdni (na kolor dna przeszkody lub na kolor wody).

Skład i wyposażenie pododdziału wykonującego rozpoznanie miejsca budowy mostu podwodnego są takie same, jak w wypadku rozpoznania miejsca budowy mostu niskowodnego.

4. Rozpoznanie rejonu budowy mostu kombinowanego

Rozpoznanie rejonu budowy mostu kombinowanego obejmować będzie przedsięwzięcia wchodzące w zakres rejonów budowy mostów niskowod­nych, podwodnych, towarzyszących, pontonowych.

Po określeniu zasadniczych właściwości przeszkody wodnej pododdział rozpoznawczy powinien ponadto ustalić:

— rodzaje konstrukcji, z których może być budowany most kombi­nowany i ich miejsce w osi mostu;

— liczbę elementów konstrukcji na poszczególne odcinki mostu;

— orientacyjną częstotliwość wyprowadzania części pływającej mostu ;w celu przepuszczenia taboru pływającego lub nadmiaru kry lodowej;

— liczbę i rodzaj taboru rzecznego (barki, promy, pchacze), który może być wykorzystany do budowy mostu kombinowanego;

— możliwość maskowania mostu w dzień przez budowę promów z części pływającej mostu oraz miejsca ewentualnych przystani promo­wych (wjazdów na promy) na obu brzegach przeszkody wodnej;

— drogi dojazdowe do przystani promowych (wjazdów) i sposoby ich maskowania.

Dowódca IPR sporządza meldunek z przeprowadzonego rozpoznania. Jeżeli rodzaj konstrukcji mostu został określony wcześniej przez dowódcę (wysyłającego IPR), to w meldunku zawiera się dane dotyczące budowy mostu w jednym wariancie. Jeżeli natomiast w zadaniu postawionym patrolowi przez dowódcę nie było danych dotyczących rodzaju konstruk­cji, w meldunku należy przedstawić co najmniej dwa warianty rozwiązań techniczno-organizacyjnych.

5. Rozpoznanie miejsca (rejonu) do budowy mostu składanego

Podczas rozpoznania przeszkody wodnej w celu wybrania dogodnego miejsca do budowy mostu składanego wykonuje się niezbędne pomiary, pozwalające ustalić charakterystykę rzeki w rejonie budowy mostu, tj. jej szerokość, głębokość, prędkość prądu, kierunek głównego nurtu, waha­nia poziomu wód, rodzaj gruntu dna i brzegów oraz określa drogi dojaz­dowe do mostu i miejsca pozyskiwania materiałów budowlanych. Na tej podstawie po wszechstronnej analizie ustala się:

266

— rejon wyjściowy do budowy mostu, możliwość rozśrodkowania sił i środków oraz wykorzystanie właściwości maskujących terenu;

— drogi dojazdowe wewnątrz rejonu wyjściowego, tzw. drogi we­wnętrzne łączące rejony ześrodkowań poszczególnych pododdziałów oraz drogi zewnętrzne łączące te rejony z rejonem budowy mostu składanego;

— place w rejonie budowy mostu składanego, na których będą roz­ładowywane materiały i sprzęt oraz ustawiane środki mechanizacji słu­żące do budowy podpór i do montażu oraz nasuwania konstrukcji przę­słowej;

— wymiary placu montażowego, organizację i technologię montażu konstrukcji przęsłowej oraz sposób jej nasuwania (naciągania);

— miejsca zrzutu pontonów na wodę i konstrukcję promów pod kafary oraz technologię i organizację budowy podpór pośrednich;

— miejsce placu przygotowania elementów mostowych oraz drogi dowozu tych elementów do miejsca budowy mostu;

— liczbę podpór pośrednich;

— rozpiętość przęseł, ich układ konstrukcyjny i statyczny;

— konstrukcję podpór brzegowych i pośrednich;

— dojazdy do mostu (wjazd na most i zjazd z mostu).

Ponadto należy określić:

— warunki przygotowania placu montażowego;

— stację kolejową do ewentualnego transportu konstrukcji mostu;

— trasy dowozu sprzętu i konstrukcji do miejsca montażu oraz miej­sca zbiórki pojazdów rozładowanych;

— rozmieszczenie elementów konstrukcji i sprzętu na placu monta­żowym;

oraz wykonać:

— repery robocze;

— dowiązanie osi mostu i dojazdów do stałych punktów terenowych.

Skład, wyposażenie i sposób działania inżynieryjnego patrolu rozpoz­nawczego podczas rozpoznania miejsca budowy mostu składanego jest podobny, jak podczas rozpoznania rejonu budowy mostu niskowodnego. Dowódca IPR sporządza z przeprowadzonego rozpoznania meldunek, który jest podstawą do wykonania polowego projektu budowy mostu skła­danego.

6. Rozpoznanie miejsca (rejonu) do urządzenia przeprawy mostowej z wykorzystaniem mostów towarzyszących

Rozpoznanie inżynieryjne miejsca urządzania przeprawy mostowej z mostów towarzyszących przeprowadza IPR w składzie drużyny w celu ustalenia następujących danych:

— rodzaju i charakteru przeszkody (naturalna, naturalna z obwało­waniami, sztuczna, o uregulowanych brzegach itp.);

— zasadniczych właściwości przeszkody wodnej (szerokość, głębokość, prędkość prądu, rodzaj gruntu dna i brzegów, umocnienia brzegów, cha­rakter dojazdów i obwałowań, wahania wody, budowle hydrotechniczne);

267

— profilu przekroju poprzecznego przeszkody w miejscu dogodnym do ułożenia konstrukcji przęsłowej mostów towarzyszących.

Na podstawie powyższych danych przeprowadza się analizę i ustala:

— schemat przeprawy mostowej z zaznaczeniem punktów podparcia i spadków podłużnych poszczególnych przęseł;

— liczbę konstrukcji przęsłowej (odnośnego typu) do urządzenia prze-prawy;

— liczbę i rodzaj konstrukcji podpór pośrednich (podpory etatowe, podpory z materiałów podręcznych) oraz technikę ich budowy;

— sposób zapewnienia sztywności podłużnej i poprzecznej mostu, rodzaj podparcia na brzegach i na podporach pośrednich;

— niezbędne prace maskownicze i miejsca ukryć dla ludzi i na pojazdy po ułożeniu konstrukcji przęsłowej;

— niezbędne materiały do wykonania podpór brzegowych i pośrednich oraz dojazdów do mostu;

— zakres prac ziemnych i .minerskich (wyburzeniowych) w celu wy­konania i wzmocnienia dojazdów do mostu oraz stworzenia warunków do samego ułożenia konstrukcji przęsłowej.

Organizacja działania patrolu zawiera te same elementy, które wystę­pują podczas rozpoznania rejonu budowy mostu niskowodnego z tym, że nie wykonuje się rozpoznania zasobów miejscowych.

---