Temat: Muzyka polska „złotego wieku”

Cel główny: Rozwijanie wrażliwości muzycznej, umiejętności słuchania oraz nauka śpiewu.

Cele szczegółowe:
Uczeń zna:
- pojęcia: psalm, Psałterz, jednogłosowość, wielogłosowość,
- instrumentarium epoki renesansu
Uczeń potrafi:
- wymienić polskich kompozytorów epoki renesansu i ich dzieła
- wyjaśnić określenie mecenas muzyki
- potrafi zaśpiewać fragment psalmu „Kleszczmy rękoma”
- opisać nastrój utworu
- odróżnić słuchowo chóralną muzykę wielogłosową od jednogłosowej

Metody: metoda problemowa, dyskusja kierowana, metoda podająca - referat,
metoda analityczno - percepcyjna, demonstracja,
Formy pracy: indywidualna, grupowa - zróżnicowana z całą klasą,
Pomoce dydaktyczne: pianino, podręcznik „Słuchanie muzyki” dla Gimnazjum kl.1,

tekst psalmu M. Gomółki „Kleszczmy rękoma ”, płytoteka CD z utworami: „Kleszczmy rękoma”, „Już się zmierzcha”, odtwarzacz CD, słowniki muzyczne, karty pracy

Przebieg lekcji:

Dwaj wcześniej wybrani uczniowie, na podstawie podręcznika „Muzyka polskiego odrodzenia” przygotowują referaty na temat „Złoty wiek muzyki polskiej” wg podanych przez nauczyciela punktów.

I. Wstęp.

CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA
1.Nauczyciel wprowadza w tematykę lekcji.
2.Nauczyciel stawia uczniom pytanie, „Dlaczego wiek XVI nazwano w kulturze epoką odrodzenia i na czym owo odrodzenie polegało w muzyce”.

CZYNNOŚCI UCZNIÓW
1.Uczniowie odpowiadają na pytanie np.:

-odrodzenie to czas ludzi światłych i wszechstronnie wykształconych,
-człowiek renesansu to artysta wszechstronny, który maluje, rzeźbi, pisze, komponuje,
-nastąpił rozkwit polifonii, czyli muzyki wielogłosowej,
-rozkwitła muzyka wokalna, wokalno - instrumentalna oraz instrumentalna,
-wprowadzono harmonię, czyli współbrzmienia dźwięków,

II. Rozwinięcie:

CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA
1. Nauczyciel prosi dwóch uczniów o przedstawienie referatu

2.Nauczyciel odtwarza z CD następujące utwory i omawia je wraz z uczniami:
a).Mikołaj Gomółka - Psalm 47 „Kleszczmy rękoma”
- faktura Psalmu, homofoniczna czy polifoniczna
- nastrój utworu
b).Wacław z Szamotuł - Psalm „Już się zmierzcha”
- faktura utworu
- aparat wykonawczy, czy śpiewają głosy męskie czy żeńskie?
3. Nauczyciel rozdaje nuty psalmu „Kleszczmy rękoma” sł. J. Kochanowski,muz. M.Gomółka oraz dokonuje analizy zapisu nutowego.

CZYNNOŚCI UCZNIÓW
1. Dwaj uczniowie wprowadzają w klimat epoki renesansu wygłaszając referaty wg

poniższych punktów (w tle słychać utwory polskich kompozytorów)

a) Bujny rozkwit życia muzycznego w XVI -wiecznym Krakowie

Wiek XVI to czas wspaniałego rozkwitu Polski, szczególnie kultury i sztuki.

Nazywany jest „złotym wiekiem muzyki polskiej”.

Kraków był głównym ośrodkiem kultury muzycznej w Polsce.

b) Mecenasi muzyki
Mecenas muzyki - opiekun artystów, pisarzy, uczonych.
Wielkimi mecenasami muzyki byli ostatni królowie z dynastii Jagiellonów:

Zygmunt Stary - założył kapelę rorantystów, czyli zespół wokalno - instrumentalny w katedrze na Wawelu oraz Zygmunt August.

c) Instrumentarium epoki
lutnia, harfa, flet, puzon, kornet, szałamaja (pierwowzory trąbki i oboju)

d) Najwięksi kompozytorzy muzyki polskiej
Mikołaj Gomółka - wydał zbiór 150 pieśni 4-głosowych do tekstów Psalmów króla Dawida w tłumaczeniu Jana Kochanowskiego, pt. „Melodie na Psałterz Polski”

Inni kompozytorzy to: Mikołaj Zieliński, Mikołaj z Krakowa, Wacław z Szamotuł,
Tabulatura -zbiór utworów instrumentalnych (organowych, lutniowych); największą tabulaturę w europie, liczącą 600 tomów opracował polski zakonnik Jan z Lublina.

2.Uczniowie słuchają prezentowanych utworów i analizują je, odpowiadają na pytania

nauczyciela.

3.Uczniowie śpiewają melodię psalmu.

III. Zakończenie.

1.Uczniowie wypełniają karty pracy (zał.1)

(zał.1) KARTA PRACY UCZNIA


MUZYKA POLSKA ZŁOTEGO WIEKU

Uzupełnij zdania.

1.Głównym ośrodkiem muzyki w Polsce w epoce renesansu był:

........................................................................

2.Wielkimi miłośnikami i mecenasami muzyki byli ostatni królowie polscy z dynastii Jagiellonów...........................................................

..........................................................................................................

3.W roku 1543 król ...................................................

założył .......................................................................

4.1580 roku ukazał się w Krakowie zbiór czterogłosowych

pieśni pt. ......................................................................

5.Melodie te zostały skomponowane do tekstów psalmów króla Dawida przełożonych z języka łacińskiego na polski przez największego poetę polskiego renesansu -..........................................

6.Największymi kompozytorami polskiego renesansu byli:
.................................................................................................................................................................................................................................

7.Tabulatura jest renesansowym zbiorem utworów muzycznych. Największą w Europie tabulaturę liczącą................stron napisał polski zakonnik ........................................................................

8.W epoce renesansu używano następujących instrumentów muzycznych:
...........................................................................................................

...........................................................................................................

3.

Scenariusz lekcji muzyki w klasie I gimnazjum oprac. Marek Selwat

2 grudnia 2003

1.

---