Joanna Szuchmilska
Piotr Kuc
Lekarski II grupa 2
Wskaźniki czerwonokrwinkowe, odchylenia, niedokrwistości
Dzięki znajomości takich parametrów jak liczba hematokrytowa (Hct) , poziom hemoglobiny (Hb) a także liczbę erytrocytów (liczba RBC) można obliczyć wskaźniki czerwonokrwinkowe , których znajomość jest bardzo ważna w diagnostyce niedokrwistości
Średnia objętość krwinki czerwonej ( MCV)
Średnia objętość krwinki jest to objętość jednej przeciętnej krwinki czerwonej badanego. Odczytuje się ją z nomogramu lub oblicza na podstawie wzoru:
MCV=hematokryt (l/l) / liczba erytrocytów ( T/l)
Ze względu na objętość krwinki czerwone dzielimy na mikrocyty, normocyty i makrocyty. Ten same odmiany występują w innym kryterium podziału, jakim jest średnica krwinki oceniana pod mikroskopem. Zdarza się więc tak, że danej krwince przypisana jest różna odmiana w zależności od kryterium podziału.
Zwiększona objętość krwinki czerwonej może występować u noworodków i jest to zjawisko fizjologiczne, w niedokrwistościach makrocytowych w przebiegu marskości wątroby lub w niedoczynności gruczołu tarczowego, w nadmiernym nawodnieniu hipotonicznym (komórkowym) itd.
Zmniejszona objętość krwinek czerwonych występuje w niedokrwistości z niedoboru żelaza, niedokrwistościach objawowych w przebiegu nowotworów złośliwych, zakażeń itp., w odwodnieniu hipertonicznym (komórkowym) wywołanym nadmierną utratą wody lub niewystarczającym jej dostarczeniem.
Średnia masa hemoglobiny
Średnia masa hemoglobiny (SMH, MCH) jest to masa Hb w jednej przeciętnej krwince człowieka. Wartość tą oblicza się z nomogramu lub według następującego wzoru:
MCH(pg)=poziom hemoglobiny(g/l)/liczba erytrocytów(T/l)
Wartości prawidłowe średniej masy hemoglobiny to 27-34 pg, czyli 1,7-2,1 fmol.
Zwiększona SMH występuje w niedokrwistościach nadbarwliwych np. megaloblastyczne, w przebiegu marskości wątroby itd. Zmniejszona SMH występuje natomiast w niedokrwistościach niedobarwliwych z niedoboru żelaza, niedokrwistości objawowej, np. w przebiegu choroby nowotworowej itd.
Do oceny nadbarwliwości i niedobarwliwości krwinek czerwonych służą dwa kryteria:
SMH
Zabarwienie krwinek w barwionych rozmazach krwi oceniane w mikroskopie świetlny.
Wskaźnik barwny (WB) jest SMH wyrażoną w wartościach względnych. Wartości prawidłowe WB mieszczą się w granicach 0,85-1,1, co odpowiada SMH 27-35 pg, czyli
1,7-2,2 fmol hemoglobiny w jednej krwince.
Średnie stężenie hemoglobiny w krwince
Średnie stężenie hemoglobiny w krwinkach czerwonych (MCHC) jest to ilość Hb w 100ml lub w 1 l krwinek czerwonych.
Stężenie średnie hemoglobiny oblicza się wg następującego wzoru:
MCHC=poziom hemoglobiny (g/l) / hematokryt (l/l)
Prawidłowe wartości wynoszą 31-37 g/dl.
W przypadku zmniejszenia MCHC poniżej 31 g/dl występuje niedobarwliwość inaczej nazywana hipochromią. Występuje prawie wyłącznie w niedokrwistości z niedoboru żelaza (zmniejszenie głównie syntezy hemoglobiny przy mniej upośledzonym wytwarzaniu krwinek czerwonych. Znacznie rzadziej występują inne choroby przebiegające również ze zmniejszeniem MCHC (niedokrwistość syderoblastyczna w przebiegu zatruciem ołowiem) oraz niektóre zaburzenia gospodarki wodno elektrolitowej, np. przewodzenie hipotoniczne. W tym ostatnim przypadku zwiększa się w krwinkach czerwonych objętość wody przy nie zmienionej masie Hb ( w tej samej objętości krwinek czerwonych występuje mniejsza ilość Hb)
Opis niedokrwistości związanych z odchyleniami od normy wskaźników czerwonokrwinkowych
Niedokrwistość aplastyczna- powstaje na skutek niedoczynności lub nawet zupełnego zaniku szpiku, z przyczyn nieznanych (niedokrwistość aplastyczna samoistna) lub pod wpływem uszkodzenia czynnikami fizycznymi (np. promieniowaniem jonizującym, rentgenowskim, izotopów), lub też chemicznymi (benzenem, nitrobenzenem, niektórymi środkami owado- i kwasobójczymi), a także niektórymi lekami.
Niedokrwistość ciężarnych- zwana również niedokrwistością rzekomą lub fizjologiczną, jest wynikiem zwiększenia się objętości krwi w czasie ciąży. Objętość krwi wzrasta przy tym nierównomiernie, jeśli chodzi o poszczególne jej składniki. Znacznie szybciej wzrasta objętość osocza krwi niż hemoglobiny i krwinek czerwonych krwi, stąd rozwodnienie krwi, spadek poziomu hemoglobiny i obniżona wartość hematokrytu.
Niedokrwistość ciężarnych połączona ze spadkiem poziomu hemoglobiny, tzw. niedokrwistość niedobarwliwa, spowodowana jest niedoborem żelaza w ustroju ciężarnej. Patologiczne formy niedokrwistości ciężarnych są następstwem bądź powikłań ciąży (np. ostrego i przewlekłego krwawienia, zakażenia i zatrucia ciążowego) bądź też schorzeń niezależnych od ciąży.
Niedokrwistość hemolityczna- wynik nadmiernej hemolizy krwinek czerwonych, bądź z przyczyn związanych z samymi krwinkami czerwonymi (wady ich struktury, niedobór enzymów wewnątrzkrwinkowych, obecność patologicznych hemoglobin), bądź na skutek pojawienia się w osoczu krwi ciał hemolizujących (hemolizyny). Masowy rozpad uwalnianej z hemolizowanych krwinek hemoglobiny prowadzi do wzrostu poziomu bilirubiny i do żółtaczki, zwanej wówczas hemolityczną. Z reguły powiększona jest śledziona. W szpiku wzmożone jest tworzenie nowych krwinek czerwonych z erytroblastów, których liczba i odsetek znacznie wzrastają. Wyrazem regeneracji erytropoetycznej jest podwyższony odsetek młodych krwinek czerwonych, czyli retykulocytów, we krwi. W zależności od przyczyny, która powoduje skrócenie czasu przeżycia krwinek czerwonych
Bibliografia
1.Podstawowe laboratoryjne badania hematologiczne dr Henryk Bomski
2.Patofizjologia szczegółowa L. Heilmeyer
3.www.portalwiedzy.onet.pl