Zaburzenia dwubiegunowe typu rapid cycling
Termin ten dotyczy zaburzenia, w którym liczba nawrotów w ciągu jednego roku wynosi 4 lub więcej. Niektórzy autorzy wyodrębniają ultra-rapid cycling, a nawet ultra-ultra-rapid cycling (kilka epizodów podczas jednej doby). U części chorych pojawia się przebieg naprzemienny ciągły, bez okresów remisji. Przebieg rapid cycling występuje u ok. 15-20 proc. osób z zaburzeniami dwubiegunowymi zarówno typu I, jak i II, istotnie częściej u kobiet (w porównaniu z mężczyznami 4:1). Osobowość chorych jest często cyklotymiczna, a wśród krewnych I stopnia często występują zaburzenia afektywne (u 30-40 proc.). Szereg przesłanek wskazuje, że ten typ zaburzenia jest raczej powikłaniem przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej niż odrębną postacią zaburzeń dwubiegunowych. Przebieg rapid cycling może się pojawić na początku choroby; zdarza się jednak, że występuje po kilku lub kilkunastu latach typowego przebiegu zaburzeń afektywnych. Występuje częściej u osób młodych, z początkiem choroby <30. roku życia. Pierwszą fazą chorobową jest często epizod depresyjny. Badania retrospektywne wskazują, że u pokaźnej liczby osób, u których wystąpił przebieg typu rapid cycling stosowano w przeszłości wiele leków przeciwdepresyjnych, często w sposób chaotyczny (zwykle w związku z brakiem efektu terapeutycznego), obserwowano też zmianę fazy depresyjnej w maniakalną w toku farmakoterapii. Częściej niż w innych grupach chorych z zaburzeniami afektywnymi stwierdza się laboratoryjne lub subkliniczne przejawy niedoczynności tarczycy.
Przebieg typu rapid cycling jest rokowniczo niekorzystny nie tylko ze względu na prowadzący do inwalidztwa wpływ choroby i destabilizację całokształtu życia osobistego, zawodowego, wysokie ryzyko samobójstwa, ale również z uwagi na problemy terapeutyczne, których nastręcza, a mianowicie:
· nawroty depresji uchodzą za przeciwwskazanie do stosowania leków przeciwdepresyjnych,
· węglan litu jako środek profilaktyczny często zawodzi,
· przeciwpadaczkowe leki normotymiczne są często mniej skuteczne niż w zaburzeniach dwubiegunowych o typowym przebiegu.