Zarządzanie produkcją

Techniki i procesy wytwarzania

Podstawowe techniki (technologie) wytwarzania:

• obróbka skrawaniem

• przeróbka plastyczna

• odlewnictwo

• spawalnictwo

• przetwórstwo tworzyw sztucznych

• nakładanie powłok ochronnych i dekoracyjnych

Obróbka skrawaniem - toczenie

Obróbka skrawaniem - frezowanie

Odlewnictwo

Spawalnictwo

Techniczne przygotowanie produkcji

ma na celu przygotowanie wszelkich działań związanych z produkcją, a w szczególności wytworzeniem nowego wyrobu lub usługi.

W zakres tych działań wchodzi:
- modernizacja już istniejącej produkcji
- ciągłe poszukiwanie i ciągła substytucja materiałów
- wprowadzanie nowych technologii

Techniczne przygotowanie produkcji nie występuje w kilku specyficznych przypadkach - przy dojrzałej technologii, gdzie wszystko jest ustalone już na etapie budowania zakładu, w cegielniach, w cementowniach itp.

Techniczne przygotowanie produkcji:

• Konstrukcyjne przygotowanie produkcji

• Technologiczne przygotowanie produkcji

• Organizacyjne przygotowanie produkcji

Efektem prac zarówno konstrukcyjnego jak i technologicznego przygotowania produkcji jest dokumentacja, która może być swoistym produktem handlowym (konstrukcja chroniona prawem “know how”)

Etapy konstrukcyjnego przygotowania produkcji:
1. studia wstępne nad konstrukcją wyrobu - rynek, moda, perspektyw sprzedaży, kierunki postępu technicznego w zakresie projektowanego wyrobu
2. opracowanie założeń konstrukcyjnych - określa się tworzywo, z którego wyrób zostanie wyprodukowany, podstawowe wymiary, podstawowe właściwości eksploatacyjne, dokonuje się porównań z parametrami innych wyrobów tego typu, sporządza się modele, makiety

3. projekt wstępny konstrukcji - zawiera opis techniczny poszczególnych części wyrobów, zasady działania konstrukcji, dane eksploatacyjne konstrukcji
4. projekt techniczny konstrukcji - stanowi uszczegółowienie poprzedniego etapu, pewnych modelowych rozwiązań w postaci szczegółowych modeli, obliczenia wytrzymałościowe, specyfikacje cech materiałów użytych do produkcji
5. budowa prototypu i jego badania 6. wykonawczy projekt konstrukcji - wynika z poprawek wykonanych po doświadczeniach zdobytych przy testowaniu prototypu

Etapy technologicznego przygotowania produkcji:

1. opracowanie koncepcji procesu technologicznego - od procesów metalurgicznych po procesy obróbki powierzchniowej pod rygorami efektywności czy nowoczesności stosowanej produkcji
2. ustalanie postaci i właściwości materiałów wyjściowych - wiąże się m.in. z rozrastaniem rynków materiałowych i z wiedzą o tym jakie materiały są dostępne, jakie muszą być właściwości zastosowanych materiałów

3. wyznaczenie operacji technologicznych i ustalanie kolejności ich wykonywania - podział procesu technologicznego na kilka obszernych operacji lub na wiele bardzo niewielkich fragmentów, mało skomplikowanych cząstek procesu. Jeśli zakładamy podział na niewiele części to wiąże się to z zatrudnieniem wykwalifikowanych pracowników, potrzebne są bardziej uniwersalne maszyny, korzyścią jest duża elastyczność produkcji, możliwość łatwego przestawienia na produkcję innych wyrobów, niekorzystna jest jednak niska wydajność. Podział na wiele małych etapów daje możliwość zatrudniania ludzi o niższych kwalifikacjach, ich szkolenie jest krótsze, zaś wydajność wyższa, ale elastyczność produkcji jest wtedy zdecydowanie mniejsza

4. wyznaczanie maszyn i urządzeń produkcyjnych - należy ustalić maszyny i urządzenia, które dla danego procesu produkcyjnego będą spełniały najlepiej swoje funkcje, zdecydować o wyborze między maszynami wielofunkcyjnymi a maszynami prostymi. Wiąże się to z szybkością, dokładnością i elastycznością produkcji
5. określanie pomocy warsztatowych - dobrze dobrane narzędzia ułatwiają wykonanie operacji
6. opracowanie konstrukcji specjalnych pomocy warsztatowych - technologie i ich wykonanie
7. określanie sposobu wykonania operacji technologicznych - podział na operacje drobne lub obszerne i określanie sposobu wykonania tych operacji. Określanie w jaki sposób pracownik ma wykonać powierzone mu zadanie.
8. określanie kwalifikacji wykonawców - zbyt kosztowne jest zatrudnianie pracowników o niepotrzebnych kwalifikacjach, należy przy tym pamiętać, że niższe kwalifikacje pracowników mogą dawać tylko oszczędności pozorne
9. ustalanie norm zużycia czasu pracy oraz norm zużycia materiału

Etapy organizacyjnego przygotowania produkcji:

1. produkcyjne przygotowanie produkcji - obejmuje przygotowanie stanowisk roboczych, ukształtowanie struktur produkcyjnych, przygotowanie środków transportu (zewnętrznego i wewnętrznego), przygotowanie magazynów i opracowanie planów produkcji
2. zaopatrzeniowe przygotowanie produkcji - zawieranie umów z dostawcami
3. narzędziowe przygotowanie produkcji - zakup narzędzi i pomocy warsztatowych
4. zaszeregowanie pracowników
5. rynkowe przygotowanie produkcji - reklamy, promocje, przygotowanie serwisu

Techniczne przygotowanie produkcji jest procesem ciągłym. Ciągłość tych prac jest właśnie podstawą i warunkiem wyodrębnienia grupy osób i stworzenia zarówno w zarządzie jak i w ruchu przedsiębiorstwa specjalnych komórek technicznego przygotowania produkcji. Im szybszy jest w przedsiębiorstwie postęp techniczny tym większego znaczenia nabierają zagadnienia technicznego przygotowania produkcji. Obecnie wzrasta udział pracochłonności prac przygotowawczych przy malejącym udziale pracochłonności wykonawstwa.

Uzyskanie efektów użytkowych z prac wyprzedzających w sferze technicznej przygotowania produkcji wymaga spełnienia następujących warunków:
- prace wyprzedzające należy prowadzić w dłuższym okresie, bez przerwy i systematycznie
- komórki zajmujące się badaniami muszą dysponować kadrą o wysokich kwalifikacjach zawodowych i dużych ambicjach twórczych
- konieczne jest systematyczne śledzenie przez komórki rozwojowe postępu technicznego w kraju i zagranicą
- konieczne są dobrze wyposażone i zorganizowane laboratoria

Technologiczność konstrukcji

Podczas opracowania konstrukcji wyrobu konstruktorzy powinni pamiętać o technologiczności konstrukcji tzn. o łatwości, a tym samym o trudności seryjnego lub masowego wykonania zaprojektowanej produkcji. W przeciwnym wypadku przygotowanie konstrukcyjne może być wprawdzie ciekawe, ale przy istniejącym poziomie technologicznym w przedsiębiorstwie i przy danym wyposażeniu w maszyny i urządzenia niemożliwe do wykonania albo byłoby bardzo drogie. Aby zapewnić technologiczność konstrukcji, konstruktorzy powinni ściśle współdziałać w trakcie opracowania konstrukcji z technologami. Właściwie bieżąca współpraca - od studiów wstępnych do projektu wykonawczego - ma istotny wpływ na jakość konstrukcji i technologii oraz skrócenie czasu technologicznego przygotowania produkcji. Zależność technologii wytwarzania od typu produkcji powoduje, że przy poszczególnych typach wymagane są odmienne cechy konstrukcyjne wyrobów. Przygotowując wyrób konstruktorzy muszą więc dysponować informacjami o tym, w jakim typie produkcji będzie on wytwarzany. Obserwuje się coraz silniejszą tendencję do wzmacniania powiązań między konstruktorami i technologami przygotowania produkcji a nawet do integracji tych dwóch etapów.

Wybór wariantu konstrukcyjno - technicznego w tpp

W przygotowaniu konstrukcyjnym problem sprowadza się do stwierdzenia, co będzie przedmiotem produkcji. W przygotowaniu technologicznym chodzi o ustalenie sposobu wytwarzania. W praktyce te dwa etapy technologicznego przygotowania produkcji w pewnej mierze przeprowadza się równolegle. W ten sposób skraca się cykl technologicznego przygotowania produkcji. Zbyt duża równoległość może jednak podwyższyć koszty technologicznego przygotowania produkcji, gdyż zmiany wprowadzone w nieukończonej jeszcze konstrukcji powodują konieczność poprawienia opracowanej już technologii. Im wyższy typ produkcji i formy jej organizacji oraz im wyższe technologiczne uzbrojenie pracy, tym większe wymagania stawia się przed technologicznym przygotowaniem produkcji. W toku projektowania technolog powinien wybrać taki wariant procesu technologicznego, który zapewnia wysoką jakość wyrobu przy najniższych kosztach. Wiadomo, że zastosowanie określonych metod technologicznych może być opłacalne dopiero przy odpowiednio dużej skali produkcji. Obserwuje się coraz silniejszą tendencję do wzmacniania powiązań między konstrukcyjnym i technologicznym przygotowaniem produkcji, a nawet do integracji tych dwóch etapów. Dąży się bowiem do stworzenia warunków sprzyjających takiemu projektowaniu, w wyniku którego otrzymywałoby się wyrób o wysokiej jakości oraz do maksymalnego skrócenia cyklu przygotowania.

Zapasy w przedsiębiorstwie i ich rodzaje

Zapasy produkcyjne to zabezpieczenie w materiały i surowce w celu zachowania ciągłości produkcji. Wydziela się trzy etapy gromadzenia zapasów:

- etap przedprodukcyjny - obejmuje sferę zaopatrzenia - zapasy obejmują więc materiały
- etap produkcji - obejmuje cykl produkcyjny - zapasy te określa się mianem produkcji w toku
- etap poprodukcyjny - zapasy wyrobów gotowych

Struktura zapasów produkcji w toku
W czasie trwania cyklu produkcyjnego powstają pewne zapasy - zapewniają one ciągłość produkcji. Znajomość produkcji w toku jest konieczna gdyż musimy mieć świadomość, że zapasy te oznaczają zamrożenie środków. Musimy zatem mieć ich tyle ile trzeba, nigdy nie więcej. Zapasy te zajmują stosunkowo dużo powierzchni. Zapasy międzykomórkowe wynikają z nierównomiernej pracy poszczególnych komórek przy produkcji i montażu wyrobów. Elementy wyrobów w różnych komórkach produkcyjnych wytwarzane są ze względów ekonomicznych lub organizacyjnych partiami o różnej liczebności.
Zapasy wewnątrzkomórkowe dzielimy na:
- zapasy pozacykliczne
- zapasy cykliczne
Część zapasów w toku jest na stanowiskach, a część poza nimi. Na stanowiskach znajdują się zapasy operacyjne (należące do zapasów cyklicznych), a poza nimi zapasy międzyoperacyjne. Zapasy międzyoperacyjne obejmują zapasy oczekujące na dalszą obróbkę.
Zapasy obrotowe wynikają z braku synchronizacji między czasami wykonania poszczególnych kolejnych operacji oraz ze sposobu ułożenia stanowisk i czasu pracy. Ich określenie jest konieczne do określenia wielkości powierzchni. Zapas obrotowy rośnie, gdy oba stanowiska pracują jednocześnie i spada gdy w pracy pozostaje tylko jedno ze współpracujących stanowisk.

---