Język polityczny

Przed rokiem 1989

Nowomowa - Termin nowomowa został zaczerpnięty z powieści "Rok 1984", autorstwa Georga Orwella. Jest to sztucznie utworzony język, najczęściej w związku z określonymi potrzebami władzy, grupy społecznej. Nowomowa podporządkowana  jest ideologii i celom propagandowym. Nowomowa w Polsce była ”towarem” importowanym, który jako język komunistyczny został zaczerpnięty z sowieckiego systemu. Ma on jednak również rodzime podwaliny i nie jest jedynie towarem obcym.

Najbardziej charakterystyczne cechy nowomowy:

- dominacja wartości nad znaczeniem

- rytualność

- obecność słów magicznych: zadaniem języka nie jest opisywanie rzeczywistości, ale jej tworzenie w słowie, tak by była zgodna z założeniami ideologicznymi

- posługiwanie się stereotypami i schematami językowymi

- arbitralność: z racji tego, iż język był w rękach władzy, mogła ona zakazywać pewnych słów, inne natomiast lansować.

- antykomunikacyjność - nowomowa nie zakłada żadnego dialogu między władzą a obywatelami. Władza komunikuje pewne rzeczy, nie oczekując żadnej odpowiedzi

Cele nowomowy

Celem nowomowy jest zajęcie jak najszerszych obszarów komunikacji, wyeliminowanie innych stylów językowych oraz uniemożliwienie użytkownikom języka dokonywania językowych wyborów poprzez zubożenie możliwości wyboru wariantów językowych. Nowomowa prowadzi do dewastacji normalnego języka: słowa przez nią przyswojone nabierają specyficznego ograniczonego sensu, tworząc jedynie pozory naturalnej komunikacji. Utrudnia to dyskusję na tematy dla władzy niewygodne oraz budzi u użytkowników nieufność do języka w ogóle.

Trzy odmiany nowomowy (choć nie sądzę, by tego wymagała, bo nie przypominam sobie tego na zajęciach):

- perswazyjno-propagandowa

- biurokratyczna

- kiczowo-ludyczna

Współcześnie

Jeżeli „język polityki” uznamy za odmianę językową, powinien on mieć cechy wyróżniające go i konstytuujące. Identyfikacja owych cech nie jest współcześnie zadaniem prostym. W dobie pluralizmu politycznego zakładającego istnienie wielu, rywalizujących ze sobą ośrodków politycznych, charakterystyka języka polityki, stała się niezwykle trudna ze względu na różnorodność środków wykorzystywanych przy konstrukcji politycznych komunikatów. Konsekwencją wzrostu liczby źródeł politycznej ekspresji, było nie tylko większa ilość nadawanych treści, ale przede wszystkim ich jakościowe przeobrażenie. Jeśli język polityki jest odmianą językową, to na jego charakter składać się powinny opisy specyficznych dla niego pojęć-terminów, adaptowanych słów, neologizmów, a także funkcjonującej tylko w jego obrębie frazeologii.

Cechy języka charakteryzować może specyficzność sytuacji, gatunków wypowiedzi, stosunków między nadawcą a odbiorcą oraz specyficzność sposobu używania języka do nazywania, opisywania i apelowania, stąd wynika, iż język nabiera cech pragmatycznych. Język polityki zmienia się wraz ze zmianami, jakie zachodzą w państwie a co za tym idzie w mediach. (mniemam, że o język polityki poszczególnych partii pytać nie będzie, więc oszczędzę wam wywodu na temat tego, iż Pis twierdzi, że prawda jest jedna i stoi tylko po ich stronie i wszystko to spisek narodowy przeciwko ich partii, a rząd oszukuje Polaków, bo tylko Pis zna prawdę, a my w nią nie chcemy wierzyć, Ejmen).

---