• Finanse publiczne i prawo finansowe.

dr J. Stankiewicz III semestr Lista za obecność 1pkt dodatkowo!!!

egzamin - test - 10 zadań do uzupełnienia, nie będzie „0”

10-9pkt -5; 8pkt - 4+; 7pkt - 4; 6pkt - 3+; 5pkt - 3.

Tylko za pełną odpowiedź będzie 1pkt.

Literatura:

Red. Cezary Kosikowski, Eugeniusz Ruśkowski - „Finanse publiczne i prawo finansowe” wyd. II, W-wa 2006 r.

- „Finanse publiczne w Polsce” Elżbieta Malinowska - Misiąg, Wojciech Misiąg

- „Finanse publiczne - teoria i zastosowanie” Ziółkowska

- „Sektor finansów publicznych w Polsce” Cezary Kosikowski

- Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. 2005 Nr 249 poz. 2104).

Dz.U. Nr 104 poz. 708 z 2006 r. - ostatnia zmiana ustawy.

- Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jst (Dz.U.2003 Nr 203 poz.1966)

- Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych Dz.U. 2005 Nr 14 poz. 114

- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Dz.U. 1997 Nr 137 poz. 926

- czego dotyczy ordynacja podatkowa

- definicja legalna podatku,

- zobowiązania podatkowe,

- organy podatkowe,

- spory o właściwość organów (rozstrzyganie sporów).

- tekst jednolity!! ustawy

01.10.2006 r.

Cechą publicznego prawa podatkowego jest to, że nie jest ono skodyfikowane!!!

Źródła prawa finansowego:

• Konstytucja (art. 167, 168)

• ustawa o finansach publicznych,

• ustawy prawa podatkowego materialnego i formalnego,

• prawo zamówień publicznych,

• ustawa o dyscyplinie finansów publicznych,

• ustawa o NBP,

• ustawa prawo bankowe.

ZADANIA NA EGZAMIN, NP.:

1) Fragment zdania …. Dokończyć.

2) Organem podatkowym właściwym w sprawie …. akcyzowego jest … - Naczelnik Urzędu Skarbowego.

3) 3 odpowiedzi i 0, 1, 2, 3 możliwości wyboru odpowiedzi są prawidłowe.

4) Organem podatkowym właściwym w sprawie podatku akcyzowego jest:

a) RIO,

b) SKO,

c) Minister Finansów.

Prawidłowa odpowiedź - Żadna z tych odpowiedzi nie jest dobra.

5) Podatkami? Dochodami z budżetu gminy …

- podatek akcyzowy

- od czynności

- z tytułu o podatku od posiadania psów. (dwie odpowiedzi).

6) Wybierz i wskaż zadania prawdziwe/nieprawdziwe:

- zobowiązanie podatkowe w podatku rolnym od osób fizycznych powstaje w drodze decyzji przez organ podatkowy

- zarząd powiatu, który nie uzyska absolutorium jest odwoływany przez SKO (nieprawda)

- podatnikami podatku od posiadania psów są właściciele psów rasowych (nieprawda).

7) w gminie podatek akcyzowy … - wójt gminy.

8) deficyt budżetowy jest zazwyczaj finansowany …

dług publiczny …

9) spadki, zapisy, darowizny / SPADEK

- wszystkich jednostek (a nie tylko gminy lub powiatu).

10) szczególny tryb postępowania ustawodawczego związany z procedurą uchwalania budżetu państwa

- zezwala na przeniesienie niektórych wydatków na rok następny

- …. na okres 2 lat

- zobowiązania KRR Izb Obrachunkowych …, gdy Sejm w terminie 3 miesięcy nie przedstawi Prezydentowi do podpisania.

11) Prowizorium w zakresie budżetu powiatu może mieć miejsce, gdy … oraz, gdy ….

12) EGZ. - ustawa o finansach publicznych - znać.

13. elementy konstrukcji podatku.

15.10.2006 r.

Miejsce problematyki finansów publicznych i prawa finansowego w konstytucji państwa.

Cechą publicznego prawa finansowego jest to, że nie jest ono skodyfikowane. Ale występują też takie państwa, gdzie jest skodyfikowane (kodeks podatkowy, kodeks budżetowy). Nie ma państwa, które miałoby akt, który by ogarniał tę materię w innych państwach (całkowicie publiczne prawo finansowe ujęte w jeden kodeks).

Konstytucja:

• podstawowe źródło prawa,

• jako podstawowy akt moralny/normatywny obowiązujący w państwie,

• akt odnoszący się do podstawowych wartości,

• dotyczy podstawowych standardów ekonomicznych i społecznych w państwie

• akt niezwykle istotny.

• wydzielony rozdział (w niektórych państwach). Występują państwa, które wydzieliły te materię w konstytucji oraz takie, które tego nie wyróżniły.

• Polska Konstytucja - art. 11 poświecony finansom publicznym,

• 1958 r. - pierwszy akt w Polsce dotyczący finansów publicznych.

Normy prawa (w konstytucji) nawiązują do publicznego prawa finansowego. Są z nim związane w mniejszym lub większym stopniu lub nie dotyczą, wprost, ale wiążą się z tą problematyką.

Konstytucja jest miejscem do ustalenia standardów, do ustalenia podstawowych norm prawa finansowego.

Normy prawa w konstytucji nawiązujące do prawa finansowego są z nim związane wprost lub wiążą się pośrednio z tą problematyką.

Art. 69 Konstytucji

Osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielą zgodnie z ustawą pomocy w zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społeczne.

Art. ten dotyczy wolności, praw ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych. Ten akt nie dotyczy bezpośrednio finansów publicznych, ale jest realizacja przez państwo, ma pośredni skutek.

Do drugiej grupy zaliczamy regulacje odnoszące się do finansów publicznych i innych zjawisk gospodarczych i społecznych.

Trzecia grupa nie odnosi się wprost do problematyki finansów publicznych, ale ich zakres i zastosowanie wywołuje lub może wywoływać określone skutki w tej dziedzinie.

Czwarta grupa - regulacje dotyczące ogólnych zasad prawa, a które poprzez ich przyjęcie w orzeczeniach TK i w doktrynie mogą bezpośrednio wpływać na kształt prawa finansowego i jego wykładnię i mogą wywoływać skutki w sferze finansów publicznych.

Te normy zawarte w konstytucji można zaliczyć do 5 grup:

1. dotyczy regulacji związanych ze specyfiką prawodawstwa finansowego,

2. dotyczy regulacji poświęconych budżetowi państwa,

3. dotyczy regulacji poświęconych finansom JST,

4. odnosi się do przepisów związanych z daninami publicznymi,

5. grupuje normy dotyczące centralnego banku państwa i polityki pieniężnej państwa.

Art. 84 konstytucji - każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.

Trzy punkty widzenia tego art.:

1. podkreśla on cechę powszechności i ogólności (publiczności) świadczeń publicznych,

2. jest adresowany do wszystkich i do każdego z osobna,

3. umieszczony jest w części dotyczącej obowiązków obywateli,

4. stwierdza się w nim, że państwo może nakładać na obywateli różne obowiązki pieniężne, powoduje to, że z jednej strony występuje podmiot zobowiązany(świadczenia publiczne), a z drugiej podmiot uprawniony (państwo).

Zdobywanie uprawnienia do uchwalania budżetu państwa.

Art. 89 Konstytucji

1. Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy:

- pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych

- wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji

- członkostwa RP w organizacji międzynarodowej

- znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym

- spraw uregulowanych w ustawie lub, w których Konstytucja wymaga ustawy.

2. O zamiarze przedłożenia Prezydentowi RP do ratyfikacji umów międzynarodowych, których ratyfikacja nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie, Prezes RM zawiadamia Sejm.

3. Zasady oraz tryb zawierania, ratyfikowania i wypowiadania umów międzynarodowych określa ustawa.

Dotyczy ratyfikacji umów międzynarodowych. Wprowadzając umowę międzynarodową do wewnętrznego porządku państwa lub wypowiadając umowę międzynarodową wpływamy na sytuację państwa.

Konstytucja wprowadza zajęcie tego stanowiska przez sejm w formie ustawy. Wymienia się w tym art. Szczególne sytuacje np. wypowiedzenie określonych umów międzynarodowych, przystąpienie do organizacji międzynarodowych.

Art. 118 Konstytucji

1. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom, Senatowi, Prezydentowi Rzeczypospolitej i Radzie Ministrów.
2. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje również grupie, co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu. Tryb postępowania w tej sprawie określa ustawa.
3. Wnioskodawcy przedkładając Sejmowi projekt ustawy, przedstawiają skutki finansowe jej wykonania.

Art. ten dotyczy inicjatywy ustawodawczej posłom, senatowi, Prezydentowi RP, RM - podmioty uprawnione.

Art. 123 Konstytucji

1. Rada Ministrów może uznać uchwalony przez siebie projekt ustawy za pilny, z wyjątkiem projektów ustaw podatkowych, ustaw dotyczących wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej, Sejmu, Senatu oraz organów samorządu terytorialnego, ustaw regulujących ustrój i właściwość władz publicznych, a także kodeksów.
2. Regulamin Sejmu oraz regulamin Senatu określają odrębności w postępowaniu ustawodawczym w sprawie projektu pilnego.
3. W postępowaniu w sprawie ustawy, której projekt został uznany za pilny, termin jej rozpatrzenia przez Senat wynosi 14 dni, a termin podpisania ustawy przez Prezydenta Rzeczypospolitej wynosi 7 dni.

Art.. ten mówi o szybkiej ścieżce legislacyjnej (jest katalog spraw, co, do których nie może być stosowana szybka ścieżka legislacyjna, w celu zachowania stabilności - w zakresie finansów publicznych - projekty ustaw podatkowych). Rząd występuje z inicjatywami uchwalania ustaw, mające znaczenie dla problematyki ekonomicznej, gospodarczej i funkcjonowania państwa.

Art. 168 Konstytucji

JST mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie.

Art. ten to dosłowne zacytowanie z przepisów ratyfikujących umowy międzynarodowe - Europejska Karta Samorządu Terytorialnego - 15.10.1985r. uchwalona w Strasburgu.

Art. 190 Konstytucji

1. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne.
2. Orzeczenia TK w sprawach wymienionych w art. 188 podlegają niezwłocznemu ogłoszeniu w organie urzędowym, w którym akt normatywny był ogłoszony. Jeżeli akt nie był ogłoszony, orzeczenie ogłasza się w Dzienniku Urzędowym RP "Monitor Polski".
3. Orzeczenie TK wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, jednak TK może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Termin ten nie może przekroczyć 18 miesięcy, gdy chodzi o ustawę, a gdy chodzi o inny akt normatywny 12 miesięcy. W przypadku orzeczeń, które wiążą się z nakładami finansowymi nieprzewidzianymi w ustawie budżetowej, TK określa termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego po zapoznaniu się z opinią RM.
4. Orzeczenie TK o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie, którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania.
5. Orzeczenia TK zapadają większością głosów.

Orzeczenia TK mają moc obowiązującą powszechnie i są ostateczne. Zwykle wchodzą one w życie z dniem ogłoszenia, jednak TK może ustalić także inny termin utraty mocy aktu normatywnego. Konstytucja stanowi, że termin ten nie może przekroczyć 18 m-cy, jeżeli chodzi o ustawę oraz 12 m-cy, jeśli chodzi o inny akt normatywny. Z punktu widzenia interesującego nas problemu należy wskazać, że uchylenie aktu normatywnego może wywołać różne skutki finansowe w sferze finansów publicznych. Te skutki finansowe mogą mieć miejsce zarówno w roku budżetowym, jak i w innym czasie. Z tego względu Konstytucja przyjęła rozwiązanie zgodnie, z którym orzeczenia wywołujące skutki w postaci nakładów finansowych nieprzewidywalnych w ustawie budżetowej przed ustaleniem terminu utraty mocy obowiązującej, podlegają obowiązkowi zasięgnięcia opinii RM.

Art. 204 Konstytucji

1. NIK przedkłada Sejmowi:

- analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej

- opinię w przedmiocie absolutorium dla RM

- informacje o wynikach kontroli, wnioski i wystąpienia określone w ustawie.

2. NIK przedstawia Sejmowi coroczne sprawozdanie ze swojej działalności.

Art. ten dotyczy organizacji kontroli państwowej, ochrony prawa. NIK zobowiązana jest do:

• dokonania analizy sprawozdania z wykonania budżetu państwa,

• sprawozdania z realizacji założeń polityki pieniężnej państwa,

• przedstawienia opinii w kwestii udzielenia absolutorium rządowi.

29.10.2006 r.

ROZDZIAŁ 10 KONSTYTUCJI (ART. 216 - 227).

Ustawodawca stwierdza, ze środki finansowe na cele publiczne są (gromadzone i wydatkowane w sposób określony w ustawie) w - ust. z 30.06.2005r. o finansach publicznych.

Art. 216 Konstytucji

1. Środki finansowe na cele publiczne są gromadzone i wydatkowane w sposób określony w ustawie.
2. Nabywanie, zbywanie i obciążanie nieruchomości, udziałów lub akcji oraz emisja papierów wartościowych przez Skarb Państwa, Narodowy Bank Polski lub inne państwowe osoby prawne następuje na zasadach i w trybie określonych w ustawie.
3. Ustanowienie monopolu następuje w drodze ustawy.
4. Zaciąganie pożyczek oraz udzielanie gwarancji i poręczeń finansowych przez państwo następuje na zasadach i w trybie określonych w ustawie.
5. Nie wolno zaciągać pożyczek lub udzielać gwarancji i poręczeń finansowych, w następstwie, których państwowy dług publiczny przekroczy 3/5 wartości rocznego produktu krajowego brutto. Sposób obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto oraz państwowego długu publicznego określa ustawa.

Art. 219 ust.2 Konstytucji

1. Sejm uchwala budżet państwa na rok budżetowy w formie ustawy budżetowej.
2. Zasady i tryb opracowania projektu budżetu państwa, stopień jego szczegółowości oraz wymagania, którym powinien odpowiadać projekt ustawy budżetowej, a także zasady i tryb wykonywania ustawy budżetowej określa ustawa.
3. W wyjątkowych przypadkach dochody i wydatki państwa w okresie krótszym niż rok może określać ustawa o prowizorium budżetowym. Przepisy dotyczące projektu ustawy budżetowej stosuje się odpowiednio do projektu ustawy o prowizorium budżetowym.
4. Jeżeli ustawa budżetowa albo ustawa o prowizorium budżetowym nie weszły w życie w dniu rozpoczęcia roku budżetowego, RM prowadzi gospodarkę finansową na podstawie przedłożonego projektu ustawy.

Art. 219 ust. 2 stanowi o tym, że zasady i tryb prowadzenia prac nad projektem budżetu państwa (ustawy budżetowej), a także inne wymagania jej stawiane, ustala ustawa o finansach publicznych.

Relacje między organami wykonawczo - zarządzającymi, które są organami wiodącymi, jeżeli chodzi o projektowanie i wykonanie ustawy budżetowej, a organami uchwałodawczymi, które uchwalają i kontrolują czy ustawa budżetowa została prawidłowo wykonana przez organ wykonawczo - zarządzający (ma to odniesienie do samorządu terytorialnego).

Relacje w/w są pewną swego rodzaju prawidłowością.

Ograniczenia w ustawodawstwie, które nie pozwalają zamieniać projektu ustawy przygotowanego przez rząd:

• parlamentarzyści nie mogą w sposób dowolny niszczyć założeń budżetowych,

• nie mogą w sposób nieograniczony wpływać na kształt projektu budżetu.

Konstytucja warunkuje sposób i metody zmiany budżetu.

Art. 221 Konstytucji

Inicjatywa ustawodawcza w zakresie:

- ustawy budżetowej,

- ustawy o prowizorium budżetowym,

- zmiany ustawy budżetowej,

- ustawy o zaciąganiu długu publicznego oraz

- ustawy o udzielaniu gwarancji finansowych przez państwo

przysługuje wyłącznie Radzie Ministrów (rządowi).!!!!!!! EGZAMIN

Art. 221 doskonale się łączy z Art. 216 ust. 5 !!!

Art. 216 ust. 5 Konstytucji

5. Nie wolno zaciągać pożyczek lub udzielać gwarancji i poręczeń finansowych, w następstwie, których państwowy dług publiczny przekroczy 3/5 wartości rocznego produktu krajowego brutto. Sposób obliczania wartości rocznego produktu krajowego brutto oraz państwowego długu publicznego określa ustawa.

Treść art. 216 ust. 5 Konstytucji

• ustalenia ostrożnościowe / międzynarodowe - 50 % PKB,

• ustalenia sanacyjne - 60% PKB.

W/w zmiany/działania mogą odbywać się wyłącznie w drodze ustawy. Może się dokonywać wyłącznie na zasadach ustalonych ustawą.

Art. 217 Konstytucji

Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.

Stanowienie podatków, a także ustalanie wskazanych w Konstytucji elementów konstrukcji podatków, stawka opodatkowania, zasady stosowania ulg i umorzeń oraz zwolnień podatkowych, wynikają z ustawy.

Ustawa budżetowa, ustawa o prowizorium budżetowym - należy do wyłączności RM, a na szczeblu samorządu - do organów wykonawczo - zarządzających JST.

Prowizorium budżetowe JST może być tylko i wyłącznie wtedy, gdy istnieje prowizorium budżetowe państwa i na taki sam okres.

Normy Art. 219 Konstytucji w związku z Art. 221.

Art. 219 Konstytucji

1. Sejm uchwala budżet państwa na rok budżetowy w formie ustawy budżetowej.
2. Zasady i tryb opracowania projektu budżetu państwa, stopień jego szczegółowości oraz wymagania, którym powinien odpowiadać projekt ustawy budżetowej, a także zasady i tryb wykonywania ustawy budżetowej określa ustawa.
3. W wyjątkowych przypadkach dochody i wydatki państwa w okresie krótszym niż rok może określać ustawa o prowizorium budżetowym. Przepisy dotyczące projektu ustawy budżetowej stosuje się odpowiednio do projektu ustawy o prowizorium budżetowym.
4. Jeżeli ustawa budżetowa albo ustawa o prowizorium budżetowym nie weszły w życie w dniu rozpoczęcia roku budżetowego, Rada Ministrów prowadzi gospodarkę finansową na podstawie przedłożonego projektu ustawy.

Prowizorium budżetu państwa - RM (rząd) art. 219.3 - na okres nie krótszy niż 1 kwartał.

Jeżeli w ciągu roku budżetowego były (kilka np. 3) kolejne rządy, to absolutorium dotyczy wszystkich rządów, ale zastosowanie ma tylko do tego, który w danej chwili rządzi.

Art. 219 ust. 4 Konstytucji

Jeżeli ustawa budżetowa albo ustawa o prowizorium budżetowym nie weszły w życie w dniu rozpoczęcia roku budżetowego, Rada Ministrów prowadzi gospodarkę finansową na podstawie przedłożonego projektu ustawy.

Ust. 4 - prowizoryczna ustawa budżetowa może mieć zastosowaniem sytuacjach wyjątkowych. Jeżeli ustawa budżetowa (lub prowizorium budżetowe) nie zostanie uchwalona przed rozpoczęciem roku budżetowego (dotyczy również JST) wówczas podstawą gospodarki budżetowej państwa (JST) jest projekt ustawy (akt prawny, który będzie miał tę samą wartość jak ustawa) (uchwały JST) przedłożony przez rząd (organ wykonawczo - zarządzający JST).

Warunek zastosowania prowizorium budżetowego na szczeblu państwa jest warunkiem niezbędnym, ale niewystarczającym do wystąpienia prowizorium budżetowego w samorządzie terytorialnym, bo organ
wykonawczo - zarządzający musi wystąpić z inicjatywą (prowizorium budżetowego).

Prowizorium w zakresie budżetu państwa - zwyczajną sytuacją jest taka, że się uchwali ustawę budżetową.

- rząd - inicjatywa

- parlament - uchwala i pracuje nad projektem.

Absolutorium - dotyczy wykonywania ustawy budżetowej.

Konsekwencje nieudzielania absolutorium - są, ale w Konstytucji nie jest to napisane.

Art. 219 ust. 4 - co się dzieje gdy parlament nie uchwali ustawy budżetowej lub prowizorium budżetowe przed rozpoczęciem roku budżetowego.

Art. 219 Konstytucji - EGZAMIN!!!

Jeżeli ustawa budżetowa lub prowizorium budżetowe nie zostanie uchwalone przed rozpoczęciem roku budżetowego, to identycznie, jeżeli uchwała jst nie zostanie uchwalona przed rozpoczęciem roku budżetowego wówczas podstawą gospodarki budżetowej odpowiednio państwa lub jst, jest projekt ustawy, uchwały przedłożony przez organ wykonawczo - zarządzający.

Normy/gwarancje konstytucyjne dotyczące uchwalania budżetu państwa:

Między zasadami procedury uchwalania ustaw budżetowych występują podobieństwa i różnice.

Podobieństwa:

- 3 czytania projektów ustawy.

Różnice:

- to cała reszta.

Art. 146 ust. 4 pkt 5 Konstytucji

4. W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności:

5. uchwala projekt budżetu państwa.

Tylko rząd!!! jest uprawniony do występowania z inicjatywą budżetową i on jest zobowiązany do uchwalenia projektu budżetu państwa.

Art. 190 Konstytucji

(tekst był wcześniej).

Uprawnienia TK w zakresie ustalania mocy obowiązującej aktów normatywnych. Orzeka o uchyleniu mocy aktów sprzecznych z Konstytucją.

Art. 204 Konstytucji

1. NIK przedkłada Sejmowi:

- analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej

- opinię w przedmiocie absolutorium dla RM

- informacje o wynikach kontroli, wnioski i wystąpienia określone w ustawie.

2. NIK przedstawia Sejmowi coroczne sprawozdanie ze swojej działalności.

Uprawnienia NIK - kontroluje sprawozdanie z wykonania budżetu.

Tylko NIK jest obowiązany i zobowiązany (uprawniony) do przedstawienia opinii, do udzielenia lub odmowy udzielenia prowizorium budżetowego.

- EGZAMIN - NIK tylko opinia!!!

- EGZAMIN - podmiotem uprawnionym i zobowiązanym do złożenia wniosku o udzielenie absolutorium jest Komisja Finansów Publicznych

- EGZAMIN - w odniesieniu do JST - Komisja Rewizyjna.

Sejm uchwala, tylko on może temu aktowi nadać rangę.

Sejm uchwala budżet państwa na rok budżetowy!!!! EGZAMIN

Art. 219 Konstytucji

rok budżetowy - nie ustala ustawa, rok budżetowy = rok kalendarzowy, wynika to z ustawy o finansach publicznych.

Nota budżetowa - rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie ustalania niezbędnych materiałów do sporządzania projektu ustawy budżetowej oraz terminu sporządzania tych materiałów. Koncepcja ta wynika z ustawy o finansach publicznych.

19.11.2006 r.

C.D.

Art. 219 Konstytucji

Budżet państwa - ustala się na rok budżetowy, w formie ustawy budżetowej (ust. 1), która składa się ze strony dochodowej i wydatkowej. EGZAMIN

Sejm uchwala budżet państwa. EGZAMIN

Druga część art. 219 - podkreśla znaczenie ustawy o finansach publicznych.

Art. 222 Konstytucji EGZAMIN

Rada Ministrów przedkłada Sejmowi najpóźniej!!! na 3 miesiące przed rozpoczęciem roku budżetowego projekt ustawy budżetowej na rok następny. W wyjątkowych przypadkach możliwe jest późniejsze przedłożenie projektu.
Senat może uchwalić poprawki do ustawy budżetowej w ciągu 20 dni od dnia przekazania jej Senatowi.

To art. wprost odnoszący się do kwestii proceduralnych - procedura uchwalania budżetu mówi o tym, że Rząd jest zobowiązany przedłożyć projekt ustawy budżetowej najpóźniej w ciągu 3 m-cy przed rozpoczęciem roku budżetowego. W wyjątkowych przypadkach możliwe jest późniejsze przedłożenie projektu.

Art. 225 Konstytucji

Jeżeli w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi Rzeczypospolitej do podpisu, Prezydent Rzeczypospolitej może w ciągu 14 dni zarządzić skrócenie kadencji Sejmu.

Termin 4 miesięcy na przedłożenie Prezydentowi projektu.

Początek to Art. 222, a później Art. 225 wyjątkowe przypadki - na złożenie później projektu.

Art. 223 Konstytucji

Senat może uchwalić poprawki do ustawy budżetowej w ciągu 20 dni od dnia przekazania jej Senatowi.

Senat ma ograniczony czas na zajęcie stanowiska/podjęcie decyzji w sprawie tego projektu - 20 dni, senat nie może odrzucić ustawy budżetowej.

Mogą wystąpić warianty:

- rząd przekazywałby projekt inicjatywy ustawodawczej Sejmowi i Senatowi

- jedna z izb pracuje nad nim i go uchwala

- najpierw pierwsza izba się nim zajmuje, a później druga (Polska)

- Sejm uchwala ustawę budżetową i przekazuje Senatowi. Jeżeli Marszałek sejmu nie przekaże ustawy budżetowej Prezydentowi, to Prezydent może Sejm rozwiązać (4 miesiące)

- Senat przyjmie bez poprawek, uchwała ta jest przekazana Marszałkowi Sejmu, a on przekazuje Prezydentowi. Ale taka opcja zdarza się rzadko, z reguły jest wiele poprawek.

- Senat może uchwalić poprawki. Senat nie może odrzucić ustawy budżetowej.

Art. 224 Konstytucji

1 Prezydent RP podpisuje w ciągu 7 dni ustawę budżetową albo ustawę o prowizorium budżetowym przedstawioną przez Marszałka Sejmu. Do ustawy budżetowej i ustawy o prowizorium budżetowym nie stosuje się przepisu art. 122 ust. 5.

2. W przypadku zwrócenia się Prezydenta RP do TK w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy budżetowej albo ustawy o prowizorium budżetowym przed jej podpisaniem, TK orzeka w tej sprawie nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku w Trybunale.

Prezydent podpisuje ustawę budżetową bez prawa weta. Prezydent nie może odmówić podpisania ustawy budżetowej w terminie 7 dni od przedstawienia mu przez Marszałka Sejmu.

Art. 225 Konstytucji

Termin 4 miesięcy biegnie od dnia przedłożenia budżetu. Prezydent może z tego uprawnienia skorzystać, ale nie musi. Po upływie 14 dni to uprawnienie Prezydenta wygasa.

Art. 226 Konstytucji

1 Rada Ministrów w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego przedkłada Sejmowi sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej wraz z informacją o stanie zadłużenia państwa.

2. Sejm rozpatruje przedłożone sprawozdanie i po zapoznaniu się z opinią NIK podejmuje, w ciągu 90 dni od dnia przedłożenia Sejmowi sprawozdania, uchwałę o udzieleniu lub o odmowie udzielenia RM absolutorium.

5 miesięcy, czyli do końca maja. NIK ma 90 dni na przedłożenie opinii ze sprawozdania roku budżetowego.

EGZAMIN - Kto występuje z wnioskiem o udzielenie absolutorium RM? - Komisja Finansów Publicznych.

Ustawa o finansach publicznych, konstytucja nie mówią, kto występuje z takim wnioskiem. Wniosek o udzielenie absolutorium musi być uzasadniony.

Art. 167, 168, 171 ust. 2 Konstytucji - normy konstytucyjne dotyczące budżetu JST. Jeszcze przed uchwaleniem konstytucji polska ratyfikowała EKST - umowa międzynarodowa dotycząca samorządu terytorialnego.

Art. 167 Konstytucji

1. Jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im zadań.

2. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są ich dochody własne oraz subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa.

3. Źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego są określone w ustawie.

4. Zmiany w zakresie zadań i kompetencji jednostek samorządu terytorialnego następują wraz z odpowiednimi zmianami w podziale dochodów publicznych.

Art. 168 Konstytucji

Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie.

Ten art. jest dosłownie przepisany z EKST.

Art. 171 ust. 2 Konstytucji

Organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego są Prezes Rady Ministrów i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe.

Art. 86, 87 Konstytucji - podatki są stanowione ustawami.

(apropo wykładu z 15.10.2005r - te punkty 4 i 5).

4) Przepisy związane z daninami publicznymi:

Art. 84, 123, 167, 168, 217

Art. 84 Konstytucji

Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.

Art. 123 Konstytucji

1. Rada Ministrów może uznać uchwalony przez siebie projekt ustawy za pilny, z wyjątkiem projektów ustaw podatkowych, ustaw dotyczących wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej, Sejmu, Senatu oraz organów samorządu terytorialnego, ustaw regulujących ustrój i właściwość władz publicznych, a także kodeksów.

2. Regulamin Sejmu oraz regulamin Senatu określają odrębności w postępowaniu ustawodawczym w sprawie projektu pilnego.

3. W postępowaniu w sprawie ustawy, której projekt został uznany za pilny, termin jej rozpatrzenia przez Senat wynosi 14 dni, a termin podpisania ustawy przez Prezydenta Rzeczypospolitej wynosi 7 dni.

Art. 167 Konstytucji oraz Art. 168 Konstytucji

Tekst wyżej.

Art. 217 Konstytucji

Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.

5) Normy (prawo) dotyczące Centralnego Banku Państwa i Polityki Pieniężnej Państwa.

Art. 204 Konstytucji

1. NIK przedkłada Sejmowi:

- analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej

- opinię w przedmiocie absolutorium dla RM

- informacje o wynikach kontroli, wnioski i wystąpienia określone w ustawie.

2. NIK przedstawia Sejmowi coroczne sprawozdanie ze swojej działalności.

NIK ma uprawnienia i obowiązek dokonania analizy założeń polityki pieniężnej państwa.

Art. 227 Konstytucji

1. Centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank Polski. Przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. NBP odpowiada za wartość polskiego pieniądza.

2. Organami NBP są: Prezes NBP, Rada Polityki Pieniężnej oraz Zarząd Narodowego Banku Polskiego.

3. Prezes NBP jest powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej, na 6 lat.

4. Prezes NBP nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu.

5. W skład Rady Polityki Pieniężnej wchodzą Prezes NBP jako przewodniczący oraz osoby wyróżniające się wiedzą z zakresu finansów powoływane na 6 lat, w równej liczbie przez Prezydenta RP, Sejm i Senat.

6. Rada Polityki Pieniężnej ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez RM projektu ustawy budżetowej. Rada PP, w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego, składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej.

7. Organizację i zasady działania NBP oraz szczegółowe zasady powoływania i odwoływania jego organów określa ustawa.

RPP istnieje od 1998 r. RPP ma obowiązek przedkładania sprawozdania z tych założeń, a nie ma obowiązku dokonania analizy ich realizacji. To NIK ma dokonać analizy ich realizacji.

NBP jest Centralnym bankiem państwa, któremu przysługuje: ust. 1 i ust. 2.

Ustawa o NBP, ustawa prawo bankowe.

„Finanse publiczne w Polsce” Wojciech Misiąg, Elżbieta Malinowska,

„Sektor finansów publicznych w Polsce” - Cezary Kosikowski.

03.12.2006 r.

Kategorie podmiotów zaliczanych do sektora finansów publicznych.

1. Państwowe fundusze celowe.

2. Budżety JST.

3. Samorządowe fundusze celowe.

4. Narodowy Fundusz Zdrowia.

5. Państwowe i samorządowe zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych.

6. Agencje państwowe.

- dochody państwowych i samorządowych zakładów:

- NFZ

- Agencje Państwowe.

Dochody sektora publicznego = 100%

1. Udział budżetu państwa - ponad 46%.

2. państwowe fundusze celowe - 24% ogółu dochodu sektora publicznego.

1. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych - ZUS,

2. Fundusz rehabilitacji i prewencji - KRUS.

3. Dochody JST - ponad 14%.

4. NFZ - 8% (u Janusza4%).

5. Pozostałe formy organizacyjne: zakłady budżetowe, agencje państwowe - niewielki udział %.

Budżet państwa - definicja legalna - jest zestawieniem dochodów i wydatków państwa uchwalanym w formie ustawy na rok budżetowy/kalendarzowy.

• Różnica dodatnia/dodatni wynik budżetu - nadwyżka,

• ujemny wynik finansowy budżetu - deficyt budżetu.

Zachodzi konieczność zaciągnięcia pożyczek na sfinansowanie tego ujemnego wyniku oraz na spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań, na sfinansowanie pożyczek budżetu państwa oraz na pokrycie wydatków związanych z zarządzaniem długiem publicznym Skarbu Państwa.

Dług publiczny - pojęcie to zostało raz użyte w Konstytucji.

Art. 10 ustawy o finansach publicznych - jest to nominalna wartość zadłużenia po wyeliminowaniu wzajemnych zobowiązań pomiędzy jednostkami sektora finansów publicznych.

Wynik finansowy budżetu państwa jest niezrównoważony od wielu lat. W 2005r. - 28 miliardów zł.

Dochody budżetowe dzieli się na grupy.

• dochody podatkowe - 86,7%,

• dochody niepodatkowe - 11,7%,

• dochody zagraniczne

• wpłaty z UE.

Zasadniczą część dochodów budżetu państwa stanowią dochody podatkowe - 86,7% ogółu dochodów budżetu państwa.

1.Podatkowe źródła dochodów.

Utworzone w systemie podatkowym państwa, wpłaty z 5 podatków:

• VAT - 42%,

• podatek akcyzowy - 22%,

• podatki bezpośrednie - od dochodów osób fizycznych i osób prawnych - 22%

• podatek od gier,

• zryczałtowane podatki - podmioty określa ustawa z 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku:

• podatek dochodowy relacjonowany w stosunku do przychodu,

• zryczałtowany podatek od osób duchownych.

Pozostałe - podatki są dochodami jst.

Struktura dochodów podatkowych- 86,7%:

• jeżeli wszystkie dochody liczymy w 100%, to vat dostarcza niemal 42%, a podatek akcyzowy 22%.

• podatki pośrednie 64% ogółu dochodu

• podatek dochodowy od osób fizycznych 22% i od osób prawnych

• dochody jednostek budżetowych.

• dywidendy

• wpłaty z zysku

• inne np. podatek od gier czy podatki zryczałtowane.

Na 100%:

• prawie połowę dostarcza vat 48,5%

• ponad 25% dostarcza podatek akcyzowy

• ponad 25% podatek dochodowy od osób fizycznych i osób prawnych

• inne .... mają małe znaczenia.

Podatek akcyzowy - ustalony ustawą - ustawa wymienia towary objęte akcyzą.

Wykaz wyrobów objetych podatkiem akcyzowym:

• spirytus i piwo

• energia elektryczna

• wyroby tytoniowe.

Największy udział mają:

• paliwa - 46,5%,

• wyroby tytoniowe - 25%,

• spirytus i piwo - 18%,

• samochody 2,5%,

• energia elektryczna - 6,5%.

2. Dochody niepodatkowe - 11,7%.

• wpływy z tytułu wpłat z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek skarbu państwa - 15% z zysku,

• wpłaty z zysku NBP,

• dochody jednostek budżetowych,

• dochody z ceł,

• wpłaty JST do budżetu państwa.

Ordynacja podatkowa Art. 6 - ...

Są one związane z przywozem lub wywozem z terenu kraju (maleją).

Wpłaty jst to większość - ust. o dochodach jst.

3. Dochody zagraniczne - spłata udzielonych pożyczek - 0,1 - 0,2%.

Wydatki budżetu państwa przedstawione wg grup:

• subwencje i dotacje - największa część wydatków - 48,9%. Odpowiedzialni za te sektory wydatków są właściwi ministrowie, są oni dysponentami części budżetu (części, działy, rozdziały, §, i tytuły - klasyfikacja budżetu - to klasyfikacja budżetu).

Nota budżetowa - to rozporządzenie.

Struktura wydatków - klasyfikacja wg grup ekonomicznych:

• subwencje i dotacje - 48,9%

• dotacje dla państwowych funduszy celowych - 35%,

• KRUS - fundusz prewencji i rehabilitacji,

• ZUS - fundusz ubezpieczeń społecznych,

• dopłaty do funduszy celowych,

• JST (do uzyskiwania subwencji) - 32%,

• Fundusz Kombatantów

• dotacje podmiotowe dla organizacji wyznaniowych - fundusz kościelny - 15%.

• wydatki bieżące budżetu państwa -

• wynagrodzenia i pochodne wypłacane pracownikom sfery budżetowej 19,2 %

• wpłaty na fundusze socjalne,

• składki na rzecz organizacji międzynarodowych (na inwestycje).

• wydatki majątkowe - realizacja inwestycji wieloletnich administracji rządowej - 5%,

• środki własne z UE - 4,7%,

• koszty obsługi długu publicznego krajowego i zagranicznego - 12% budżetu państwa (4/5 - dług krajowy ; 1/5 - dług zagraniczny).

Art. 4 ustawy o finansach publicznych - podmioty sektora finansów publicznych wyodrębnione według różnych kryteriów:

I - w oparciu o ich status ustrojowy, gdy mówi, że sektor ten tworzą:

• organy władzy publicznej,

• organy administracji rządowej,

• organy kontroli państwowej - NIK, RIO, RPO - organy ochrony prawa, KRRiT, Krajowe Biuro Wyborcze.

• sądy i trybunały,

• JST i ich zwiazki - gminy, powiaty, samorząd województwa.

II - kryterium formy prawnej podmiotu, art. 4 - dalsza część:

• inne państwowe lub samorządowe podmioty prawne.

III - kryterium - podmioty sektora finansów publicznych określone poprzez wskazanie statusu prawno - finansowego:

• jednostki budżetowe,

• zakłady budżetowe,

• gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych.

Cechy - są wyodrębnione organizacyjnie, finansowo. Środki specjalne jednostek budżetowych - nie ma już tego wg obowiązującej ustawy o finansach publicznych.

Jednostki budżetowe prowadzą gospodarkę finansową zgodnie z zasadą budżetowania brutto, tzn. jeżeli w związku ze swoją działalnością uzyskują przychody, to są one przychodami budżetu, a wydatki są finansowane z budżetu.

Pozostałe formy organizacyjne - zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, fundusze celowe - działają zgodnie z zasadą budżetowania netto, tzn. finansują swoje wydatki z przychodów, a z budżetem rozliczają się z wyniku finansowego, mogą otrzymywać dotacje podmiotowe i przedmiotowe, aledzielą się po połowie z budżetem państwa uzyskanym dochodem.

IV - kryterium - podmioty wyodrębnione ze względu na ich charakter i cele jakie realizują;

• państwowe szkoły wyższe,

• jednostki badawczo rozwojowe,

• SPZOZ (samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej)

• Państwowe i samorządowe instytucje kultury.

V - kryterium - podmioty wskazane poprzez ich imienne określenie:

• ZUS,

• KRUS,

• Polska Akademia Nauk,

• NFZ (nie jest to, co fundusz celowy).

Art. 4 ust. 12 ustawy - jeżeli państwowa lub samorządowa osoba prawna posiada status przedsiębiorstwa, banki lub spółki prawa handlowego, to nie jest jednostką sektora finansów publicznych. Te podmioty mają obowiązek stosowania się do przepisów ustawy o finansach publicznych.

17.12.2006 r.

OPŁATA TARGOWA

Jednostki sektora finansów publicznych stopnia:

wojewódzkiego	powiatowego	gminnego
16	314	2478 - w tym 65 miast na prawach powiatu

By realizować zadania muszą uzyskiwać dochody te jednostki.

Art. 167 ust. 2 konstytucji

2. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są ich:

- dochody własne

- subwencje ogólne

- dotacje celowe z budżetu państwa.

Art. 3? Konstytucji - potwierdza to, co jest zawarte w art. 167.

Ust. 2 art. 3? Konstytucji - udziały z podatku dochodowego od osób fizycznych i osób prawnych w ułamku % ustalonym ustawą.

Udziały - dochody własne (ta część dochodu budżetu państwa, to specyficzna, odrębna część).

Dochody własne JST stanowią również udziały we wpływach z podatków od osób fizycznych, osób prawnych w % ustalonym ustawą.

Struktura dochodów JST na koniec 2004 r.

- dochody własne 51,5%

- subwencje ogólne 34,2%

- dotacje celowe 14,3%.

	województwa	gminy	miasta na prawach powiatu	powiaty ziemskie
dochody własne	59,1 %	48,2 %	64,3 %	24,9 %
subwencje ogólne	18,6 %	39,3 %	24,8 %	50,8 %
dotacje celowe	18,6 %	11,3 %	10,3 %	22,6 %

Podobieństwa:

• dochody własne gmin, powiatów, województwa są identyczne,

• udział w podatkach (państwowych) od osób fizycznych i osób prawnych.

Różnice:

• tylko gminy mają własne podatkowe źródła dochodu, nie mają tego powiaty i województwa.

Ustawa:

1. omówienie źródeł dochodów własnych

2. omówienie źródeł subwencji ogólnych

3. omówienie źródeł dotacji celowych

4. ogólne odniesienie apropo gromadzenia dochodów i dokonywania rozliczeń.

Dochody własne gmin (ustawodawca podzielił je na 4 części):

I część - wpływy gmin z tytułu podatków,

II część - wpływy gmin z tytułu opłat,

III część - wpływy gmin z innych źródeł,

IV część - udziały gmin we wpływach z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych i osób prawnych.

Źródła dochodu gminy (wg ustawodawcy w kolejności):

1. - podatek od nieruchomości,

- podatek od środków transportu i

- podatek od posiadania psów, - ustawa z 12.01.1991 r. - o podatkach i opłatach lokalnych - 3 w/w podatki.

2. Dwa najstarsze podatki:

- podatek rolny, 1983 r.

- podatek od spadków i darowizn, 1984 r.

3. podatek od czynności cywilnoprawnych.(9.9.2000r., podatek od odpłatnego nabycia praw majatkowych).

4. podatek leśny, ustawa z 2004 r.

5. podatek dochodowy w formie karty podatkowej (Państwowe organy podatkowe).

OPŁATA SKARBOWA (9.9.2000r., Dz.U. Nr 86 poz. 360) - jej przedmiotem są czynności wykonywane w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej, tj.:

- rozpatrywanie podań

- wydawanie zaświadczeń stwierdzających istnienie lub nie istnienie jakiegoś stanu

- wydawanie zezwoleń na wniosek zainteresowanego.

Druga grupa sytuacji, gdzie jest obowiązek wnoszenia opłaty skarbowej:

- wystawianie dokumentów ustanawiających pełnomocnictwo

- wystawianie weksli.

Opłaty lokalne.

1. targowa (opłata obligatoryjna)

2. miejscowa (opłata obligatoryjna)

3. uzdrowiskowa (opłata fakultatywna)

4. administracyjna (opłata fakultatywna).

• uchwały w sprawie zasad ustalania, poboru, wysokości stawek, terminu i sposobu płatności w stosunku do opłat obligatoryjnych podejmowane są przez wszystkie gminy, a w stosunku do opłat fakultatywnych - podejmowane są przez gminy w których obowiązują takie opłaty.

• opłata miejscowa i uzdrowiskowa - pobierane są w gminach równolegle - obciążenie opłatą miejscową eliminuje pobieranie opłaty uzdrowiskowej od tej samej osoby.

• maksymalne stawki opłat ustala ustawa o opłatach lokalnych.

1. Najważniejsza jest OPŁATA TARGOWA -

- ma charakter najbardziej powszechny

- pobiera się ją od osób fizycznych i osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej dokonujących sprzedaży na targowisku.

2. OPŁATA MIEJSCOWA -

- to swoisty rodzaj podatku konsumpcyjnego pobierany w związku z przebywaniem osoby fizycznej powyżej 24 godzin w celach: turystycznych, szkoleniowych, wypoczynkowych w miejscach o szczególnych walorach (uznane decyzją wojewody na wniosek zainteresowanej gminy).

Obciążenie opłatą miejscową eliminuje pobieranie od tej samej osoby opłaty uzdrowiskowej.

3. OPŁATA UZDROWISKOWA -

- może być pobierana przez gminy, którym nadano status uzdrowiska na zasadach określonych ustawą z dnia 28.07.2005r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz.U. Nr 167 poz. 1397).

- Zgodnie z tą ustawą, jeżeli gmina realizuje wskazane w niej zadania związane z wykonywaniem funkcji leczniczych, które w ustawie zostały wymienione, ma prawo pobierania opłaty uzdrowiskowej od osób fizycznych przebywających w tej gminie w celu leczniczym, szkoleniowym, wypoczynkowym, uzdrowiskowym.

4. OPŁATA ADMINISTRACYJNA -

- może być ustalona za wykonywanie czynności urzędowych przez organ gminy, jeżeli czynności te nie są objęte opłatą skarbową.

Ustawa wymienia również opłaty:

5. OPŁATA EKSPLOATACYJNA (04.02.1994r. prawo geologiczne i górnicze)

- na podstawie tej ustawy RM wydaje rozporządzenie ustalające stawki dla poszczególnych kopalin. Stawki te muszą być niższe od górnych kwot wynikających z ustawy. Stawka pomnożona przez ilość wydobytej kopaliny stanowi kwotę należnej opłaty. Należność wpłacana jest kwartalnie na rachunek: gminy, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przez przedsiębiorcę.

Inne opłaty - np.

- opłaty adiacenckie - są pobierane na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami z 1997 r. od właścicieli gruntów, którzy zobowiązani są do partycypowania w budowie infrastruktury (elektrycznej, gazowej, kanalizacyjnej, itp.) odpowiednio do wzrostu wartości nieruchomości w wyniku budowy urządzeń na tych gruntach. Grunty te uzyskują wyższą wartość dla właścicieli.

- opłata za parkowanie pojazdów,

- opłata za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych

- opłata za korzystanie ze środowiska

- opłata za składowanie odpadów

- opłata za wprowadzanie pyłów, itp.

( f) ust. 2 art. 4 )

21.01.2007 r.

Egzamin 09.02.2007 r. godz. 18.00

Sala 219, Wpisy 14.02.2007 godz. 17.00 - 19.00

Poprawkowy - 21.02.2007 r. godz. 17.00

Materiał na egzamin:

Cezary Kosikowski, Eugeniusz Ruśkowski - „Finanse publiczne i prawo finansowe” wyd. II, W-wa 2006 r.

1. Rozdział I - str. 19 - 24 (def. Finansów publicznych)

2. rozdział II - cały, str. 32 - 45. Publiczna polityka finansowa, cele i środki.

3. Rozdział IX - System budżetowy w państwie. Str. 312 - 420.

a. system budżetowy państwa,

b. system budżetowy jednostek samorządu terytorialnego.

4. rozdział XI - system dochodów publicznych. Podatki - pojęcie, zakres, geneza.

Podrozdział 1-4 oraz Podrozdział 5, ustęp 1 pkt 1,3,8 oraz ustęp 3.

(inkasent, płatnik, wygasanie, powstanie zobowiązań).

5. rozdział XII - System wydatków publicznych str. 710 - 723, podrozdział 1-3.

Ustawa o finansach publicznych.

Ustawa o dochodach jednostek samorządu publicznego.

Kontynuacja wykładu poprzedniego.

T: Zasady subwencjonowania jst.

Ustawodawca wymienia dochody jst w art. 4.

1. Inne źródła dochodów gmin:

• dochody z majątku gminnego (powiat, województwo) z najmu, dzierżawy, użytkowania, zarządu

• dochody uzyskane przez gminne jednostki budżetowe, wpłaty z gospodarstw pomocniczych zakładów budżetowych

• spadki, zapisy, darowizny na rzecz jst (nie mylić z podatkiem od spadków i darowizn!),

• odsetki od pożyczek udzielonych przez gminę,

• odsetki z tytułu nieterminowego przekazania gminie jej dochodów (środków finansowych),

• odsetki od środków własnych zgromadzonych na rachunkach bankowych,

• od 2004r. środki uzyskane w związku z realizacją zadań…

• 5% dochodów uzyskanych na rzecz budżetu państwa z tytułu realizacji zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami (dotacje celowe),

• udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych są dochodami własnymi samorządu gminnego.

• udziały gmin w podatku dochodowym od osób fizycznych stanowią:

- 39,34 % wpływów z podatku od osób fizycznych zamieszkałych na terenie gminy

- 6,71 % wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych mających swoja siedzibę na terenie gminy.

2. Dochody własne powiatów:

a) zasadnicza grupa dochodów

b) dochody uzupełniające.

a)

• wpływy z opłat stanowiących dochody powiatu i pobieranych na podstawie odrębnych przepisów, na podstawie odrębnych ustaw, np.

• opłaty za dowody rejestracyjne i tablice rejestracyjne pojazdów

• opłaty za wydanie prawa jazdy pobierane na podstawie ustawy z 1997 r. - prawo o ruchu drogowym,

• opłata za wydawanie dzienników budowy przez organy nadzoru budowlanego, pobierane na podstawie ustawy z 1994 r. - prawo budowlane,

• opłaty za karty wędkarskie pobierane na podstawie ustawy z 1985 r. - o rybactwie śródlądowym,

• udziały w podatku dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych:

• 
  10,20 % podatku dochodowego od osób fizycznych, od wpływów z tytułu osób zamieszkałych na terenie powiatu,

• 1,40 % udziału w podatku dochodowym od osób prawnych mających siedzibę na terenie powiatu,

b)

• inne źródła dochodów powiatu:

• dochody z majątku powiatowego (najmu, dzierżawy),

• wpłaty powiatowych jednostek organizacyjnych,

• odsetki od pożyczek udzielonych przez powiat,

• odsetki z tytułu nieterminowego przekazania dla powiatu środków finansowych (wpłat)

• odsetki od środków własnych zgromadzonych na rachunkach bankowych,

• 5 % z tytułu realizacji zadań zleconych, (te 5% tj w gminie regułka)

• 25 % wpływów z tytułu zarządzania majątkiem skarbu państwa znajdującym się na terenie powiatu

• wpływy z tytułu sprzedaży,

• opłaty związane z trwałym zarządem,

• opłaty z użytkowania wieczystego

• wpływy z użytkowania nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa.

3. Dochody własne województw.

• nie mają podatkowych źródeł dochodów,

• zasadnicze dochody, to udziały:

• 1,60 % podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na terenie województwa,

• 15,90 % podatku dochodowego od osób prawnych mających siedzibę na terenie województwa,

• wszystkie te źródła dochodów, które występują w gminie i powiecie (zajrzeć do gm. I powiatu)

• 5 % z realizacji zadań z zakresu zadań zleconych.

Egz. Czy prawdą jest, że powiat sam ma udział w podatku. Wskaż prawdopodobną liczbę. Będą wymienione.

Subwencje ogólne.

Art. 167 ust. 2 konstytucji stanowi, że - subwencje ogólne stanowią jedno ze źródeł dochodów samorządowych.

Konstytucja nie precyzuje definicji prawnej tej kategorii dochodów. W literaturze twierdzi się, że jest to odrębna od dotacji celowych i udziałów w podatkach państwowych forma transferu środków z budżetu państwa do budżetów samorządowych (jst), której zadaniem jest zasilenie ich (jej) dochodów własnych.

Cechą subwencji ogólnej jest jej ogólność rozumiana w ten sposób, że z wyjątkiem subwencji oświatowej jest ona przekazywana w celu zasilenia dochodów własnych bez wskazania jej przeznaczenia.

Druga cechą subwencji jest ogólność subwencji, obiektywność - subwencje ogólne przyznawane są z uwzględnieniem kryteriów uwzględnionych w ustawie (mają charakter obiektywny, a nie uznaniowy).

Do 01.01.2004 r. subwencje ogólne dla gmin składały się z części:

- oświatowej,

- podstawowej

- rekompensującej,

a dla powiatów z części:

- oświatowej,

- drogowej

- wyrównawczej.

Subwencja drogowa została zniesiona, ale ma swój rodowód w zmianach, których dokonano w sposobie opodatkowania (nie ma obecnie podatku drogowego).

W wyniku reformy zawartej w obowiązującej ustawie wielkość subwencji ogólnej uległa zmniejszeniu, natomiast zwiększeniu uległ udział w państwowych podatkach dochodowych, stanowiący dochód własny jst. Reforma dochodów związana była, bowiem ze zmianą mechanizmu finansowania wydatków na utrzymanie i modernizację dróg publicznych. Jej konsekwencją jest sytuacja, w której drogi gminne, powiatowe i wojewódzkie finansowane są zwiększonymi dochodami własnymi.

W konstrukcji obliczania subwencji pozostawiono tylko 2 mierniki odnoszące się do dróg:

• zróżnicowanie sieci dróg publicznych (stanowi ono podstawę podziału przez ministra finansów części równoważącej subwencji ogólnej),

• powierzchnia dróg wojewódzkich w przeliczeniu na 1 mieszkańca (jest jednym z mierników podziału części regionalnej subwencji ogólnej).

(z podatku akcyzowego za paliwo utrzymywane są tylko drogi krajowe)

!!!Obecnie subwencja ogólna dla gmin i powiatów (zgodnie z art. 7 ustawy) składa się z części:

- wyrównawczej

- równoważącej

- oświatowej,

a dla województw z części:

- regionalnej,

- wyrównawczej

- oświatowej.

Część oświatowa to jedyna stara część, która pozostała z konstrukcji dawnej subwencji dla jednostek samorządowych (jst) i jedyna, która ma zagwarantowaną wysokość w budżecie państwa. Kwota tej subwencji jest corocznie ustalana w ustawie budżetowej przy stosowaniu założenia, że nie będzie to kwota niższa niż była w roku poprzedzającym, a ewentualnie korygowana jest w przypadku realizowania innych wydatków przy realizacji zadań oświatowych.

Zgodnie z ustawą o dochodach część oświatowa dzielona jest pomiędzy poszczególne/inne jednostki samorządu z uwzględnieniem realizowanych zadań. Zadania te dzielą się na:

- szkolne. Np. uwzględnienie ilości uczniów w poszczególnych typach szkół i placówek oświatowych (wiejskie i miejskie).

- pozaszkolne. np. liczba niepełnosprawnych wychowanków przedszkoli, internatów, czy też liczba osób w stosunku, do których obowiązek nauki realizowany jest w formach pozaszkolnych.

19

20

21

---