GOSPODARKA REGIONALNA

prof. dr hab. Klasik Andrzej

egzamin- otwarte (1 część- słowa kluczowe, 2 część- procesy, zjawiska)

REGIONAL SCIENCE- dziedzina multi- i inter-dyscyplinarna, dziedzina nauki i edukacji, badań i rozwoju.

Twórca: Walter …

• Geografia:

Polska- 16 regionów, 6 makroregionów

Woj. śląskie- 8 podregionów

Pola badawcze ekonomii regionalnej jako fundamentalnej składowej regional science:

• Lokalizacja organizacji i działalności: kapitał (koszty), kapitał ludzki, aglomeracja.

• Lokalizacja gospodarstw domowych: urbanizacja (obszary wiejskie i miejskie) i regionalizacja.

• Polityka regionalna i lokalna: rozwój regionalny mierzymy za pomocą PKB/ 1 mieszk. oraz dochodów pieniężnych ludności.

• Użytkowanie ziemi i rozwój obszarów: zagospodarowanie przestrzenne.

Rodzaje sektorów: publiczny, prywatny, społeczny (obywatelski)

Region

• Kryterium kulturowe

• Kryterium ekonomiczne

Klaster

• skupienie firm i instytucji (mogą wspólnie organizować ekspansję rynku)

EKONOMIA REGIONALNA

1. opisuje i objaśnia przestrzenny charakter systemu gospodarczego oraz mechanizmy zmian w przestrzennej alokacji inwestycji

2. rozpoznaje i ocenia czynniki rządzące rozmieszczeniem firm i działalności gospodarczej, lokalizacją rezydencjalnych i aktywnością zawodową na lokalnym i regionalnym rynku pracy

3. bada zjawiska regionalnej koncentracji i dyspersji działalności oraz objaśnia organizację przestrzenną sektora biznesowego, obywatelskiego

4. odpowiedzi udzielane przez ekonomie regionalną na pytania co, gdzie i dlaczego się znajduje mieszczą się w granicach wyzwań i kompetencji, którym może sprostać ekonomista

5. posługuje się metodami i narzędziami analizy i oceny konkurencyjności miast i regionów

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Problematyka lokalizacji działalności:

CO JEST GDZIE- odnosi się do każdego rodzaju działalności lub podmiotu oraz do preferencji, decyzji i zachowań lokalizacyjnych.

DLACZEGO TAM JEST- odnosi się do czynników determinujących lokalizacje działalności lub podmiotu gospodarczego do orientacji i modeli lokalizacyjnych ze względu na nieruchomość czynników, niepodzielność działalności, stopień mobilności produktów.

- dlaczego ludzie osiedlają się w pewnym mieści lub regionie, w oparciu o co przedsiębiorcy i inwestorzy decydują się na prowadzenie działalności i inwestycji w pewnym mieście lub regionie.

CO Z TEGO WYNIKA- średnio- i długoterminowe przewagi lokalizacyjne, oszczędności / korzyści koncentracji przestrzennej, źródła podaży czynników i rynku zewnętrznego produktów.

Problematyka rozwoju regionalnego:

JAK REGION POSTRZEGA SWOJE OTOCZENIE- relacje między regionem a jego metropolią i centrami regionalnymi oraz regionu i jego subregionami

JAK REGIONY ODDZIAŁUJĄ NA SIEBIE- relacje między regionami w skali krajowej i europejskiej; konkurowanie i współpraca regionów.

JAK REGIONY ROZWIJAJĄ SIĘ- zewnętrzne i wewnętrzne czynniki rozwoju regionalnego, rola miasta w rozwoju regionalnym, cykl życia i fazy rozwojowe regionu, regiony o ekspansywnej strukturze, o strukturze odpornej na kryzys, o kryzysogennej strukturze, regiony w procesie przejścia ekonomicznego.

GOSPODARKA REGIONALNA W OKRESIE PRZEŁOMU I PRZEJŚCIA

MIKRO GOSPODARKA REGIONALNA

INDYWIDUALNE DECYZJE LOKALIZACYJNE

PREFERENCJE LOKALIZACYJNE
PREFERENCJE BIZNESU	PREFERENCJE LUDZI	PREFERENCJE PUBLICZNE
- stopa zwrotu inwestycji - ocena relatywnej przewagi lokalizacyjnej „na starcie” - ocena możliwych lokalizacji dla nowych inwestycji lub dla relokalizacji - ocena przyszłych dochodów i kosztów dla różnych lokalizacji - ocena lokalizacji całego łańcucha podażowego obejmującego kreację (B+R), produkcję, dystrybucję oraz obszary podaży nakładów i obszary popytu rynkowego.	- stopa zwrotu tylko częściowo mierzona w pieniądzu: różne miejsca zamieszkania implikują różny zbiór możliwości zatrudnienia, codziennych wydatków i kosztów utrzymania, dostępności zakupów i różnego rodzaju usług, różne sąsiedztwo i profil społeczności lokalnej oraz zróżnicowane warunki kulturalne i środowiskowe, możliwy wybór stylu i osiągalny poziom jakości życia.	- minimalizacja kosztów budowy i utrzymania wielu różnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej czyli tzw. udogodnień publicznych odnoszących się do rodzajów infrastruktury i usług publicznych - władze publiczne podejmują decyzje lokalizacyjne bardziej z politycznego niż z ekonomicznego punktu widzenia, czyli wg kryterium dostępności i największej liczby głosujących w następnych wyborach.

CZYNNIKI LOKALIZACYJNE JAKO PODSTAWA PREFERENCJI LOKALIZACYJNYCH

KLASYFIKACJA CZYNNIKÓW LOKALIZACYJNYCH

• lokalny i regionalny nakład: podaż nieprzenośnych nakładów (nieruchomości, w tym grunt, infrastruktura)

• lokalny i regionalny popyt: sprzedaż nieprzenośnych wyników (lokalne dobra i usługi, ich skala i dostępność na miejscu)

• przenośny nakład; podaż przenośnych nakładów w skali krajowej i międzynarodowej (praca dystrybucji), wychodząc ze źródeł podaży nakładów do poszukiwanej lokalizacji podmiotu i jego działalności

• przenośny popyt; zewnętrzny popyt i sprzedaż produktów w skali narodowej i międzynarodowej (produkty narodowe, międzynarodowe ze względu na korzyści skali, korzyści koncentracji przestrzennej oraz koszty transportu i komunikacji).

ORIENTACJE LOKALIZACYJNE

• ocena relatywnej siły czynników lokalizacyjnych oddziałujących na wybór konkretnej lokalizacji ze względu na specyfikę podmiotu (firma, gospodarstwo domowe, instytucje publiczne)

• orientacje lokalizacyjne zależą od przestrzennej konfiguracji źródeł nakładów (zasobów) i rynków wyników (produktów): podmioty i działalności o inputowej (nakładowej) orientacji lokalizacyjnej lub o outputowej (wynikowej) orientacji lokalizacyjnej odpowiednio z dostępem do źródeł nakładów lub do rynków wyników

• dostępna przewaga lokalizacyjna jest najczęściej oceniana ze względu na czynniki lokalizacyjne odgrywające role determinant (wyznaczników) bądź ze względu na dostępność całego zbioru rynków wyników lub całego zbioru źródeł nakładów.

UWAGA! W decyzjach lokalizacyjnych uwzględnia się także nieuchwytne pieniężne czynniki niematerialne.

LOKALIZACJA LUDZI I FIRM: RÓŻNE ASPEKTY

Ludzie jako czynnik lokalizacji firm oraz praca jako nakład nabywany przez firmy

• firmy zorientowane lokalizacyjnie na zasoby ludzkie

Ludzie jako odbiorcy finalni produktów (dóbr i usług) działalności firm

• firmy zorientowane lokalizacyjnie na potencjał dochodowy miast, obszarów miejskich i regionów

Ludzie i firmy jako właściciele i użytkownicy terenów rezydencjalnych i terenów działalności gospodarczej w miastach, na obszarach miejskich i w regionach.

Gospodarka regionalna jako żywotnie i bezpośrednio związana z badaniem

• zróżnicowań między lokalizacjami, między obszarami miejskimi i między regionami w zakresie takich wielkości ekonomicznych jak pieniężne dochody ludności i koszty utrzymania oraz koszty pracy i produktywność pracy

• preferencji i współzależności lokalizacyjnych w kontekście relacji podaży pracy i popytu na pracę

• rynków nieruchomości i zróżnicowania cen w przekroju miast różnej wielości oraz wewnątrz miast ze względu na wydzielone w nich strefy.

WSPÓŁZALEŻNOŚĆ LOKALIZACYJNA LUDZI I FIRM

DECYZJE LOKALIZACYJNE I MOBILNOŚĆ PRZESTRZENNA LUDZI I FIRM

Wybór miejsca pracy i życia przez ludzi i gospodarstwa domowe

Wybór miejsca dla biznesu i inwestycji przez firmy i inwestorów

- ludzie kierują się w wyborze różnicami między lokalizacjami wg kryterium realnego dochodu - ludzi migrują do miast oferujących więcej miejsc pracy lub wyższe dochody - ludzi o wyższym poziomie zawodowym, edukacyjnym i wyższym poziomie dochodów są geograficznie bardziej mobilni - ludzie definiują lokalne i regionalne rynki pracy z punktu widzenia łatwości przemieszczania, krótkich podróży oraz lokalizacje zamieszkania z punktu widzenia jakości i stylu życia.

- firmy kierują się różnicami między lokalizacjami wg kryterium oszczędności nakładów; koszty wynagrodzeń, kwalifikacje, skłonność do szkolenia się oraz łatwość przystosowania się - firmy wybierają lokalizacje o tańszych zasobach ludzkich - firmy zorientowane na kapitał ludzki nastawiają się na zaoszczędzenie relatywnie wysokich kosztów pracy poprzez zaawansowane technologie - firmy i inwestorzy preferują specjalne rodzaje zasobów ludzkich lub szeroką podaż kandydatów, a także rezydencjalne zróżnicowanie charakteru miasta.

!!! Podaż pracy dostosowuje się do przestrzennego modelu popytu na pracę.

MIKRO GOSPODARKA REGIONALNA

MODELE LOKALIZACYJNE DZIAŁALNOŚCI

• od preferencji i decyzji lokalizacyjnych indywidualnych podmiotów (gospodarstw domowych, firm, instytucji publicznych, organizacji pozarządowych) do modeli lokalizacyjnych określonych rodzajów działalności

• model lokalizacyjny (definicja) to inaczej kształt przestrzenny, przestrzenne rozmieszczenie, układ przestrzenny określonego rodzaju działalności będący wypadkową wielu indywidualnych decyzji lokalizacyjnych jednorodnych podmiotów

• modele lokalizacyjne są rozpatrywane i oceniane w oparciu o systematyczne studnia i analizy lokalizacyjne prowadzone na użytek biznesu, administracji publicznej, inwestorów oraz dawców kapitału przez wyspecjalizowane instytucje badawcze, wyższe uczelnie, biura projektowe, firmy consultingowe i doradcze, instytucje finansowe i agendy publiczne

• modele lokalizacyjne infrastruktury, usług oraz wszelkiego rodzaju urządzeń użyteczności publicznej są obiektem programowania, planowania i podejmowania decyzji przez różne poziomy władz publicznych (np. sieć szkół, szpitali, systemy transportowo-logistyczne, wodociągowo-kanalizacyjne, zaopatrzenia w energię i ciepło, zagospodarowania odpadów itp.)

• studia i analizy lokalizacyjne dla określonego rodzaju działalności wymagają specjalnego rodzaju profesjonalnych umiejętności i są użyteczne w trakcie przygotowania i podejmowania decyzji rozwojowych i inwestycyjnych.

DWA TYPY MODELI LOKALIZACYJNYCH DZIAŁALNOŚCI

MODEL LOKALIZACYJNY ZDETERMINOWANY PRZEZ SIŁY DYSPERSYJNE (ROZPRASZAJĄCE, ODŚRODKOWE)

• Model lokalizacyjny oparty na wzajemnym odpychaniu się podmiotów i zachowaniu dystansu między nimi.

• Podmioty indywidualnych decyzji lokalizacyjnych występują bądź w roli sprzedawców, bądź w roli kupujących.

• Model lokalizacyjny działalności zdeterminowany przez siły dyspersyjne oparty jest o geograficzne obszary rynkowe sprzedawców oraz o geograficzne obszary rynkowe kupujących.

• Każdy z podmiotów działalności jako sprzedawca ma swój własny geograficzny obszar rynkowy, na którym działa przede wszystkim. Jest to działalność o rynkowej orientacji lokalizacyjnej, a rynek produktów jest rozproszony.

• Każdy z podmiotów działalności jako kupujący ma swój własny obszar podażowy. Jest to działalność o podażowej orientacji lokalizacyjnej, a źródła podaży nakładów są rozproszone.

MODEL LOKALIZACYJNY ZDETERMINOWANY PRZEZ KOHEZJĘ, SIŁY ODŚRODKOWE, SKUPIAJĄCE, AGLOMERACYJNE

• Model lokalizacyjny oparty na wzajemnym przyciąganiu się podmiotów, na relacjach bliskości i sąsiedztwa, a w rezultacie na aglomeracji i skupieniu się podmiotów.

• Siły aglomeracyjne skupiają te same lub różne rodzaje podmiotów i działalności, mogą one być wynikiem popytu lub produkcji (podaży).

• Każdy podmiot dąży do znalezienia przewagi poprzez lokalizowanie się blisko innych podmiotów tego samego rodzaju, jednakże output każdego z nich w pewnym zakresie różny i zmienia się w mało przewidywalnym stopniu. Oznacza to, że kupujący mogą dokonywać zakupów porównujący różne oferty sprzedaży.

• Lokalizacje sprzedaży przyciągają kupujących stosownie do tego jak szeroki jest wybór, który mogą zaoferować. Sprzedające firmy zyskują przez stawanie się częścią dużego klastra (skupienia, grona; iloraz lokalizacji nie większy niż 1,25)

• Siły aglomeracyjne biorą się także z oszczędności zewnętrznych dużego skupienia działalności wysoko wyspecjalizowanych dostawców nakładów: pracy komponentów, usług i innych.

• Oszczędności zewnętrzne biorą się także z rosnącej wielkości obszarów miejskich, a zwłaszcza występują na obszarach metropolitalnych, poprzez ich zdolność do rozwijania różnorodnej oferty podaży zasobów pracy, usług publicznych oraz sieci od wykonawstwa i kooperacji są to tzw. oszczędności urbanizacyjne.

MIKRO GOSPODARKA REGIONALNA

OD UŻYTKOWANIA ZIEMI DO ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

• W gospodarce nieruchomościami jest to nieruchomość gruntowa i parcela budowlana.

• Na obszarze miejskim centralne znaczenie posiadają przestrzenie i udogodnienia publiczne.

• Każda działalność potrzebuje wolnej przestrzeni, wolnego miejsca.

• Każda przestrzeń i jej bezpośrednie otoczenie posiada specyficzne właściwości.

• Przestrzeń, obok zasobów pracy i usług publicznych, jest czynnikiem ograniczającym przestrzenną koncentrację i równocześnie sprzyjającym rozpraszaniu działalności.

• Konkurencja o przestrzeń rodzi wzajemne odpychanie się podmiotów oraz efekt w postaci siły dyspersyjnej.

• Wartość przestrzeni i użyteczność konkretnego miejsca podlega wycenie dla ściśle określonego rodzaju użytkowania i potencjalnego użytkowania.

UŻYTKOWANIE TERENÓW. PODSTAWOWE MECHANIZMY

Użytkowanie ziemi, przestrzeni, terenu, gruntu

- w gospodarce nieruchomościami jest to nieruchomość gruntowa i parcela budowlana

- na obszarze miejskim centralne znaczenie posiadają przestrzenie i udogodnienia publiczne

- każda działalność potrzebuje wolnej przestrzeni, wolnego miejsca

- każda przestrzeń i jej bezpośrednie otoczenie posiada specyficzne własności

- przestrzeń,, obok zasobów pracy i usług publicznych jest czynnikiem ograniczającym przestrzenna koncentracje i równocześnie sprzyjającym rozpraszaniu działalności

- konkurencja o przestrzeń rodzi wzajemne odpychanie się podmiotów oraz efekt w postaci siły dyspersyjnej

Wartość przestrzeni i użyteczności konkretnego miejsca podlega wycenie dla ściśle określonego rodzaju użytkowania i potencjalnego użytkownika

ANALIZA UZYTKOWANIA TERENÓW

WSTĘPNE ZAŁOŻENIA

• Większość terenów może być wykorzystana do kilku działalności

• Istnieje różnorodność sposobów użytkowania terenów

• Istnieje wiele przestrzennych modeli użytkowania terenów

• Konkurowanie o przestrzeń odgrywa ważną rolę na obszarach wysokiej koncentracji działalności

• Cena ziemi jest najlepszą miarą intensywności popytu i konkurencji

• Cena ziemi osiąga wysoki poziom na obszarach miejskich ze względu na jakość i dostępność

Konkurowanie o przestrzeń odgrywać będzie w przyszłości (z okresu na okres) coraz większą rolę w podejmowaniu indywidualnych decyzji lokalizacyjnych.

WYCENA WARTOŚCI/ UŻYTECZNOŚCI KONKRETNEGO MIEJSCA DLA ŚCIŚLE OKREŚLONEGO UZYTKOWANIA

CENA UŻYTKOWANIA TERENÓW

ZACHOWANIA WŁAŚCICIELI I KUPUJĄCYCH

• Zarządzanie użytkowaniem ziemi w miastach i na obszarach miejskich poprzez system cen prowadzi do utożsamienia ceny użytkowania konkretnej przestrzeni/ parceli ze skapitalizowaną rentą (dochodem).

• Każda parcela gruntu dochodzi do najwyższej stawki oferowanej przez kupującego ze względu na dążenie właścicieli gruntu do zmaksymalizowania ich własnego dochodu.

• Każda działka poszukuje takiej działalności i takiego konkretnego użytkowania, który zapłaci największą rentę w porównaniu z innymi potencjalnymi nabywcami, dzierżawcami lun wynajmującymi

• Każdy potencjalny użytkownik porównuje różne miejsca na podstawie tego jak dużą rentę położenia i powierzchni może zapłacić w warunkach gdy rynek nieruchomości gruntowych nie spełnia doskonale funkcji alokacyjnej

Uwaga! Niedoskonałość rynku nieruchomości oznacza, że zarówno właściciele jak i potencjalni użytkownicy ziemi nie posiadają pełnej informacji i wiedzy w zakresie różnych możliwości przeznaczenie i sposobów jej wykorzystania.

UŻYTKOWANIE TERENÓW NA OBSZARACH ZURBANIZOWANYCH

GOSPODARKA REGIONALNA; WYMIAR MIEJSKI/ METROPOLITALNY

STRUKTURA I ROZWÓJ OBSZARÓW MIEJSKICH/ METROPOLITALNYCH

• Ściśle związana z bliskością i sąsiedztwem różnych podmiotów i działalności

• Skupia się na procesach urbanizacji, w tym suburbanizacji i metropolizacji oraz na przepływach urbanizujących

• Akcentuje tzw. zewnętrzności, korzyści i koszty zewnętrzne i wymóg spójności terytorialnej, charakter sąsiedztwa; korzystny/ niekorzystny oraz tworzenie przez bliskie otoczenie udogodnienia/ utrudnienia

• Związana jest z pojęciem mono i policentrycznego obszaru miejskiego/ obszaru metropolitalnego

Konkluzja końcowa

Pozwala na zdefiniowanie studiów i analiz odpowiednich i użytecznych dla zróżnicowania i prognozowania rozwoju miast/ metropolii, obszarów miejskich/ obszarów metropolitalnych oraz ich problemów i wyzwań.

MODEL STRUKTURY PRZESTRZENNEJ MIAST/ METROPOLII ORAZ OBSZARÓW MIEJSKICH/ METROPOLITALNYCH

AXE- osie transportowo-komunikacyjne

BO- bramy miasta

KIERUNKI RUCHU I WĘZŁY KONTAKTÓW W PRZESTRZENI MIEJSKIEJ

ZASADA SPÓJNOŚCI GOSPODARCZEJ, SPOŁECZNEJ I TERYTORIANEJ

KOMOPONENTY ROZWOJU GOSPODARCZEGO MIASTA

UJĘCIE MODELOWE

Składowa rozwoju	Stara koncepcja	Nowa koncepcja
Zatrudnienie Baza rozwoju Korzyści lokalizacji Zasoby wiedzy	Więcej firm = więcej miejsc pracy Budowanie branż gospodarczych Przewaga komparatywna Dostępne zasoby ludzkie	Firmy, które budują jakość miejsc pracy Tworzenie nowych instytucji otoczenia Przewaga konkurencyjna Wiedza jako czynnik napędowy

DYNAMIKA STRUKTUR PRZESTRZENNYCH NA OBSZARACH MIEJSKICH I METROPOLITALNYCH

GOSPODARKA REGIONALNA. PRZESTRZEŃ MIEJSKA

DYNAMIKA MIASTA JAKO MIEJSCA

ROZWÓJ MIAST. WYZNACZNIKI CIĄGŁOŚCI I ROZWOJU

• Miasto krytycznej wielkości- 250 tys./ 1 mln mieszkańców

• Charakterystyka strukturalna- zdywersyfikowana struktura gospodarcza przemysłowa/ usługowa

• Siła decyzyjna elit politycznych i biznesowych oraz potencjał twórczy środowisk intelektualnych i artystycznych

• Podaż kadry menadżerskiej o wysokich kompetencjach

• Wysoki poziom aktywów miasta w formie nieruchomości i infrastruktury

• Bogaty, zasobny rynek lokalny mierzony przychodami firm i dochodami pieniężnymi mieszkańców.

CENTRA MIEJSKIE; ICH ROLE I DYSTRYBUCJA W PROCESIE ZMIANY

KONCEPCJA MIAST KREATYWNYCH I ATRAKCYJNYCH

MODEL MIASTA KREATYWNEGO I ATRAKCYJNEGO

MODEL 3T MIASTA KREATYWNEGO

KREATYWNE I PRZEDSIĘBIORCZE MIASTO

ATRAKCYJNE I KONKURENCYJNE MIASTA

OD MIASTA KREATYWNEGO DO MIASTA PRZEDSIĘBIORCZEGO

Miasta kreatywne są ośrodkami posiadającymi zdolność:

• Generowania nowych idei i nowatorskich projektów, w tym oryginalnych projektów architektonicznych i rozwiązań urbanistycznych

• Organizowania różnorodnych wydarzeń kulturalnych, naukowych, biznesowych i rozrywkowych dostarczających unikatowych przeżyć i korzyści.

Miasta kreatywne są ośrodkami posiadającymi potencjał kreatywny na, który składają się:

• Kreatywni ludzie, kreatywnych zawodów, kreatywne środowiska obejmujące ludzi i miejsca

• Wizjonerskie przywództwo publiczne i liderzy publiczni skupiający wokół siebie różne grupy i środowiska społeczne i zawodowe

• Instytucje wyposażone i infrastruktura przyczyniająca się do rozwoju i wspierania środowisko twórczych.

Miasta przedsiębiorcze są ośrodkami, w których:

• Powstają nowe firmy i instytucje, nowe projekty i inwestycje, nowe działalności i przemysły

• Kwitnie aktywność przedsiębiorcza wszystkich 3 sektorów, tj. sektora publicznego, biznesowego i obywatelskiego.

Miasta przedsiębiorcze są ośrodkami, w których:

• Rodzą się nowi przedsiębiorcy, założyciele mikro i małych przedsiębiorstw

• Rośnie potencjał fiskalny i realizuje się więcej, aniżeli w porównywalnych ośrodkach, projektów publicznych z posiadających i pozyskiwanych środków

• Podejmowane realizowane są ekonomicznie uzasadnione i użyteczne społecznie inicjatywy poprzez zorganizowane społeczności lokalne.

Miasta atrakcyjne są ośrodkami mającymi zdolność:

• Zatrzymania i rozwijania aktualnie funkcjonujących na ich obszarze ludzi i organizacji

• Przyciągania i zakorzeniania nowych ludzi, organizacji, działalności i wydarzeń.

Miasta atrakcyjne są ośrodkami:

• W których siły dośrodkowe przeważają nad siłami odśrodkowymi, są to spójne ośrodki o silnej tożsamości

• Tętniącymi życiem we wszystkich jego przejawach, tj. życie gospodarcze, społeczne, kulturalne i polityczne.

Miasta konkurencyjne są ośrodkami posiadającymi zdolność:

• Lokowania produktów, dóbr i usług wytwarzających na ich obszarze na rynkach zewnętrznych

• Oferowanie obecnym i potencjalnym rezydentom i użytkownikom wartości rynkowych i nierynkowych, odpowiadających ich potrzebom i oczekiwaniom.

Miasta konkurencyjne są ośrodkami:

• Posiadającymi silną pozycję w grupie miast tej samej wielkości, rangi, profilu

• O korzystnym wizerunku, uznanej marce, reputacji, renomie w wyróżniających dziedzinach

• Dysponującymi atutami wyróżniającymi; miejscami i organizacjami będącymi magnesami i wizytówkami.

LITERATURA

1. ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE ROZWOJEM LOKALNYM I REGIONALNYM (KLASIK, KUŹNIK) całość

2. STRATEGIE REGIONALNE. FORMUŁOWANIE I WPROWADZANIE W ŻYCIE (KLASIK) wybrane rozdziały

3. AKTYWNOŚĆ PRZEDSIĘBIORCZA I KONKURENCYJNOŚĆ EKONOMICZNA A ROZWÓJ REGIONALNY (KLASIK) wybrane rozdziały/ całość

REGION- ROZWÓJ REGIONALNY- POLITYKA REGIONALNA

FUNDAMENTALNY ATRYBUT REGIONU

Powszechna świadomość i poczucie wspólnego, regionalnego dobra.

Racjonalny zbiorowy wysiłek na rzecz polepszania dobrobytu regionalnego.

Dbałość różnych grup społecznych i zawodowych o dobrą pozycję i wizerunek regionu.

Region jako wspólnota i zobowiązanie dla mieszkańców i wszystkich jego użytkowników.

REGIONALNA ORGANIZACJA SPOŁECZEŃSTWA I GOSPODARKI

• Regionalizacja strukturalna: grupowanie podstawowych jednostek przestrzennych wg odmiennych właściwości struktury wewnętrznej. (wewnętrzna jednorodność, wewnętrzna integracja)

• Regiony homogeniczne grupują podobszary wg zasady wewnętrznej jednorodności profilu ekonomicznego, poziomu rozwoju, poziomu zamożności, formy użytkowania terenów

• Regiony funkcjonalne grupują obszary wg zasady wewnętrznej integracji, relacji wzajemnego oddziaływania na siebie obszarów składających się na region

• Regiony węzłowe jako szczególny przypadek regionu funkcjonalnego wyznaczone z zastosowaniem, jako dodatkowego kryterium, rangi i dominacji jednego ośrodka miejskiego/ podobszaru

• Decentralizacja regionalna państwa; decentralizacja kompetencji decyzyjnych i finansów publicznych

• Regionalizacja decyzyjna; regiony samorządowe, władza, administracja i statystyka regionalna; nomenklatura jednostek terytorialnych Eurostatu (Nuts 1- 6 makroregionów, Nuts 2- 16 regionów województw, Nuts 3- 66 podregionów)

• Polityka regionalna; polityka rozwoju regionu prowadzona przez samorząd regionalny; polityka regionalna państwa; europejska polityka regionalna

• Zarządzanie strategiczne i operacyjne w regionach; strategie rozwoju województw i strategie sektorowe województw, programy operacyjne rozwoju województw i programy sektorowe województw.

REGION: TRZY PERSPEKTYWY

PRAWDZIWY REGION: SYMBIOZA 3 KRYTERIÓW

ZŁOTY TRÓJKĄT REGIONALNY

PRZEMIANA TOŻSAMOŚCI REGIONALNEJ W PERSPEKTYWIE RETROSPEKTYWNEJ I PERSPEKTYWNEJ

GOSPODARKA REGIONALNA

ROZWÓJ REGIONALNY - POLITYKA REGIONALNA

NIEDOMKNIĘCIE JAKO ATRYBUT GOSPODARKI REGIONALNEJ

ROZWÓJ REGIONALNY

GŁÓWNE SKŁADOWE ROZWOJU LOKALNEGO I REGIONALNEGO

Wzrost gospodarczy	Przyrost PKB na mieszkańca, nowe zagospodarowania przestrzenne i urządzenia gospodarcze, nowe atrakcyjne miejsca pracy, spadek bezrobocia
Wzrost dobrobytu i jakości życia	Wzrost dochodów lokalnych i regionalnych, polepszenie warunków pracy, zamieszkania, wypoczynku, zdrowotnych i bezpieczeństwa publicznego
Wzrost atrakcyjności inwestycyjnej	Atrakcyjne oferty lokalizacyjne, wysokiej jakości kadry, potencjał badawczo-rozwojowy, nowoczesna telekomunikacja, aktywny marketing terytorialny, w tym promocja gospodarcza, kulturalna, turystyczna
Rozwój technologiczny i innowacje	Firmy i produkty zaawansowane technologicznie, centra transferu technologii, rozwój jednostek badawczo-rozwojowych, sieci innowacyjne, lokalne i regionalne środowiska innowacyjne
Restrukturyzacja działań gospodarczych	Restrukturyzacja firm i wzrost ich siły konkurencyjne, rewitalizacja terenów poprzemysłowych, dywersyfikacja struktury gospodarczej, nowe rynki i powiązania gospodarcze

GŁÓWNE SKŁADOWE ROZWOJU LOKALNEGO I REGIONALNEGO c.d.

Rozwój usług i zasobów społecznych	Wzrost dostępności do specjalistycznych usług medycznych, edukacyjnych, kulturalnych, sportowo-rekreacyjnych, nowe obiekty, urządzenia i instytucje w sektorze usług społecznych, nowe formy świadczenia usług społecznych
Wzrost ruchliwości zawodowej, społecznej i przestrzennej	Zmiany struktury społeczno-zawodowej mieszkańców, nowe zawody, kwalifikacje, wzrastająca częstotliwość zmian miejsc pracy i zamieszkania
Rozwój infrastruktury instytucjonalnej	Nowe instytucje administracji publicznej i instytucje wspierania rozwoju i otoczenia biznesu
Polepszenie jakości życia	Przywracanie utraconych wartości przyrodniczych, eliminacja zanieczyszczeń i zagrożeń środowiska, rozwój infrastruktury ochrony środowiska, rozwój systemów monitoringu ekologicznego, wzrost świadomości ekologicznej
Wzbogacenie tożsamości i procesy integracyjne	Nowe wyznaczniki tożsamości lokalnej, regionalnej, „powroty do źródeł”, kształtowanie się nowych wizerunków jednostek terytorialnych, symbole integrujące, procesy integracji do wewnątrz i na zewnątrz

GŁÓWNE SKŁADOWE ROZWOJU LOKALNEGO I REGIONALNEGO c.d.

Wymiar społeczno-kulturowy	Ludność, wykształcenie, kwalifikacje zawodowe, integracja społeczności lokalnych, warunki życia, instytucje i usługi społeczne
Wymiar środowiskowy	Komponenty i zasoby środowiska przyrodniczego, stan zanieczyszczenia środowiska, infrastruktura ekologiczna, świadomość ekologiczna
Wymiar infrastrukturalny	Infrastruktura techniczna o zasięgu lokalnym, regionalnym i ponadregionalnym, organizacja sektorów infrastrukturalnych, luka infrastrukturalna, rezerwy infrastrukturalne, inwestycje infrastrukturalne
Wymiar gospodarczy	Zasoby gospodarcze, działalności gospodarcze wg sektorów i branż, funkcje, rynki lokalne i regionalne, korzyści zewnętrzne, udogodnienia, konkurencyjność miast i regionów
Wymiar przestrzenny	Zagospodarowanie przestrzenne, układy funkcjonalno-przestrzenne, dostępność przestrzenna, kompozycja i ład przestrzenny, wartość przestrzeni

„STARE” I „NOWE” KONCEPCJE ROZWOJU LOKALNEGO I REGIONALNEGO

Rozwój egzogeniczny i baza ekonomiczna	Rozwój implantowany, oparty na zewnętrznych czynnikach i impulsach Rozwój zależny od pozycji zajmowanej w ramach większego systemu
Rozwój spolaryzowany	Rozwój pojawiający się w wybranych uprzywilejowanych miejscach i regionach Rozwój nierównomierny
Rozwój zintegrowany	Rozwój wieloaspektowy i wielowymiarowy Rozwój współzależnych dziedzin wymagający koordynacji
Samoorganizacja
Rozwój endogeniczny	Rozwój oparty na wewnętrznych potencjałach rozwojowych miast i regionów Rozwój zakorzeniony we wspólnocie, samorządność i inicjatywy oddolne
Rozwój samo-podtrzymujący się	Rozwój trwały, autonomicznie przywracający równowagę w skali globalnej i lokalnej Rozwój czysty eliminujący ujemne skutki uboczne

MECHANIZMY ROZWOJU REGIONALNEGO

WYZNACZNIKI TRWAŁEGO ROZWOJU REGIONÓW

ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ A ROZWÓJ LOKLANY I REGIONALNY

Filar rozwoju lokalnego i regionalnego.

Warunek konieczny rozwoju lokalnego i regionalnego.

Kapitał ludzki jako potencjał aktywności przedsiębiorczej.

Startujący przedsiębiorca i biznes.

Motywacje i konieczność, szansa rynkowa, innowacje technologiczne.

Model 5 perspektyw i 3 sektorów przedsiębiorczości.

Od talentu przedsiębiorczego do funkcji rozwoju przedsiębiorców.

Od inicjatywy prywatnej do inicjatywy obywatelskiej.

Pola i narzędzia wsparcia przedsiębiorczości:

Od kultury przedsiębiorczej do doradztwa biznesowego.

Od pojedynczych narzędzi wsparcia do ich zastosowań.

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ A ROZWÓJ LOKALNY I REGIONALY

2 FILARY

Przeczytać! Funkcje małych i średnich firm- small business + Korzyści sektora biznesu międzynarodowego.

KAPITAŁ LUDZKI JAKO POTENCJAŁ AKTYWNOŚCI PRZEDSIĘBIORCZEJ REGIONU

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ A ROZWÓJ REGIONALNY

REGIONALNE POLE SIŁ A ZRÓŻNICOWANA DYNAMIKA REGIONALNEJ AKTYWNOŚCI PRZEDSIĘBIORCZEJ I ROZWOJU REGIONALNEGO

MODEL 5 PERSPEKTYW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

1. funkcje w gospodarce i w rozwoju gospodarczym

2. nowe tworzone micro i małe przedsiębiorstwa

3. sektor małych i średnich przedsiębiorstw

4. charakterystyki personalne i cechy psychologiczne osób przedsiębiorczych

5. sposób zachowania: co robi i kim jest przedsiębiorca

KONKURENCYJNOŚĆ REGIONÓW

Zdolność do relatywnego polepszania standardów życia lub utrzymania go w stosunku do innych, porównywalnych regionów, bez pogarszania własnej pozycji zewnętrznej.

ZDOLNOŚĆ KONKURENCYJNĄ OKREŚLAJĄ 4 KONIECZNE DO WYPEŁNIENIA KRYTERIA

• wyprodukowane dobra i usługi zarówno pod względem jakości jak i cen muszą odpowiadać dobrom i usługom wyprodukowanym w innych krajach

• zbyt tych dóbr i usług powinien zapewniać wzrost gospodarczy na takim poziomie, aby wystarczał do podniesienia dochodów wszystkich grup społecznych

• inwestycje prowadzące do powyższego wzrostu produkcji dóbr i usług powinny być finansowane z oszczędności i ludności danego regionu, aby uniknąć nierównowagi zewnętrznej i deficytu w obrotach zewnętrznych

• aby pozostać trwale konkurencyjnym, region powinien prowadzić stale działania konieczne do wypełnienia wymienionych kryteriów.

DWIE WIODĄCE IDEE KONKURENCYJNOŚCI REGIONU

Konkurencyjność regionu	Konkurencyjność jako przewaga/ dystans	Konkurencyjność jako przyciąganie/ odpychanie
Istota konkurencyjności	Konkurencyjność jako wypadkowa mocnych stron regionu	Konkurencyjność jako kombinacja atutów wyróżniających regionu
Rodzaj konkurencyjności	Konkurencyjność ogólna regionu i/lub konkurencyjność regionu w określonej dziedzinie	Konkurencyjność specyficzna regionu znamionująca jego unikatowość
Metody analizy konkurencyjności	Analiza porównawcza i ranking regionów: benchmarking regionów	Analiza atrakcyjności regionu. Identyfikacja tożsamości regionalnej

KONKURENCYJNOŚĆ REGIONU. ŹRÓDŁA I REZULTATY

MIĘDZYNARODOWA KONKURENCYJNOŚĆ REGIONU

ROMB PRZEWAGI KONKURENCYJNEJ REGIONÓW

MIĘDZYNARODOWA KONKURENCYJNOŚĆ REGIONU

CZYNNIKI KONKURENCYJNOŚCI REGIONU PRIORYTETOWE DLA PRZEDSIĘBIORSTW

STRUKTURA GOSPODARCZA REGIONU

• profesjonalność instytucji pierwszego kontaktu

• bliskość dostawców i odbiorców

• dostępność banków, ubezpieczeń i usług prawnych

• dostępność kapitału podwyższonego ryzyka

• kultura przedsiębiorcza

NIERUCHOMOŚCI I INFRASTRUKTURA REGIONU

• podaż i cena terenów inwestycyjnych

• podaż i koszt energii

• dołączalność i dostępność transportowa

• systemy informacji i komunikacji

SYSTEM EDUKACYJNY I RYNEK PRACY

• podaż i koszt pracy

• bliskość wyposażenia służącego szkoleniom

• bliskość uniwersytetów i szkół wyższych

• obiekty oświaty i ich wyposażenie

WYPOSAŻENIE SPOŁECZNE REGIONU

• koszt mieszkania

• oferta spędzania czasu wolnego

• urządzenia i tereny rekreacyjne

• obiekty kulturalne

Uwaga! Znaczenie czynników konkurencyjności jest zróżnicowane w zależności od typu regionu (regiony słabo rozwinięte, regiony postindustrialne, regiony o ekspansywnych strukturach).

GRA O ROZWÓJ REGIONALNY

20

geografia

Zarządzanie (miastem, regionem i ich rozwojem)

Ekologia (relacja człowieka ze środowiskiem)

Projektowanie (architektura i urbanistyka)

REGIONAL

SCIENCE

Ekonomia (gosp regionalna)

Socjologia (mist i regionow)

EKONOMIA

REGIONALNA

Polityka regionalna i lokalna

Lokalizacja organizacji i działalności

Użytkowanie ziemi i rozwój obszarów miejskich

Regiony: specjalizacja regionalna i rozwój regionalny

Lokalizacja gospodarstw domowych

Urbanizacja regionu: metropolizacja i suburbanizacja

CENTRA MIEJSKIE

- miasta i aglomeracje

- metropolie i obszary metropolitalne

- kreatywne i atrakcyjne miasta

ROZWÓJ REGIONALNY

- region: delimitacja i typologie

- międzyregionalna konwergencja i konkurencja

- rozwój regionów oparty na wiedzy i kreatywności

DECYZJE LOKALIZACYJNE

- lokalizacja ludzi i organizacji

- czynniki przewagi lokalizacyjnej

- modele lokalizacji i działalności

UŻYTKOWANIE TERENÓW

- konkurowanie o użytkowanie terenów

- infrastruktura nieruchomości i zagospodarowanie przestrzenne

- przeznaczenie terenów w jednostkach osadniczych

GOSPODARKA REGIONALNA

(wiodące obszary tematyczne)

GOSPODARKA REGIONALNA

(wiodące obszary działalności)

ROZWÓJ REGIONALNY

- natura i delimitacja regionów

- specjalizacja funkcjonalna regionu

-składowe i koncepcje rozwoju regionu

-polityka rozwoju regionalnego, cele, instrumenty (strategia, program, projekty)

CENTRA MIEJSKIE

- miejsca centralne

- centra wzrostu

- baza ekonomiczna miasta

- reguła wielkości i rangi

- miasta kreatywne i atrakcyjne

- aglomeracje i metropolie

LOKALIZACJA INWESTYCJI

- wybór miejsca zamieszkania, pracy

- prowadzenie biznesu i spędzanie czasu wolnego

- lokalizacja firm

- czynniki lokalizacyjne

- korzyści i koszty lokalizacyjne

UŻYTKOWANIE TERENU

- użytkowanie terenów

- tereny zajęte przez działalność

- tereny mieszkaniowe, przestrzenne, publiczne, chronione

- nieruchomości i infrastruktura

- planowanie i zagospodarowanie przestrzenne

GOSPODARKA REGIONALNA

Oparta na własności intelektualnej, kreatywności i innowacjach

GOSPODARKA REGIONALNA

Fundamentalne założenia

Globalizacja wymiany

i konkurencji

Konwergencja mediów; multimedia

Całkowita lub częściowa nieruchomość zasobów i wynikające z niej przewagi lokalizacyjne

Cyfryzacja gospodarki i kultury

Zróżnicowana podzielność skali działalności; koncentracja vs. dyspersja przestrzenna i możliwe do osiągnięcia korzyści koncentracji

Stopień podzielności skali działalności i zróżnicowany obszar rynkowy produktów; produkty lokalne, regionalne, narodowe, międzynarodowe, w tym globalne ze względu na koszty transportu i komunikacji

Władze, instytucje i urządzenia publiczne: lokalizacja infrastruktury o różnym znaczeniu i zasięgu

„DOBRA” LOKALIZACJA

Przedsiębiorcy i inwestorzy: lokalizacja firmy na starcie, lokalizacja inwestycji, lokalizacja łańcucha podażowego

Gospodarstwo domowe: lokalizacja mieszkaniowa, miejsce pracy, zakupów oraz spędzania czasu wolnego

Organizacje pozarządowe: lokalizacja inicjatyw obywatelskich i lokalnych

Podaż pracy w lokalizacji i na obszarze miejskim

Zróżnicowanie realnego dochodu między lokalizacjami oraz między obszarami miejskimi

Popyt na pracę w lokalizacji i na obszarze miejskim

Zróżnicowanie kosztu pracy i produktywności między lokalizacjami oraz między obszarami miejskimi

RYNEK PRACY OBSZARU MIEJSKIEGO:

LOKALIZACJE LUDZI I FIRM

Model lokalizacyjny zdeterminowany przez siły dyspersyjne

Model lokalizacyjny zdeterminowany przez kohezję

Nakłady, źródła, podaż

Wyniki, rynki, produkty

Interakcja lokalizacyjna podmiotów i siły działające w przestrzeni

RYNEK NIERUCHOMOŚCI

Inwestowanie w nieruchomości, obrót nieruchomościami, zarządzanie nieruchomościami.

WYCENA NIERUCHOMOŚCI

Renta położenia i powierzchni.

PLANOWANIE PRZESTRZENNE

Systemy przyrodnicze, osadnicze, biznesowe, usługowe, infrastrukturalne.

WALORYZACJA PRZESTRZENI

Cenność i użyteczność funkcjonalna

Dostępność lokalnych nakładów zasobów pracy i usług publicznych

Dostępność transferowalnych nakładów (paliw, materiałów, usług)

WARTOŚĆ/ UŻYTECZNOŚĆ KONKRETNEGO MIEJSCA

Dostępność rynków (wielkości geograficznych obszarów rynkowych)

Właściwości konkretnego miejsca i cechy topograficzne, strukturalne, rolnicze i mineralne, dostępność czystego powietrza i wody, klimat.

Właściwości bezpośredniego otoczenia (cisza, prywatność, wygląd estetyczny, dostępność komunikacyjna, uzbrojenie techniczne)

Decyzje lokalizacyjne jako wypadkowa konkurowania o przestrzeń i inne nieruchomości lokalne.

Stawki renty osiągają maksymalne poziomy w centrach rynku z zapewnioną multimodalną dostępnością.

Lokalizacja gospodarstw domowych wypadkową dostępności i skomunikowania (sposobność i koszt codziennych dojazdów).

Lokalizacja działalności odbywa się wg renty położenia i powierzchni oraz w oparciu o sieci powiązań między działalnościami i podmiotami.

AXE + BO

ŚRÓDMIEŚCIE

CENTRUM

RDZEŃ

AXE + BO

AXE + BO

AXE + BO

SUBCENTRA

SUBURBIA

PRZEDMIEŚCIA

OBSZARY PODMIEJSKIE

Węzły i trasy transportu w przestrzeni wewnątrz- i międzymiejskiej

Oferta i rynki

Miejsca zamieszkania/ tereny mieszkaniowe

Oferta i rynki

Miejsca świadczenia usług różnej rangi

Oferta i rynki

Miejsca spędzania czasu wolnego

Oferta i rynki

Miejsca prowadzenia biznesu/ miejsca pracy

Oferta i rynki

Metropolizacja aglomeracji miejskich, oferta produktów metropolitalnych i sieci infrastruktury

Rozwój obszarów miejskich/ metropolitalnych

Budowanie nowej gospodarki opartej na wiedzy i kreatywności

Stara gospodarka w okresie przejścia ekonomicznego

Rewitalizacja miast, ich centrów i starych dzielnic, rewitalizacja terenów i obiektów poprzemysłowych

Miasto jako miejsce krzyżowania się połączeń oraz jako węzeł multimodalny- zapewniający specjalne przewagi z tytułu dogodnego przemieszczania i skomunikowania

URBAN PLACE

Miasto jako wielofunkcyjna i policentryczna przestrzeń użytkowania przez działalność i podmioty- zapewniające zewnętrzne korzyści aglomeracyjne w zakresie stałych kosztów infrastrukturalnych

Miejsce posiadające specyficzny kontekst geograficzny i naturalny (rzeka, góry, surowce naturalne, klimat, i inne udogodnienia naturalne)

Miejsce posiadające specyficzny kontekst historyczny i kulturalny (ludzie i ich aktywność oraz osiągnięcia, wydarzenia polityczne, gospodarcze, kulturalne)

Wielkość miasta mierzona wg różnych mierników fizycznych, demograficznych, ekonomicznych

Modele przestrzenne miasta, rozmieszczenie obiektów z zachowaniem dystansów

Typ funkcjonalny miasta, przemysłowe/ usługowe, inteligentne, kreatywne

RANGA MIASTA

Dystrybucja

przestrzenna

Dystrybucja

funkcjonalna

ZMIANY W DYSTRYBUCJI CENTRÓW MIEJSKICH

ZMIANY ROLI CENTRÓW MIEJSKICH RÓŻNYCH KLAS WIELKOŚCI

Czynniki demograficzne:

Zmiany ludnościowe

Czynniki ekonomiczne:

Zmiany w dochodach

Czynniki technologiczne:

Zmiany infrastrukturalne

Dystrybucja

wielkościowa

Sektory: przemysłowy, usługowy, kreatywny

infrastruktura

ludzie

przestrzeń

działalności

MIASTO

Rodzaje: instytucjonalna, materialna, technologiczna

Formy: parki (przemysłowe, technologiczne itp.), klastry (kultury itp.), dystrykty (przemysłowe)

Rodzaje: kapitał ludzki, kreatywny, przedsiębiorczy

Działalność High Tech (koncentracja przestrzenna, tworzenie wartości dodanej)

TECHNOLOGIA (innowacje)

Klasa kreatywna (twórcze zawody, wyższe wykształcenie)

Czynniki pozarynkowe, kulturowe (otwartość ludzi i kapitału ludzkiego, wielokulturowość)

TALENT

TOLERANCJA

DUŻE MIASTO / METROPOLIA

OBSZAR MIEJSKI / METROPOLITALNY

Nowe idee i projekty biznesowe

Nowe firmy i instytucje

Nowe kreatywne działalności

Inwestycje w infrastrukturę nauki, kultury, edukacji i nowe technologie informacyjne i komunikacyjne

Kreatywne grupy społeczno-zawodowe

Kreatywna klasa i kapitał przedsiębiorczy mieszkańców

Miejsca i przestrzenie dla kreatywnych i przedsiębiorczych ludzi oraz dla biznesów opartych na wiedzy i kulturze

Innowacje w firmach i instytucjach, Przemysły kreatywne na rynkach międzynarodowych

Kapitał ludzki i społeczny miasta

Środowisko naturalne i kulturowe: społeczna, kulturalna i środowiskowa jakość życia

Infrastruktura i udogodnienia, transport, komunikacja i połączalność miasta

Region fizyczny; warunki środowiskowe; systemy infrastrukturalne; układy lokalizacyjne; strefy użytkowania terenów; obszary miejskie i wiejskie.

Region jako przestrzeń fizyczna

REGIONY I ICH KLASYFIKACJA

Region jako obiekt studiów i analiz

Region jako podmiot decyzyjny

Region ekonomiczny, homogeniczny i funkcjonalny; struktura gospodarcza regionu; działalności strategiczne; ludność; zasoby; potencjał endogeniczny i infrastruktura regionu; regiony problemowe i problemy regionalne.

Region socjologiczny; społeczności regionalne; samorząd i administracja regionalna; polityka regionalna i zarządzanie regionem; partnerstwo publiczne i publiczno-prywatne; region jako aktor na scenie politycznej.

Wybieralne władze, samorząd regionalny, własne niezbywalne kompetencje decyzyjne, wyodrębnione mienie, dochody i infrastruktura, własne cele, programy, projekty.

Kryterium polityczne

ISTOTA REGIONU

Kryterium kulturowe

Kryterium ekonomiczne

Dziedzictwo kulturowe, materialne i duchowe, integracja regionalna i identyfikacja z regionem, tożsamość i wizerunek, tradycje kulturowe i styl życia, regionalizm jako ruch społeczno-kulturalny.

Siła ekonomiczna, potencjał endogeniczny i fiskalny, silna klasa średnia i portfel działalności strategicznych, konkurencyjność ekonomiczna oraz atrakcyjność inwestycyjna i turystyczna, atuty wyróżniające i mocne strony.

PRZYSZŁOŚĆ REGIONU I REGION PRZYSZŁOŚCI

REGION INNOWACYJNY

REGION UCZĄCY SIĘ

REGION INTELIGENTNY

Region jako organizacja ucząca się, rola szkół wyższych, w tym uniwersytetów, środki społecznego przekazu z wykorzystaniem nowych technologii informacyjno-technologicznych, edukacja, szkolenia, treningi, wiedza, doświadczenie, dobre praktyki.

Region o silnej infrastrukturze niematerialnej, intelektualnej, region oparty na wiedzy i kreatywności, różne formy własności intelektualnej i ich ochrona.

Lokalne środowiska kreatywne i innowacyjne, transfer technologii i innowacji, region wysokich technologii, regionalny system innowacji.

Region atrakcyjny;

Atuty, magnesy

DYNAMIKA

REGIONU

Region kreatywny;

Nowe idee i wytwory

Region uczący się;

Wiedza i dobre praktyki

Region spójny;

Tradycje i innowacje

Regionalna struktura konsumpcji

?

Oszczędności gospodarstw domowych

Regionalna struktura produkcji

Inwestycje przedsiębiorstw

KONCEPCJE

• Rozwój egzogeniczny/ zewnętrzny

• Rozwój polaryzowany

• Samoorganizacja, inicjatywa i współpraca

• Rozwój endogeniczny/ wewnętrzny

• Rozwój zintegrowany

• Rozwój trwały/ samopodtrzymywalny

WYMIARY

• Społeczno-kulturowy

• Ekonomiczny

• Infratechniczny, technologiczny

• Środowiskowo-geograficzny

• Polityczny

DEFINICJA

• Sytuacja społeczna, gospodarcza, środowiskowa regionu, warunki, poziom i jakość życia

• Konkurencyjność zatrudnienie i wzrost gospodarczy regionu

• Wzrost zamożności i dobrobyt społeczny w regonie

• Pozytywny wizerunek regionu w otoczeniu i zmiany tożsamości regionalnej.

DYNAMIKA REGIONÓW

Międzynarodowa konkurencja i kooperacje regionów

Międzyregionalne przepływy pracy i kapitału

Międzyregionalne alokacje inwestycji infrastrukturalnych

Konwergencja i spójność regionów

Globalizacja (gospodarki i otoczenia)

Trójsektorowa aktywność przedsiębiorcza

Restrukturyzacja firm i regionów (zamierzona/ wymuszona)

Konkurencyjność ekonomiczna (przewaga/ dystans)

ROZWÓJ REGIONÓW (wewn. i zewn.)

Sektor mikro i małych firm;

Stymulowanie małej przedsiębiorczości

(funkcje sektora)

Sektor biznesu międzynarodowego;

Przyciąganie inwestycji zagranicznych

(korzyści sektora)

ROZWÓJ LOKLANY I REGIONALY

Kapitał ludzki regionu, potencjalni przedsiębiorcy, nowa dodatkowa oferta dóbr i usług

Szanse i nisze rynkowe do zagospodarowania na lokalnym i regionalnym rynku zbytu kooperacji i zaopatrzenia

Zachowanie innowacyjne przedsiębiorców i menedżerów istniejących przedsiębiorstw oraz systemy wsparcia władz publicznych

Silna motywacja oparta na zdolnościach i talencie przedsiębiorczym wzmacniana przekazem generacyjnym firmy rodzinnej

Konieczność życiowa podjęcia pracy na własny rachunek związana z zagrożeniem utraty pracy i bezrobocia

Region o skutecznych narzędziach wsparcia (System zachęt)

Region o ponadprzeciętnym poziomie aktywności przedsiębiorczej

(Regional Enterpreneurships)

Region o napędowych czynnikach przedsiębiorczości (Regional drivers)

Stabilność i wzrost gospodarki regionalnej (stopy wzrostu produktywności, zatrudnienia i wynagradzania)

Demografia,

Zatrudnienie i bezrobocie,

Żywotność struktury gospodarczej,

Kapitał ludzki, prestiż przedsiębiorczy,

Nieruchomości mieszkaniowe,

Infrastruktura tradycyjna i technologiczna

Nowe dobra i usługi,

Innowacje technologiczne i produktowe,

Nowe miejsca pracy,

Wzrost stopy zatrudnienia,

Wzrost produktu regionalnego, wzrost standardu życia

Czynniki i siły wspomagające i wzmacniające

Czynniki i siły przeszkadzające i osłabiające

Poziom aktywności przedsiębiorczej, nowe micro i małe przedsiębiorstwa w regionie

Infrastruktura regionu

Czynniki determinujące konkurencyjność regionu

Potencjały i działalności gospodarcze regionu

Markowe produkty, wizytówki regionu

Międzynarodowa/ globalna konkurencyjność regionu

Konkurencyjność bazy ekonomicznej regionu

Konkurencyjność inwestycyjna/ biznesowa regionu

Konkurencyjność podstawowa regionu

Atrakcyjność oferty usługowej regionu

Silne strony i atuty regionu

Produktywność zasobów regionu

Siła eksportowa regionu

Zdolność eksportowa regionu w zakresie dóbr i usług

Międzynarodowe sektory w regionie

Udział regionu w wymianie międzynarodowej i dodatnie jej saldo

Międzynarodowe atuty i pozytywny wizerunek regionu

Międzynarodowa atrakcyjność biznesowa i turystyczna regionu

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne i międzynarodowy ruch turystyczny w regionie

Regionalny kontekst sytuacyjny i polityczny strategii przedsiębiorstw, sektorów ekspansywnych i wysokiej technologii oraz ich konkurencji

Dostawcy i firmy z sektorów pokrewnych i wspomagających wchodzący w układy sieciowe i skupienia przemysłowe

Regionalna podaż i dostępność wysokiej jakości i wyspecjalizowanych czynników

Popyt regionalny wyrafinowanych i wymagających nabywców oraz w wyspecjalizowanych segmentach

Międzynarodowa konkurencyjność regionu

Ofensywność regionu na arenie międzynarodowej i jego atrakcyjność dla inwestycji zagranicznych

Przedsiębiorczość, kompetencje menedżerskie i produktywność kapitału ludzkiego

Sprawność zarządzania i administracji regionu, w tym skuteczność wsparcia przedsiębiorczości i biznesu

Infrastruktura biznesowa, badawczo-rozwojowa, informacyjno-komunikacyjna, transportowa, środowiskowa. Jakość i standard życia

Międzynarodowa konkurencyjność regionu

Stara i nowa przedsiębiorczość i gospodarka, inwestorzy i biznes międzynarodowy, przedsiębiorczość wielosektorowa i skupienia przemysłów kreatywnych

Przedsiębiorczy styl współzarządzania i współrządzenia

(Regional governance)

Dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze, kształtowanie jakości przestrzeni dla ludzi i firm, w tym przestrzeni publicznych oraz jakości życia

Zasoby ludzkie i kapitał przedsiębiorczy, klasa kreatywna i środowiska kreatywne

Infrastruktura instytucjonalna, instytucje otoczenia binezu i rynki pracy, połączalność transportowa i informacyjna, infrastruktura edukacji, kultury i nauki

---