Porządkowanie w kształtowaniu krajobrazu

1. KRAJOBRAZ

Przestrzeń poznajemy poprzez krajobrazy.

Pojęcie krajobrazu definiowane jest często w różny sposób. W naukach geograficznych i biologicznych krajobraz ujmowany jest jako pojęcie przyrodnicze, natomiast architektura, planowanie przestrzenne i urbanistyka traktują krajobraz jako zespół cech zewnętrznych, widokowych. W ogólnym ujęciu można krajobraz określić jako fizjonomię naturalnie ograniczonej powierzchni ziemi, przyjmowanej jako synteza elementów przyrodniczych i elementów powstałych w wyniku działalności człowieka. Krajobraz jest tym, co nas wizualnie otacza: ocean, góry, czy choćby miasto.

( W zależności od stopnia tych zmian rozróżniamy kilka rodzajów krajobrazu:
- pierwotny o niezachwianej przez człowieka równowadze biologicznej, wykazujący zdolność samoregulacji, obecnie bardzo rzadko spotykany,
- naturalny, który występuje na obszarach działalności ludzkiej, jednak nie zawiera elementów przestrzennych wprowadzonych przez człowieka; krajobraz taki częściowo zachowuje cechy samoregulacji,
- kulturowy izyczne, obserwowalne wzrokowo wyrażenie kultury ludzkiej na powierzchni Ziemi, łączący elementy środowiska przyrodniczego i kulturowego.Krajobraz kulturowy jest wynikiem przekształcania krajobrazu naturalnego przez grupę lub kilka grup kulturowych i nakładania elementów kulturowych różnego wieku.

- zdewastowany, na obszarach silnego uprzemysłowienia i urbanizacji, charakteryzuje się zniszczeniem naturalnego układu warunków i brakiem ilościowym lub jakościowym niektórych składników krajobrazu, dlatego też wymaga złożonych działań rekultywacyjnych.
    Krajobraz, ażeby mógł spełniać swoje zadania, wymaga szeregu zabiegów - ochrony, pielęgnacji i kształtowania. Ochrona krajobrazu ma na celu utrzymanie jego dotychczasowych wartości, pielęgnacja zapobiega szkodliwym zmianom, natomiast kształtowanie... to już dziedzina architektury krajobrazu

KOMPONOWANIE kształtowanie

Każdy człowiek dąży do komponowania przestrzeni wokół siebie, tworząc czytelne układy form, które nazywa ładem lub porządkiem i to właśnie porządek, a nie bałagan odpowiada jego poczuciu piękna.

Kształtowanie, czyli projektowanie, komponowanie znaczy tyle samo co tworzenie wzajemnych relacji pomiędzy obiektami. Celem projektowania nie jest tylko i wyłącznie tworzenie rozpoznawalnych struktur. Ważny jest dobór i ustawienie w przestrzeni poszczególnych elementów, aby nie przeszkadzały sobie wzajemnie, ale pozostawały w harmonii. Do tego przede wszystkim przyczynia się kompozycyjny ład.

PORZĄDKOWANIE

To ciekawe jak często architektura kojarzy się ze sprzątaniem. Np. Budynek jako wytwór architektury nosi w sobie ślady wielu działań porządkujących. Zastosowanie konkretnego stylu estetycznego czy rodzaju kompozycji oznacza ograniczenie się do stosowania określonego, skończonego zbioru elementów oraz określonego, skończonego zbioru zasad ich zestawiania - i jest działaniem wprowadzającym ład, czyli porządkującym. . Wprowadzenie konkretnej zależności pomiędzy wyglądem budynku (formą, typem, znakiem i symbolem, sposobem reprezentacji itd.) a jego zawartością (funkcją, programem, znaczeniem, informacją itd.) oznacza ograniczenie się do określonego, skończonego zbioru decyzji projektowych podtrzymujących tą zależność - i jest działaniem porządkującym. Wprowadzanie porządków, poszukiwanie ładu przestrzennego czy sprzątanie, wiąże się zwykle z usuwaniem śmieci, brudu, brzydoty i chwastów. Jednocześnie brak jest jakiejś wspólnej dla wszystkich definicji „chwasta”, brak listy rzeczy, które zawsze można uznać za śmieci. Brzydkie jest to, co nie jest piękne; chwast to roślina, która wyrosła w nieodpowiednim miejscu; śmieciem jest wszystko to, co nie pasuje do wizji ładu.

Porządek jest użyteczny. Zastosowanie porządkujących metod i strategii projektowych umożliwia projektantowi działanie.

Jest również inny powód, dla którego dążymy do osiągnięcia porządku: „Ład” to tyle co regularność, a więc i przewidywalność warunków, w jakich wypada nam działać i załatwiać swe sprawy życiowe; [...] tym się przestrzeń uporządkowana od chaosu różni, że zajście jednych zdarzeń jest w niej wysoce prawdopodobne, zajście innych znacznie mniej, jeszcze innych - całkiem prawie niemożliwe. [...] Tylko w takiej przestrzeni możemy postępować w sposób „adekwatny" - czyli z nadzieją na to, że osiągniemy skutki, jakich pragniemy. [...] Wyuczone umiejętności, zapamiętane reakcje, które służą nam dobrze w stabilnym, wolnym od zaskoczeń otoczeniu, mogą przywieść nas do zguby, jeśli zdarzenia nagle wymkną się rutynie i zaczną drwić sobie z uzasadnionych przez precedensy oczekiwań.

Z... Bauman, Sen o czystości, [w:] Ponowoczesność jako źródło cierpień, Warszawa 2000, s.15-16.

• Porządkować - jeśli porządkujemy jakieś miejsce, to robimy w nim porządek.

• Porządek - to stan, w którym wszystkie rzeczy mają swoje miejsce, a zdarzenia zachodzą we właściwym czasie, wtedy, kiedy się ich spodziewamy.

PRACE DZIECI

2. HISTORIA

Porządki w przestrzeni wokół siebie - tworzenie ogrodów,

Od początków ogrodu rodzinnego stosowano kompozycję ortogonalną, zaznaczając w ten sposób swoje terytorium, „ziemię oswojoną”. W historii ogrodu przydomowego znajdziemy więc założenia, których kompozycja całkowicie podporządkowana była geometrii (ogrody starożytnego Egiptu, ogrody pompejańskie). Na przestrzeni wieków ten geometryczny porządek przestawał być tak widoczny. Kompozycja ogrodów podzieliła się na geometryczną bliżej budynku mieszkalnego i swobodą - dalej od domu (ogrody średniowiecza - hortus conlusus i łąka kwietna, renesansu - np. Villa Lante w Bagnaia). Kiedy w XVIII i XIX wieku królowały założenia krajobrazowe, ich kompozycja opierała się na zasadach geometrycznego podziału przestrzeni (stosowanie modułu i złotego podziału), ale nie był on widoczny w warstwie materialnej. Można jednak sądzić, że był on percypowany pozaświadomie..

Kompozycja eurytmiczna (symetryczna i rytmiczna) na gruncie teorii architektury i sztuki była synonimem piękna, użyteczności i swojskości(!) i przeciwstawiano ją nieregularności, brzydocie i nieużyteczności (rozumianej też jako dzikość).[xvii] Zasada ta obowiązywała do XVIII wieku, do momentu pojawienia się nowych paradygmatów estetycznych (malowniczości, opartej na poklasycznej nieregularności i swobodzie).

STAROŻYTNA SZTUKA OGRODOWA

Znana od starożytności - najstarsze wiadomości dotyczą ogrodów świątynnych Babilonii (III tysiąclecie p.n.e.), np. święte gaje na tarasach zigguratów i słynne ogrody Nabuchodonozora II. W starożytnym Egipcie centralnym elementem ogrodów królewskich, grobowych i kultowych był zbiornik wodny - kanał lub basen z kolorowymi rybami i lotosem. Były to ogrody typu płaskiego dzielone na kwatery ujęte kanałami, aleje obsadzano sykomorą, palmami daktylowymi, drzewami granatu, wierzbami i tamaryszkiem. Sykomorom i palmom nadawano przymioty boskie.

Ogrody średniowiecznej Europy

Ogrody europejskie okresu średniowiecza zakładano przy klasztorach jako kwadratowe wirydarze obsadzone aromatycznymi ziołami - rutą, bazylią, szałwią, majerankiem. Do ulubionych roślin kwitnących zaliczały się róże, nagietki i lilie, które zapełniały ogrody ozdobne przylegające do budynków (tzw. hortus conclusus), ze studnią lub fontanną pośrodku. Obok budowano ławki z darni i treliaże z pnączami. Poza murami zamkowymi zakładano obszerne łąki kwietne otoczone krzewami lub drzewami. Pojawiły się również labirynty żywopłotów.

W XV w. największe znaczenie miały ogrody burgundzkie ze słynnym parkiem w Hesdin (dzieło Roberta II Artois). Ze sztuki islamu przejęto "ogrody osobliwości" z przycinanymi krzewami. U schyłku średniowiecza pojawiły się parki pejzażowe z grotami. Najokazalszy z nich założył książę René Andegaweński, który wprowadził egzotyczne menażerie strzeżone przez Maurów

RENESANS W SZTUCE OGRODOWEJ

Renesansowy styl ogrodowy ukształtował się we Włoszech w XV i XVI w., były to często strome kompozycje tarasowe z altanami i sadzawkami pomiędzy siecią alejek obsadzonych szpalerami drzew. Dominacja architektury spowodowała wyeliminowanie wielu roślin kwitnących do tzw. "ogródków sekretnych". W ich miejsce sadzono drzewa: cyprysy, sosny, dęby. W donicach znalazły miejsce drzewka laurowe, pomarańczowe, cytrynowe, niekiedy bukszpany.

Najważniejsze kreacje włoskiej sztuki ogrodowej - architektoniczna tarasowa koncepcja ogrodu w Belwederze Watykańskim (z udziałem Bramantego), geometryczne projekty Rafaela do Villa Madama w Rzymie, ponadto Villa Lante w Bagnaia i ogrody Boboli we Florencji.

Polskie ogrody renesansowe miały skromniejszy charakter, rośliny ozdobne tworzyły ramy przestrzenne upraw użytkowych. Układy tarasowe z widokami panoramicznymi stworzono w Mogilanach, Balicach i na Woli Justowskiej (1533-1534), płaski ogród z kwaterami, sadami i winnicą został założony w 1585 w Łobzowie pod Krakowem przez Stefana Batorego.

BAROK

Styl ten jest odpowiedni dla ludzi, którzy lubią porządek, ład i spokój. Ogrody barokowe mają prosty układ, w którym nie ma przypadkowości. Tworzą go głównie krzewy zimozielone, poprzycinane w geometryczne bryły. Po osiągnięciu przez rośliny ostatecznych rozmiarów ogród pozostaje niezmienny, prawie taki sam latem i zimą. Przestrzeń ogrodu organizują bukszpanowe obwódki i żwirowe ścieżki.

Barokowy pałac i park w Wilanowie należy do najcenniejszych zabytków kultury polskiej i polskiego baroku; II wojnę światową przetrwał niemal nienaruszony.

gród barokowy cechuje bogata kolorystyka, najważniejsze i dominujące kolory to: czerwony, żółty (złoty), różowy uzupełniane przez biały, pomarańczowy i niebieski. W ogrodzie Sobieskiego naczelne miejsce zajmowały róża i lilia symbolizujące szczęśliwość, piwonia kwiat królewski symbolizujący bogactwo, zdrowie i radość oraz tulipany, lawenda i rozmaryn które wyrażały wspaniałość, cnoty i dobro. Z rozmarynu i innych kwiatów były skomponowane inicjały króla Jana III.

SZTUKA OGRODOWA w XIX wieku

W XIX w. obok parków prywatnych zaczęto zakładać ogrody i promenady publiczne z wielkimi alejami do jazdy konnej i przejażdżek powozami, ponadto urbaniści projektowali efektowne założenia uzdrowiskowe, a w miastach historycznych wyburzane fortyfikacje zastępowano plantami o schemacie pierścieniowym.

Romantyczny ogród, typ ogrodu charakterystyczny dla kierunku krajobrazowego w europejskiej sztuce ogrodowej 1. połowy XIX w.
Stanowił swoisty wyraz kultu natury, obejmował zazwyczaj duże przestrzenie, gdzie przyroda po części pozostawała w stanie naturalnym, po części zaś była aranżowana tak, by sprawiać wrażenie dzikiej. Miał też eksponować treści historyczno-patriotyczne, czemu służyły pomniki i popiersia portretowe bohaterów narodowych zdobiące aleje, a także specjalne pawilony przeznaczone do prezentacji historycznych pamiątek.
W ogrodach romantycznych często wznoszono sztuczne ruiny, groty oraz budowle wzorowane na starożytnych świątyniach pogańskich bądź będące swobodną "fantazją" na ich temat.

W Polsce za najznakomitsze przykłady ogrodów romantycznych uważa się założony przez księżnę I. Czartoryską ogród w Puławach (1798-1806, oprócz księżnej urządzali go m.in. J. Sarage, J.P. Norblin, W. Jaszczołd) ze słynnymi dziełami P. Aignera: Świątynią Sybilli (1798-1801) i Domkiem Gotyckim (1800-1809) oraz nieco starszą, romantyczno-sentymentalną Arkadię księżnej H. Radziwiłłowej (założona 1778, główny projektant S.B. Zug).

Ogód belwederski w warszawie ze stawem, Oranżerią i Świątyniami Diany i Egipską.

NOWOCZESNOSĆ

W ponowoczesności rośnie chaos: zróżnicowanie, sprzeczność, zagmatwanie, nieostrość, niedookreślenie, zmienność i konflikt.

Nowoczesny ogród to miejsce przyjazne dla domowników i otaczającej przyrody, pełne kwiatów, zapachów i zmysłowych form. Wiodące trendy to naturalność, swoboda i relaks. Wiele współczesnych ogrodów przypomina prywatną łąkę lub leśną polanę przy domu. Dlatego w nasadzeniach spotykamy głownie rośliny o naturalnych formach i kolorach. Nieproporcjonalnie duże kwiaty i bardzo jaskrawe kolory najwyraźniej nie są modne. Prym wiodą rośliny delikatne i zwiewne jak mgiełka. Spośród nich wynurzają się pojedyńcze główki czosnków. Przeważają ciepłe i zmysłowe kolory. W kompozycjach roślinnych szeroko stosowane są brązy, fiolety, czerwienie skontrastowane czasami z niebieskawymi szarościami, bielą i różem.

Ważną rolę odgrywają elementy nowoczesnej architektury wykonane z betonu, stali i kamienia. Widać wiele odwołań do stylistyki postmodernizmu. Choć popularne są rozwiązania, w których wiele jest kątów prostych, projektanci coraz chętniej sięgają także po miękkie, zaokrąglone kształty lub przenikające się łuki.

Niektóre ogrody pozwalają uciec od zabieganej codzienności zapraszając do odbycia podróży w czasie. Na fali nostalgii powracają ogrody rodem z lat 20. XXw., w których stylowa architektura stapia się harmonijnie z bujną i wielobarwną roślinnością. Jakikolwiek by nie był, nasz współczesny ogród powinien być przede wszystkim azylem, miejscem wypoczynku, spotkań z przyjaciółmi i kontemplacji natury.

3. KOMPOZYCJE

Należy spojrzeć na proces komponowania dzieła nie jak na artystyczną umiejętność (mimo że jest nią także) ale jak na proces, w który jest zaangażowana osobowość człowieka, który wpisuje w proces komponowania swój światopogląd. Można powiedzieć ze jest to w pewnym sensie porządek. Spośród występujących w historii porządków komponowana możemy , jako najczęściej występujące wyróżnić:

1. kompozycja geometryczna oparta na określającej harmonię proporcji liczb

2. kompozycję symboliczną opartą na tajemnicy ukrytych związków między rzeczami i ich desygnatami

3. kompozycję romantyczna, odzwierciedlającą związki między osobowością artysty i jego otoczeniem, a opierającą się na tajemniczym związku tego co ogólne z tym co szczególne.

Geometryczna - wywodzi się ze starożytnej Grecji, opierała się na harmonii proporcji --- złoty podział!!

Doskonałe wymiary - złoty podział i próby wyjaśnienia fenomenu liczb Fibonacciego

Zajmiemy się tutaj bardzo tradycyjnym elementem klasycznej matematyki, pochodzącym ze starożytności, a związanym ze złotym podziałem, jako konstrukcją geometryczną, oraz z liczbą, która jest popularnie nazywana złotą proporcją. Okazuje się, że liczby Fibonacciego są blisko związane z tą liczbą, co z kolei stanowiło i nadal jest
wykorzystywane przy wielu okazjach jako uzasadnienie występowania tych liczb w wymiarach żywej i martwej natury.
Od czasów starożytności znane jest pojęcie boskiej proporcji (łac. divina proportio), nazywanej częściej złotym podziałem, złotą proporcją lub złotym stosunkiem. Definiujemy ją w następujący sposób: podział odcinka a na dwie części oraz a-x jest złotym podziałem tego odcinka, jeśli cały odcinek a tak się ma do swej większej części jak większa część ma się do mniejszej części a-x. Zilustrowane to jest na rysunku. Boską proporcją jest stosunek a/x.

Złotą proporcję znajdujemy w wielu wymiarach człowieka.

Wymiary ciała mężczyzny - znajdujemy wśród nich wiele złotych proporcji: dwie części całego ciała oddzielone linią pępka pozostają w "boskiej proporcji", podobnie - wysokość głowy do górnej części tułowia, a także - kolana są na "doskonałej wysokości" względem reszty dolnej części tułowia.

Złota proporcja występuje w relacjach między wymiarami wielu obiektów, tworzonych od czasów starożytności przez człowieka i uważanych za mające doskonałe wymiary i proporcje.

Złotym prostokątem można związać złotą spiralę, której przybliżona konstrukcja jest pokazana na rysunku. Jest to ta spirala, która występuje we wzorze łusek na szyszkach i w rozkładzie pestek na tarczy słonecznika. Można je również znaleść w kształtach muszli i w wielu innych tworach natury. Spirala doskonała ma pewną własność, dzięki której jej matematyczna nazwa brzmi "Spirala równokątna".

Skomponowanie zgodnie z tą zasadą miasto czy fragment krajobrazu były układem geometrycznym, w którym przestrzeń została podzielona zgodnie z proporcjami wynikającej z przyjętej reguły, a linie zamykające wydzielone części układu i podstawowe linie kompozycyjne byłyby wyznaczone zgodnie z regułami geometrii. Komponowanie zgodne z regułami geometrii trwa do dzisiaj. Nowoczesne miasto projektowano z matematyczną regularnością, podstawą kompozycji stała się ponownie kwadratura podziału przestrzeni, mieszkania kumulowały się w bloki, bloki w osiedla - zarówno wsórd zabudowy zwartej, jak i w krajobrazie otwartym.

Symboliczna - to oswojenie świata przez symbol. Rzeczy niewidzialne (buć może nawet nieistniejące) są w procesie takiego komponowania wydobyte z mroku za pomocą rzeczy widzialnych, z którymi są powiązane. Tajemnicę - rzecz niemożliwą do ujęcia możemy oswoić, przyswoić i wyrazić przez symbol - rzecz wręcz konwencjonalną.

Symbolika w sztuce jest zakorzeniona znacznie wcześniej niż porządki antyczne. Przyjmuje się że już wizerunki w grotach Lascaux i Altamiry były komponowane w porządku symbolicznym.

W krajobrazie średniowiecznym, jak w biblijnej „pieśni nad pieśniami” każda rzecz, każdy kwiat, oprócz znaczenia przedmiotowego miało znaczenie symboliczne, krajobraz czytano jak księgę, w której litery zastąpiły kwiaty. Komponowanie jako wiązanie siłami symbolu istniało także w sztuce tak konkretnej, jak sztuka kształtowania krajobrazów i przetrwało do czasów nowożytnych.

W XX wieku nie tylko wiara w Boską opiekę i widok kościelnych wież oswajał krajobraz, ale i groby powstańców, a także miejsca - symbole w miejscach narodzin ludzi - symboli Narodu, jak żelazowa Wola Chopina czy Zułów Piłsudskiego. Symboliczna była także dominująca nad Krakowem, budowa Nowej huty, w której kominy miały wyższość socjalistycznego miasta nad królewskim Krakowem.

Kompozycja symboliczna bardziej rozwinęła się na dalekim Wschodzie , gdzie pierwotne pismo obrazkowe przekształciło się w pismo operujące symbolami. Tam cześć reprezentowana przez symbol zachowuje się tak samo jak całość. Harmonia wypływa ze stanu równowagi przejawiających się sił. Ważny jest osiągnięty stan - natężenie sił, jeżeli układ pozostaje w równowadze, ma znaczenie drugorzędne. Stąd harmonia osiągnięta małymi siłami może być tożsama z tą, która jest wynikiem działań potężnych sił. Dlatego w procesie komponowania możemy równie dobrze operować wartościami realnymi, jak i symbolicznymi.

Idealne formy natury i krajobrazu nie musiały występować bezpośrednio. Mogły ulec przeniesieniu, zmniejszeniu i objawiać się symbolicznie. Zmienność w czasie nie była przeszkodą - przeciwnie, zacierała różnicę między prawdą natury a prawdą dzieła.

Komponowanie oparte na porządkach symbolicznych powraca także we współczesnej matematyce.

Romantyczna - koncepcja romantyczna widziała w przyrodzie porządek boski, możliwy do ujęcia tylko poprzez ludzką wrażliwość. Subiektywne odczytanie świata jest zgodne z ideą romantycznego indywidualizmu „serce i czucie więcej mówi do mnie niż do mędrca szkiełko i oko” . Człowiek pozbawiony wewnętrznego słuchu i także wewnętrznej wizji - nie może osiągnąć stanu doskonałej harmonii ze światem i wszechświatem. Ta harmonia to raczej boski niż ludzi porządek, może być odczytana w sposób intuicyjny ale może być zbudowana według takich wyuczonych i konwencjonalnych reguł, jak porządki geometryczne czy symboliczne.

Komponujemy przez odkrywanie w przyrodzie piękna i zestawienie uznawanych za piękne jej fragmentów w całość. Stąd dzieło architektoniczne było układanką z dzieł wcześniejszych, uznanych za piękne, dlatego że twórcy tworzyli w natchnieniu.

Za najbardziej natchnionych, najbliższych boskiej tajemnicy, uznawano średniowiecznych mistrzów katedr ( nie przypadkiem wyrażano wówczas pogląd, że gotycka katedra to kamienna transkrypcja wnętrza lasu)

Kształtowany krajobraz w naturalny sposób zmierzał do naśladowania form ukształtowanych wprost przez Boga i spotykanych w naturze i według romantycznej koncepcji, zestawianych w całość komponowania krajobrazu. Posługiwano się nowym kryterium piękna - malowniczością . Malowniczość rozumiano jako ujęcie z natury pięknego widoku i przeniesienie go w całości w inne otoczenie, przy czym sztuką stawało się zacieranie krawędzi między widokiem a jego otoczeniem. Komponowani traktowane było jako proces dynamiczny, zachodzący w zmienności przechodzenia dnia w noc, lata w jesień i zimę. Ta zmienność wzbogaca nasze doznania.

W romantyzmie ta zmienność była podstawą komponowania - wschody i zachody słońca, burze i zamiecie w przyrodzie - w świecie ludzi rewolucje , nagła śmierć.

4. KALAMBURY

Warunkiem zaistnienia kompozycyjnego porządku jest możliwość jego odczytania przez widza. To do projektantów należy decyzja, jaki układ przestrzenny należy wybrać. Muszą zastanowić się co chcą „opowiedzieć”, podkreślić za pomocą kompozycji, które elementy są dla niej ważne, a które będą stanowić tylko tło. Jeśli kiedyś bawiliście się w kalambury, to wiecie że kto pokazuje hasło posługuje się wcześniej ustalonymi znakami, np. pokazując cyfry za pomocą liczby palców.

Należy pamiętać, że nie jesteśmy w stanie jednocześnie odbierać więcej niż kilku rzucających się w oczy, równoważnych a zarazem nieuporządkowanych elementów. Większa liczba umyka uwadze, powodując wrażenie bałaganu, który rzadko przemawia do naszych upodobań estetycznych.

Czytelny, różnokolorowy wzór to dobry sposób na uporządkowanie dużej płaszczyzny obsadzonej kwitnącymi roślinami.

Nieparzysta liczba (3,5,7) odbierana jest już jako układ związanych ze sobą elementów, co wywołuje poczucie harmonijnej całości. Dobrze jest, jeśli elementy te mają charakterystyczny, rzucający się w oczy pokrój(kule, stożki ,kolumny).

Często stajemy wobec problemu zestawienia elementów o rozmaitych kształtach i wysokościach. Czytelny zamysł projektowy takiej „gęstwiny” jest możliwy tylko dzięki wykorzystaniu elementów (np.. roślin) o kontrastujących formach i barwach, a przede wszystkim rozróżniających się wysokością. Formy podobne, skupione razem, zwłaszcza te jednobarwne zawsze będą sprawiać wrażenie bezładnej, pozbawionej wyrazu masy.

5. PRZESTRZEŃ EGZYSTENCJALNA

Człowiek potrzebuje psychicznego oparcia w każdym miejscu, w którym się znajduje. Potrzebuje „oswojonej”, przyjaznej przestrzeni, którą mógłby odróżnić do nieprzyjaznego, „nieoswojonego” krajobrazu naturalnego.

Jeśli więc człowiek ma jakieś miejsce na ziemi, to jest nim przede wszystkim jego przestrzeń egzystencjalna (np. dom i ogród) Mając wokół siebie świat, który rządzi się rytmicznymi regułami, używa tych reguł do porządkowania świata wokół siebie za pomocą zapamiętywanych obrazów. Te zapamiętywane obrazy służą potem urządzaniu własnej przestrzeni, krajobrazu ludzkiego. Jeśli chodzi o odnowę krajobrazu miejskiego to nie tylko zamiar osiągnięcia odpowiedniego poziomu malowniczości scenerii i wyprostowania chodników, ale również stworzenia takiej przestrzeni, w której mieszkańcy miasta będą czuc się „na miejscu”, nie będą plama na idealnym obrazie, którą należy wywabić.

Chociażby po drugiej stronie umownej linii, która do niedawna była naszą zachodnią granicą można odwiedzić wiele miasteczek, które zostały poddane renowacji. Odnowiony małomiasteczkowy krajobraz przypomina w nich idealną sceniczną dekorację, w której wszystko znajduje się ma odpowiednim dla siebie miejscu. Jedynym zakłóceniem malowniczego obrazu są porzucone paczki po polskich papierosach ….

• PODSUMOWANIE

Musimy pamiętać, że my jako przyszli gospodarze przestrzenią jeśli będziemy chcieli uporządkować przestrzeń wokół siebie, jeżeli będziemy chcemy coś usunąć czy dodać - musimy znać odpowiedź na pytanie: dlaczego warto to zrobić?

Przestrzeń czy krajobraz jest naszym lustrem. Jeżeli np. w społeczeństwie panuje chaos i bieda, wszystko to widać w przestrzeni. Wkładając rzetelną pracę w poprawienie wyglądu przestrzeni, poprawiamy "jakość" nas samych.

1

---