Teoria organizacji i zarządzania, wykład 4.05.2011
METAFORY ORGANIZACJI
To takie narzędzie, które wykorzystujemy w sytuacjach gdy mamy trudności z opisaniem przedmiotu naszego zainteresowania, a ten przedmiot jest wystarczająco podobny do czegoś, co lepiej znamy.
Organizacja maszyna
Organizacja organizm
Organizacja gra (społeczna)
Organizacja maszyna - założenia
Organizacja jest instrumentem osiągania z góry zadanego, precyzyjnie sformułowanego celu. np. samochód służy do poruszania się - wiemy o tym, bo po to został skonstruowany.
Uczestnicy organizacji to jedynie powolne narzędzia osiągnięcia celu “tryby w maszynie”.
Przełożony ma jednostronne prawo do wydawania poleceń podwładnym i egzekwowania ich posłuszeństwa. Jest pewien automatyzm, który jest reakcją na działanie kierowcy.
Kluczowe uprawnienia decyzyjne są zlokalizowane na najwyższym szczeblu hierarchii organizacyjnej.
Organizacja maszyna - skutki:
Suma sprawnych i niezawodnych elementów organizacji będzie tworzyła sprawną całość.
Należy ograniczyć możliwość popełniania błędu przez najbardziej niepewny element jakim jest człowiek.
Należy eliminować niezależne elementy organizacji oraz nieformalne połączenia między nimi.
Zarządzanie organizacją powinno uniemożliwić jej błędne funkcjonowanie, czyli minimalizować “tarcia” przez planowanie, rozkazywanie, koordynacje i kontrolę.
Organizacja maszyna - źródła sprawności organizacji:
Stabilność otoczenia. (niemożliwe do spełnienia, organizacje funkcjonują w warunkach nieprzewidywalności)
Lojalna i zdyscyplinowana kadra.
Duże rozmiary i prosta technologia.
Organizacja maszyna - dylematy:
Zasada “3s” - standaryzacja, specjalizacja, synchronizacja - reguła “one best way”. jeden najlepszy sposób wykonywania pracy.
Ścisła hierarchia organizacyjna - ścieżka służbowa, jedność kierowania i jedność rozkazodawstwa. Struktury macierzowe jako pierwsze przełamują zasadę jedności rozkazodawstwa.
Wewnętrzne pochodzenie celów organizacyjnych - brak odniesienia do otoczenia.
Brak miejsca na konflikt. Konflikt to awaria.
Organizacja organizm - założenia:
Organizacja jest złożoną całością (systemem) pozostającą w stałych relacjach z otoczeniem - “środowiskiem naturalnym”.
Nadrzędnym celem organizacji jest jej przetrwanie i rozwój. Najwięcej firm upada w pierwszym roku i po 10.
Naturalnym i pożądanym stanem organizacji jest stan wewnętrznej równowagi.
Zmiany w organizacji są albo wynikiem adaptacji do zmienionych wymagań otoczenia, albo naturalnym efektem cyklu życia organizacji.
Organizacja organizm - skutki:
Podstawę opracowania strategii działania organizacji stanowi ocena otoczenia i posiadanych zasobów uwzględniając w tym warunki silnej konkurencji.
Wyodrębniają się obszary funkcjonalne organizacji - (organy).
Postulat elastyczności struktur organizacyjnych.
W zarządzaniu organizacją zwrócono uwagę na etapy cyklu życia organizacji.
Organizacja organizm - źródła sprawności organizacji:
Efektywny wielowymiarowy przepływ informacji.
Ciągłe dostosowywanie się do otoczenia.
Zrównoważony rozwój.
Organizacja organizm - dylematy:
Śmierć - naturalna w przyrodzie - nie jest naturalna w biznesie.
Skupienie na doskonaleniu funkcji - myślenie funkcjonalne ver. procesowe.
Konflikt to choroba, którą należy zwalczyć.
Organizacja gra - założenia:
Organizacja jest sztuczną konstrukcją społeczną, którą tworzą autonomiczni gracze.
Każdy z graczy ma swoje własne zróżnicowane cele.
Zasadniczym czynnikiem interpretacji działania organizacji są reguły gry, w ramach których gracze wykorzystują swoje zasoby i tworzą strategie działania.
Konflikt i zmiana traktowane są jako siły motoryczne rozwoju organizacji.
Organizacja gra - skutki:
Organizacje są tak długo atrakcyjne dla graczy jak długo mogą oni realizować swoje własne cele.
Cel organizacji jest wystarczająco wspólnym celem poszczególnych jej członków.
Narzędziami osiągania celów organizacyjnych są: koalicje i negocjacje.
Gra toczy się o zasoby. Władza, pieniądze, informacja, pozycja, wpływy, czas itp.
Organizacja gra - źródła sprawności organizacji:
Jasność i akceptowalność reguł - gra wstępna “o reguły”.
Dostępność zasobów - gra zasadnicza “o zasoby”.
Akceptacja ryzyka.
Organizacja gra - dylematy:
Nadmierne akcentowanie pozytywnej roli konfliktu.
Bezwzględność reguł i konsekwencji.
Trudności w zarządzaniu - ciągła płynność i gra sił.