Kartkówka
Zimna wojna- problem niemiecki
Imperium sowieckie
Dekolonizacja
Wymień dwa supermocarstwa po II wojnie światowej : USA i ZSRR
Następcą Józefa Stalina na stanowisku I sekretarza KC KPZR był: ( tajny referat, kryzys kubański)
a. Nikita Chruszczow b. Leonid Breżniew c. Michaił Gorbaczow d. Borys Jelcyn
Rok Afryki ( niepodległość 17 byłych kolonii) to rok: 1960
Do przywódcy dopisz kraj:
Teodor Żivkow- ..........................................................
Gustaw Husak- ............................................................
Erich Honecker- ...........................................................
Nicolae Ceausescu- .......................................................
Janos Kadar- ..................................................................
Josip Broz Tito- .............................................................
Enwer Hodża- ................................................................
Skróty:
NRD- .......................................................................................................................................
RFN- .......................................................................................................................................
RWPG-.....................................................................................................................................
NATO-.....................................................................................................................................
CIA-.........................................................................................................................................
JFK-........................................................................................................................................
ZSRR-.....................................................................................................................................
KGB-......................................................................................................................................
ChRL-.....................................................................................................................................
CDU- .....................................................................................................................................
CSU-.......................................................................................................................................
SPD-.......................................................................................................................................
Do określeń dopisz państwa:
II kryzys karaibski- Kuba
brudna wojna- Wietnam
II wojna indochińska- Wietnam
aksamitna rewolucja- Czechosłowacja
powstanie antykomunistyczne 1956- Węgry
rewolucja czerwonych goździków- Portugalia
apartheid- RPA
praska wiosna - Czechosłowacja
ruch Chiapas- Meksyk
Åšwietlisty Szlak i Tupac Amaru- Peru
sandiniści i contras- Nikaragua
secesja Katangi- Kongo
secesja Biafry- Nigeria
walki plemion Tutsi i Hutu- Rwanda
Doktryna powstrzymywania komunizmu ( pomoc militarna i gospodarcza krajom walczącym z wpływami komunizmu) to doktryna:
a. Breżniewa b. Hallsteina c. Trumana d. Maccarty`ego e. Marshalla
Pomoc gospodarcza krajom Zachodniej Europy i Azji to plan:
a. Churchilla b. Marshalla c. Maccarth`ego d. Kennedy`ego e. Trumana
Do imienia i nazwiska dopisz kraj:
Mahatma Ghandi- Indie Kim Ir Sen- Korea Północna Mao Zedong- Chiny ( ChRL)
Jawaharlal Nehru- Indie Ho Szi Min- Wietnam Czang kaj szek- Kuomintang ( Chiny)/ Tajwan
Nelson Mandela- RPA Juan Peron- Argentyna Fidel Castro- Kuba Pol Pot- Kambodża
Augusto Pinochet- Chile Daniel Ortega- Nikaragua Martin Luther King- USA
Muammar Kaddafi- Libia Kongo- Mobutu Sese Seko Antonio de Oliveira Salazar- Portugalia
Ernesto Che Guevara- Kuba Manuel Noriega- Panama Konrad Adenauer- RFN Imre Nagy- Węgry
Termin „żelazna kurtyna” wypowiedziaÅ‚/a:
a. Margaret Thatcher b. Winston Churchill c. JFK d. Harry Truman
Popularne okreÅ›lenie to “polowanie na czarownice”, represje wobec Å›rodowisk lewicowych w USA:
a. doktryna Trumana b. plan Marshalla c. Maccartyzm d. doktryna Breżniewa
12. Jedyny dyktator krajów tzw. demoludów, który został rozstrzelany przez sąd wojskowy roku 1989
a. Gustaw Husak b. Erich Honecker c. Nicolae Ceausescu d. Josip Broz- Tito
Wymień 4 kraje satelickie ZSRR ( demoludy) po II wojnie światowej:
PRL, Czechosłowacja, Bułgaria, Rumunia, Węgry, NRD, częściowo Jugosławia, Albania
Tajne służby krajów:
MI6- Wielka Brytania CIA- USA KGB- ZSRR Stasi- NRD Securitate- Rumunia
Do wydarzenia dopisz rok:
I kryzys berliński 1948-1949 II kryzys berliński 1961 powstanie węgierskie- 1956
I kryzys karaibski- 1961 II kryzys karaibski- 1962 upadek muru berlińskiego- 1989
zjednoczenie Niemiec 1990 powstanie RFN i NRD- 1949 doktryna Trumana- 1947
plan Marshalla- 1947 powstanie NATO- 4 IV 1949 powstanie RWPG- 1949
Układ Warszawski- 14 V 1955 żelazna kurtyna- 5 III 1946 jesień ludów ( narodów)- 1989
śmierć Stalina - 5 III 1953 praska wiosna- 1968 aksamitna rewolucja- 1989
powstanie ChRL- 1949 wojna w Korei- 1950-53 niepodległość Indii- 1947
rok Afryki- 1960 I wojna indochińska 1945-54 II wojna indochińska 1965-73
rewolucja kubańska 1956-59 rewolucja czerwonych goździków - 1974
Podziały świata powojennego:
Żelazna kurtyna - Europa Środkowo- Wschodnia - kraje satelickie ZSRR i Europa Zachodnia
Mur berliński - Berlin Wschodni i Zachodni
17 równoleżnik - Wietnam Północny i Wietnam Południowy
38 równoleżnik - Korea Północna i Południowa ( do dzisiaj)
Pierwszy Åšwiat- kraje kapitalistyczne
Drugi Åšwiat- kraje demokracji ludowej
Trzeci świat- kraje postkolonialne; byłe kolonie, głównie Afryka
Wyjaśnij pojęcia:
Zimna wojna
Żelazna kurtyna
Kraje demokracji ludowej
Brudna wojna
GorÄ…ca wojna
praska wiosna
DojÅ›cie komunistów do wÅ‚adzy w CzechosÅ‚owacji w 1948 roku rozpoczęło w tym kraju czas terroru i bezwzglÄ™dnego zwalczania opozycji. TysiÄ…ce ludzi znalazÅ‚o siÄ™ w wiÄ™zieniach. Wielu zamÄ™czono podczas Å›ledztwa lub zgÅ‚adzono w egzekucjach. DziesiÄ…tki tysiÄ™cy osób z różnych Å›rodowisk spoÅ‚ecznych zamkniÄ™to w obozach pracy. Wrogów doszukiwano siÄ™ także wÅ›ród czÅ‚onków partii komunistycznej. Ponad 60 tys. z nich uwiÄ™ziono. Wytoczono procesy kilkunastu czoÅ‚owym przywódcom partyjnym i paÅ„stwowym. DziesiÄ™ciu z nich, oskarżonych o współpracÄ™ z „imperialistami” lub wysÅ‚ugiwanie siÄ™ Josipowi Ticie, skazano na karÄ™ Å›mierci. WÅ›ród ofiar znalazÅ‚ siÄ™ także Rudolf Slansky, wicepremier i byÅ‚y sekretarz generalny KC KPCz.
Â
Politykę pierwszego przywódcy czechosłowackich komunistów, Klemensa Gottwalda, kontynuował po jego śmierci w 1953 r. Antonin Nowotny. Choć współodpowiedzialny za zbrodnie okresu stalinizmu, zdołał on utrzymać się przy władzy skutecznie tłumiąc wszelkie tendencje reformatorskie, jakie nastąpiły po śmierci Stalina.
Â
Upadek Nowotnego nastąpił w momencie, gdy rosnące niezadowolenie zaczęło ogarniać także najbliższych współpracowników. Ofensywę przeciwko Nowotnemu rozpoczął przywódca słowackich komunistów Aleksander Dubczek, doprowadzając do ostrego kryzysu w KC KPCz i w rezultacie do ustąpienia 5 stycznia 1968 r. Nowotnego z funkcji sekretarza partii. Jego odejście rozpoczęło żywiołowy proces tak długo wstrzymywanych reform. Na ich ostateczny kształt większy wpływ miała presja społeczna niż inicjatywy, raczej ostrożnego w swych poczynaniach nowego szefa partii, Dubczeka. Powstawały nowe organizacje, zakładane przez obywateli, a nie przez władze państwowe. W marcu 1968 roku zaczął działać Klub Zaangażowanych Bezpartyjnych, a 1 kwietnia Klub 231, zrzeszający byłych więźniów politycznych. W dniu 5 kwietnia KC KPCz przyjął program działania, którego założeniem było rozpoczęcie budowy nowego wzoru społeczeństwa socjalistycznego, o charakterze gruntownie demokratycznym i odpowiadającym warunkom życia w Czechosłowacji.
Â
Dokument ten, na swój sposób radykalny, przewidujÄ…cy wiele zasadniczych zmian, byÅ‚ tak skonstruowany, że w istocie wzmacniaÅ‚ pozycjÄ™ partii. PrzewidywaÅ‚ jednak pewne gwarancje wolnoÅ›ci sÅ‚owa, wolnoÅ›ci zrzeszania siÄ™, gwarancji praw jednostki, peÅ‚nÄ… rehabilitacjÄ™ wszystkich ofiar terroru, konstytucyjne zagwarantowanie równoÅ›ci SÅ‚owacji i swobody religijne. „Program dziaÅ‚ania” bardzo szybko zresztÄ… okazaÅ‚ siÄ™ niewystarczajÄ…cy. Postulowano, także na zebraniach partyjnych różnych szczebli, wprowadzenie systemu wielopartyjnego, caÅ‚kowicie wolne wybory, zniesienie cenzury, itp. Na kierownictwie partyjnym zdoÅ‚ano wymusić decyzje o zwoÅ‚aniu nadzwyczajnego kongresu partii we wrzeÅ›niu 1968. W czerwcu wprowadzono pierwsze reformy, miÄ™dzy innymi ustawÄ™ o rehabilitacji ofiar przeÅ›ladowaÅ„ oraz nowe prawo prasowe znoszÄ…ce cenzurÄ™.
Â
W dniu 27 czerwca 1968 r. w czterech czechosÅ‚owackich pismach ukazaÅ‚ siÄ™ apel „Dwa tysiÄ…ce słów do robotników, rolników, urzÄ™dników, naukowców, artystów i wszystkich”. Jego autorzy stwierdzili, że CzechosÅ‚owacja jest w trakcie odradzania siÄ™ demokracji i podkreÅ›lili potrzebÄ™ wywierania staÅ‚ego, mocnego nacisku na rzecz dalszych reform, rzÄ…dowi swojemu, pisano w apelu, możemy okazać, że gdy zajdzie potrzeba, stać przy nim bÄ™dziemy z broniÄ…, jeżeli wykonywać bÄ™dzie to, na co damy mu mandat.
Tak zwane bratnie partie komunistyczne z partiÄ… radzieckÄ… na czele z ogromnym niepokojem reagowaÅ‚y na wieÅ›ci pÅ‚ynÄ…ce z Pragi. Z przerażeniem czytano tekst apelu „Dwa tysiÄ…ce słów”. W poÅ‚owie lipca 1968 r. odbyÅ‚o siÄ™ w Warszawie spotkanie przywódców 5 paÅ„stw - czÅ‚onków UkÅ‚adu Warszawskiego. Stwierdzono tam, że socjalizm w CzechosÅ‚owacji jest zagrożony i zarzucono Dubczekowi dopuszczenie do gÅ‚osu poglÄ…dów kontrrewolucyjnych. W liÅ›cie do KC Komunistycznej Partii CzechosÅ‚owacji domagano siÄ™ zdecydowanej i Å›miaÅ‚ej ofensywy przeciwko siÅ‚om prawicowym i antysocjalistycznym, mobilizacji wszystkich Å›rodków obrony stworzonych przez paÅ„stwo socjalistyczne. Rozpoczęła siÄ™ caÅ‚a seria coraz bardziej histerycznych w tonie nacisków na wÅ‚adze CzechosÅ‚owacji, które nie bardzo już widziaÅ‚y możliwość wycofania siÄ™ z zapoczÄ…tkowanych reform.
Â
W dniu 20 sierpnia 1968 r., okoÅ‚o godziny 23, wojska piÄ™ciu paÅ„stw UkÅ‚adu Warszawskiego wkroczyÅ‚y do CzechosÅ‚owacji. Rumunia odmówiÅ‚a swego udziaÅ‚u w tej akcji, wielkÄ… natomiast gorliwość wykazaÅ‚y wÅ‚adze PRL. BezpoÅ›redni udziaÅ‚ w interwencji wzięły jednostki ÅšlÄ…skiego OkrÄ™gu Wojskowego pod dowództwem generaÅ‚a Floriana Siwickiego i z osobistym udziaÅ‚em nowo mianowanego ministra obrony narodowej, generaÅ‚a Wojciecha Jaruzelskiego. Wkroczenie obcych wojsk argumentowano rzekomÄ… proÅ›bÄ… dziaÅ‚aczy partyjnych i paÅ„stwowych CzechosÅ‚owackiej Republiki Socjalistycznej. W „Trybunie Ludu” ukazaÅ‚ siÄ™ artykuÅ‚ gen. Czapli, że żoÅ‚nierze polscy maszerujÄ…cy u boku armii radzieckiej uratowali Czechów i SÅ‚owaków przed rewizjonizmem, syjonizmem, armiÄ… USA i BundeswehrÄ….
Â
Tymczasem czechosÅ‚owackich dziaÅ‚aczy paÅ„stwowych i partyjnych uprowadzono do Moskwy, gdzie starano siÄ™ nakÅ‚onić ich do zaakceptowania inwazji. Pod naciskiem zgodzili siÄ™ oni na zwoÅ‚anie w najbliższych dniach posiedzenia KC i usuniÄ™cia ze stanowisk osób nie dajÄ…cych rÄ™kojmi umacniania kierowniczej roli klasy robotniczej i partii komunistycznej. Dubczek miaÅ‚ pozostać jeszcze przy wÅ‚adzy, gdyż, jak sÄ…dzono w Moskwie, jego popularność mogÅ‚a dopomóc w tak zwanej „normalizacji”. Przypuszczenia te okazaÅ‚y siÄ™ bÅ‚Ä™dne.
Â
NarastaÅ‚o powszechne oburzenie, tak z powodu agresji, jak i ustÄ™pliwoÅ›ci wÅ‚adz. Agonia „praskiej wiosny” trwaÅ‚a jeszcze wiele miesiÄ™cy. DochodziÅ‚o do nieustannych demonstracji i strajków. Dramatycznym protestem przeciwko okupacji i zaniechaniu reform byÅ‚a samobójcza Å›mierć przez popalenie 18 - letniego studenta historii Uniwersytetu Karola w Pradze, Jana Palacha. Åšmierć ta wstrzÄ…snęła spoÅ‚eczeÅ„stwem i poderwaÅ‚a je do nowych protestów, których kulminacyjnym punktem staÅ‚a siÄ™ demonstracja radoÅ›ci po zwyciÄ™skim dla CzechosÅ‚owacji meczu hokejowym z ZSRR o mistrzostwo Å›wiata w Sztokholmie. Ta eksplozja antysowieckich nastrojów spowodowaÅ‚a nowe ultimatum Moskwy.
Â
W poÅ‚owie kwietnia 1969 r. Dubczek zrezygnowaÅ‚ ze stanowiska I sekretarza. Na czele partii stanÄ…Å‚ caÅ‚kowicie posÅ‚uszny dyktatom z Kremla Gustaw Husak. „Normalizacja”, ku zadowoleniu Breżniewa, zaczęła wreszcie przebiegać zgodnie z planem i w pożądanym przez MoskwÄ™ kierunku. ZmÄ™czone spoÅ‚eczeÅ„stwo nie byÅ‚o już zdolne do obrony swych zdobyczy.