Praca-płaca;Przedsiębiorczość-płaca lub zysk;Kapitał-procent;ziemia-renta

Rzadkość-sytuacja,w której dostępne zasoby czynników produkcji są niewystarczające do zaspokojenia potrzeb społeczeństwa;koszt alternatywny - utrata możliwości

realizacji odrzuconej, najlepszej alternatywydobra wolne- mają koszt alternatywny równy 0;zwiększenie ilości nie = zmniejszenia ilości innych dóbr

konsument otrzymuje dobra wolne za darmo;Mikroekonomia zajmuje się sposobem rozwiązywania problemu

rzadkości przez poszczególne podmioty gospodarujące.;Zadaniem mikroekonomii jest wyjaśnienie jak i dlaczego dany podmiot funkcjonuje w określonych warunkach.;Krzywa możliwości produkcyjnych-graficzne przedstawienie różnych kombinacji dóbr, które mogą być wytworzone przy pełnym

efektywnym wykorzystaniu wszystkich dostępnych zasobów. przedstawia

możliwe kombinacje dóbr A i B, jakie gospodarka może wytworzyć przy pełnym i efektywnym wykorzystaniu zasobów.Krańcowa stopa transformacji dobra B w dobro A informuje, o ile należy zmniejszyć produkcję dobra B, aby móc zwiększyć produkcję dobra A o jednostkę.

rynek - proces, w którym kupujący i sprzedający określają przedmiot obrotu i warunki tego obrotu, a zatem decydują o cenach i ilościach towaru będącego przedmiotem transakcji kupna-sprzedaży oraz ewentualnie o innych warunkach, takich jak termin dostawy, sposób i termin płatności, rodzaj opakowania

gospodarka rynkowa (ang. market economy) - gospodarka, w której decydujący wpływ na alokację zasobów mają bezpośrednie decyzje nabywców (konsumentów i przedsiębiorców), a nie decyzje podejmowane ponad nimi, przez organy administracyjne;ceteris paribus - łac. przy innych warunkach stałych popyt potencjalny - potrzeby, życzenia, marzenia;popyt efektywny - zgłaszane zapotrzebowanie poparte możliwościami nabywczymi ;popyt rynkowy - suma zgłaszanego popytu indywidualnego, a zatem popyt rynkowy uzależniony jest również od liczby nabywców

czynniki cenowe - ruch po krzywej

czynniki pozacenowe - ruch krzywej

Determinanty popytu

ceny danego dobra;cena innych dóbr;

dochodów nabywcy; oczekiwań co do kształtowania się przyszłych cen i dochodów;gustów i upodobań;warunków naturalnych.

prawo popytu - wielkość popytu zmienia się w przeciwnym kierunku niż zmiany ceny przy założeniu ceteris Paribas;wielkość podaży-ilość towaru oferowanego przez producenta w określonym czasie przy danej cenie towaru;prawo podaży - wraz ze wzrostem ceny wielkość podaży rośnie

Determinanty podaży:cena danego towaru;ceny innych towarów, stanowiących alternatywę produkcyjną i ich zmiany

koszty dostaw danego dobra i ich zmiany (koszty produkcji, transportu, handlowe, podatki i dotacje);zmiany w kosztach dostaw produktów alternatywnych

warunki naturalne, zdarzenia losowe

cele firmy

cena maksymalna -wprowadzana bywa najczęściej drogą tzw. zamrożenia ceny, czyli zakazu podnoszenia jej poziomu, mimo, iż kształtuje się ona poniżej ceny równowagi; wprowadzona z myślą o ochronie konsumenta (np. leki, energia)

cena minimalna - oznacza ustalenie dolnej granicy cenowej powyżej ceny równowagi; chroni producentów

elastyczność - względna zmiana zmiennej zależnej pod wpływem zmiany zmiennej niezależnej

elastyczność cenowa popytu- siła reakcji wielkości popytu na zmianę cen

miarą E_dp- współczynnik elastyczności cenowej popytu

E_dp =
E_dp =

Elastyczność cenowa popytu zależy od:

-liczby dostępnych substytutów dobra bądź usługi będącej przedmiotem badanego popytu; im większa liczba substytutów, tym elastyczność cenowa popytu większa, substytuty dają możliwość wyboru i ewentualnie - łatwiejszej rezygnacji z dotychczasowego przedmiotu zakupów, stwarzają szanse wzrostu zakupów dobra, gdy jego substytuty drożeją

czasu, jakim dysponuje nabywca podejmujący decyzję zakupu, im dłuższy czas, tym wyższa elastyczność popytu - większa bowiem szansa na znalezienie substytutu

-udziału danego dobra w całkowitych wydatkach nabywcy, im ten udział jest większy, tym popyt jest bardziej elastyczny

-skuteczności akcji promocyjnych, skuteczna reklama prowadzi do obniżenia elastyczności cenowej popytu.

Dobra luksusowe

% wzrost wielkości popytu jest wyższy niż % wzrost dochodu - wskaźnik elastyczności dochodowej popytu E_di > 1.

Dobra podstawowe

Dalszy wzrost dochodu powoduje wprawdzie dalszy wzrost popytu na dobro X, ale jest to już wzrost wolniejszy w stosunku do wzrostu dochodu (Edi < 1).

Dobro normalne - elastyczność dochodowa popytu na nie jest dodatnia.

amortyzacja - stopniowo, w miarę zużywania się środków trwałych, wliczane w koszty odpisy z ich wartości początkowej, równoważące ich umorzenie, mające za zadanie stworzenie funduszu umożliwiającego odtworzenie zużywającego się majątku

zysk normalny - osiągany, gdy przychody przedsiębiorcy zrównują się z całkowitymi kosztami ekonomicznymi

koszty stałe - fixed costs - w krótkim okresie czasu są to koszty niezależne od skali produkcji, nie podlegają zmianie, wraz ze zmianą wielkości produkcji

koszty zmienne - variable costs - wynikają z zaangażowania w procesie produkcji zmiennych czynników wytwórczych

koszty przeciętne dzielą się na:

• przeciętne koszty całkowite (ATC - average total costs)

• przeciętne koszty zmienne (AVC - average variable costs)

• przeciętne koszty stałe (AFC - average fixed costs)

przeciętne koszty całkowite (ATC - average total costs) to iloraz kosztów całkowitych i wielkości produkcji

przeciętne koszty zmienne (AVC - average variable costs) to iloraz kosztów zmiennych i wielkości produkcji

przeciętne koszty stałe (AFC - average fixed costs) to iloraz kosztów stałych i wielkości produkcji

koszt krańcowy - jest równy zmianie kosztu całkowitego spowodowanej zmianą wielkości produkcji o jednostkę

Determinanty konkurencji monopolistycznej

-dość duża liczba stosunkowo niewielkich firm posiadających mało widoczny udział w rynku, umożliwiający jednak oddziaływanie na cenę produktu; firma działająca na tym rynku należy do dawców ceny nie uwzględniających w podejmowaniu decyzji reakcji swoich konkurentów; jej zachowanie nie określa też kształtu krzywej popytu na wyroby innych firm w krótkim okresie

-istnieje swoboda wejścia na rynek, szczególnie w długim okresie czasu

-producenci wytwarzają dobra i usługi zaspokajające te same potrzeby, ale różniące się od siebie np. jakością, wyglądem, stopniem promocji, opakowaniem itp. (przykład w skali lokalnej mogą stanowić restauracje lub salony kosmetyczne, a w skali krajowej fabryki mebli lub odzieży); zachodzi więc konieczność stosowania konkurencji niecenowej (np. reklama) w celu przyciągnięcia klienta

-firma może podnieść cenę nie obawiając się utraty wszystkich nabywających jej wyrób, ponieważ niektórzy konsumenci są do niego przywiązani; oznacza to, że krzywa popytu jest opadająca i nachylona do osi odciętych

Determinanty oligopolu

-branżę opanowało od kilku do kilkunastu producentów, którzy podejmując decyzję o wielkości produkcji i poziomie ceny liczą się z reakcją konkurentów - współzależność decyzji

-istnieją bariery wejścia na rynek; mają one podobny charakter jak w monopolu, chociaż różnią się skutecznością, niekiedy są łatwe do pokonania (np. nowo powstający przemysł), a czasem podjęcie działalności jest prawie niemożliwe (np. olbrzymie wydatki na reklamę)

-sprzedawany produkt może być albo jednorodny (np. stal, aluminium), albo zróżnicowany (np. samochody, komputery)

-ze względu na niepewność zachowania rywala na rynku i konieczność uwzględniania jego kontrakcji firma zakłada, że popyt na wyrób firmy jest elastyczny, choć często domniemany; stopień oligopolistycznej niepewności może różnić się w zależności od rynku; jeśli firma ma na rynku rozeznanie co do reakcji partnerów na jej decyzje produkcyjno-cenowe, to jest w stanie wyznaczyć krzywą popytu na swój produkt; możliwe działania odwetowe

Konkurencja doskonała dotyczy rynku, na którym:

-znajduje się wielka liczba producentów i konsumentów, toteż żadna firma nie posiada dostatecznej siły ekonomicznej, by wpływać na poziom ceny swojego produktu, jest więc biorcą ceny; nie konkuruje ceną, lecz kosztami

-istnieje pełna swoboda wejścia na rynek, szczególnie w długim okresie czasu; wejście i opuszczenie rynku nie jest chronione żadnymi barierami; warunek ten wymaga pełnej mobilności zasobów w gospodarce i braku ingerencji rządu w kształtowanie się ceny

-sprzedawany towar jest homogeniczny (jednorodny) i posiada liczne substytuty, toteż brak istotnych różnic w cechach wyrobów różnych producentów eliminuje także potrzebę konkurencji niecenowej, np. za pomocą reklamy

-konsekwencją powyższych zjawisk oraz założenia o pełnej informacji rynkowej jest doskonale elastyczny popyt na dobra i usługi wytwarzane przez poszczególnych producentów.

1

2

---