Metodologia badań - nauka o zasadach i sposobach postępowania badawczego zalecanych i stosowanych w różnych dziedzinach i dyscyplinach naukowych.	Metoda - zespół teoretycznych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących całość postępowania badacza, zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego (A. Kamiński 1974)
Dyscyplina naukowa (Kamiński 1961) - wytwór działalności badawczej w zakresie jednoznacznie określonego przedmiotu badań - obejmuje system należycie uzasadnionych twierdzeń i hipotez zawierających wiedzę (możliwie adekwatną w danej fazie poznania naukowego i praktyki społecznej) - obejmuje wiedzę o zjawiskach i prawidłowościach danej dziedziny rzeczywistości, o sposobach jej badania i praktycznego przekształcenia przez człowieka	Reguła intersubiektywnej sprawdzalności zawiera dwie normy szczegółowe: - intersubiektywna kontrolowalność - w badaniach należy stosować procedury, żeby ktoś inny mógł przeprowadzić badania i sprawdzić ich wyniki (procedury muszą być szczegółowo opisane) - intersubiektywna komunikowalność- korzystanie z procedur badawczych przyjętych w nauce i opisywanie postępowania językiem przyjętym w nauce
Wyodrębnienie dyscypliny naukowej wymaga - określonego przedmiotu badań - zasobu wiedzy naukowej o zjawiskach i prawidłowościach danej dziedziny - znajomości sposobów badania (metod badań) określonego przedmiotu badań	Pielęgniarstwo jest dyscypliną opartą na praktyce. Teoria pielęgnowania wyrasta z praktyki i jest przez nią weryfikowana. Pielęgniarstwo powstało i rozwijało się przede wszystkim na gruncie praktycznej działalności opiekuńczej. W wyniku tej praktyki wiedza zawodowa jest nieustannie wzbogacana.
Paradygmat- stanowi to wszystko co przedstawiciele danej dyscypliny uważają za względnie stały i ważny wzorzec praktyki zawodowej. Na strukturę paradygmatu składają się; - pojęcia - założenia teoretyczne - metody badań	Badania naukowe w pielęgniarstwie ukierunkowane są na: - Zrozumienie fundamentalnych mechanizmów wpływających na zdolność ludzi do zachowania zdrowia - Efektywność pielęgnowania w zakresie osiągania przez podopiecznych optymalnych możliwości oraz minimalizowania skutków choroby
Paradygmaty pielęgniarskie - promowanie i rozwijanie badań w pielęgniarstwie - ułatwianie współpracy międzynarodowej - prezentowanie i propagowanie osiągnięć pielęgniarskich badań poszczególnych państw europejskich na forum międzynarodowym (współpraca nad diagnozami pielęgniarskimi)	Rodzaje metod Obserwacja Eksperyment metoda indywidualnych przypadków sondaż diagnostyczny badanie dokumentów metoda biograficzna badanie w działaniu (action research) pomiar metody statystyczne
Zasady prowadzenia badań naukowych - Przestrzeganie reguły intersubiektywnej sprawdzalności - Prowadzenie badań wymaga przestrzegania ustalonej procedury	Techniki badawcze czynności praktyczne regulowane starannie wypracowanymi dyrektywami pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii, faktów (czyli; pozwalają na zebranie materiału badawczego)
Narzędzia badawcze - przedmioty służące do realizacji wybranej techniki badań kwestionariusz ankiety kwestionariusz wywiadu arkusz obserwacyjny protokoły	Rodzaje technik wywiad ankietowanie skale testy badania socjometryczne
problem formułowany zawsze w formie pytania (dlaczego, kto, co, jak, w jakim stopniu, gdzie, jaki), powinien być określony w sposób precyzyjny, jasny, prosty, wyczerpujący, powinien być usytuowany na tle dotychczasowych osiągnięć naukowych i badawczych, powinna istnieć realna możliwość rozwiązywania za pomocą dostępnych metod badawczych	hipoteza formułowana zawsze w postaci twierdzenia, to świadome przypuszczenia czy założenia wymagające potwierdzenia lub odrzucenia na podstawie przeprowadzonych badań, jest przypuszczeniem wysoce prawdopodobnym bo znajduje potwierdzenie w dotychczasowym dorobku naukowym, może być wnioskiem z dotychczasowych doświadczeń i obserwacji badacza
Charakter prac badawczych praca kazuistyczna praca poglądowa praca monograficzna praca naukowo - badawcza (empiryczna)	Doświadczenie jest źródłem wiedzy. Realizowane jest poprzez: - Obserwację - Pomiar - Eksperyment
Badania jakościowe celem badania jest zrozumienie sytuacji (tak jak czyni to osoba badana) całościowe podejście nastawione na opis kontekstu w jakim tkwi badana jednostka (zjawisko) badacz nie narzuca z góry przyjętych przypuszczeń, schematów (przede wszystkim chce zrozumieć sytuację jaka zaistniała, dostrzec intencje, ukazać istotę (treść zjawiska), opisać je oraz wyszukać czynniki, które spowodowały, że dane zjawisko powstało. Szuka związków i relacji, które miały miejsce w określonej sytuacji) (opisujemy zjawisko całościowo, docieramy dlaczego zjawisko wystąpiło w tym czasie i miejscu, subiektywnie podchodzimy do problematyki tematu) istotą badań jest subiektywizm (sięgamy po za dane obiektywne) badania są nastawione na procesy i ciągi zdarzeń, niż na ich rezultaty dane gromadzone są w sposób otwarty, metodami i technikami studium przypadku analiza biograficzna action researche wywiad swobodny wywiad narracyjny obserwacja uczestnicząca analiza dokumentów (jakościowa) analiza wytworów (literatura, opracowania) w opracowaniu materiału badawczego stosuje się procedury nie matematyczne jak: wydobywanie znaczeń, interpretacje postaw (faktyczny przebieg danego zdarzenia) miarą trafności badania jest uznanie, że opis faktycznie przedstawia sposób życia (myślenia) badanych - (są to badania czasochłonne, kosztowne absorbujące i nie możliwe do powtórzenia w tej samej formie), od badacza wymagana jest rzetelność i wnikliwość	Badania ilościowe podstawą jest matematyczne wykazanie zależności między zmiennymi. Badamy w procesie wpływ jednego czynnika na inne. Ściśle określamy co mierzymy, co wykazujemy, czy czynnik, który określiliśmy miał wpływ na badanie. Ważne określenie hipotez przedmiotem badań są ściśle zdefiniowane zmienne wynikające z postawionych hipotez, które w procesie badawczym są liczone i mierzone (celem takiego badania jest poszukiwanie zależności przyczynowej czy skutkowej między poszczególnymi elementami rzeczywistości, tak aby można było wpływać na tę rzeczywistość koncentruje się na analizie statystycznej, daje opis masowy, zajmuje się mierzalną częstotliwością nie nadają się do badania problemów wymagających pogłębionego, zindywidualizowanego podejścia daje możliwość tworzenia wiedzy obiektywnej, która jest podstawą odkrywania praw i formułowania prawidłowości badanej rzeczywistości narzędzia badawcze są dokładnie określone, najczęściej są wystandaryzowane w organizowaniu procesu badawczego planuje się metody statystyczne - wybór losowy próby kategoryzacja narzędzi kodowanie danych procedury statystyczne, analizy danych ilościowy opis wyników typowe techniki wywiad kwestionariuszowy ankieta bez pytań otwartych skale testy techniki eksperymentalne techniki socjometryczne obserwacja ukierunkowana

---