Lekcja 3 - Konstrukcja zdania

Na pierwszych lekcjach j�zykowych jest ju� tradycj� poznawanie budowy prostych zda�. Dlatego pierwsz� rzecz� jak� si� nauczycie to umiej�tnoœ� konstruowania zdania oznajmuj�cego i pytaj�cego oraz udzielania odpowiedzi twierdz�cych i przecz�cych.

Cz�œ� 1 - Zdanie twierdz�ce

Du�o �atwiej w japo�skim jest powiedzie�: "Jestem Sylwia", ni� "Mam na imi� Sylwia", dlatego istniej� pewne podobie�stwa do j�zyka polskiego ^^. Wed�ug mnie zawsze wi�kszy sukces odnosz� nauki praktyczne niŸli teoretyczne, dlatego om�wimy zasady na poszczeg�lnych przyk�adach:

Zdanie: "Jestem Sylwia" rozbij� wpierw na wspomniane du�o wczeœniej cz�œci, mianowicie podmiot, dope�nienie i orzeczenie. Niepisany podmiot (gdy� w j�zyku polskim na pocz�tku zdania jest domyœlny), to zaimek "ja", funkcj� orzeczenia przyjmuje czasownik "jestem", zaœ dope�nienia - moje imi� :). Dlatego uk�adaj�c to w szyk zdania z u�yciem odpowiedniej sk�adni, otrzymamy zdanie "Ja jestem Sylwia" (ta sk�adnia taka odpowiednia, to nie jest). Wracaj�c jednak do ich rozbicia, dam odpowiedniki japo�skich s��w:

- ja - watashi (czytaj "�atasi"),

- jestem - desu (czytaj "des"), jest to jedne z tych s��w japo�skich, gdzie na ko�cu znajduje si� sylaba "su" i jest czytana "s". Czasownik desu (a dok�adniej czasownik posi�kowy "by�") odpowiada na pytanie (jest - kim?; czym?; jaki?)

- Sylwia - Shiruvia; (czytaj "siruwia"),

Sk�adaj�c te s�owa w zdanie wed�ug szyku SOV (Ja Sylwia jestem) otrzymujemy: "Watashi Shiruvia desu". Ale nie dajcie si� zmyli�... w tym zdaniu brakuje jeszcze jednego elementu. Wymagana jest tutaj obecnoœ� partyku�y podkreœlaj�cej "wa". Jak pisa�am wczeœniej znak "ha" u�yty jako partyku�a czytamy jako "�a", a zapisujemy jako "wa". Nie u�ywaj�c do tego s��w japo�skich postaram si� wyjaœni�, o co w tym bli�ej chodzi. Na przyk�adzie prymitywnie skonstruowanego zdania: "Ja jestem Sylwia" w japo�skim napisalibyœmy "Ja wa Sylwia jestem" (pami�tajmy o szyku SOV). Czyli t�umacz�c to najproœciej jak si� da (przynajmniej dla mnie :P) "Jestem Sylwia jeœli chodzi o mnie (ja).

Jak �atwo zauwa�y� partyku�a odwo�uje si� do s�owa umieszczonego przed ni�. Ten temat zostanie przedstawiony bli�ej w artykule przeznaczonym w�aœnie dla partyku�.

Powy�sze zdanie w znakach hiragany i katakany (kana) b�dzie mia�o nast�puj�c� posta�:

� � �
V
”
B
A � �B

Watashi wa Shiruvia desu.

(czytaj "�atasi �a Siruvia des")

Jestem Sylwia.

Proste, prawda? Oto co nale�y zapami�ta�:

* szyk przestawny SOV (podmiot, dope�nienie, orzeczenie),

* imi� zapisane zosta�o w katakanie z powodu obcoj�zycznego pochodzedzia,

* do zapisu partyku� u�ywa si� tylko hiragany,

* partyku�a "wa" zapisywana jest za pomoc� znaku "ha",

* nie ma przerw mi�dzy kolejnymi zg�oskami,

* k�ko, na ko�cu jest odpowiednikiem kropki,

* sylaba "su" b�d�ca na ko�cu zdania czytana jest "s".

Cz�œ� 2 - Zdanie pytaj�ce i udzielanie odpowiedzi

To samo zdanie przekszta�cimy teraz na pytanie: "Czy ja jestem Sylwia?" Po czym odpowiemy twierdz�co lub przecz�co.

Samo przekszta�cenie zdania w trybie oznajmuj�cym na pytaj�cy jest banalnie proste. Wszystko co wystarczy zrobi� to doda� na koniec zdania sylab� "ka", czyli partyku�� pytajn�. Sk�adnia nie ulega zmianie.

� � �
V
”
B
A � � �B

Watashi wa Shiruvia desu ka.

(czytaj "�atasi �a Siruwia des ka")

Czy ja jestem Sylwia?

� �, � � �
V
”
B
A � �B

Hai, watashi wa Shiruvia desu.

(czytaj "Hai, �atasi �a Siruwia des")

Tak, ja jestem Sylwia.

� � , � � �
V
”
B
A � �E � � � �B

Iie, watashi wa Shiruvia de wa arimasen.

(czytaj "Iie, �atasi �a Siruwia de �a arimasen")

Nie, ja nie jestem Sylwia.

Oto co nale�y zapami�ta�:

* sylaba "de" (de wa arimasen) w powy�szym zdaniu jest czasownikiem pomocniczym,

* tryb pytaj�cy tworzymy dodaj�c na koniec zdania twierdz�cego partyku�� "ka",

* "desu" pe�ni rol� ��cznika orzeczenia imiennego. Jego odpowiednikiem w potocznej rozmowie jest "da". Przyk�adowo mo�na powiedzie�: "Aoi da" - jest niebieski, lecz uprzejmiej jest: "Aoi desu".

* negacj� czasownika "desu" jest "de wa arimasen" - to akurat jeden z wyj�tk�w,

----------------------------------------------

Po og�lnym zarysowaniu podstaw naszed� czas na �wiczenia we w�asnym zakresie.

�wiczenie 1

U�� zdania wykorzystuj�c podane wyrazy (kanji zosta�o przedstawione w zapisie hiragana).

(przyk�ad)

‰
t
@
EA � � � � �@(Rafa�, Japo�czyk)

‰
t
@
E � � � � � � � �B

1. � �A � � � � (Ja, student)

2.
A
Š
c
B
A � �A � � � � � (Alicja, kobieta)

3. � �A
A“
i � � (to, Anna)

4. E � � �A � � � � (tamten cz�owiek, nauczyciel)

5. � �, � � � � � (to, m�j pies)

�wiczenie 2

Odpowiedz przecz�co na pytania.

(przyk�ad)

A“
i � � � � � � � � � �B(Czy Anna jest studentk�?)

� � A
A“
i � � � � � � � � �E � � � �B

1. � � � � � � � � � � � � � � � � � � �B

(Czy ten nauczyciel jest nauczycielem japo�skiego?)

2. � � � � � � � �B(Czy to jest ciastko?)

3.
A
Š
c
B
A � � � � � � � � � � � �B(Czy Alicja jest moj� przyjaci�k�?)

4.

j
J � � � � � � � � � � �B(Czy Monika jest Japonk�?)

5. � � � � � � � �B(Czy to jest ksi��ka?)

---