finanse międzynarodowe


Finanse Międzynarodowe

Rozdział I

  1. Co to jest kurs waluty i jakie spełnia funkcje

Kurs waluty- jest to jedna cena waluty wyrażona w cenie drugiej waluty. Może to być cena płacona w walucie krajowej za jednostkę waluty obcej, lub cena jednostki waluty krajowej wyrażona w jednostce waluty obcej..

Kurs waluty, będąc ceną pieniądza zagranicznego, spełnia dwie ważne funkcje:

-funkcję informacyjną

-funkcję cenotwórczą

-funkcja kursotwórcza

Występując w funkcji informacyjnej, kurs waluty informuje osoby fizyczne i prawne w danym kraju o cenie walut obcych.

Funkcje informacyjną wykorzystuje się w decyzjach :

-eksporterów

-importerów

-przedsiębiorstw handlowych

-przedsiębiorstw usługowych

-osób fizycznych

-na szczeblu państwa

-na szczeblu przedsiębiorstwa

Cenotwórcza funkcja kursu waluty polega na przenoszeniu, poprzez kurs waluty, zagranicznego układu cen na krajowy układ cen wraz ze wszystkimi wynikającymi stąd ekonomicznymi konsekwencjami dla gospodarki krajowej.

Cenotwórcza funkcja kursu walutowego występuje w gospodarce rynkowej przy istnieniu wymienialności walut.

Cenotwórcza funkcja może być ograniczona przez system ceł, opłat i podatków od importu.

Kursotwórcza funkcja cen wewnętrznych. Kursotwórcza funkcja polega ona na wpływie zmian wewnętrznych na poziom kursu waluty krajowej.

  1. Jakie czynniki wpływają na poziom kursu waluty?

Na poziom kursu walutowego wpływa szereg czynników ekonomicznych, politycznych i psychologicznych

Najważniejszymi czynnikami ekonomicznymi wywierającymi bezpośredni, lub pośredni wpływ na poziom kursu waluty są:

-podaż walut obcych na krajowym rynku walutowym

-popyt walut obcych na krajowym rynku walutowym

-stan bilansu handlowego

-stan bilansu płatniczego

-różnice stóp procentowych między danym krajem a innymi krajami

-różnice stóp handlowych między danym krajem a innymi krajami

-poziom cen w kraju

-poziom cen za granicą

-przepływy kapitałów

-stopień reglamentacji waluty

-polityka walutowa

-polityka pieniężno-kredytowa (restrykcyjna lub ekspansywna)

-stan gospodarki w kraju, a także w krajach, z którymi utrzymuje on stosunki ekonomiczne i finansowe

-koniunktura gospodarki w kraju, a także w krajach, z którymi utrzymuje on stosunki ekonomiczne i finansowe

Wpływ czynników politycznych na poziom kursu waluty uwidacznia się :

-w czasie napięć politycznych

-zaostrzania sytuacji międzynarodowej

-występowania konfliktów regionalnych

-występowania w czasie kryzysów finansowych np. kryzys azjatycki w 1997 r. kryzys rosyjski w 1998 r.

Czynniki psychologiczne wpływające na kursy walut wymienialnych to głównie optymistyczne lub pesymistyczne przewidywania zmian koniunktury i rozwoju gospodarki w danym kraju przez międzynarodowe koła gospodarcze i finansowe

Optymistyczne przewidywania wpływają z reguły na umocnienie, a pesymistyczne na osłabienie kursu waluty..

Czynniki spekulacyjne mają charakter ekonomiczny. Do czynników spekulacyjnych zaliczamy:

-gra na zwyżkę kursów walut na rynkach walutowych krajowych i zagranicznych

-gra na zniżkę kursów walut na rynkach walutowych krajowych i zagranicznych

Czynniki spekulacyjne mogą przyczyniać się do osłabiania waluty słabej i umacniać waluty mocne.

Spekulacja walutowa nasila się z reguły w okresach napięć na rynkach walutowych, oraz napięć politycznych.

  1. Według jakich kryteriów można sklasyfikować kurs waluty?

Kursy walut można klasyfikować według różnych kryteriów:

-czasu funkcjonowania

-czasu trwania

-liczebności

-stopnia ingerencji państwa w kształtowanie się kursu waluty krajowej

Charakterystyka rodzajów kursów według powyższych grup klasyfikacyjnych:

  1. Kurs wolnorynkowy- jest określany wyłącznie przez podaż i popyt na waluty obce na krajowym rynku walutowym.

Stosowany był przez niektóre kraje kapitalistyczne w latach 1919-1924, w okresie kryzysu gospodarczego w latach 1929-1933, oraz sporadycznie po drugiej wojnie światowej.

Od 1990 roku jest stosowany w Polsce w kantorach walutowych.

  1. Kurs czarnorynkowy- jest kształtowany przez nielegalne transakcje kupna i sprzedaży walut.

Ten typu kursu występuje w sytuacji gdy oficjalny kurs waluty ustalony jest na poziomie niezgodnych z układem popytu i podaży walut obcych

Przy występowaniu w kraju deficytu bilansu płatniczego i inflacji władze walutowe często wprowadzają restrykcje w handlu zagranicznym, a obowiązujący kurs stały jest z reguły kursem nadwartościowym

W tych warunkach posiadacze, lub nabywcy dokonują nielegalnych transakcji kupna-sprzedaży walut obcych po kursie odbiegającym od kursu oficjalnego.

Kurs czarnorynkowy może występować również wtedy, gdy korzystny jest nielegalny wywóz i przywóz towarów z zagranicy zapewniający uzyskanie zysków wskutek dużych różnic cen

  1. Płynny (elastyczny) kurs walutowy- jest ustalany przede wszystkim przez popyt i podaż walut obcych, ale czasami korygowany przez władze walutowe w drodze interwencji na rynkach walutowych

Walutą interwencyjną jest wtedy głównie dolar USA.

Władze walutowe same dokonują oceny, w jakim stopniu kurs płynny odchyla się od pożądanego lub optymalnego poziomu.

Rozróżnia się zazwyczaj interwencje mające na celu ochronę interesów gospodarki narodowej i interwencje które są manipulowanym kursem, co może wywołać szkodliwe skutki dla zagranicy.

Jest to tak zwane czyste i brudne manipulowanie kursem.

Płynny kurs jest powszechnie stosowany przez kraje uprzemysłowione od 1973 r.

Może to być kurs przyjęty i chroniony przez władze poszczególnych krajów, lub zastosowany przez grupę krajów w stosunku do waluty kraju trzeciego.

Przykładem może być utrzymanie przez kraje członkowskie Unii Europejskiej płynnych kursów swoich walut w stosunku do dolara USA na ich rynkach wewnętrznych.

  1. Kurs stały krótkookresowy (tak zwany kurs pełzający)—jest kursem stałym, który często się zmienia, głównie pod wpływem wyższego tempa inflacji w kraju w porównaniu z zagranicą. To właśnie różnica w stopach inflacji wpływa na częstotliwość zmian kursu. Ten typ kursu stosowany jest głównie w Brazylii.

  2. Sztywny kurs walutowy- jest to kurs nie mieniany w bardzo długim okresie, mimo że taka zmiana byłaby pożądana ze względu na stan bilansu płatniczego. Ten typ kursu występował w okresie funkcjonowania systemu waluty złotej.

Sztywny kurs walutowy ma zastosowanie w 11 krajach europejskich od 1999 po utworzeniu przez nie strefy walutowej euro.

Kursy walut narodowych tych krajów wobec euro są kursami sztywnymi

4) Jakie są rodzaje kursów walut?

Z punktu widzenia liczebności kursów można rozróżnić:

-system kursu jednolitego

-system kursu dualnego

-system kursu zróżnicowanego

  1. Kurs jednolity- oznacza że całość obrotów płatniczych z zagranicą odbywa się po jednolitym kursie.

Po takim kursie dokonuje się też wymiany walut obcych na walutę krajową.

Kurs jednolity traktowany jest jako niezbędna przesłanka wymienialności waluty i racjonalizacji stosunków płatniczych z zagranicą. Od 1990 r. polski złoty ma kurs jednolity

  1. System kursu dualnego (podwójnego)- stosowany jest sporadycznie. Wprowadza się wtedy dwa oficjalne kursy walutowe: jeden dla obrotów handlowych i drugi dla obrotów kapitałowych.

Potrzeba ustalenia odmiennych kursów dla tych dwóch rodzajów obrotów płatniczych wynika najczęściej stąd, że jednolity kurs jest szkodliwy albo dla wymiany handlowej, albo dla przepływów kapitału.

Korzyści z istnienia kursu dualnego zależą od sprawności kontroli i prawidłowego rozdzielenia płatności z obu tytułów.

Dualny system kursu walutowego traktuje się jako szczególny rodzaj kontroli władz walutowych nad międzynarodowymi przepływami kapitałów. Jest on najprostszą formą kursów różnicowanych.

  1. System różnicowanych kursów walutowych- polega na ustalaniu odrębnych poziomów kursów walutowych dla poszczególnych kategorii eksportu i importu.

Ich liczebność zależy od tego, jak wiele celów w polityce gospodarczej chcą osiągnąć władze walutowe, a także od sprawności administracji gospodarczej w dziedzinie realizacji reglamentacji walutowej w kraju.

W ramach systemu kursów różnicowanych stosuje się zarówno stałe jak i zmienne kursy walutowe.

Na przykład dla tych kategorii importu, których nie uznaje się za niezbędne dla gospodarki, stosuje się kursy zmienne, a dla pozostałego obrotu towarowego i kapitałowego- kursy stałe

Z punktu widzenia stopnia ingerencji państwa w kształtowanie się kursu waluty krajowej można wyodrębnić:

  1. Kurs wolnorynkowy- jest wyznaczany wyłącznie przez popyt i podaż na rynku walutowym. Nie ma tu ingerencji państwa.

  2. Kursy walutowe, które wymagają ograniczonej ingerencji państwa- są to więc kursy płynne, które wymagają okresowych interwencji walutowych, kursy stałe o rozszerzonej marży wahań i kursy pełzające

  3. Kursy walutowe, które wymagają nie tylko interwencji na rynkach walutowych, lecz także zastosowania innych środków polityki gospodarczej w celu utrzymania danego systemu kursu walutowego.

5) Jaki jest wpływ kursu waluty na bilans handlowy, terms of trade i przepływy kapitałowe?

Przez stosowanie kursów różnicowanych władze krajowe mogą osiągnąć korzystne terms of trade, mogą pobudzać eksport przez kursy zaniżone, mogą ograniczać import, zapewniać wpływy fiskalne oraz oddziaływać na strukturę produkcji i obrotów handlowych za granicą.

Najbardziej istotnymi skutkami zmian kursów walut jest ich wpływ na bilans handlowy i płatniczy, inflację oraz obroty kapitałowe.

Zmiany kursów mają wpływ na bilans handlowy. Korzystny wpływ dewaluacji na bilans handlowy jest określony w czasie przez tempo wzrostu cen krajowych.

Im szybsze jest tempo ich wzrostu cen krajowych osiągnie taki poziom, jak stopień dewaluacji waluty, to pozytywny wpływ dewaluacji na bilans handlowy zaniknie.

  1. Jakie są związki i współzależności zachodzą między kursem waluty a inflacją ?

Zmiany kursów walut powodują powstawanie inflacji i jej przenoszenie z kraju do kraju przez eksport i import.

Można wyodrębnić dwa rodzaje inflacji:

-inflację występującą w danym kraju

-inflację importowaną

W ramach tej pierwszej można wyodrębnić inflację:

-kosztów

-popytu

-monetarno-fiskalną

-stagflację

Dewaluacja waluty powoduje inflację kroczącą. Stopień wzrostu cen na rynku wewnętrznym zależy tu od wysokości przeprowadzonej dewaluacji.

Inflacja wywołuje przeobrażenia w kierunkach i strukturze międzynarodowego obrotu gospodarczego.

Dotyczy to zarówno strumieni handlu, jak i współpracy przemysłowej, oraz kooperacji produkcji.

Inflacja oddziałuje również na przepływy kapitałów oraz na bilanse płatnicze.

W wyniku inflacji rosną ceny zarówno w eksporcie jak i w imporcie. Różnice tych cen znajdują końcowy wyraz w terms of trade. Powołuje to sztuczne zawyżanie wartości eksportu i importu.

Zmiany relacji siły nabywczej walut krajowych wpływają na kształtowanie się kursów tych walut. Kurs oficjalny w takich warunkach staje się zawyżony lub zaniżony.

Zjawisko to wywołuje grę na zwyżkę lub zniżkę kursu danej waluty, połączoną zazwyczaj z przepływami kapitałów spekulacyjnych.

Dewaluacje lub rewaluacje następują z opóźnieniem . Do tego czasu występuje poważne ryzyko kursowe.

Ponieważ siły rynkowe w warunkach inflacji w dalszym ciągu wywierają presję na wzrost lub spadek kursów rynkowych w danym walut.

Rzutuje to w sposób pośredni na kierunki i wielkość handlu zagranicznego poszczególnych krajów.

Bezpośredni wpływ na handel zagraniczny danego kraju wywiera poziom i tempo inflacji w kraju eksportera i importera.

Ponieważ zwyżka cen wewnętrznych w danym kraju pobudza import i osłabia eksport. Tak się dzieje we wszystkich krajach w których występuje inflacja.

Ogólny wpływ zwyżki cen wewnętrznych na strumienie handlu zagranicznego w dużym stopniu zależy od różnic w poziomie inflacji.

Inflacja przenosi się z kraju do kraju głównie przez międzynarodowy mechanizm cen, na który wywierają wpływ zmiany kursów walut.

Rewaluacja waluty krajowej może ograniczyć import inflacji, z kolei dewaluacja może go nasilać.

  1. Jakie są główne operacje kursowe?

Wymiana waluty krajowej na zagraniczna odbywa się po określonym kursie. Waluty obce są kupowane i sprzedawane najczęściej z natychmiastowym wykonaniem, co oznacza, że kontrahenci przekazują sobie walutę krajową, lub zagraniczną w ciągu dwóch dni roboczych w praktyce powoduje. Tego rodzaju transakcje określane są mianem transakcji kasowych (spot transaction)

Kursy walut ogłaszane w poszczególnych krajach w tabelach kursowych odnoszą się do takich właśnie transakcji i dlatego nazywają się kursami kasowymi (spot rates)

Na niektórych rynkach walutowych zawiera się transakcje terminowe (forward). Polegają one na dostarczeniu kupowanych i sprzedawanych walut po upływie pewnego czasu zazwyczaj 30, 60, 90, lub 180 dniach, ale po kursie uzgodnionym przez kontrahentów w chwili zawierania transakcji.

Większość transakcji terminowych zawiera się w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem kursowym w czasie od zawarcia kontraktu do wpływu należności za eksport, lub do uregulowania zobowiązania za import

Spotyka się transakcje terminowe o czysto spekulacyjnym charakterze. Zawierają je spekulanci, którzy przewidują kurs kasowy w przyszłości zmieni się, i chcą na tym zarobić

Spekulanci nie zabezpieczają się przed ryzykiem kursowym, lecz świadomie to ryzyko podejmują, grając na zwyżkę, lub zniżkę kursu danej waluty.

Kursy terminowe mogą wykazywać w stosunku do kursów kasowych pewne dyskonto, gdy uważa się, że dana waluta będzie słabsza, lub premię, gdy oczekuje się wzrostu kursu.

Kursy walut są ogłaszane przez banki centralne w tabelach kursowych.

Istnieją dwa rodzaje notowań kursów walut: pośrednie i bezpośrednie.

W notowaniach bezpośrednich w tabeli kursowej podaje się ilość waluty krajowej płaconej za jednostkę, lub za 100 jednostek waluty obcej.

W notowaniach pośrednich podaje się cenę waluty krajowej wyrażana w jednostkach waluty obcej.

Notowania bezpośrednie stosowane są w Polsce.

Szczególnym rodzajem transakcji walutowej dokonywanej przez banki jest swap.

Transakcja walutowa swap polega na równoczesnym zawieraniu transakcji kasowej i terminowej na tę samą walutę i sumę

W transakcjach swap sprzedaje się walutę na termin po takim samym kursie, po jakim nastąpiło jej kupno za gotówkę, z tym że płaci się zagranicznemu bankowi odsetki za czas, jaki upłynie do umówionego terminu.

Waluta obca nabyta w ramach swapu tylko przejściowo powiększa rezerwy walutowe, ponieważ po pewnym czasie trzeba ją odsprzedać ale w określonych warunkach może przyczynić się do zahamowania spekulacji.

Transakcje swapowe są szeroko stosowane w celu przejściowej poprawy stanu rezerw walutowych państw w okresach wzmożonych nacisków spekulacyjnych na ich walutę.

Rodzajem transakcji walutowych jest tak zwany arbitraż walutowy.

Arbitraż walutowy polega on na wykorzystaniu różnicy kursów tej samej waluty na różnych rynkach.

Bank kupuje mianowicie pewną walutę na rynku, na którym jej kurs jest w danej chwili niższy, i natychmiast sprzedaje ją tam, gdzie jej kurs jest wyższy, zarabiając na różnicy kursów.

Transakcje arbitrażowe oddziałują w kierunku wyrównania się kursu tej samej waluty na różnych rynkach.

Transakcje arbitrażowe oddziałują w kierunku wyrównania się kursu tej samej waluty na różnych rynkach.

Transakcje arbitrażowe oddziałują tam gdzie jej kurs się obniżył.

Transakcje arbitrażowe stwarzają dodatkowy popyt na walutę, który powoduje poprawę jej kursu.

Tam gdzie kurs już poszedł w górę, stwarzają dodatkową podaż, która kurs obniża.

W arbitrażu walutowym banki zarabiają z reguły na różnicach kursów.

Różnego rodzaju transakcji walutowych dokonują banki w związku z obsługą bieżących zapłat zagranicznych (eksport, import, przekazy pieniężne, itp.)

Banki zawierają je ze swoimi klientami, z innymi bankami krajowymi i zagranicznymi, oraz z eruobankami.

Rozdział II

  1. Jakie są główne zasady międzynarodowego systemu walutowego?

Międzynarodowy system walutowy obejmuje zespół układów, reguł, instytucji, zasad i zwyczajów, które określają warunki i sposoby funkcjonowania pieniądza w sferze stosunków międzynarodowych.

Główne problemy walutowe były regulowane na podstawie zasad ustalonych w Bretton Woods i które zostały zawarte w statucie MFW. Później były systematycznie rozwijane

Międzynarodowy system walutowy zawiera zasady ustalone i zasady przyjęte

Zasady przyjęte- obowiązywały w funkcjonującym mechanizmie płatności międzynarodowych. Składające się na nie reguły i zwyczajne ukształtowały się w toku praktycznej działalności uczestników praktycznej działalności uczestników sektora prywatnego w międzynarodowym obrocie gospodarczym. Normy i zasady wynikają z zawartych układów wielostronnych organizacji finansowych, głównie w statucie MFW.

Zasady obowiązujące w jednym państwie mogą być przyjmowane jako zasady regulujące stosunki walutowe między poszczególnymi państwami.

W tych warunkach niezbędne jest istnienie zasad regulujących stosunki walutowe między państwami.

Zasady regulujące dotyczą głównie kursów walut, wyrównywania bilansów płatniczych i tworzenia pieniądza światowego.]

2) Co to jest system waluty złotej?

W wieku XVIII i XIX w krajach europejskich istniał system zwany bimetalizmem.

Jego istotą było jednoczesne występowanie złota i srebra w charakterze pieniądza w obiegu krajowym i międzynarodowym.

Bimetalizm doprowadził do chaosu walutowego, ponieważ w czasie jego występowania koszty produkcji srebra i złota zmieniały się nierównomiernie, co naruszało dotychczasowe relacje cen między nimi.

Kruszec, którego podaż wzrastała, tracił na wartości i wypierał z obiegu pieniądz lepszy, o wyższej wartości.

Było to zgodne z prawem Kopernika-Greshama

Niepowodzenia i trudności związane z utrzymaniem bimetalizmu stworzyły warunki do powstania systemu walutowego opartego na jednym kruszcu, jakim było złoto.

Złoto nie podlega procesom psuciu i zużycia jak większość towarów.

Kolejną przesłanką powstania systemu waluty złotej był wzrost wydobycia tego surowca w XIX.

W Anglii złoto stało się główną formą pieniądza, wprowadzono w Anglii wymienialność banknotów na złoto.

Wymienialność banknotów na złoto w Anglii wprowadzono w celu przeciwdziałania inflacji, ścisła kontrola emisji pieniądza przez ustalanie związku emisji pieniądza ze zgromadzonymi w systemie bankowym zasobami złota.

Powiązanie emisji banknotów ze stanem rezerw złota i wyeliminowanie srebra jako pieniądza równorzędnego w stosunku do złota oznaczało wprowadzenie w Anglii systemu waluty złotej.

Do 1914 r. system waluty złotej stał się powszechnym systemem walutowym. Występował aż w 41 krajach.

Był wynikiem ewolucji pieniądza. Jego prowadzenie było sankcjonowane odpowiednimi aktami prawnymi władz państwowych

System waluty złotej nie opierał się na międzynarodowych porozumieniach regulujących jego działanie w skali międzynarodowej, ale był wynikiem praktyki handlowej i bankowej.

Władze pieniężne w poszczególnych krajach dobrowolnie akceptowały reguły tego systemu.

System waluty złotej funkcjonował według następujących zasad przestrzeganych przez banki centralne.

-emisja banknotów była podporządkowana wymogowi pokrycia rezerwami złota

-bank centralny był zobowiązany do kupna i sprzedaży złota po stałej cenie w walucie krajowej.

-występowała pełna wzajemna wymienialność wszystkich form pieniądza, w tym banknotów na złoto

-istniała swoboda wywozu i przywozu złota w skali międzynarodowej

System waluty złotej był czynnikiem stabilizacji i rozwoju gospodarki kapitalistycznej.

Działał sprawnie dlatego że powszechnie były przyjęte reguły postępowania jak:

-stałość waluty w złocie

-swoboda transferu złota

-zależność wewnętrznego obiegu pieniężnego od rezerw złota i wpływ stopy procentowej na przepływy kapitałów w skali międzynarodowej.

W okresie funkcjonowania systemu waluty złotej panował sprawny mechanizm wyrównywania bilansu płatniczego, występowała duża elastyczność cen i płac, oraz stosowano zasady wolnego handlu.

System waluty złotej oceniany jest jako najlepszy system walutowy z punktu widzenia zapewnienia stabilizacji pieniężnej i płatniczej kraju.

Jego głównymi zaletami były takie elementy, jak uzależnienie polityki pieniężnej od posiadanych rezerw złota, działanie sprawnego mechanizmu wyrównania bilansu płatniczego, stałe kursy walut, oraz duży wpływ stopy procentowej na obroty kapitałowe.

Do istotnych wad tego systemu można zaliczyć to, że podporządkowanie stanu gospodarki mechanizmowi rynkowemu było nie do pogodzenia z realizacją takich celów gospodarczych i społecznych, jak finansowanie przez państwo uprzemysłowienia i zbrojeń, oraz redystrybucja dochodu narodowego w związku z reformami społecznymi

Do osiągnięcia celów potrzebny był interwencjonizm gospodarczy, którego nie można pogodzić z regułami systemu waluty złotej..

Przy tym systemie koszty stabilności walutowej były zbyt wysokie z punktu widzenia rozwoju gospodarczego i utrzymywanie sztywnych kursów walutowych narażało gospodarkę krajową na uzależnienie od gospodarki światowej.

Wadą tego systemu było występowanie deflacji. Wadą systemu była to zbyt wysoka cena osiągania równowagi bilansu płatniczego. Deflacja hamowała tempo wzrostu gospodarczego, lub powodowała jego spadek, powodowała też wzrost bezrobocia i obniżenie poziomu płac

W systemie waluty sztabowo-złotej- wymieniano ją na wielokilogramowe sztaby złota np. W Anglii Włoszech i we Francji

W systemie waluty dewizowo-złotej- banknoty wymieniano na dewizy krajów w których istniała bezpośrednia wymienialność na złoto.

3) Co to jest system dewizowo-złoty

Na konferencji walutowej i finansowej Narodów zjednoczonych w VII.1944 r. w Bretton Woods utworzono MFW. W jego statucie ustalono reguły nakładające na kraje członkowskie określone obowiązki w dziedzinie waluty. Był to pierwszy w historii międzynarodowy system walutowy wprowadzony w drodze formalnego porozumienia.

Określany jest mianem systemu dewizowo-złotego, lub systemu walutowego z Bretton Woods. Reguluje on zasady funkcjonowania międzynarodowego systemu walutowego.

W pierwotnym brzmieniu statutu MFW przewidywał następujące środki, mające na celu utrzymanie stabilności walut i dotyczące wyrównania bilansów płatniczych:

-parytet waluty każdego kraju członkowskiego jest ustalony w złocie, lub dolarach amerykańskich

-transakcje walutowe dokonywane między krajami członkowskimi MFW muszą być oparte na parytecie walutowym

-zmiana parytetu może nastąpić w przypadku wystąpienia tak zwanego zasadniczego braku równowagi bilansu płatniczego.

Kraj członkowski w przypadku wystąpienia zasadniczego braku równowagi może dokonać dewaluacji, lub rewaluacji swojej waluty bez zgody MFW do wysokości 10 % początkowego ustalonego parytetu

Zasada ta była stosowana w systemie stałych kursów walut, przy czym najczęściej

Były dokonywane dewaluacje niż rewaluacje walut.

-W razie wystąpienia przejściowego deficytu bilansu płatniczego kraj członkowski może zaciągnąć w MFW średnioterminowe kredyty, mające formę zakupu deficytowych dewiz w zamian za pieniądz narodowy.

-jest tylko jedna waluta bezpośrednio wymienialna na złoto wypływa nie z przepisów statutu MFW, lecz autonomicznych postanowień rządu amerykańskiego.

Inne waluty są wymienialne na dolary, a dolary z kolei na złoto tylko wtedy, gdy banki centralne krajów członkowskich MFW zgłoszą je do wymiany na złoto amerykańskiemu Systemu Rezerwy Federalnej.

Wymienialność dolara na złoto stanowiła podstawę systemu dewizowo-złotego, w którym dolar był zrównany ze złotem. Można było bowiem w stosunku do niego ustalać parytety walut i wymieniać dolary na złoto w przedstawionym wyżej trybie.

Należy zaznaczyć, że w systemie dewizowo-złotym w sferze wewnętrznego obiegu był w użyciu pieniądz papierowy, niewymienialny na złoto.

Wielkość emisji pieniądza gotówkowego i rozmiary kredytów władze pieniężne kraju kształtowały w sposób autonomiczny. Nie było to zależne od stanu rezerw złota i dewiz w banku centralnym

W ramach systemu z Bretton Woods funkcjonowały dwie strefy walutowe:

funta szterlinga i franka francuskiego, do których należało kilkadziesiąt państw powiązanych ekonomicznie z gospodarką WLK. Brytanii i Francji.

Postulat stabilizacji walutowej w systemie dewizowo-złotym został w zasadzie osiągnięty, chociaż pojawiły się w nim czasami kryzysy walutowe, będące wypadkową działania czynników ekonomicznych, politycznych, psychologicznych i spekulacyjnych. Istniały bezpośrednie i pośrednie przyczyny, które w marcu 1973 r. doprowadziły do upadku systemu dewizowo-złotego.

Bezpośrednimi przyczynami była zależność wzrostu podaży waluty międzynarodowej od rozmiarów deficytu bilansu płatniczego USA, oraz to że system ten nie zabezpieczał krajów członkowskich przed kryzysem zaufania do dolara USA czy innej waluty międzynarodowej. System ten nie dawał możliwości dostosowania podaży rezerw walutowych do potrzeb wymiany międzynarodowej.

Przyczyną pośrednią było to że zasady wyrównywania bilansu płatniczego przewidywały duże ograniczenia w stosowaniu restrykcji i zmian kursów walut, co powodowało nadmierny popyt na waluty międzynarodowe potrzebne do sfinansowania deficytu bilansu płatniczego. Zamiast usuwania tego deficytu uciekano się do jego finansowania.

Duże możliwości finansowania deficytu miały USA i WLK. Brytania.

Ponadto utrzymująca się inflacja wzmagała popyt na rezerwy walutowe..

Pozwalało to Stanom zjednoczonym w sytuacji niedostatecznej podaży złota zwiększać podaż dolarów na rynkach zagranicznych. Główną przyczyną upadku systemu dewizowo-złotego było zawieszenie 15.VIII.1971 r. wymienialności dol. USA na złoto. Odtąd zreformowanym międzynarodowym systemie walutowym kluczową rolę zaczął odgrywać dolar US. Złoto zostało z tego systemu wyparte. Wystąpił proces demonetyzacji.

System walutowy z Bretton Woods w znacznym stopniu przyczynił się do ekspansji handlu światowego. Dużą zasługą MFW było wprowadzenie zewnętrznej wymienialności walut krajów Europy zachodniej i utrzymanie systemu walut wymienialnych krajów uprzemysłowionych mimo występowania kryzysów walutowych i napięć na rynkach złota oraz na rynkach walutowych.

  1. Co to jest system wielodewizowy?

Od połowy lat siedemdziesiątych XX wieku w międzynarodowym systemie walutowym, oraz w międzynarodowych stosunkach finansowych zaczął się wykształcać system wielodewizowy.

Było to naturalną konsekwencją zmian w układzie sił między głównymi państwami kapitalistycznymi, zniesienia wymienialności dolara USA na złoto oraz wprowadzenia w 1973 płynnych kursów walut głównych krajów kapitalistycznych.

Genezy systemu wielodewizowego można upatrywać w procesie dywersyfikacji rezerw walutowych, w rozwoju międzynarodowego rynku finansowego, oraz eurorynku pieniężnego i kapitałowego.

Dywersyfikacja rezerw walutowych odbywała się zarówno w ramach oficjalnej płynności międzynarodowej, jak i w coraz większym stopniu, w ramach międzynarodowej płynności prywatnej, która w dużym zakresie określała wielkość globalnej płynności międzynarodowego systemu walutowego i finansowego.

W polityce dywersyfikacji rezerw transakcyjnych kierują się głównie czynnikami dochodowości i bezpieczeństwa.

Wielkie korporacje wielonarodowe optymalizują swoje rezerwy transakcyjne w skali całego świata kapitalistycznego.

Korporacje prowadzą one operacje w różnych walutach na narodowych rynkach finansowych, oraz na międzynarodowym rynku finansowym i na eurorynku pieniężnym oraz kapitałowym.

Władze walutowe utrzymują w swoich rezerwach walutowych złoto, czego nie robią przedsiębiorstwa, które dążą przede wszystkim do maksymalizacji dochodów, oraz minimalizacji ryzyka przez zróżnicowane posiadanych aktywów w przekroju walutowym, terminowym i geograficznym.

Genezę systemu wielodewizowego należy również upatrywać w rozwoju międzynarodowego rynku finansowego i eurorynków.

Rozwój rynków wpłynął na szybki wzrost płynności prywatnej, które wraz z płynnością oficjalną tworzą globalną płynność międzynarodowego systemu walutowego i finansowego.

Płynność oficjalna jest stopniowo przytłaczana przez olbrzymie sumy mobilnej prywatnej płynności międzynarodowej

Powstanie systemu wielodewizowego było zatem sposobem dostosowania się międzynarodowego systemu walutowego i prywatnego systemu bankowego do zmienionych warunków gospodarowania, oraz zmiany układu sił w gospodarce światowej.

W efekcie wzrostu roli krajów członkowskich UE w międzynarodowych stosunkach gospodarczych wzrosła ranga ich walut w systemie wielodewizowym.

Zaczął wykształcać się układ oligopolistyczny , w którym dolar USA nadał zajmuje jednak pozycję jako waluta rezerwowa, interwencyjna, lokacyjna i transakcyjna.

System wielodewizowy rozumiany jest jako system składający się z różnych rodzajów pieniądza międzynarodowego, specjalne prawa ciągnienia (SDR), itd. Istotą systemu wielodewizowego jest to, że funkcje pieniądza w sferze stosunków międzynarodowych pełni wiele rodzajów pieniądza i wiele walut narodowych o statusie waluty międzynarodowej.

System wielodewizowy funkcjonuje zarówno w ramach międzynarodowego systemu walutowego, jak i na międzynarodowym rynku finansowym oraz na eurorynku pieniężnym i kapitałowym.

Z punktu widzenia zasad działania międzynarodowego systemu walutowego jego główna zaletą jest to że wzrost płynności międzynarodowej ma wiele źródeł. Nie jest więc konieczny tak ścisły związek między wzrostem podaży waluty międzynarodowej a deficytem bilansu płatniczego, jak w systemie walutowym z Bretton Woods.

W systemie wielodewizowym o tworzeniu pieniądza międzynarodowego decydują producenci i eksporterzy złota, władze pieniężne USA, władze pieniężnych krajów, których wymienialne waluty w coraz większym stopniu występują w obiegu międzynarodowym władze MFW, władze UE, oraz rynek eurowalut, niepodlegający kontroli narodowych władz walutowych.

  1. Jaki jest mechanizm wyrównania bilansu płatniczego w systemie waluty złotej?

W systemie waluty złotej działał sprawny mechanizm wyrównania bilansu płatniczego.

W systemie waluty złotej transfer złota uruchamiał mechanizm wyrównywania bilansu płatniczego.

Był to mechanizm rynkowy. W krajach mających deficyt bilansu płatniczego następował spadek rezerw złota powodował wzrost stopy dyskontowej i redukcję dopływu pieniądza krajowego na rynek, ponieważ rozmiary kredytu były uwarunkowane stanem rezerw złota.

Pod wpływem wzrostu stopy dyskontowej następował przypływ kapitałów obcych.

Bilans płatniczy się poprawiał. Drugim czynnikiem tej poprawy był spadek dochodów, popyty i cen. Z kolei spadek cen krajowych zwiększał rentowność transakcji eksportowych. Następował wzrost eksportu i spadek importu. Z tego wynika, że głównymi elementami mechanizmu wyrównania bilansu płatniczego były zmiany rezerw złota, obiegu pieniężnego, poziomu cen i kosztów krajowych, oraz przepływ kapitałów.

  1. Jakie są główne przyczyny kryzysów walutowych?

Głównymi przyczynami kryzysów walutowych były następujące czynniki:

*Nierównomierny rozwój gospodarczy, zróżnicowany przebieg cyklu koniunkturalnego, duża rozpiętość stóp procentowych i stóp inflacji. Wywołało to tendencję do wzrostu wartości jednych walut i spadku wartości innych, co w konsekwencji znajdowało wyraz w dewaluacjach, lub rewaluacjach walut, poprzedzanych zazwyczaj przepływami kapitałów spekulacyjnych wywołanymi różnicami stóp procentowych i nadzieją zysków w wyniku oficjalnych zmian kursów walut głównych krajów kapitalistycznych

*Chroniczny deficyt bilansu płatniczego USA utrzymujący się w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiąt. W wyniku tego deficytu mld. dol. USA przetrzymywane były w rezerwach walutowych banków centralnych krajów kapitalistycznych, w rezerwach transakcyjnych banków handlowych oraz na rynku eurowalutowym, co pogłębiało presję inflacyjną na Zachodzie i wpływało destabilizująco na kurs dolara i innych walut wymienialnych..

*Zaniżona cena złota monetarnego wywołało to napięcia na rynku złota i zjawiska kryzysowe w międzynarodowym systemie walutowym.

*Mało elastyczny system dostosowawczy w zakresie bilansów płatniczych, polegający między innymi na tym że problem równowagi bilansów płatniczych nie miał priorytetu w polityce gospodarczej poszczególnych krajów, a zmiany kursów walut przeprowadzono zazwyczaj za późno

*Konsekwencje wprowadzenia wymienialności walut w 1958 r. W wyniku wprowadzenia wymienialności znacznie wzrosła wzajemna zależność krajów, nastąpił eksport i import inflacji, a narodowa polityka walutowa i pieniężno-kredytowa nie zawsze była skuteczna.

*Rynek eurowalut w szczególności eurodolara. Obok pozytywnych funkcji odgrywał rolę rerwuaru „gorącego pieniądza”, wrażliwego na zmiany stóp procentowych, kursów walut, a nawet na lekkie wahnięcia koniunktury i nastrojów na giełdach.

*kryzys finansowy w 1997 r. w Azji Południowo Wschodniej w 1998 r. w Rosji

*przepływy kapitałów, częściowo związane z liberalizacją obrotów kapitałowych, a częściowo mające podłoże spekulacyjne.

*strategia finansowa wielkich korporacji międzynarodowych. Przeprowadzają one operacje finansowe w skali całego świata zachodniego.

Ich kierownictwo wyrównuje skutki wahań kursów walut w skali globalnej.

Stanowi to czynnik destabilizujący kursy dol. USA, walut krajów członkowskich UE, jena japońskiego i franka szwajcarskiego.

*Czynniki polityczne takie jak wojna wietnamska, wojna Izraela z Egiptem w 1967 r. oraz utrzymanie się konfliktów regionalnych między USA i ZSRR

*Czynniki psychologiczne z reguły powodujące błędną ocenę przyszłej ewolucji kursów walut i polityki gospodarczej głównych krajów kapitalistycznych..

  1. Jakie są główne waluty rezerwowe i jakie spełniają funkcje

Waluty rezerwowe.

Kraje członkowskie MFW przechowują swoje rezerwy walutowe w różnych składnikach, takich jak złoto, SDR i dewizy.

Do rezerw walutowych wlicza się również pozycję rezerwową tych krajów w MFW.

Wartość rezerw złota od kilkunastu lat wycenia się przeważnie według londyńskiej rynkowej ceny złota.

Na strukturę rezerw walutowych, zarówno w krajach uprzemysłowionych jak i w krajach rozwijających się wywierają wpływ trzy główne czynniki:

*system kursowy tych krajów w szczególności uczestniczących w zbiorowych porozumieniach, takich jak funkcjonujący w ramach UE Europejski System Walutowy.

*ich handel zagraniczny z krajami, których walutą narodową jest waluta rezerwowa

*waluty używane w płatnościach z tytułu obsługi zadłużenia zewnętrznego.

Udział handlu zagranicznego krajów uprzemysłowionych z krajami o walutach rezerwowych ma również znaczący wpływ na strukturę rezerw walutowych przechowywanych w różnych walutach. Kraje rozwijające się mają skłonność do przechowywania większej części swoich rezerw walutowych w tej walucie, z którą jest powiązany kurs ich waluty narodowej, oraz w tej, w której płacą odsetki od zewnętrznego zadłużenia zagranicznego, a także w tych walutach, które występują jako ich waluty transakcyjne w eksporcie i imporcie z krajami o walutach rezerwowych.

Sukcesywny spadek udziału złota w rezerwach walutowych i wzrostu udziału dewiz jako składnika rezerw walutowych w MFW oraz SDR był relatywnie niski i wahał się wąskich przedziałach.

Najważniejszymi walutami rezerwowymi są dolar, euro, funt brytyjski, jen.

Status walut rezerwowych waluty te zdobywały również pod wpływem szerszego ich zastosowania na międzynarodowym rynku finansowym, oraz na eurorynku pieniężnym i kapitałowym w charakterze walut lokacyjnych i transakcyjnych Do wzrostu roli jako walut rezerwowych przyczynił się również rozwój narodowych rynków finansowych krajów członkowskich EWG i Japonii.

  1. Jakie są główne waluty interwencyjne?

Waluty interwencyjne rozumie się jako waluty, w których banki centralne, lub inne oficjalne instytucje monetarne przeprowadzają operacje na rynkach walutowych w celu niedopuszczenia do nadmiernych odchyleń kursu waluty narodowej wobec innych walut lub w celu uzyskania takiego poziomu kursu waluty narodowej, który jest przez te banki uznawany za pożądany lub optymalny w danych warunkach rynkowych.

Najważniejszą walutą interwencyjną jest nadal dolar USA, którego udział w całkowitych interwencjach walutowych uznawany jest za zbliżony do jego procentowego udziału w rezerwach walutowych.

Drugą co do ważności walutą interwencyjną na początku lat siedemdziesiątych stała się marka RFN. Udział tej waluty w operacjach interwencyjnych był zbliżony do udziału tej waluty w rezerwach walutowych świata.

Walutami interwencyjnymi był także frank francuski i gulden.

  1. Jakie są główne waluty lokacyjne?

Waluty lokacyjne- przez pojęcie waluty lokacyjnej rozumie się walutę, w której nierezydenci utrzymują swoje należności i zobowiązania, oraz w której dokonuje się emisji międzynarodowych obligacji i euroobligacji.

W emitowanych międzynarodowych obligacjach i euroobligacjach główną walutą lokacyjną był dolar USA, w dalszej kolejności występowały w tym charakterze jeny i marki niemieckie.

  1. Jakie są główne waluty transakcyjne?

Waluty transakcyjne przez pojęcie waluty transakcyjnej rozumiemy walutę występującą w obrotach na rynkach walutowych oraz walutę używaną do fakturowania eksportu i importu. Tworzą one razem strukturę walutową obrotów dewizowych na rynkach walutowych, oraz strukturę walutowa handlu światowego.

W takim rozumieniu funkcji waluty transakcyjnej występuje zdecydowana przewaga dolara USA nad innymi walutami wymienialnymi.

Dolar stosowany jest jako tak zwana waluta przejścia na rynkach dewizowych.

W transakcji kupna czy sprzedaży dwóch walut, z których żadna nie jest dolarem USA, w zdecydowanej większości dolar USA jest najpierw kupowany za walutę X, a następnie sprzedawany za walutę Y.

Do walut transakcyjnych zaliczamy funt szterling, jen frank szwajcarski, frank francuski i gulden.

Waluty te występowały również jako waluty transakcyjne w handlu światowym.

  1. Jaka jest struktura walutowa handlu światowego?

Struktura walutowa handlu światowego obejmuje strukturę walutową światowego eksportu i światowego importu.

Przez pojęcie struktury walutowej handlu światowego rozumiemy procentowy lub wartościowy udział obrotów z tytułu światowego eksportu i importu wyrażony w odpowiedniej walucie transakcyjnej.

W strukturze walutowej handlu światowego występuje szereg charakterystycznych zjawisk i tendencji wywierających duży wpływ na wybór waluty transakcyjnej przez wielkie rzesze eksporterów i importerów w krajach mających gospodarkę rynkową.

  1. Co to jest SDR i jakie spełniają funkcje?

W systemie wielodewizowym funkcjonują specjalne prawa ciągnienia (SDR). Zostały one utworzone w 1969 r., w końcowym okresie działania systemu walutowego z Bretton Woods.

SDR jest to międzynarodowy pieniądz kreowany przez MFW. SDR stanowi nowe źródło płynności międzynarodowej to znaczy może być używany do wyrównywania bilansów płatniczych.

SDR są ważnym składnikiem rezerw walutowych banków centralnych krajów członkowskich MFW.

Przydział SDR dla krajów członkowskich dokonuje się proporcjonalnie do kwot wniesionych przez nie do MFW.

SDR w przyszłości mają się stać główną jednostką rezerwową w międzynarodowym systemie walutowym i jako takie mogą stopniowo pozbawiać dolar USA centralnej pozycji w międzynarodowym systemie walutowym.

SDR najpierw oparto na parytecie złota. Parytet ten był wówczas taki sam, jak parytet dolara.

Do SDR zaliczamy następujące waluty: euro, dolar, jen funt szterling.

Kraje członkowskie MFW posiadające SDR mogą używać w transakcjach między sobą, w transakcjach z MFW, oraz w transakcjach z 15 instytucjami upoważnionymi do posiadania SDR.

SDR są wykorzystywane jako jednostka rozrachunkowa przez wiele międzynarodowych i regionalnych, głównie ze względu na to że zachowują większą stabilność niż jakakolwiek waluta wchodząca do koszyka określającego ich wartość, ponieważ wahania kursów tych walut częściowo się znoszą.

  1. Jakie są główne zalety i wady systemu wielodewizowego?

Główną zaletą systemu wielodewizowego jest to że wzrost płynności międzynarodowej pochodzi z wielu źródeł. Chodzi tu o płynność oficjalną i płynność sektora bankowego.

Dalszą zaletą systemu wielodewizowego jest to że umożliwia rozwój wielu narodowych rynków finansowych, których ranga i znaczenie sprawia, że narodowe waluty krajów, w których te rynki funkcjonują zaczęły pełnić funkcje pieniądza w sferze obiegu międzynarodowego.

System wielodwewizowy jest rozumiany tez jako wielość narodowych walut wymienialnych występujących w charakterze walut: rezerwowych, interwencyjnych, lokacyjnych, i transakcyjnych

System wielodewizowy można go traktować jako ważny składowy element wielobiegunowego świata finansów międzynarodowych.

Dalszymi istotnymi częściami składowymi tego świata są wykształcające się strefy walutowe, międzynarodowy rynek walutowy, pieniężny i kapitałowy oraz eurorynek pieniężny i kapitałowy.

W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych funkcjonował system wielodewizowy dość sprawnie, chociaż niektóre waluty wymienialne używane w charakterze walut rezerwowych, transakcyjnych i lokacyjnych poddawane były presji sił rynkowych w kierunku ich dewaluacji, lub rewaluacji.

Szybko wzrastał rynkowy kurs jena japońskiego. Rosła ranga takich walut rezerwowych i lokacyjnych jak marka niemiecka i jen. Dało się również zaobserwować najpierw spadek, a od 2000r. wzrost pozycji dolara USA jako waluty rezerwowej i lokacyjnej..

System wielodewizowy jest systemem mało stabilnym. Wpływa na to zmiana kursów walut rezerwowych, transakcyjnych, lokacyjnych.. Można to uznać za jego główną wagę.

Niestabilność systemu wielodewizowego nie przeszkadza bankom centralnym przechowywać rezerwy walutowe w wielu walutach wymienialnych.

Rozdział 3

  1. Co to jest wymienialność waluty?

Wymienialność walut występuje wyłącznie wówczas, gdy w transakcjach kupna-sprzedaży uczestniczy jeden rodzaj, lub jedna forma pieniądza uznawana za pieniądz także poza granicami danego państwa, lub obszaru walutowego.

Aby wymienialność mogła istnieć, musi funkcjonować rynek walutowy, na którym swobodnie działające prawo podaży i popytu na waluty obce kształtuje odpowiednie relacje wymienne tych walut.

Wymienialności nie można nazwać wzajemnej wymiany różnych form pieniądza występujących w ramach jednego systemu pieniężnego.

Wymienialność walut występuje w stosunkach ekonomicznych co najmniej dwóch krajów.

W systemie waluty papierowej wymienialność oznaczała wymianę banknotów, przekazów pieniężny7ch, skryptów dłużnych banków i weksli, lub innych znaków pieniężnych na pieniądz pełnowartościowy, lub tylko wzajemną wymianę różnych znaków pieniężnych i dokumentów stwierdzających należności wyrażone w innej walucie.

  1. Jakie są rodzaje wymienialności waluty

Największy zakres ograniczeń dewizowych ma waluta zewnętrznie wymienialna.

Waluta zewnętrznie wymienialna może być walutą fakturowania i płatności w transakcjach między rezydentami a nierezydentami, oraz między nierezydentami. Waluta zewnętrznie wymienialna może być przedmiotem notowań na międzynarodowym rynku walutowym.

Szczególną formą wymienialności zewnętrznej jest zawężenie prawa do wymiany walut tylko do określonych instytucji np. zagranicznych banków centralnych, a więc wyłącznie osób fizycznych

Wymienialność walut wewnętrzna opiera się na pięciu zasadach:

-nie ma ograniczeń dewizowych w transakcjach bieżących nierezydentów z danym krajem

-importerom zapewnia się dostęp do dewiz potrzebnych w celu dokonania płatności z tytułu transakcji bieżących Zakup dewiz odbywa się według jednolitego kursu walutowego.

-rezydenci musza odprzedać państwu dewizy pochodzące z eksportu, nie mogą otwierać rachunków dewizowych w kraju i za granicą

-stosuje się ograniczenia dewizowe wobec transakcji kapitałowych

-zabrania się używania pieniądza narodowego jako waluty fakturowania i płatności w handlu zagranicznym.

Wymienialność ograniczona może występować w odniesieniu do

-pewnych walut, lub obszarów płatniczych

-pewnych płatności

-pewnej grupy rezydentów

Wymienialność rynkowa rozumie się prawo do wymiany jednej waluty na inne przez osoby fizyczne i prawne.

Wymienialność oficjalna rozumie się prawo władz pieniężnych poszczególnych krajów do dokonywania wzajemnej wymiany walut na inne aktywa rezerwowe bezpośrednio przez państwo i inne instytucje pieniężne, to znaczy poza rynkiem walutowym.

  1. Co to jest wymienialność walut z punktu widzenia prawa?

Wymienialność pieniądza oznacza zagwarantowaną przez władze pieniężne i faktycznie istniejącą możliwość wymiany jakiegoś rodzaju, lub jakiejś formy pieniądza występującego w ramach danego państwowego systemu pieniężnego na inne rodzaje, lub formy pieniądza funkcjonujące jako pieniądz, lub uznawane za pieniądz w innych państwowych systemach pieniężnych zgodnie z celem wymiany.

  1. Jak określana jest wymienialność walut zgodnie z art.VII ust. 2,3,4 statutu MFW?

Najczęściej stosowanym rodzajem wymienialności walut jest standard MFW, którego warunki precyzuje art.VII ust. 2,3 i 4 statutu instytucji.

Zakres wymienialności według kryteriów MFW jest szerszy od kryteriów wymienialności zewnętrznej i węższy od wymienialności całkowitej.

Oznacza to, że wymienialność tych walut byłą ograniczona do bieżących transakcji międzynarodowych obejmujących następujące pozycje:

-wszelkie płatności z tytułu handlu zagranicznego, innej bieżącej działalności handlowej i przemysłowej z usługami włącznie oraz zwykłe kredyty krótkoterminowe.

-płatności z tytułu odsetek od pożyczek i z tytułu dochodu netto osiąganego z innych lokat kapitału.

-płatności niewielkich kwot z tytułu umorzenia pożyczek lub amortyzacji inwestycji bezpośrednich

-przekazy umiarkowanych kwot na wydatki związane z utrzymaniem rodziny.

Powyższa wymienialność nie obejmuje płatności z tytułu operacji kapitałowych

Wymienialność walut określona w artykule VIII dotyczy wyłącznie transakcji między krajami członkowskimi MFW.

  1. Jakie są rodzaje wymienialności złotego?

System wewnętrznej wymienialności złotego funkcjonował ponad 5 lat i przyniósł wiele korzyści.

Jego podstawową zaletą było to, że proces transformacji gospodarczej w Polsce nie podlegał zakłóceniom ze strony systemu dewizowego i to że sprzyjał on makroekonomicznej stabilizacji gospodarki.

Wewnętrzna wymienialność złotego umożliwiła stosowanie jednolitego kursu złotego, co zapewniało przejrzystość wszystkich transakcji gospodarczych z zagranicą .

Po wprowadzeniu takiego rodzaju wymienialności zlikwidowano dwuwalutowość w gospodarce.

Wzrosło zaufanie do polskiego pieniądza, krajowi nabywcy mieli swobodny dostęp do zagranicznych towarów..

Zaczął działać rynek kantorowy.

Wymienialność wewnętrzna stanowiła jedną z głównych barier rozwoju rynku walutowego w Polsce, oraz podstawową przyczynę pozostawiania złotego poza międzynarodowym rynkiem walutowym.

Wadą systemu wewnętrznej wymienialności było również to, że uniemożliwił on nadanie kursowi złotego wobec walut obcych charakteru rynkowego. Kurs ten pozostał kursem urzędowym.

Wymienialność wewnętrzna złotego funkcjonowała do V,1995 r.

Wymienialność złotego według standardu MFW.

Tym samym zobowiązała się do przestrzegania następujących zasad zawartych w art.VIII statutu MFW.

Wprowadzenie wymienialności złotego według standardu MFW oznaczało przyjęcie przez Polskę najbardziej znanego międzynarodowego kodu finansowego w zakresie powiązań gospodarki narodowej ze światem zewnętrznym.

Przyczyniło się to do wzrostu inwestycji zagranicznych w Polsce, oraz usunęło międzynarodową izolację złotego. Polska przestała być uważana za kraj wysokiego ryzyka.

W warunkach funkcjonowania tego typu wymienialności złotego na poziom kursu polskiego pieniądza i na polski rynek walutowy w większym stopniu niż dotychczas zaczęły jednak wpływać czynniki zewnętrzne, które muszą być brane pod uwagę w polityce gospodarczej.

Wymienialność zewnętrzna złotego przyczyniła się do tego że Polacy mogą swobodnie wymieniać złote w zagranicznych bankach i kantorach. Złoty może być stosowany jako waluta transakcyjna przez polskich eksporterów i importerów. Nadal reglamentowany jest wwóz i wywóz walut obcych.

Rozdział 4

  1. Co to jest bilans płatniczy?

Przez pojęcie bilansu płatniczego rozumie się usystematyzowane zestawienie transakcji ekonomicznych dokonanych w ściśle określonym czasie między krajowymi i zagranicznymi podmiotami gospodarczymi.

  1. Jaki jest układ bilansu płatniczego według zasad MFW?

Zgodnie z zaleceniami MFW transakcje zagraniczne grupuje się w dwóch podstawowych częściach bilansu płatniczego

-rachunku bieżącego

-rachunku kapitałowego

Rachunek bieżący obejmuje niefinansowej elementy transakcji zagranicznych, a więc towary, usługi oraz dochody z pracy i kapitału.

Elementy określa się jako zasoby rzeczowe. Ponadto obejmuje on transfery nieodpłatne. Elementy te wchodzą do bilansu w pełnej wartości.

Rachunek kapitałowy obejmuje elementy finansowe transakcji zagranicznych, a więc zagraniczne aktywa to znaczy należności od cudzoziemców, złoto monetarne i SDR, oraz zagraniczne zobowiązania na które składa się zadłużenie wobec cudzoziemców

  1. Jaki jest układ bilansu płatniczego w Polsce.

Bilans Polski składa się z rachunku bieżącego i rachunku kapitałowego i finansowego, salda błędów i opuszczeń, oraz pozycji finansujących.

W skład rachunku bieżącego wchodzą towary, usługi, dochody, oraz transfery bieżące, oraz niesklasyfikowane obroty bieżące.

W skład rachunku finansowego i kapitałowego wchodzą :inwestycje bezpośrednie, inwestycje portfelowe, Polskie należności za granicą (aktywa), oraz polskie zobowiązania wobec zagranicy (pasywa)

4)Co należy rozumieć przez pojęcie deficytu i nadwyżki bilansu płatniczego

Deficyt bilansu płatniczego występuje wtedy, gdy transakcje autonomiczne wykazują saldo ujemne, a nadwyżka wtedy, gdy wykazują one saldo dodatnie.

Wiele krajów określa rozmiary deficytu bilansu płatniczego jako sumę netto następujących zmian w obrotach wyrównawczych:

-zmniejszenie zapasu złota i płynnych należności zagranicznych netto centralnej instytucji monetarnej.

-zmniejszenie płynnych należności zagranicznych netto banków komercyjnych

-zmniejszenie niewykorzystanej transzy rezerwowej w MFW

5) Jakie są formy i metody przywracania równowagi bilansu płatniczego?

Procesy przystosowawcze zachodzą w gospodarce narodowej automatycznie, lub w wyniku odpowiedniej polityki ekonomicznej władz państwowych. Polegają one na przywracaniu równowagi bilansu płatniczego za pomocą mechanizmu rynkowego, wpływającego na rozmiary oraz strukturę strumienia towarów i usług wytwarzanych w kraju na potrzeby rynku wewnętrznego i eksportu.

Środki te działają przeważnie w sposób niedyskryminacyjny i nieselektywny.

Natomiast środki polityki gospodarczej mogą mieć charakter selektywny i dyskryminacyjny. Nakierowane są na korygowanie określonych rodzajów obrotów rzeczowych i finansowych za granicą.

Wśród środków polityki gospodarczej można wymienić takie ich rodzaje, jak zmiana kursu waluty, polityka pieniężno-kredytowa, polityka fiskalna i polityka kontroli dochodów. Zmiana kursu waluty wywołuje natychmiastową modyfikację warunków rynkowych/ Sprzyja ona procesom przystosowawczym

Istnieją również odcinkowe środki korygowania bilansu płatniczego.

Mogą one dotyczyć zarówno obrotów bieżących, jak i kapitałowych.

Ich zakres może być różny, w zależności od konkretnej sytuacji gospodarczej.

Do środków korygujących obroty wewnętrzne, a przede wszystkim handel zagraniczny, należy zaliczyć:

-subwencje eksportowe wypłacane eksporterom ze środków budżetowych.

-ograniczenie wydatków na import.

Niezwykle skutecznym narzędziem korygowania bilansu płatniczego jest reglamentacja dewizowa, która może dotyczyć wszelkich transakcji, a więc towarowych, usługowych, i kapitałowych.

Odcinkowe środki korygowania bilansu płatniczego mają swoje zalety i wady .

Ich zaletą jest, że działają szybko i skutecznie w kierunku usunięcia deficytu płatniczego, oraz znacznym stopniu pozwalają opanować spekulacyjne ruchy kapitału.

Natomiast ich wadą jest, że opierają się na arbitralnych decyzjach władzy państwowej co w pewnych przypadkach może im nadawać charakter dyskryminacyjny i stwarzać powody do ich obchodzenia..

6) Jakie są główne przyczyny deficytu bilansu płatniczego?

Do najważniejszych przyczyn zakłóceń równowagi bilansu płatniczego należy zaliczyć zmiany w rozmiarze i strukturze dochodu narodowego, oraz zmiany w relacji cen krajowych i zagranicznych.

Ponadto równowagę bilansu płatniczego mogą zakłócać takie czynniki jak:

-zmiany wzajemnej relacji światowych cen towarów eksportowanych i importowanych przez dany kraj, czyli tak zwany terms of trade

-zmiany wysokości stopy procentowej za granicą w stosunku do stopy krajowej

-klęski naturalne

-strukturalne zmiany w popycie zagranicznym na towary eksportowane przez dany kraj

-przyczyny polityczne

Rozdział 5

1)Co należy rozumieć przez pojęcie integracji walutowej i finansowej?

Integracja walutowa- przez to pojęcie rozumie się proces tworzenia jednolitego obszaru walutowego, pokrywającego się z obszarem gospodarczym integrujących się krajów. Na tak rozumianym obszarze walutowym występują stałe kursy walut, wymienialność walut, koordynacja polityki walutowej, wspólny system kursowy, wspólny system kredytowy i bankowy, zapewniający regulowania płatności międzynarodowych, oraz wspólna polityka walutowa.

Cechą tak rozumianego jednolitego obszaru walutowego może być wspólna waluta, występująca w roli waluty równoległej, lub zastępująca waluty narodowe integrujących się krajów we wszystkich funkcjach pieniądza

Integracja finansowa- przez to pojęcie rozumie się liberalizację przepływów kapitałowych, oraz harmonizację systemów podatkowych i budżetowych..

Integracja finansowa przebiega równolegle z integracją walutową. Oba rodzaje integracji stanowią niezbędne przesłanki do tworzenia unii gospodarczej i walutowej.

  1. Jakie są główne elementy planów Barre'a

Pierwszy plan Barre'a przewidywał konieczność wytworzenia pewnej zbieżności narodowych wielkości ekonomicznych w ramach średnioterminowej polityki gospodarczej, takich jak stopa wzrostu produkcji i zatrudnienia kształtowanie cen, saldo bilansu bieżącego, oraz saldo bilansu płatniczego..

Zachodzi wiec potrzeba ścisłej koordynacji bieżącej polityki gospodarczej i walutowej w celu zapobieżenia powstawaniu zaburzeń, a gdy one wystąpią w celu ich usunięcia.

W myśl pierwszego planu Barre'a polityka walutowa Wspólnoty powinna być umiejscowiona w ramach średnioterminowej polityki gospodarczej.

Powinien być wprowadzany w życie mechanizm współpracy walutowej w ramach EWG.

Postulowany w tym planie mechanizm współpracy walutowej miał zapewnić krótkoterminową pomoc walutową i umożliwić uzyskanie przez kraj pomocy średnioterminowej.

W tym celu kraje członkowskie miały zawrzeć odpowiednie porozumienie.

Według powyższego planu mechanizm współpracy walutowej w ramach EWG nie powinien zastępować mechanizm międzynarodowej współpracy walutowej, lecz przeciwnie powinien być do niego bez przeszkód włączony Nie powinien on w żaden sposób naruszać zobowiązań krajów członkowskich EWG wobec międzynarodowych instytucji finansowych.

Wiele punktów planu Barre'a nie zostało zrealizowanych. Nie osiągnięto porozumienia co do kwestii jak dalece kraj członkowski ubiegający się o średnioterminową pomoc finansową niezbędną do przezwyciężania trudności z bilansem płatniczym ma akceptować ponadnarodową kontrolę swojej polityki gospodarczej.

Według drugiego planu Barre'a powinny zostać osiągnięte stopniowo dwa cele.

-wewnątrz EWG powinien być utworzony obszar gospodarczy, na którym występowałby swobodny obrót towarów i usług oraz miałaby miejsce swobodna mobilność czynników produkcji

-na zewnątrz wspólnota powinna stawać się stopniowo zorganizowanym obszarem gospodarczym i walutowym .

W tworzeniu tego obszaru należy uwzględnić dokonujące się zmiany w międzynarodowych stosunkach gospodarczych oraz wniesienie przez kraje członkowskie EWG pozytywnego wkładu do międzynarodowej współpracy gospodarczej.

Obydwa cele powinny być osiągnięte w drodze działania sił rynkowych wspomaganych świadomie prowadzaną polityką właściwych organów, rozwijaną na płaszczyźnie Wspólnoty

Powyższe cele można osiągnąć za pomocą określonych metod.

Według tego planu każdy projekt tworzenia unii gospodarczej i walutowej musi zawierać wspólna definicję polityki niezbędnej do zapewnienia niezakłóconego rozwoju Wspólnoty.

W drugim planie Barre'a postulowano stopniowe ograniczenie marży wahań kursów walut krajów członkowskich EWG.

Miało to skłonić banki centralne do wzajemnego uzgadniania ich interwencji na rynkach dewizowych i wykorzystania walut krajów członkowskich EWG w charakterze walut interwencyjnych.

Zakładano, że spowoduje to lepszą koordynację polityki kredytowej krajów członkowskich i doprowadzi stopniowo do wspólnego systemu rezerw walutowych.

Drugi plan Barre'a przewidywał utworzenie unii gospodarczej i walutowej w trzech etapach.

Pierwszy etap to realizacja przedsięwzięć zawartych w pierwszym planie Barre'a.

Drugi etap to zapewnienie zbieżności rozwoju gospodarczego państw członkowskich i rozpoczęcie jednolitego obszaru walutowego.

W drugim etapie proponowane przedsięwzięcia dotyczyły koordynacji polityki gospodarczej, rynków kapitałowych, podatków i umocnienia solidarności walutowej.

Dla trzeciego etapu nakreślony został jedynie szkic sześciu następujących przedsięwzięć , za pomocą których miały być zrealizowane główne elementy unii gospodarczej i walutowej:

-przeniesienie niezbędnych uprawnień na instytucje Wspólnoty w celu zapewnienia dobrego funkcjonowania unii gospodarczej i walutowej.

-powołanie rady prezesów banków centralnych pod kątem utworzenia wspólnego systemu banków centralnych

-zniesienie granic podatkowych

3)Jakie są główne zasady i etapy tworzenia unii gospodarczej i walutowej w planie Wernera?

Zgodnie z planem Wernera unia gospodarcza i walutowa w EWG miała być zrealizowana do roku 1980 przy założeniu, że będzie po temu istnieć, zapowiedziana uroczyście na szczycie w Hadze, wola polityczna krajów członkowskich EWG. W planie Wernera przewidziano tylko takie szczegółowe zadania, które miały być zrealizowane w ciągu pierwszego trzyletniego etapu tworzenia unii. Ich punktem był pierwszy plan Barre'a

W planie Wernera ustalono szczegółowe zadania do realizacji na pierwszym etapie tworzenia unii z zakresu polityki budżetowej, podatkowej, rynku kapitałowego, wewnętrznej polityki pieniężno-kredytowej i zewnętrznej polityki walutowej.

Ogólne kierunki polityki pieniężno-kredytowej i walutowej powinny być ustalane wspólnie. W tym celu kraje członkowskie EWG powinny stopniowo dopasowywać będące w ich gestii instrumenty z zakresu polityki pod kątem ich spójności.

W celu zapewnienia niezbędnej koordynacji tej polityki powinny być prowadzone obligatoryjne konsultacje w Komitecie Gubernatorów Banków Centralnych. Komitet będzie ustalać zadania polityki pieniężno-kredytowej w odniesieniu do: stopy procentowej, płynności kasowej banków i ich zdolności kredytowej, oraz kredytów udzielanych sektorowi publicznemu. Harmonizacja instrumentów tej polityki jest niezbędną dla skuteczności jej koordynacji i wzajemnego się wspierania.

W zakresie zewnętrznej polityki walutowej przewidywano stopniową intensyfikację współpracy i zaciśniecie solidarności krajów członkowskich EWG przy ustalaniu parytetów ich walut.

Wzmocnienie współdziałania w tej dziedzinie powinno dotyczyć udzielania kredytów, kredytów swapowych, tworzenia międzynarodowej płynności w postaci podwyżek kwot w MFW, przydziałów SDR, oraz pozycji dewizowej banków.

W zakresie kursów walut plan Wernera przewidywał w pierwszym etapie tworzenia unii podjęcie przedsięwzięć, których realizacja miała być każdorazowo uzależniona od wyników poprzednich, tak aby przebieg procesów w tej dziedzinie mógł być s tale dopasowywany do okoliczności.

Już na początku pierwszego etapu banki centralne powinny tytułem próby zawęzić marże wahań kursów walut krajów członkowskich, a po upływie okresu próbnego zafiksować zwężenia tych marż, posługując się coraz częściej swoimi walutami jako walutami interwencyjnymi, zastępującymi w tej funkcji dolara amerykańskiego.

W celu ułatwienia walut plan Wernera postulował przekazanie specjalnemu agentowi rozliczanie sald z dokonywanych transakcji na rynkach dewizowych krajów członkowskich EWG, informowanie o tym banków centralnych, oraz pobudzanie transferów i kompensat w walutach krajów członkowskich EWG i w dolarze USA.

Plan Wernera przewidywał przygotowanie studium o warunkach utworzenia, trybie działania i statucie Europejskiego Funduszu Współpracy Walutowej, który miał zagwarantować przejście do wspólnego systemu banków centralnych wprowadzenie w życie tego systemu przewidziano w ostatniej fazie tworzenia unii gospodarczej i walutowej.

4)Jakie są główne elementy planu Tindemansa

W raporcie Tindemansa ma charakter polityczny ponieważ wiele uwagi poświęcono sprawom walutowym, w szczególności „wężowi walutowemu”. Mechanizm „węża” według powyższego raportu sprawdził się przez utrzymanie stabilności kursów walut, należy zastosować do poszukiwania zbieżności polityki ekonomicznej i walutowej krajów członkowskich W tym celu „wąż musi być wzmocniony, jego działania powinny być rozszerzone na kluczowe aspekty polityki gospodarczej i walutowej, oraz musza mieć wyraźnie wspólnotowy charakter

W związku z tym Tindemans proponuje następujące rozwiązania:

Zdaniem Tindemansa wzmocnienie i rozszerzenie istniejącego jądra stabilności monetarnej, jakim jest wąż, stanie się bazą dla rzeczywistej zbieżności polityki gospodarczej i walutowej. Umocnienie „węża” będzie również bezpośrednio pomocne w stopniowym przywracaniu międzynarodowej stabilności walutowej.

5)Jakie są główne elementy planu Delorsa?

Raport Delorsa opublikowany w IV.1989 r. zawierał uzasadnienie potrzeby realizacji w ramach EWG unii gospodarczej i walutowej, oraz przedstawiał propozycję etapów prowadzących do osiągnięcia tej unii.

Unię walutową określono w tym raporcie jako obszar, na którym byłyby zapewnione:

6)Jakie decyzje podjęto na szczycie w Maastricht?

W XII.1991 r. Rada Europejska zatwierdziła w Maastricht traktat w sprawie unii gospodarczej i walutowej. Postanowienia zawarte w tym traktacie podpisanym 7.II.1992 dotyczą tego co umownie w raporcie Delorsa nazywa się drugim etapem tworzenia unii w tej docelowym kształcie. Etap drugi, stanowiący okres przejściowy do unii, rozpoczął się 1.I.1994 do tego czasu miały być usunięte wszelkie restrykcje w przepływie kapitału między krajami członkowskimi UE, a płatności miały być realizowane bez żadnych ograniczeń. Słabsze pod względem ekonomicznym kraje miały znieść te ograniczenia najpóźniej do końca 1995 r.. W trakcie realizowania drugiego etapu utworzono Europejski Instytut Walutowy (od 1999 r przemianowany na Europejski Bank Centralny) z siedzibą we Frankfurcie, który ma za zadanie:

Z początkiem trzeciego etapu ecu miała stać się bezpośrednio emitowanym pieniądzem. Kursy walut krajów członkowskich oraz kursy między nimi a ecu miały być nieodwracalnie usztywnione. Przejście do trzeciego etapu miało 1.I.1999 r. Tak się w istocie stało, tylko zamiast ecu wprowadzono wspólną walutę pod nazwą euro wprowadzono wspólna

Traktat Maastricht stanowi ukoronowanie wieloletnich wysiłków krajów członkowskich EWG zmierzających do utworzenia na ich terytorium jednolitego obszaru gospodarczego i walutowego. Był on wydarzeniem o charakterze epokowym. Zobowiązanie się krajów EWG w Maastricht do wprowadzenia najpóźniej w 1999 r unii gospodarczej i walutowej miało głownie charakter polityczny.

7)Podaj krótką charakterystykę integracji finansowej w EWG?

Sprawy integracji finansowej w sferze podatków, budżetów, rynkó kapitałowych i systemu bankowego wywołały znacznie mniej kontrowersji niż problemy związane z poszczególnymi dziedzinami integracji walutowej. Sprawy integracji finansowej były rozpatrywane na szczeblu EWG w ramach istniejącej w tej organizacji procedury prawnej i w ramach odpowiednich instytucji Wspólnoty .

Teoretyczną podstawę harmonizacji polityki podatkowej w EWG dał tak zwany raport Neumarka, a podstawę integracji rynków kapitałowych tak zwany raport Segre'a. Najważniejszym elementem harmonizacji polityki podatkowej w EWG było wprowadzenie w 1973 r. podatku VAT.

W zakresie integracji rynków kapitałowych kraje członkowskie EWG liberalizowały głównie przepisy dotyczące ruchu kapitałów oraz ustawodawstwa bankowego i znosiły istniejące w tej sferze hamulce podatkowe.

W większości krajów członkowskich EWG nie ma przeszkód w przepływie kapitałów wewnątrz Wspólnoty.

Od 1.I.1993 r. obok wspólnego rynku towarów, usług, siły roboczej i kapitałów istnieje w EWG jednolity rynek usług finansowych

Na rynku usług finansowych obowiązują regulacje prawne, zawarty w tak zwanej pierwszej dyrektywie bankowej. Dyrektywy te obejmują przyjętą w EWG zasadę harmonizacji prawa bankowego, której celem jest uzyskanie przez banki działające w poszczególnych krajach członkowskich EWG identycznej sytuacji prawnej na obszarze całej Wspólnoty. Efektem tych działań jest wyższa wydajność, konkurencyjność, niższe koszty operacji, oraz maksymalne bezpieczeństwo wszystkich uczestników rynku finansowego.

8)Jakie są główne zasady funkcjonowania jednolitego rynku finansowego w EWG

Główne zasady funkcjonowania jednolitego rynku finansowego w EWG są następujące:

Efektem przestrzegania tych zasad je4st bezpieczeństwo całego systemu bankowego EWG

Rozdział 7

1)Co to jest międzynarodowy rynek walutowy?

Przez pojęcie rynku walutowego rozumie się całokształt transakcji wymiany walut wraz z instytucjami pomagającymi je przeprowadzić oraz zespól reguł, według których zawierane są transakcje walutowe, a także ogół urządzeń i czynności prowadzących do zawierania transakcji

Na sytuację na rynkach walutowych przemożny wpływ wywierają wpływ procesy zachodzące w poszczególnych krajach i w gospodarce światowej. Obroty na rynku walutowym dokonują się w przeważającej części jako obroty wzbudzone przez pierwotne obroty towarowe, o których wielkościach i kierunkach decydują ceny, kursy walut i dochody.

Rynki walutowe funkcjonują nie tylko w powiązaniu z rynkami towarowymi, lecz również w powiązaniu z rynkami pieniężnymi i kapitałowymi.

Powstanie i funkcjonowanie rynków finansowych wynika głównie z tego, że są w wyrazem istnienia odrębnych gospodarkę narodowych z ich własnymi systemami pieniężnymi oraz nawiązywania i utrzymywania przez poszczególne kraje stosunków ekonomicznych i finansowych z zagranicą

Rynek walutowy spełnia trzy ważne zadania

2)Jakie są główne zasady działania międzynarodowego rynku walutowego ?

Współczesny rynek walutowy jest przede wszystkim rynkiem typu over-the-counter, czyli rynkiem zdecentralizowanym pod względem technicznym i ekonomicznym.

Na nim zawierane są transakcje przez brokerów i dilerów. Specyfika rynku walutowego jako miejsca handlu polega również na tym, że chociaż obroty dewizowe są fizycznie przeprowadzone w konkretnych krajach, to jednak międzynarodowy rynek walutowy nie jest sumą rynków narodowych, lecz jednym wielkim rynkiem pracującym 24 godziny na dobę

3)Co oznacza pojęcie „pozycja walutowa” i jakie są jej rodzaje?

Uczestnicy rynku walutowego zajmują na nim tak zwane pozycję walutową.

Pozycja walutowa jest zestawieniem należności i zobowiązań w walutach obcych bez względu na termin ich realizacji.

Pozycja walutowa może być zamknięta gdy należności w danej walucie są równe zobowiązaniom.

Pozycja walutowa może być otwarta gdy takiej równowagi nie ma

Pozycja walutowa otwarta może być długa ,lub krótka .

Pozycja długa polega na przewadze należności nad zobowiązaniami. Zajmowanie pozycji długiej wywołuje ryzyko utraty części majątku wtedy, gdy kurs waluty zagranicznej spadnie wówczas można uzyskać mniejszą ilość waluty krajowej.

Pozycja krótka polega na przewadze zobowiązań nad należnościami. Przy zajmowaniu pozycji krótkiej niekorzystny jest wzrost kursu waluty zagranicznej.

4)Co należy rozumieć przez pojęcie międzynarodowego rynku dla danej waluty wymienialnej?

Międzynarodowy rynek walutowy dla danej waluty wymienialnej funkcjonuje w postaci kilku rynków cząstkowych (segmentów) z których najważniejszy jest bieżący rynek walutowy (spot market) i terminowe rynki walutowe (futures, forward market).

Oprócz powszechnie przyjętego podziału rynków walutowych na bieżące i terminowe wyróżnia się również podział rynku walutowego na wolny, pośredni, i reglamentowany.

Rynki każdej waluty wymienialnej występuje w państwach, w których jest ona kupowana i sprzedawana za narodowe waluty. Może on funkcjonować w wielu ośrodkach geograficznych. Popyt i podaż w tych ośrodkach na daną walutę może kształtować się inaczej z różnych względów, w wyniku czego mogą występować inne relacje wymiany tych samych dwóch walut Na przykład dolary USA można wymieniać na funty szterlingi zarówno w Londynie jak i w Nowym Jorku czy Frankfurcie nad Menem przy czym w każdym z tych miast kurs funta w stosunku do dolara może być inny.

Banki handlowe wówczas przeprowadzają operacje arbitrażowe. Ich celem jest kupno waluty tam, gdzie jest ona tańsza i sprzedaż tam, gdzie jest droższa.

Arbitraż walutowy prosty, zwany niekiedy dwuwalutowym, lub dwupunktowym obejmuje tylko dwie waluty i dwa kraje.

5) Jakie są główne cechy terminowego rynku walutowego typu forward i futures

W celu uniknięcia ryzyka walutowego eksporterzy lub importerzy przeprowadzają tak zwane transakcje dewizowe na termin. Polegają one na tym że kupują lub sprzedają określoną walutę zagraniczną z dostawą w przyszłości, przy czym kurs tej waluty jest z góry ustalony.

Kurs waluty z dostawą dłuższą od zwyczajowej na rynku bieżącym nazywa się kursem terminowym (forward rate).

Odróżniamy terminowy rynek walutowy typu forward i typu futures. Na rynku forward zawiera się rzeczywiste transakcje walutowe związane z „kryciem” ryzyka kursowego i hedgingiem.

Natomiast na rynku futures zawiera się operacje terminowe, których przedmiotem jest dana waluta wystandaryzowane, niepokrywające się co do wielkości z operacjami krycia, czy asekurowania należności, lub zobowiązania, których regulowanie ma nastąpić w przyszłości.

Dalszą cechą rozróżniającą terminowy rynek walutowy typu forward i futures jest ot że pierwszy z nich, określany jako terminowy rynek międzybankowy, funkcjonuje w wielu ośrodkach rynku walutowego, natomiast drugi funkcjonuje tylko na niektórych giełdach pieniężnych.

Na rynku futures zawiera się głównie tak zwane nierzeczywiste transakcje walutowe noszące wszelkie cechy spekulacji walutowej.

Terminowe rynki walutowe typu futures zaczęty się szybko rozwijać w latach siedemdziesiątych wraz postępującą destabilizacją rynków finansowych. Mechanizm ich działania podobny jest do terminowych rynków towarowych..

Na wymienionych rynkach przedmiotem operacji futures są wybrane waluty, oraz depozyty bankowe i papiery wartościowe o stałym oprocentowaniu (obligacje), a w niektórych przypadkach również indeksy kursów akcji, ora złoto.

Celem terminowych transakcji futures nie jest zazwyczaj efektywna dostawa towaru, lub waluty w przewidziany terminie, ale jedynie rozliczenie cen kursów walut między kontrahentami.

Główną zaletą terminowych rynków walutowych futures jest ich powszechna dostępność.

Dostęp do terminowych rynków walutowych typu forward bywa niekiedy ograniczony. Dostęp mają przede wszystkim renomowane banki handlowe, duże korporacje wielonarodowe i inni stali klienci banków handlowych prowadzących operacje międzybankowe.

Słabością terminowych rynków walutowych futures jest wystandaryzowanie wszystkich elementów transakcji. Pod tym względem terminowe rynki walutowe forward okazują się bardziej użyteczne.

Terminowe rynki walutowe futures wysuwa się niekiedy zarzut, że przyczyniają się do destabilizacji kursów walut.

Znaczenie ekonomiczne terminowych rynków walutowych futures polega na umożliwianiu podmiotom gospodarczym, które nie chcą ponosić ryzyka zmian cen, przerzucenia tego ryzyka na tych, którzy są je ponosić to jest na spekulantów walutowych.

6)Na jakich giełdach przeprowadza się terminowe transakcje walutowe futures?

Terminowe transakcje walutowe futures obecnie są przeprowadzone na następujących giełdach:

7)Na czym polega zjawisko spekulacji walutowej?

Spekulacja na rynku walutowym ma miejsce zarówno na rynku bieżącym, jak i na rynku terminowym. Spekulacja walutowa jest ściśle związana z międzynarodowymi przepływami kapitałowymi. Obecność spekulantów którzy angażują w terminowe operacje walutowe duż środki finansowe jest niejako niezbędna do sprawnego funkcjonowania tych rynków. Spekulacja walutowa na rynku walutowym odgrywa pozytywną rolę w warunkach normalnych, to znaczy wówczas gdy sytuacja płatnicza danego kraju jest w miarę zrównoważona, a zmiany w niej występujące mają charakter przejściowy. Spekulanci przyczyniają się oni do łagodzenia wahań kursów walut. Natomiast gdy pozycja płatnicza danego kraju nie jest stabilna, spekulacja ma z reguły charakter jednokierunkowy

Występuje wówczas zmasowana gra na zniżkę (dewaluację), lub zwyżkę (rewaluację) kursu waluty.

Pozytywna rola spekulacji walutowej polega na tym kto świadomie zawiera transakcję spekulacyjną w bardzo wielu przypadkach spełnia funkcję ubezpieczyciela, zdejmując ryzyko z barków swego partnera, który gotów jest ponieść nawet pewien koszt dodatkowy, byle tylko tego ryzyka uniknąć. Tego rodzaju funkcja jest korzystna dla partnera, ale może być również, i bardzo często bywa społecznie użyteczna.

Przy spekulacji walutowej trzeba zwrócić uwagę na motywy przepływów kapitałów. Są nimi : bezpieczeństwo lokaty, kursy walut, oraz różnice stóp procentowych. Jeżeli bezpieczeństwo lokat w danym kraju jest zapewnione, o przepływach kapitałów decydują przewidywane zmiany kursów walut, oraz różnice stóp procentowych.

Działalnością wydziałów wielkich banków handlowych w zakresie, w jakim przeprowadzają one arbitraż procentowy. Miejsce na spekulację walutową pozostawia tylko taka sytuacja, gdy pozycja danej waluty na rynku dewizowym nie jest ustabilizowana to jest gdy uważa się, iż ze względu na utrzymującą się od dłuższego okresu sytuację płatniczą kurs danej waluty jest zbyt niski lub zbyt wysoki. Narzędziem operacji walutowych są swapy walutowe z zastosowaniem transakcji terminowych. Gdy różnica kursu spot i forward jest niewielka, transakcje walutowe realizuje się zazwyczaj bez zabezpieczenia kursowego, którego koszt może się wydać nieporo0porcjonalnie duży w porównaniu z małym ryzykiem. Jeżeli zaś przewidywane zmiany kursu waluty , o którą chodzi, są bardzo duże, różnica kursu spot i forward dochodzi do takich rozmiarów, że posiadacze kapitałów płynnych przestają być zainteresowani możliwościami arbitrażu procentowego i pozostaje im do wykorzystania tylko inna możliwość mianowicie przeprowadzenie prostego switchu walutowego bez żadnego zabezpieczenia kursowego. Jeżeli na przykład spekulanci przerzucają się masowo na waluty, które według wszelkiego prawdopodobieństwa będą rewaluowane, to kurs spot tych walut gwałtownie wzrośnie. Gdy przewidywania spekulantów sprawdzą się, osiągną oni wielkie zyski. Natomiast jeżeli rewaluacja danej waluty nie będzie przeprowadzona zacznie się proces wycofywania zasobów z danej waluty, jej kurs spot spadnie i spekulanci poniosą wielkie straty.

8)Jakie związki zachodzą między rynkiem walutowym a rynkiem pieniężnym?

Między rynkiem walutowym i rynkiem pieniężnym występują wzajemne powiązania, łączące się wymianą walut, zabezpieczaniem się przed ryzykiem kursowym i przepływami kapitałów krótkoterminowych.. Powiązanie rynku walutowego z rynkiem pieniężnym uwidacznia się przede wszystkim w tak zwanej ubezpieczonym arbitrażu procentowym. Przemieszczanie kapitału pieniężnego z jednego narodowego rynku pieniężnego na inny rynek pieniężny w celu poprawy rentowności lokaty krótkoterminowej określa się mianem arbitrażu procentowego. Jeśli dany podmiot gospodarczy dokonuje lokaty za granicą w obcych walutach, musi najpierw wymienić własną walutę na inną, a po jakimś czasie tę inną walutę znów na własną.

Przy wymienialności walut i występowaniu ubezpieczonego arbitrażu procentowego ścisła współzależność między rynkiem walutowym a rynkiem pieniężnym znajduje wyraz w ustawicznych przepływach kapitału krótkoterminowego i procesach wyrównawczych w zakresie stóp procentowych i kursów walut. Wywiera to wpływ na warunki finansowania międzynarodowego obrotu gospodarczego oraz na przepływy kapitałów w skali regionalnej i międzynarodowej, które były jednym z ważnych przyczyn kryzysu finansowego w Azji Południowo Wschodniej w 1997 r.

Rozdział 8

  1. Według jakich kryteriów można sklasyfikować kredyty?

Są różne kryteria klasyfikacji kredytów. Można je sklasyfikować według źródła środków, celu i okresu.

Według celu na który udziela się kredytu, można rozróżnić kredyty obrotowe, hipoteczne, finansowe, i handlowe

Ze względu na źródła środków można wyodrębnić kredyty kupieckie, bankowe, państwowe, oraz kredyty organizacji międzynarodowych i regionalnych.

Według okresu dzieli się zazwyczaj kredyty na krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe. Przyjęte okresy są w różnych krajach

  1. Jakie są główne cechy rynku pieniężnego?

Rynek pieniężny może mieć zasięg krajowy, regionalny i międzynarodowy. Występuje w nim gra popytu i podaży. Rynek pieniężny jest to rynek płynnych aktywów finansowych Najważniejszą jego funkcją jest umożliwienie takich zmian w ogólnym portfelu walorów, aby równocześnie można było uzyskiwać dochody z posiadanych aktywów, oraz utrzymać płynność finansową w poszczególnych ogniwach życia gospodarczego.

Powiązania między poszczególnymi narodowymi rynkami pieniężnymi mają charakter handlowy. Różnice cen walorów tego samego typu i o takim samym terminie wykupu są wyrównywane przez grę popytu i podaży .

Warunkiem sprawnego działania rynku pieniężnego jest rozwinięty system bankowy. Od skali rozwoju systemu bankowego zależy wielkość przepływów strumieni pieniężnych i potrzeba mobilizacji oszczędności na cele rozwoju gospodarczego.

Banki operujące na rynkach pieniężnych bardzo często specjalizują się w transakcjach danym typem walorów i mają powiązania z kontrahentami w kraju i za granicą. Nadwyżki finansowe z jednego regionu, lub kraju przy współczesnej technice łączności i komputeryzacji mogą być wykorzystane w innych regionach i krajach gdzie występuje niedostatek lub przejściowy niedobór wolnych środków pieniężnych.

W tym przypadku mamy do czynienia ze swojego rodzaju ruchem okrężnym depozytów i kredytów.

.

  1. Jacy inwestorzy występują na rynku pieniężnym?

Inwestorami na rynku pieniężnym są różnego rodzaju banki, oraz inwestorzy indywidualni i instytucjonalni, krajowi i zagraniczni.

Inwestorzy indywidualni są to osoby fizyczne działające na rynku samodzielnie. Inwestorzy indywidualni charakteryzują się stopniem zamożności

Do inwestorów instytucjonalnych można zaliczyć różnego rodzaju przedsiębiorstwa, występują głównie tacy inwestorzy jak instytucje ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne, budowlane kasy oszczędności, fundusze powiernicze i spółki lokacyjne.

  1. Jakie są główne segmenty rynku pieniężnego?

Głównymi segmentami rynku pieniężnego są :

Rynek hurtowy

Główna działalność wkładowo-pożyczkowa w sensie lokowania depozytów i zaciągania kredytów na krótki termin.

Dostęp do hurtowego rynku pieniężnego jest ograniczony.. Pożyczkobiorcami-emitentami walorów krótkoterminowych mogą być duże banki, przedsiębiorstwa o dobrej kondycji finansowej i rządy. Nabywcami tych walorów mogą być osoby fizyczne i prawne które są w stanie dostarczyć bardzo dużych sum pieniędzy.

Rynek detaliczny

Rynek detaliczny może działać w skali krajowej, lub w skali regionalnej. Działalność tego rynku polega, w istocie, na udzielaniu kredytów krótkoterminowych klientom banków, a nie na terminowej lokaty. Ogólnokrajowy rynek detaliczny tworzą banki, które są równocześnie hurtownikami na centralnym rynku pieniężnym. Na rynku detalicznym można wyodrębnić lokalny rynek kredytu krótkoterminowego, na którym stopy procentowe powiązane są ze stopami pozostałych segmentów rynku pieniężnego

Rynek lokat międzybankowych

Jest to największy segment rynku pieniężnego. Ma on źródło w nadwyżkach ponadobowiązkowych rezerw gotówkowych banków. Banki mogą lokować te nadwyżki w banku centralnym, lub mogą je odpożyczać na wyższy procent inny bankom.

Międzybankowy rynek nadwyżek gotówkowych może być zorganizowany i obsługiwany przez instytucję prywatną, lub przez bank centralny.

Rynek weksli skarbowych

Weksle skarbowe są instrumentem finansowania wydatków budżetowych i deficytu budżetowego. Weksle emituje się na trzy i sześć miesięcy, oraz na okresy roczne. Weksle skarbowe są sprzedawane w drodze aukcji.

Weksle skarbowe dla nabywców są dobra lokatą chwilowo wolnych środków. Banki komercyjne władze lokalne, oraz banki i rządy innych krajów utrzymują je zamiast gotówki. Banki centralne kupując i sprzedając weksle skarbowe są w stanie regulować obieg pieniężny w kraju.

Rynek pieniądza krótkoterminowego

Do rynku pieniądza krótkoterminowego zalicza się rynek pieniądza dziennego, tygodniowego, miesięcznego i półrocznego. Na rynku pieniądza krótkoterminowego zawiera się transakcje kredytowe między bankami handlowymi na pieniądz z wypowiedzeniem dziennym, tygodniowym, miesięcznym, itd. Kredyty zaciągane w tym pieniądzu służą głównie do wyrównywania niedoborów kasowych.

Rozdział 9

    1. Jakie są główne cechy rynku kapitałowego?

Charakterystyczną cechą rynku kapitałowego jest to że zawierane są na mim transakcje kupna i sprzedaży walorów będących instrumentami kredytowania, których wykupu jest dłuższy niż 1 rok. Jest to więc rynek walorów długoterminowych. Na rynku kapitałowym zawiera się również transakcje kupna i sprzedaży walorów wyrażających współwłasność to znaczy akcji. Ryzyko na rynku kapitałowym jest duże, a terminy zwrotu pożyczonego kapitału są zwyczaj odległe. Stopy dochodowości walorów rynku kapitałowego są relatywnie wysokie, ale podlegają dużym wahaniom.

    1. Jacy inwestorzy występują na rynku kapitałowym?

Na rynku kapitałowym inwestorami są osoby fizyczne i prawne, które angażują swój kapitał w celu jego pomnożenia. Kolejnymi inwestorami indywidualnymi oraz instytucjonalnymi. Do inwestorów indywidualnych zalicza się do nich osoby fizyczne, oraz współudziałowców spółek pracowniczych

Inwestorzy indywidualni krótkoterminowi podejmuja cecyzje krótkookresowe, nastawieni są na uzyskanie jak najszybciej zysku, w wyniku krótkookresowych wahań cen rynkowych papierów wartościowych

Inwestorzy indywidualni długoterminowi podejmują decyzje długookresowe, nastawieni są na uzyskanie zysku w wyniku długookresowych wahań cen rynkowych papierów wartościowych

Inwestorami indywidualnymi mogą być: banki komercyjne, w tym banki inwestycyjne, fundusze zbiorowego inwestowania, fundusze inwestycyjne typu venture capital, przedsiębiorstwa, skarb państwa, fundusze emerytalne i ubezpieczeniowe.

    1. Jakie są główne segmenty rynku kapitałowego?

Na rynku kapitałowym podobnie jak na rynku pieniężnym, można wyodrębnić kilka segmentów, z których najważniejsze to rynek otwarty, oraz instytucjonalny

Na rynku instytucjonalnym obejmuje wielkie banki komercyjne instytucje ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne, fundusze powiernicze i inne instytucje bankowe, lokuje się długoterminowe depozyty i udziela się długoterminowych kredytów. Udzielanie kredytów długoterminowych przez banki na tym rynku zalicza się do ich operacji czynnych. Kredyty długoterminowe zaciągają głównie na rynku tym przedsiębiorstwa w celu finansowania inwestycji

Na rynku otwartym można wyodrębnić rynek akcji i rynek obligacji. Dzielą się one na rynek pierwotny i wtórny.

Emisja akcji na rynku pierwotnym oznacza powiększanie kapitału zakładowego spółki akcyjnej. W tym sensie ona źródło dopływu dodatkowych środków finansowych do spółki akcyjnej.

Na wtórnym rynku akcji są one przedmiotem kupna i sprzedaży po ich wyemitowaniu..

Za pomocą obligacji na rynku pierwotnym przedsiębiorstwa przemysłowe zdobywają środki na finansowanie inwestycji.

Wtórny rynek obligacji można sprzedawać obligacje przed terminem wykupu. Wtórny rynek funkcjonuje w obrębie banków lub częścią składową giełd papierów wartościowych.

Następnym segmentem rynku kapitałowego jest rynek kredytu hipotetycznego.

    1. Na czym polega ryzyko inwestycyjne na rynku kapitałowym?

W procesie inwestowania w instrumenty rynku kapitałowego istnieje określona wartość ryzyka inwestycyjnego. Pochodzi ono z płaconej dywidendy, oraz z przyrostu kapitału pod wpływem zmian kursów papierów wartościowych. Wystąpienie któregoś z tych elementów obarczone jest ryzykiem, że rzeczywisty zysk będzie się różnił od oczekiwanego. Ryzyko inwestycyjne na rynku kapitałowym jest uzależnione od ilości jakości posiadanych informacji o charakterze makroekonomicznym i mikroekonomicznym . Skuteczność podejmowanych decyzji inwestycyjnych uzależniona jest więc od posiadania informacji oraz od właściwej ich interpretacji. Informacje takie są zawarte w prospektach emisyjnych, oraz w prasie fachowej, sprawozdaniach finansowych itd.

Ryzyko inwestycyjne na rynku kapitałowym można określić jako potencjalny obiektywny i subiektywny odczuwany stopień zagrożenia w uzyskiwaniu oczekiwanych przez inwestora korzyści ekonomicznych. Przez pojęcie ryzyka rozumie się zazwyczaj niebezpieczeństwo straty, lub inaczej niebezpieczeństwo nieosiągnięcia celu założonego przy podejmowaniu decyzji.

Rozdział 10

  1. Jakie były przyczyny powstania eurorynku pieniężnego i kapitałowego?

Począwszy od lat sześćdziesiątych w Europie Zachodniej wykształcały się nowe rynki pieniężne i kapitałowe, określane mianem eurorynków.

Istnieje eurorynek jest to rynek eurowalut, zwłaszcza eurodolara. Istnieje eurorynek kapitałowy jest głównie rynek euroobligacji. Przyczyna powstania obu rynków był z jednej strony, rozwój infrastruktury bankowej, stwarzającej warunki swobodnego przepływu funduszów pieniężnych z krajów mających nadwyżki oszczędności do regionów zapotrzebowania na fundusze, z drugiej strony postępująca na zachodzie liberalizacja przepisów dewizowych i przepływów kapitałów, dynamiczny rozwój handlu światowego w warunkach postępującej internacjonalizacji życia gospodarczego, oraz zakrojona na szeroką skalę działalność inwestycyjna i lokacyjna przedsiębiorstw wielonarodowych.

Istniały również inne przyczyny powstania tego rynku. Uważa się, że gigantyczny rozwój rynku eurowalut byłyby nie do pomyślenia bez wprowadzenia w grudniu 1958 r. w krajach Europy Zachodniej zewnętrznej wymienialności walut.

Pierwotną przyczyną powstania rynku eurowalut zachodnie koła bankowe upatrywały w tym że banki krajów socjalistycznych chciały lokować swojej fundusze dolarowe poza USA, a więc w Europie Zachodniej, gdyż bały się, że w USA będą one blokowane. Ulokowanie w bankach państw Europy Zachodniej fundusze dolarowe krajów socjalistycznych były później pożyczane innym pożyczkobiorcom. Dalszym bodźcem do powstania eurorynku był wprowadzony przez WLK. Brytanię w 1957 r. zakaz używania szterlingowych kredytów akceptacyjnych do finansowania handlu niebrytyjskiego.

Do najważniejszych pośrednich przyczyn powstania i rozwoju eurorynku kapitałowego głównie rynku euroobligacji należy zaliczyć internacjonalizację działalności gospodarczej, wprowadzenie przez kraje Europy Zachodniej w grudniu 1958 r. zewnętrznej wymienialności ich walut, oraz deficyt amerykańskiego bilansu płatniczego.

Bezpośrednimi przyczynami powstania rynku euroobligacji było wprowadzenie w 1964 r. w USA podatku wyrównawczego i w 1965 r. dobrowolnych ograniczeń eksportu kapitału ze USA, oraz rozwój eurorynku pieniężnego, który był ściśle powiązany z rynkiem euroobligacji przez działalność na nim eurobanków.

Główną bezpośrednią przyczyną powstania rynku euroobligacji było jak już zaznaczono, wprowadzenie podatku wyrównawczego w USA.

  1. Co to jest rynek eurowalut?

Rynek eurowalut, którego głównym członem jest rynek eurodolara, stanowi pewien fenomen bankowy i finansowy. Jest to rynek przez nikogo niekontrolowany. Jego charakterystyczną cechą jest eksterytorialność operacji bankowych. Gwarantuje ona pełną swobodę działania i apolityczność. Niezawodność zasad współpracy eurobanków operujących na tym rynku oparta jest zarówno na klauzulach prawnych, jak i na poczuciu solidarności. Eurobanki gwarantują pożyczkobiorcom i depozytariuszom korzystniejsze warunki pośrednictwa finansowego niż banki handlowe operujące na narodowym rynku kredytowych. Eurobanki stosowały w praktyce niższe marże między stopami oprocentowania depozytów a stopami oprocentowania kredytów.

Charakterystyczną cechą tego rynku jest to że transakcje walutowe są przeprowadzane poza miejscem pochodzenia waluty. Nazywa się je transakcjami eurowalutowymi. Eurowalutą nazywa się walutę narodową kraju poza jego granicami. Tak więc eurodolar to dolar amerykański poza granicami USA, euromarka dawniej była to marka RFN poza granicami Niemiec itp.

  1. Jacy są główni uczestnicy rynku eurowalut?

Na rynku eurowalut operują głównie eurobanki. Są to czysto międzynarodowe banki. Powstały w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, a głównym ich celem bezpośredni, lub pośredni udział w operacjach na eurorynku pieniężnym, lub kapitałowym głównie w Londynie, Luksemburgu i w innych ważnych centrach rynku eurowalutowego.

Rynek eurowalut jest przedewszystkim rynkiem międzybankowym. Głównym przedmiotem operacji na tym rynku są krótkoterminowe depozyty eurowalutowe i pożyczki. Podaż eurowalut pochodzi od banków handlowych, banków centralnych, i instytucji pozabankowych, wśród których niepoślednią rolę odgrywają przedsiębiorstwa wielonarodowe, filie amerykańskich korporacji za granicą, oraz szejkanaty na Bliskim i Środkowym Wschodzie.

  1. Jakie są główne zalety i wady rynku eurowalut?

Zalety rynku eurowalut są następujące:

-pierwsza polega na tym, że rynek ten jest swojego rodzajem „basenem wyrównawczym krótkoterminowych środków pieniężnych między poszczególnymi krajami. Dzięki istnieniu, swobodzie operacji i dużej konkurencyjności rynek ten w dużym stopniu wpłynął na wzrost mobilności w skali międzynarodowej krótkoterminowych kapitałów. Mobilność ta znalazła wyraz zarówno we wzroście możliwości dokonywania lokat, jak i bardziej wyrównanym dopływie krótkoterminowych kapitałów do głównych ośrodków tego rynku. Wpłynęło to korzystnie na rozwój handlu międzynarodowego.

-druga zaleta powiązana ściśle z pierwszą polega na wyrównawczym oddziaływaniu rynku na stopy procentowe

-trzecią zaletą rynku eurowalut jest to że z walutowego punktu widzenia spełnia on korzystną i pożyteczną funkcja. Dysponuje olbrzymim potencjałem kredytowym i mając szybkie tempo rotacji środków, reprezentuje duży potencjał międzynarodowej płynności prywatnej, który musi być uwzględniamy obok oficjalnych rezerw walutowych banków centralnych krajów rozwiniętych, w składnikach płynności międzynarodowej.

W przypadku występowania przejściowych zakłóceń bilansu płatniczego przepływy środków pieniężnych z rynku eurowalut i na ten rynek same mogą przejmować funkcje wyrównawcze tego bilansu.

Pierwszą wadą jest ot że rynku tego wywodzą się siły doprowadzające niekiedy do konfliktów z narodowymi interesami gospodarczymi oraz z narodową polityką gospodarczą i pieniężno-kredytową.

Drugą wada tego rynku polega na tym, ż4e kryje on w sobie znaczne strukturalne niebezpieczeństwa. Tkwią one w niedostatecznej przejrzystości rynku. Banki prowadzące najczęściej działalność w oparciu o depozyty eurowalutowe, mogą je ponownie wypożyczyć na krótki, lub średni termin innym bankom, lub instytucjom pozabankowym. Nie mają on e jednak dostatecznego rozeznania co do tego, kto jest ostatecznym odbiorcą, jakie jest jego zadłużenie i na jakie cele zostanie wykorzystany dany kredyty eurowalutowy. Ocenę sytuacji utrudnia jeszcze fakt, że ostatni użytkownicy kredytów eurowalutowych konwertują często eurowaluty na walutę lokalną i dopiero w przypadku nadejścia terminu płatności znów nabywają waluty na krajowych rynkach dewizowych.

Spowodowane długo lub średnioterminowymi kredytami unieruchomienie eurofunduszy w przypadku napięć na eurorynku i wycofania eurodepozytów może wywrzeć fatalny wpływ i doprowadzić do kryzysu płynności na tym rynku

Trzecią wadą eurorynku pieniężnego polega na tym, że przysparza on władzom walutowym w czasie kryzysów walutowych wielu kłopotów. Znajdujące się na nim eurowaluty stają się aktywne wtedy, gdy zaistniały już przyczyny kryzysu walutowego w tym czy innym kraju.

  1. Co to jest rynek euroobligacji?

Rynek euroobligacji nie podlega kontroli narodowych władz walutowych. Zaciąga się na nim pożyczki euroobligacyjne. Euroobligacje zapewniają one kredytobiorcy siłę nabywczą, którą można dowolnie rozporządzać, wybierając najdogodniejsze i najtańsze źródła zakupu.

Euroobligacje tym się różnią od zwykłych obligacji, że konsorcjum bankowe rozprowadzające euroobligacje, denominowane w różnych eurowalutach, ma zasięg międzynarodowy

Emisje euroobligacji rejestrowane są na międzynarodowych giełdach. Są one na nich przedmiotem obrotu. W wyniku gry popytu i podaży kształtuje się rynkowa cena euroobligacji w postaci jej kursu.

Istnieje pierwotny i wtórny rynek euroobligacji. Na rynku pierwotnym plasują się nowo emitowane euroobligacje.

Na rynku wtórnym przedmiotem transakcji są euroobligacje przed terminem ich wykupu.

Uczestnicy rynku euroobligacji po stronie popytu i podaży mają zasięg międzynarodowy. Wynika to z charakteru tego rynku i jego infrastruktury bankowej. Sam przedrostek euro nie oddaje już istoty i treści rynku euroobligacji.

Obecnie rynek ten obejmuje swoim zasięgiem cały świat. Zaciągały na nim kredyty euroobligacyjne również niektóre kraje Europy Środkowej i Wschodniej

  1. Jacy są główni uczestnicy rynku euroobligacji?

Głównymi uczestnikami rynku euroobligacji są eurobanki, które wyspecjalizowały się w dokonywaniu operacji eurowalutowych i w pośrednictwie na rynku euroobligacji i eurorynku.

Euroobligacje są emitowane przez cztery główne sektory:

  1. Podaj krótką charakterystykę indywidualnych i instytucjonalnych inwestorów na rynku euroobligacji ?

Instytucjonalni inwestorzy są drugą co do wielkości grupą kontrahentów na rynku euroobligacji po stronie podaży. Ich rola w ostatnich latach znacznie wzrosła. Mają długofalowe spojrzenie na kształtowanie się kursów walut wymienialnych i walut używanych do celów denominacji euroobligacji.

Wielu instytucjonalnych inwestorów prowadzi politykę dywersyfikacji w zakresie kupna euroobligacji i nabywa do swych portfeli euroobligacje denominowane w różnych walutach.

Wśród instytucjonalnych inwestorów należy wymienić przede wszystkim wielkie towarzystwa ubezpieczeniowe, publiczne i prywatne fundusze emerytalne, instytucje ubezpieczeniowe morskie i lotnicze, kluby zabezpieczenia i ochrony, które powstały w latach siedemdziesiątych jako instytucje współpracujące z poolami ubezpieczeniowymi utworzonymi przez międzynarodowe spółki właścicieli statków, spółki naftowe, oraz fundusze powiernicze i spółki lokacyjne.

Indywidualni inwestorzy są to osoby, które posiadają środki pieniężne i chcą je produktywnie lokować, mając do dyspozycji różne rodzaje lokat, w tym również lokaty w formie kupna akcji, obligacji i euroobligacji.

Indywidualni inwestorzy w swoich decyzjach lokacyjnych biorą pod uwagę motywy rentowności i bezpieczeństwa lokaty, często jednak zachowują się na rynku finansowym irracjonalnie.

Indywidualnym inwestorom często bardziej zależy na anonimowości i uniknięciu podatków niż na możliwych do uzyskania dochodach z lokat.

Wśród indywidualnych inwestorów można wyróżnić wiele grup. Indywidualnymi inwestorami są inwestorzy z Ameryki Łacińskiej i rezydenci w Ameryce Łacińskiej. Transferowali oni swoje fundusze za granice bardziej ze względu na bezpieczeństwo lokaty niż ze względu na uniknięcie płacenia podatków.

Tradycyjnymi inwestorami indywidualnymi są również inwestorzy zachodnioeuropejscy, a mianowicie belgijscy, niemieccy, włoscy i francuscy.

Inwestorzy belgijscy i niemieccy lokują swoje pieniądze w kupnie euroobligacji głównie w celu uniknięcia opodatkowania.

Włoscy i francuscy inwestorzy uciekali głównie od swoich narodowych walut przed ryzykiem podniesienia straty w przypadku spadku kursu walut.

  1. Podaj wielkość emitowanych przez Polskę euroobligacji?

O sukcesie emisji polskich euroobligacji w 1995 r.. Ze względu na duże zainteresowanie planowaną wartość emisji z 200 mln dolarów podwyższono do 250 mln dol.

Ponad połowa euroobligacji trafiła do inwestorów instytucjonalnych ze USA, 35 % ulokowano w Europie, a reszta znalazła nabywców na Dalekim Wschodzie, głównie w Japonii i Korei Płd. Emisja ta otrzymała od firmy Standard and Poor's ocenę BB, a od IBCA ocenę BB+. Oprocentowanie tych euroobligacji wyniosło 7.75 %

Druga emisja polskich euroobligacji nastąpiła w 1996 r. tym razem denominowana w markach niemieckich, okazała się znacznym sukcesem nie tylko dla naszego rynku finansowego, lecz także dla gospodarki. Jedną z cech tej emisji były stosunkowo niewielkie rozmiary i niskie oprocentowanie 6,125%.

Większość tych euroobligacji trafiła do banków i zagranicznych instytucji finansowych, a 25 % zakupili inwestorzy prywatni.

W 1997 r były dwie emisje polskich euroobligacji, obie w lipcu

300 mln dol termin wykupu 2004, procentowanie 7,125 % oraz 100 mln dol, termin wykupu 2017 r. procentowanie 7.75 czyli łącznie 400 mln dol.

W latach 1998-1999 Polska nie emitowała euroobligacji. Wyemitowała je dopiero w marcu 2000 r. na sumę 600 mln euro, termin wykupu 2010, oprocentowanie 6%

  1. Co to jest rynek euronot?

Na eurorynku pieniężnym rządy i wielkie korporacje emitują tak zwane euronoty, nazywane również eurowekslami.

Euronoty są to niezabezpieczone weksle własne na kwotę co najmniej 500.000 dol. Euronoty są wystawiane na okaziciela I emitowane na bazie dyskontowej w ramach średnioterminowego rewolwingowego programu emisyjnego, który jest obsługiwany przez banki komercyjne, lub inwestycyjne.

Rynek ten powstał w 1982-1983. Od tego czasu forma emisji euronot zmieniła się. Do połowy 1985 r. dominującą formą ich emisji był program subskrybowany przez grupę banków.

W ramach takiego programu banki gwarantowały emitentom euronot uzyskani funduszy po określonym koszcie, zobowiązały się albo do zakupu według gwarantowanej stopy wszystkich euronot, albo do udzielania emitentowi kredytu na równoważna kwotę. Bank pobierał prowizję subskrypcyjną od 5 do 15 punktów bazowych .Kredyty były udzielane na bazie LIBOR plus niewielka marża. Banki mogą zatrzymać euroweksle w swoich portfelach, jeśli jest to dla nich opłacalne.

Rozdział 11

  1. Na czym polega zjawisko globalizacji rynków finansowych?

Globalizacji rynków finansowych należy upatrywać w postępujących procesach integracji rynków kapitałowych krajów członkowskich Unii Europejskiej, oraz we wzroście powiązań rynków finansowych krajów Europy Zachodniej, Ameryki Północnej i Azji. Rynki finansowe poszczególnych krajów w warunkach globalizacji stopniowo upodabniają się pod względem stosowanych instrumentów finansowanych. W warunkach globalizacji wzrasta konkurencja między bankami innymi instytucjami finansowymi. Na rynek usług finansowych wkroczyły nowe podmioty takie jak korporacje transnarodowe. Korporacje transnarodwe oferują określone typy usług finansowych. Następuje swobodny przepływ innowacji finansowych, oraz poszczególnych typów i rodzajów transakcji finansowych. Globalizacja rynków finansowych prowadzi także do wzajemnego na siebie oddziaływania różnych kultur, ora zachowań indywidualnych, jak również instytucjonalnych inwestorów i menedżerów. Proces globalizacji rynków finansowych poszerza się o nowe instrumenty finansowe. Proces globalizacji przyczynia się do konkurowania różnych instytucji finansowych między sobą. W ramach globalizacji i integracji instytucja finansowa może wybrać sobie także miejsce rejestracji i działania, gdzie w znacznym stopniu zliberalizowane są ograniczenia i obciążenia jej działalności. Indywidualni i instytucjonalni inwestorzy, oraz banki komercyjne z różnych krajów w warunkach globalizacji rynków finansowych mogą dokonywać lokat kapitałowych w różnych ośrodkach geograficznych.

Funkcjonowanie globalnego rynku finansowego w dużej mierze opiera się na wzajemny zaufaniu jego głównych uczestników, w szczególności banków komercyjnych i dużych kredytobiorców. Globalny rynek może funkcjonować jedynie w warunkach dużej liberalizacji przepływów kapitału w jego głównych ośrodkach europejskim, amerykańskim, azjatyckim..

  1. Jakie czynniki wpłynęły na powstanie globalnego rynku finansowego?

Na powstanie globalnego rynku finansowego wpływ miały następujące czynniki takie jak: ekonomiczne finansowe, kulturalne, oraz organizacyjne, polityczne.

  1. Jaką rolę odgrywa międzynarodowy rynek walutowy na globalnym rynku finansowym?

Wspólną cechą narodowych rynków walutowych jest to że funkcjonują w krajach mających rozwinięte rynki pieniężne i kapitałowe, z dobrze wykształconą infrastrukturę bankową i duże doświadczenie w prowadzeniu operacji zagranicznych. Kraje, w których funkcjonują rozwinięte rynki walutowe, są jednocześnie aktywnymi uczestnikami międzynarodowych obrotów handlowych i kapitałowych Narodowe rynki walutowe oraz pieniężne i kapitałowe bywają obsługiwane przez te same wyspecjalizowane banki komercyjne. Rynki walutowe funkcjonują normalnie w ustabilizowanej sytuacji gospodarczej i walutowej i nie sprawiają kłopotów narodowym władzom walutowym. Jednakże w przypadku zaburzeń walutowych występuje na nich zjawisko nasilonej spekulacji walutowej i masowych przemieszczeń kapitałów krótkoterminowych, co może zniweczyć wysiłki banków centralnych w prowadzeniu skutecznej polityki walutowej i pieniężno-kredytowej przy danej koniunkturze i aktywności gospodarczej.

Współczesne narodowe rynki pieniężne i kapitałowe stanowią jeden z ważnych instrumentów alokacji zasobów pieniężnych i mobilizacji oszczędności na cele rozwoju gospodarczego w krajach mających gospodarkę rynkową. Przy wymienialności walut i liberalizacji obrotów kapitałowych wzrosły ich wzajemne powiązania do tego stopnia, że można mówić o wykształceniu się międzynarodowego rynku finansowego.

  1. Jaką rolę odgrywają banki krajów uprzemysłowionych na międzynarodowym rynku kredytowym?

O międzynarodowej randze rynków uprzemysłowionych w WLK. Brytanii, USA, Japonii,, oraz RFN decydowały głownie banki macierzyste tych krajów które są uprzemysłowione , oraz które prowadzą operacje zagraniczne w innych ośrodkach międzynarodowego rynku finansowego. Patrząc na rozwój międzynarodowej, działalności banków z punktu widzenia ich przynależności do kraju, należy podkreślić dominującą role banków japońskich, zarówno pod względem wielkości ich zagranicznych aktywów, jak i pod względem ich procentowego udziału w aktywów banków krajów takich jak RFN, USA, Francja , Szwajcaria, Włochy, Kraje nordyckie, Holandia, itd.. Banki z tych krajów udzielają najwięcej kredytów.

  1. Podaj charakterystykę głównych kredytobiorców i rodzajów kredytów na międzynarodowym rynku finansowy?

Na międzynarodowym rynku finansowym i pieniężnym kredyty zaciągają następujące podmioty :poszczególne kraje, organizacje międzynarodowe takie jak np. Bank Światowy, regionalne banki rozwoju. Były to najczęściej kredyty bankowe i eurowalutowe zaciągane w formie emisji międzynarodowych obligacji i euroobligacji. Głównymi kredytobiorcami były kraje wysoko rozwinięte. Największymi kredytobiorcami w grupie krajów są Japonia, USA, Francja, WLK. Brytania, Włochy , Australia, Kanada, oraz RFN.

Kraje się rozwijające zaciągały kredyty bankowe i obligacyjne, ale ich pozycja jako kredytobiorców pozostaje daleko w tyle za krajami wysokorozwiniętymi.

  1. Podaj przyczyny krachu giełdowego w czarny poniedziałek w 19.X.1987 r.?

W poniedziałek 19.X.1987 r. na giełdzie nowojorskiej miał miejsce największy dzienny spadek kursów akcji. Indeks akcji Dow Jones obniżył się tym dniu o 22.6%, co oznaczało spadek wartości giełdowej akcji ponad 500 mld. dol. W następnym dniu w ciągu zaledwie dwóch godzin powyższy indeks akcji spał o 12%. W ten sposób USA stały się epicentrum krachu giełdowego w październiku 1987r. Krach ten uwidocznił w sposób dobitny globalny zasięg rynków finansowych. Rozprzestrzenił się on błyskawicznie w tym samym dniu na giełdy pieniężne Japonii, WLK. Brytanii Kanady, RFN, Francji, Włoch, Szwajcarii, Holandii, Hiszpanii, Belgii, Australia itd.

Na krach giełdowy złożyły się dwie główne przyczyny: wzajemne oddziaływanie na siebie rynku bieżącego i rynku futures indeksów akcji, oraz narastająca instytucjonalizacja zarówno w dziedzinie posiadania wielkich pakietów akcji, jak i przyjętych technik obrotu akcjami przez niektóre instytucje, oraz form zabezpieczenia przed spadkiem realnej wartości pakietów akcji.

W połowie 1987 r. dzienne nominalne obroty na rynku futures indeksów kursów akcji były półtora raza większe niż obroty na NYSE. Rynki futures były kształtowane przez posiadaczy wielkich pakietów akcji w ramach przyjętych przez nich strategii rynkowych. Polegały one na między innymi na automatycznym zakupie akcji w przypadku wzrostów ich kursów i automatycznej sprzedaży akcji w przypadku ich spadku. Taka niezwykle dużą i skoncentrowana sprzedaż miała miejsce 19 i 20. X.1987r., co pociągnęło za sobą gwałtowny spadek kursów akcji na rynku bieżącym. Rujnujący wpływ na rynek akcji, może nawet większym stopniu niż transakcje futures.

W mechanizmie transmisji krachu giełdowego ze Stanów Zjednoczonych na inne giełdy pieniężne w świecie główną rolę odegrała zmasowana sprzedaż pakietów akcji przez rezydentów USA i nierezydentów. Wyzbywali się oni na wielu rynkach pakietów akcji w obawie przed dalszym spadkiem ich kursów.

Krach giełdowy z października 1987 r. wykazał destabilizujący wpływ rynków futures indeksów kursów akcji na bieżący rynek akcji. Okazało się że w sytuacji kryzysowej zawiodły przyjęte metody współdziałania między różnymi giełdami, a odbierane przez uczestników giełd sygnały rynkowe dotyczące kursów akcji i wielkości ich sprzedaży mogą być na tyle zniekształcone, że niejednokrotnie powodują podejmowanie przez uczestników giełdy niezbyt trafnych decyzji kupna i sprzedaży akcji w wielu krajach.

  1. Czy ten krach giełdowy był przejawem globalizcji rynków finansowych i w jakim zakresie?

  2. Jaki wpływ na globalny rynek finansowy wywiera strefa walutowa euro?

Od 1999 r. na globalny rynek finansowy znaczny wpływ zaczęły wywierać kraje członkowskie UE, które utworzyły strefę walutową euro i wprowadziły euro do obrotów na rynkach finansowych świata Pozytywny wpływ euro uwidocznił się w lokatach międzybankowych i na rynku pożyczek zaciąganych przez przedsiębiorstwa. Ona rynki w latach 1999-2000 wykazały szybki wzrost i stały się wydajnymi instrumentami alokacji płynności i oszczędności. Na koniec 1999 r. emitowane w euro długoterminowe papiery dłużne w krajach strefy euro wyniosły 2,2 bln euro, co stanowiło 2/3 pozostających w obrocie amerykańskich obligacji skarbowych. Euro było szczególnie atrakcyjne dla emitentów papierów wartościowych z sektora prywatnego i to zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz strefy euro. Do gloabalizacji rynków finansowych w dużym stopniu przyczynił się szybki rozwój rynku eurowalut i rynku euroobligacji.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
download Finanse międzynarodowe FINANSE MIĘDZYNARODOWE WSZiM ROK III SPEC ZF
finanse miedzynarodowe egzamin Nieznany
Finanse międzynarodowe zadania
finanse międzynarodowe DO DRUKU, studia
Finanse Międzynarodowe ?łość
Finanse miedzynarodowe B Pus wszystkie wyklady id 171643
Finanse Międzynarodowe B Bernaś
Międzynarodowy rynek finansowy, Międzynarodowe Organizacje Finansowe
Finanse międzynarodowe WYKŁAD 8
FINANSE MIĘDZYNARODOWE WYKŁAD 5
Oazy podatkowe Finanse międzynarodowe przedsiębiorstw WNPiD M Warciarek
finanse miedzynarodowe wyklady
Finanse międzynarodowe (2013 2014) wykłady
1 3Z FM ćw, Magiczny Plik, 6 semestr, Finanse miedzynarodowe, Prezentacja
Pytania na Bilskiego, Podręczniki i materiały dydaktyczne, wykłądy, finanse międzynarodowe

więcej podobnych podstron