Andragogika dr J Wiśniewska


ANDRAGOGIKA

- WYKŁAD -

dr Jolanta Wiśniewska

05-11-2011 r.

ANDRAGOGIKA - PROGRAM ZAJĘĆ:

  1. Przedmiot i zadania andragogiki:

  • Psychologiczne aspekty funkcjonowania ludzi dorosłych i starszych.

  • Potrzeby kulturalno - oświatowe ludzi starszych oraz ich urzeczywistnienie.

  • Edukacja ustawiczna (całożyciowa) ludzi dorosłych.

  • Strategia kształcenia ludzi dorosłych.

  • Szkoły dla dorosłych. Instytucjonalne formy kształcenia dorosłych (CKU, Uniwersytet ludowy, Uniwersytet powszechny).

  • Samokształcenie - organizacja pracy samokształceniowej, czynniki decydujące o efektywności procesu.

  • Zmiany zachodzące w szkolnictwie wyższym - Proces Boloński (założenia i realizacja postulatów).

  • Charakterystyka ucznia dorosłego. Zasady stosowane w edukacji osób dorosłych.

  • Stan badawczy andragogiki. Wybrane teorie andragogiczne.

  • Andragogika polska, europejska i amerykańska.

  • LITERATURA PODSTAWOWA:

    1. Aleksander Tadeusz, „andragogika”, wyd. GENS, Ostrowiec Świętokrzyski 2002.

    2. Jankowski D., Przyszczypkowski K., Skrzypczak J., „Podstawy edukacji dorosłych. Zarys problematyki”, wyd. Naukowe UAM, Poznań 1999.

    3. Kruszewski Z. P., Półturzycki J., Wesołowska E. a., (red.), „Kształcenie ustawiczne - idee i doświadczenia”, Wyd. Naukowe Novum, Płock 2003.

    4. Malkolm S. Knowles, Elwood F. Holton III, R. A. Swanson, „Edukacja dorosłych”, Wyd. PWN, Warszawa 2009.

    5. Pachociński R., „Andragogika w wymiarze międzynarodowym”, wyd. IBE, Warszawa 1998.

    6. Wujek T., „Wprowadzenie do andragogiki” wyd. ITE, Radom 1996.

    TEMAT 1: PRZEDMIOT I ZADANIA ANDRAGOGIKI

    TERMIN ANDRAGOGIKA:

    Rodowód grecki

    PRZEDMIOT ZAINTERESOWAŃ:

    KSZTAŁTOWANIE SIĘ ANDRAGOGIKI JAKO NAUKI:

    WEDŁUG T. WUJKA I L. TUROSA:

    WEDŁUG CZ. MAZIARZA:

    WEDŁUG T. ALEKSANDRA:

    WEDŁUG M. MALEWSKIEGO:

    DYLEMATY DOTYCZĄCE NAUKOWOŚCI ANDRAGOGIKI:

    DZIAŁY ANDRAGOGIKI WEDŁUG T. WUJKA

    1. Andragogika ogólna - zajmuje się problematyką przedmiotu edukacji dorosłych, ogólną charakterystyką andragogiki, jej strukturą, celami edukacji dorosłych, metodologią badań, filozoficzną problematyką wychowania dorosłych, uogólnia wyniki pozostałych działów, dostarcza innym działom koncepcji teoriopoznawczej i metodologicznej.

    1. Teoria wychowania dorosłych:

    DZIAŁ 2: Teoria wychowania dorosłych zajmuje się kulturą osób dorosłych. W tym dziale występują następujące instytucje: np.: domy kultury, teatry, opera, świetlice dla dorosłych.

    1. Dydaktyka dorosłych czyli teoria nauczania, kształcenia i samokształcenia dorosłych. Zajmuje się:

    DZIAŁ 3: Dydaktyka dorosłych to dział, który dotyczy kształcenia osób dorosłych. Mówi o metodach, celach kształcenia i samokształcenia.

    1. Andragogika edukacji kulturalnej. Zajmuje się:

    DZIAŁ 4: Andragogika edukacji kulturalnej; tak jak instytucje zajmujące się kulturą; powinny działać, organizować pracę z osobą dorosłą, aby być skuteczne w swoim działaniu.

    1. Andragogika porównawcza:

    DZIAŁ 5: Andragogika porównawcza jest to dział, w którym możemy uzyskać informacje ( i porównać ją) jak w innych krajach realizowana jest działalność opiekuńcza. Działalność opiekuńcza to placówki opiekuńcze, np.: Domy Pomocy Społecznej, Domy Seniora, Hospicja.

    1. Historia oświaty dorosłych i myśli andragogicznej:

    DZIAŁ 6: Historia oświaty dorosłych i myśli andragogicznej odnosi się do tego, kiedy powstała andragogika, jakie osoby ją stworzyły, kto i kiedy ją założył.

    11-12-2011 r.

    ANDRAGOGIKA to dyscyplina, która zajmuje się edukacją osób dorosłych (jest to b. wąskie rozumienie pojęcia; aby dobrze podać pojęcie „Andragogiki” należy definicje oprzeć na wszystkich działach andragogiki !!!!).

    Andragogika to dyscyplin, o której można powiedzieć, ze zajmuje się człowiekiem dorosłym i jego rozwojem, wychowaniem człowieka dorosłego.

    Rezultatem kształcenia jest rozwój, np.: rozwój intelektualny, umysłowy, zainteresowań, motywacji → a te cechy kształcenia - to już wychowanie.

    Wychowanie jest terminem szerszym; w wychowaniu mieści się kształcenie. Wychowując kogoś to znaczy, ze go kształcimy.

    Andragogika nie tylko odnosi się do osoby dorosłej, jest to rozwój człowieka.

    TEMAT 2: CZŁOWIEK DOROSŁY W ROLI UCZNIA

    PSYCHICZNE WŁAŚCIWOŚCI CZŁOWIEKA DOROSŁEGO

    W. James (1893 r.)

    → Badania E. L. Thorndik'e (1926 r.)

    [Dzięki tym wynikom badań mogła powstać i wyłonić się 'andragogika'; Thorndik'e - od niego zaczęła się rozwijać andragogika!!!]

    PSYCHICZNE PODSTAWY ROZWOJU CZŁOWIEKA DOROSŁEGO

    Różnice w warunkach rozwojowych pomiędzy dziećmi (i młodzieżą) a człowiekiem dorosłym:

    PSYCHICZNE UJĘCIE ROZWOJU CZŁOWIEKA DOROSŁEGO

    (jest to współczesne ujęcie rozwoju człowieka dorosłego)

    UCZENIE SIĘ DOROSŁYCH:

    CHARAKTERYSTYKA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO wg F. URBAŃCZYKA - 1973 r.:

    Obszar,

    ujęcie społeczne

    • obniża się wzrok i słuch (od 40 roku życia);

    • odmienna od dzieci i młodzieży sytuacja społeczna;

    • bardziej zaawansowany rozwój umysłowy i fizyczny;

    • wykonuje pracę zawodową;

    • ma większe doświadczenie życiowe;

    • poważny i odpowiedzialny stosunek do życia;

    • równowaga wewnętrzna;

    • rozbudzona potrzeba samodzielności;

    • większa odporność na trudności życiowe.

    Obszar, ujęcie umysłowe

    • rozporządza uwagę mimowolną i dowolną; ma większy zakres uwagi, skupienie uwagi dłuższe i lepsze;

    • umiejętność bardziej obiektywnego spostrzegania, zdolność świadomego spostrzegania podporządkowanego uwadze i roli;

    • bardziej rozwinięty krytycyzm i ostrożność w wyrażaniu sądów;

    • umiejętność odróżniania cech trwałych, ważnych i typowych;

    • w wyobraźni większe wyczucie rzeczywistości. Staje się ona bardziej praktyczna i konkretna. Odbija się to niekorzystnie na opanowywanie pojęć abstrakcyjnych;

    • pamięć bardziej logiczna i praktyczna;

    • większa zdolność myślenia abstrakcyjnego, większa zdolność kierowania własnym myśleniem;

    • większy zasób wiadomości i doświadczenia, dokładniej pracujący umysł;

    • umiejętność prowadzenia dłuższego toku rozumowania.

    ZDOLNOŚCI INTELEKTUALNE CZŁOWIEKA DOROSŁEGO:

    22-01-2012 r.

    ZDOLNOŚCI INTELEKTUALNE CZŁOWIEKA DOROSŁEGO:

    Koncepcja dwóch rodzajów rezerw aktywności umysłowej: rezerw aktualnie dostępnych i ukrytych. Pierwsze z nich decydują o obserwowanym w danym czasie poziomie sprawności działania, zaś rezerwy ukryte reprezentują nie wykorzystany w danym czasie potencjał rozwoju, który można uruchomić w wyniku odpowiedniego zainwestowania czasu i energii.

    Akomodacja - przejście na inne funkcjonowanie, podjęcie innych działań.

    Adaptacja - nie zmieniamy funkcji.

    Tezy Baltesa:

    PODSUMOWANIE:

    TEMAT 3: SWOISTOŚĆ UCZENIA SIĘ DOROSŁYCH

    SWOISTOŚĆ UCZENIA SIĘ DOROSŁYCH:

    MODEL MOTYWACJI EDUKACYJNEJ LUDZI DOROSŁYCH wg Crowder, Pupynin

    1. Uprzednie doświadczenia edukacyjne mają wpływ na przeświadczenie człowieka o skuteczności jego działania. Ludzie przekonani o własnej skuteczności są w stanie różnorakie trudności i podjąć działania edukacyjne. Jeśli ich decyzje o uczestnictwie edukacyjnym będą autonomiczne i własne - motywacja wewnętrzna. Osoby, które uważają, że nie sprawują kontroli nad swoimi działaniami są pasywne wobec przeciwności blokującej im uczestnictwo edukacyjne. Jeśli podejmą działania - motywacja zewnętrzna o niskim poziomie.

    1. Odczuwanie potrzeb: doświadczenia z nagrodami i przeświadczenie o wpływie na nie.

    Ludzie osiągają sukcesy edukacyjne, jak towarzyszą temu różne cenione następstwa. Motywacja wystąpi jak będzie zgodność nagrody edukacyjnej z potrzebami.

    Motywacja niska - nagrody edukacyjne nie są zgodne z potrzebami człowieka, osoba ma mały wpływ na nie

    1. Zdolności:

    - Samowiedza i samoocena zbudowana na bazie wcześniejszych lat szkolnych przenosi się na przekonanie o własnych zdolnościach poznawczych.

    Ocena mierna w zakresie własnych zdolności - osoba będzie unikać realizacji wymagań edukacyjnych, mała aktywność.

    1. Umotywowana aktywność człowieka - uprzednie doświadczenia i kształtujący się na ich podstawie poziom motywacji wpływa na aspiracje poznawcze osoby.

    Stosownie do nich dorośli określają cele, jakie chcą w wyniku edukacji osiągnąć, dawkują swój wysiłek, prezentują określone zachowania, strategie uczenia się.

    1. Nagradzające rezultaty uczenia się i ich następstwa

    Wyniki kształcenia mogą być oceniane jako sukces lub niepowodzenie.

    - osoby, które w wyniku kształcenia chciały uzyskać zadawalającą ich pracę (nagroda wewnętrzna) a otrzymały awans ekonomiczny (nagroda zewnętrzna).

    TEMAT 4: MOTYWACJA DO UCZENIA SIĘ

    ZASADY MOTYWOWANIA UCZĄCEJ SIĘ GRUPY (autorstwa J. Sztykiela):

    1. Skupiaj uwagę uczestników.

    1. Wzmacniaj poczucie pewności siebie uczestników:

    * nowe informacje naruszają dotychczasową swobodę działania uczestników;

    * analiza błędów dokonywana w grupie może być momentem psychologicznie trudnym;

    * duże partie materiału rodzą niepokój co do własnych zdolności opanowania wiedzy;

    * praca w grupie narzuca spontaniczne porównywanie się uczestników, co może ograniczać aktywność osób nieśmiałych;

    * nie dopuść, aby uczestnicy obawiali się ujawnienia swych błędów;

    * sukcesy i porażki w procesie uczenia się to naturalne kroki w poruszaniu się do przodu; naprawdę ważny jest stosunek do nich uczącego się;

    * w uczącej się grupie każdy ma szanse wykazania swej wartości dla efektów pracy w tej grupie.

    1. Omawiaj stosowane metody nauczania *kształcenia):

    * praca w parach lub w małych grupach sprzyja budowaniu otwartości w grupie.

    1. Wydobywaj, podkreślaj i opieraj się na ujawnianej w trakcie wykładu wiedzy i na doświadczeniach uczestników:

    * Pokazuj twoje korzyści jako wykładowcy z pracy z tą grupą.

    1. Interpretuj błędy jako cenne odkrycia dla procesu uczenia się:

    * wprowadź „lekki sposób” poszukiwania popełnionych przez uczestników błędów; np. w formie gry sytuacyjnej;

    * przypominaj zyski z uczenia się w grupie: zwiększenie zasobu praktycznych informacji oraz poznanie indywidualnych zróżnicowań w odbiorze nowych informacji.

    1. Podkreślaj współodpowiedzialność uczestników za proces uczenia się.

    05-02-2012 r.

    TEMAT 5: EDUKACJA USTAWICZNA

    EDUKACJA USTAWICZNA - ROZWÓJ TEORII