Asystent (opiekun) człowieka starszego

• Jest opartym na odpowiedzialności kompensacyjnej, ciągłym i bezinteresownym zaspokajaniem przez opiekuna ponadpodmiotowych potrzeb podopiecznego w nawiązanym stosunku opiekuńczym.

/Zdzisław Dąbrowski/

CECHY OPIEKI:

1. Zaspokajanie ponadpodmiotowych potrzeb podopiecznego

2. Ciągłość

3. Bezinteresowność

4. Stosunek opiekuńczy

5. Odpowiedzialność opiekuna za podopiecznego

RODZAJE OPIEKI

Kryteria podziału	Rodzaj opieki
Natura Obszar Zakres Czas Liczebność Aktywność Ocena	Instynktowna Rodzinna Wąska Doraźna Indywidualna Ograniczająca Prawidłowa	Wyuczona Społeczna Szeroka Stała Grupowa Aktywizująca Nieprawidłowa

CO OBEJMUJĄ USŁUGI OPIEKUŃCZE?

• Usługi pielęgnacyjne- mycie, kąpanie, ubieranie, pomoc dla osób chorych, dozowanie lekarstw, ścielenie łóżka, zapobieganie powstawaniu odleżyn i odparzeń, karmienie,

• Usługi specjalistyczne-to specjalistyczne formy pielęgnacji, rehabilitacja, terapia.

• Usługi gospodarcze- pomoc w codziennych zajęciach domowych, np. sprzątanie, gotowanie itp

KTO TO JEST OPIEKUN?

• Osoba, której zadaniem jest dbać o kogoś poszczególnego lub o taką czy inną gromadę istot, pilnując takiego lub innego ich dobra

/T.Kotarbiński/

• Opiekun formalny”- to osoba zatrudniona w sektorze usług publicznych np. opiekun w dps

• „Opiekun nieformalny”- to członkowie rodziny, sąsiedzi, znajomi, przyjaciele, osoby prywatnie opłacane, wolontariusze, członkowie organizacji pozarządowych

UMIEJĘTNOŚCI OPIEKUNA

• Kompetencje w zakresie osobowości

• Umiejętności komunikacyjne

• Zdolności i umiejętności manualne

• Talent organizatorski

• Predyspozycje psychiczne i intelektualne

CECHY OPIEKUNA

• Odpowiedzialność

• Empatia

• Umiejętność przewidywania

• Siła fizyczna

• Umiejętność nawiązywania kontaktów interpersonalnych

• Gotowość do poświęceń i zaangażowania

• Cierpliwość i wyrozumiałość

• Naturalność i szczerość

• Tolerancyjność

• Wytrzymałość

• Sumienność i rzetelność w wykonywaniu swoich obowiązków

ASPEKTY PRACY OPIEKUNA

1. Pomoc od strony medycznej

• pomoc medyczna polega na podaniu o właściwej porze lekarstw, zrobieniu zastrzyku, pomocy przy codziennej toalecie i wykonywaniu niezbędnych podczas rehabilitacji ćwiczeń

2. Organizacja czasu wolnego

- opiekun musi wykazać się swoją pomysłowością, zorganizowaniem i umiejętnością zadbania o dobre samopoczucie drugiej osoby

OPIEKUN RODZINNY

• Najbliżsi członkowie stanowią znakomitą większość opiekunów

• Opiekunowie rodzinni są postrzegani jako dodatkowe zasoby, jako „instytucję” zdolną do zastąpienia formalnych usługodawców

MOTYWY PODEJMOWANIA OPIEKI PRZEZ RODZINĘ

• Tradycja

• Obowiązek moralny

• Wyrażenie miłości i rekompensaty za pomoc wcześniej udzielaną

• Przymusowe świadczenie usług w sytuacji braku innych opiekunów

UWARUNKOWANIA OPIEKI RODZINNEJ

• zależne od osoby starszej

-stan zdrowia

-sprawność

-wykształcenie

-stan rodzinny

-sposób mieszkania

-warunki życiowe

• zależne od rodziny środowiska

-stan i kondycja rodziny

-wykształcenie, zatrudnienie

-miejsce i sposób zamieszkania

-warunki życiowe

-dochody

• Zależne od zaplecza publicznej opieki zdrowotnej i pomocy społecznej

-struktura organizacyjna

-zasoby systemu opiekuńczego państwa

-dostępność i jakość świadczeń

POTRZEBY OPIEKUNA RODZINNEGO

• Zdrowotne

• Psychosocjalne

• Potrzeba informacji i doszkalania się

• Finansowe

• Usługowe

• Wsparcie emocjonalne

• Wsparcie merytoryczne

• Dowartościowanie opiekuna

• Wsparcie instrumentalne

Problemy opieki terminalnej i zgonu. Paliacja, hospicjum, potrzeby estachologiczne, kontakt z chorym, wolontariat.

Przygotowanie do śmierci przebiega na wielu różnych poziomach:

• na poziomie praktycznym- osoba może wykupić polisę na życie lub spisać testament. Takie przygotowanie staje się coraz powszechniejsze, na przykład, polisę na życie posiada 61% mężczyzn w wieku 18-24 lat, a w przedziale wiekowym 55-64 jest ich już 86%

• na głębszym poziomie dorośli przygotowują się do śmierci poprzez pewien proces reminiscencji, na przykład przez przegląd życia.

• w okresie poprzedzającym śmierć zachodzą różne nieświadome zmiany fizyczne i umysłowe kojarzone z pojęciem „spadku końcowego”. W trakcie badań (Liebermann) odkrył, ze bliscy śmierci wykazywali nie tylko spadek końcowy wyników testów pamięci i uczenia się, lecz również ujawniali mniej emocji, stali się mniej introspektywni, agresywni lub asertywni, a bardziej konwencjonalni, potulni, zależni i ciepli.

Stadia umierania wg Kübler- Ross

1. Zaprzeczanie. „Nie, nie ja!”, „Na pewno zaszła pomyłka” lub „Wcale nie czuję się chory”. Są to formy zaprzeczania, psychologicznej reakcji obronnej, która może być bardzo pożyteczna w pierwszych godzinach i dniach po usłyszeniu diagnozy, gdyż pomaga poradzić sobie z szokiem wywołanym wiadomością, ze śmierć jest blisko.

2. Gniew. Gniew często wyraża się słowami „To niesprawiedliwe!”, ale może być też kierowany do Boga, do lekarza, do pielęgniarek lub członków rodziny. Gniew nie jest tylko reakcja na sama diagnozę, ale także na poczucie utraty kontroli i bezradności, którego doświadcza wielu pacjentów w bezosobowym otoczeniu szpitalnym.

3. Negocjacje. Trzecie stadium jest formą obrony, w której pacjent idzie na „układy” z lekarzem, z pielęgniarkami, rodziną lub Bogiem. „Jeśli zrobię wszystko, co nakazano, z pewnością dożyję wiosny”.

4. Depresja. Negocjowanie może pełnić funkcje obronne przez jakiś czas, ale w końcu człowiek załamuje się w obliczu wszystkich oznak pogorszenia się stanu fizycznego. Na tym etapie człowiek pogrąża się w depresji. Depresja lub rozpacz jest koniecznym czynnikiem pozwalającym przygotować się do ostatniego stadium, jakim jest akceptacja. Aby ją osiągnąć, umierający musi żałować wszystkiego, co straci w wyniku śmierci.

5. Akceptacja. Kiedy wszystko zostaje już odżałowane, człowiek jest gotowy by, umrzeć. „Umierający człowiek musi umrzeć, tak jak senny człowiek musi usnąć, i przychodzi taki czas, kiedy błędem, jak również niedorzecznością jest się przed tym bronić”.

Shneidman proponuje, byśmy zamiast wyszczególniania stadiów, myśleli o umieraniu jako o wielu „tematach”, które mogą się pojawiać, znikać, pojawiać ponownie w procesie radzenia sobie ze śmiercią:

• -przerażenie ( „Naprawdę się bałem…”)

• -ogólna niepewność ( „Jeśli Bóg istnieje…”)

• -fantazje o ocaleniu ( „Ktoś…, kto może mógłby dokonać cudu”)

• -niedowierzanie ( „To tak mało prawdopodobne, to bezsensowna śmierć”)

• -poczucie niesprawiedliwości

• -chęć bycia zapamiętanym po śmierci

Inną możliwością jest podejście „zadaniowe” zaproponowane przez „Charlesa Corra. Jego pogląd zakłada, że radzenie sobie ze śmiercią jest podobne do postępowania w przypadku rozwiązywania jakiegokolwiek innego zadania lub dylematu.

Proponuje on cztery takie zadania dla umierającego człowieka:

1. Zaspakajanie potrzeb ciała i zminimalizowanie stresu.

2. Zaspakajanie maksymalnego bezpieczeństwa psychicznego, autonomii i urozmaicenia życia.

3. Podtrzymywanie i poprawianie tych związków interpersonalnych, które maja duże znaczenie dla umierającej osoby.

4. Wykrycie, rozwinięcie lub ponowne uruchomienie źródeł energii duchowej, a przez to podsycenie nadziei.

Indywidualne przystosowanie na wypadek śmierci

1. Zaprzeczanie (pozytywne unikanie). Odrzucenie dowodów diagnostycznych; twierdzenie, ze zabieg chirurgiczny miał jedynie charakter profilaktyczny.

2. Walka wewnętrzna. Podejście optymistyczne, któremu towarzyszyło poszukiwanie informacji dotyczących schorzenia. Pacjentki często przyjmowały chorobę jako wyzwane i planowały zwalczyć ją wszystkimi dostępnymi środkami.

3. Stoicka akceptacja (fatalizm). Uznanie diagnozy bez chęci szukania dalszych informacji; zignorowanie diagnozy i jak to tylko możliwe, próba prowadzenia normalnego życia.

4. Bezradność/beznadzieja. Przytłoczenie diagnoza; uznanie siebie za osobę umierającą lub śmiertelnie chorą; utrata nadziei.

5. Lękliwe zaabsorbowanie. Tę kategorię początkowo umieszczono w grupie bezradności, ale ja później wydzielono. Zaliczają się do niej te pacjentki, które zareagowały na diagnozę silnym i trwałym lękiem. Gdy dociekały szczegółów, zwykle interpretowały je pesymistycznie; starannie obserwowały reakcje własnego ciała, każdy ból interpretowały jako nawrót choroby.

Ból (łac. - dolor, gr. - algos, odyne) - wg Międzynarodowego Towarzystwa Badania Bólu to subiektywne przykre i negatywne wrażenie zmysłowe i emocjonalne powstające pod wpływem bodźców uszkadzających tkanki lub zagrażających ich uszkodzeniem. Należy podkreślić, że ból jest odczuciem subiektywnym, dlatego jest nim wszystko to, co chory w ten sposób nazywa, bez względu na obiektywne objawy z nim związane.

Winkler wyróżnia cztery wymiary cierpienia totalnego:

• Pierwszym jest ból fizyczny wynikający z samego procesu chorobowego, z następstw leczenia i przeprowadzanych badań.

• Drugim wymiarem jest cierpienie socjalne- związane ze zmiana pozycji w rodzinie, społeczeństwie, wyrwanie chorego Se środowiska społecznego, utratą kontaktów z przyjaciółmi.

• Trzeci emocjonalny wymiar cierpienia, związany z lękiem przed chorobą, przed rozpoznaniem choroby, następnie z lękiem przed rozpoczęciem terapii i lękiem przed samym bólem nierozerwalnie związanym z chorobą

• Cierpienie duchowe jest ostatnim składnikiem cierpienia totalnego. Składa się na nie lęk przed śmiercią, przed zmiana wyglądu oraz pytania o przyczyny i skutki doświadczanego przez nich cierpienia, beznadziejności i bezradności.

Opieka paliatywna jest całościowa, czynną opieka nad chorym, których choroba nie poddaje się skutecznemu leczeniu przyczynowemu. Obejmuje ona zwalczanie bólu i innych objawów oraz opanowanie problemów psychicznych, socjalnych i duchowych chorego.

Światowa Organizacja Zdrowia zdefiniowała opiekę paliatywną jako „ działanie, które poprawia jakość życia chorych i ich rodzin stających wobec problemów związanych z zagrażającą życiu chorobą, poprzez zapobieganie i znoszenie cierpienia dzięki wczesnej identyfikacji oraz bardzo starannej ocenie i leczeniu bólu i innych problemów: somatycznych, psychosocjalnych i duchowych. ”

Określenie „ paliatywny ” pochodzi od łacińskiego „ pallium ” określającego „ maskę ” lub „ płaszcz ” .

Opieka paliatywna maskuje skutki nieuleczalnej choroby lub zapewnia „ płaszcz ” dla otulenia tych, którzy są pozostawieni w chłodzie osamotnienia, ponieważ nie może im pomóc medycyna ukierunkowana na leczenie.

Celem opieki paliatywnej jest osiągnięcie jak najlepszej, możliwej do uzyskania jakości chorych i ich rodzin. Wiele elementów opieki paliatywnej nadaje się do stosowania również w czasie przyczynowego leczenia choroby.

Opieka paliatywna:

• ceni życie, uznając umieranie za proces naturalny;

• ani nie przyspiesza, ani nie opóźnia zgonu;

• łagodzi ból i inne bolesne objawy;

• integruje psychologiczne i duchowe aspekty opieki nad chorymi

• ofiaruje system wsparcie umożliwiający choremu prowadzenia, Az do zgonu życia tak czynnego, jak to możliwe;

• ofiaruje system wsparcie pomagający rodzinie radzenie sobie z choroba bliskiego człowieka i wspomagający ją w okresie osierocenia.

Całościowy program opieki paliatywnej obejmuje następujące elementy:

• Opieka domowa. Tradycyjna opieka lekarska i jej finansowanie opierają się na modelu zakładów zamkniętych, podczas gdy opieka paliatywna na założeniu, ze dom jest podstawowym środowiskiem chorych i że w nim powinni oni przebywać i być leczeni. Szpitale i inne instytucje opieki zdrowotnej są postrzegane raczej jako ośrodki udzielające poparcia, Anie jako centra opieki.

• Udzielanie konsultacji. Pracownicy służby zdrowia przeszkoleni w opiece paliatywnej udzielają porad chorym hospitalizowanym i ambulatoryjnym. Stwarza to również możliwości edukacyjne dla innych pracowników służby zdrowia.

• Opieka dzienna. Chorzy samotni albo niezdolnych do samodzielnego opuszczania domu mogą korzystać dwa do trzech razy w tygodniu z o środków opieki dziennej. Poza tym opieka dzienna łagodzi obciążanie rodzin, które zajmują się ciężko chorymi w domach.

• Opieka zamknięta. Opieka paliatywna nad chorymi w specjalistycznych ośrodkach zamkniętych koncentruje się na zwalczaniu bólu i innych objawów fizycznych i psychosocjalnych.

• Wsparcie osieroconych rodzin. Niektórzy ludzie potrzebują dodatkowej pomocy, aby mogli sobie poradzić z żalem osierocenia. Pomocy takiej mogą udzielać odpowiedziano przeszkolenia pracownicy lub wolontariusze.

Czynniki ważne w opiece paliatywnej:

1. Kontakt osobisty

2. Wzbudzanie i podtrzymanie nadziei

3. Wzbudzanie zaufania do Boga

Pola działalności pedagogicznej

- organizacja czasu wolnego pacjentom

- wsparcie dla pacjenta i jego rodziny

- wsparcie personelu i wolontariuszy

- edukacja pacjenta i jego rodziny

- edukacja pracowników i wolontariuszy

- organizacja środowisk propagujących

i wspierających idee opieki paliatywnej

• Kategorie metod pracy pedagogicznej

* metody diagnostyki pedagogicznej

* metody organizowania czasu wolnego

* metody stymulacji i wsparcia

* metody edukacji

• Techniki, stosowane w opiece paliatywnej

- rozmowa diagnostyczno - terapeutyczna

- rozmowa, której celem jest „zajęcie czasu” choremu

- wspólne z chorym korzystanie z mediów

- przekazywanie potrzebnej mu wiedzy

- uczenie chorego nowych, potrzebnych mu czynności i wyrabianie odpowiednich nawyków

Ma potrzeby biologiczne, które wynikają z istoty życia i procesu chorobowego, oraz potrzeby natury psychologicznej. Jedne i drugie powinny być zaspakajane.

• W otoczeniu chorego powinien panować ład, porządek i czystość. Łóżko chorego powinno być wygonie ustawione, powinna być stale zapewniona czysta pościel.

• Odżywianie chorego w okresie poprzedzającym zgon jest uzależnione od rodzaju schorzenia. Należy jednak choremu dostarczać odpowiednie ilości płynów do picia oraz odpowiednio przygotowanych posiłków.

• Pacjent w okresie terminalnym powinien mieć zawsze wykonywaną staranną toaletę. Chory nie powinien odnosić wrażenia, ze jest źle pielęgnowany, ponieważ został przeznaczony na śmierć.

• Leczenie chorego powinno zmierzać przede wszystkim do łagodzenia jego cierpień.

• Niezwykle ważny jest stosunek pielęgniarki do chorego, jej cierpliwość, wyrozumiałość i dobroć są niezbędne w kontakcie z chorym umierającym.

• Ważne jest przygotowanie otoczenia do śmierci chorego.

• Po śmierci wokół zmarłego powinna panować odpowiednia atmosfera, okazywany szacunek dla zwłok

Na podstawie tych ogólnych wytycznych powstały trzy różne typy programów:

• Opieka domowa- najczęściej współmałżonek sprawuje stała opiekę nad umierająca osobą przy wsparciu i pomocy specjalnie regularnie dochodzących wyszkolonych pielęgniarzy i innego personelu, dostarczającego lekarstw i oferującego wsparcie emocjonalne.

• Specjalne placówki, w których niewielka liczba pacjentów w ostatnich stadiach śmiertelnej choroby przebywa w warunkach przypominających otoczenie domowe.

• Hospicja przyszpitalne, sprawujące opiekę paliatywną zgodnie z założeniami hospicjum, przy codziennym zaangażowaniu rodziny w pielęgnacje pacjenta, ale w warunkach szpitalnych.

Współczesny model opieki hospicyjnej stworzyła Cicely Saunders - angielka, która w 1967 roku otworzyła w Londynie specjalistyczny ośrodek opieki nad chorymi umierającymi - Hospicjum Świętego Krzysztofa.

Urodzona w 1918 roku Cicely pragnęła zostać pielęgniarką, jednak sprzeciw rodziców sprawił, że udało się jej zrealizować to marzenie dopiero w 1944 roku.

Pracując jako pielęgniarka w londyńskim szpitalu Świętego Łazarza opiekowała się nieuleczalnie chorym polskim lotnikiem - Dawidem Taśmą.

Z rozmów, jakie z nim przeprowadziła, zrodziła się idea miejsca przeznaczonego dla ludzi umierających. Miejsca, w którym będą mogli, otoczeni opieką, wolni od bólu, uporządkować swoje sprawy oraz przygotować się do odejścia. Realizacja tej idei trwała 19 lat, w trakcie których Cicely Saunders ukończyła studia medyczne oraz odbyła praktykę lekarską w szpitalu Świętego Józefa, którego specjalizacją była opieka nad chorymi umierającymi.

Hospicjum Świętego Krzysztofa stało się modelem tego typu instytucji, znanym na całym świecie, obecnie prowadzącym także szeroką działalność edukacyjną.

• Zasady dotyczące organizacji pracy hospicyjnej

* zasada subsydiarności

* zasada integracji oddziaływań wspierających

* zasada pracy zespołowej

* zasada dobrowolności i otwartości służby

• Zasady dotyczące postępowania z pacjentami

* respektowanie podmiotowości pacjenta

* samokontrola hospicjanta

• Zasady co do oddziaływania na środowisko

* rozciąganie opieki na rodzinę pacjenta

* pozyskiwanie sojuszników

• Zespoły domowej opieki hospicyjnej

• Hospicja stacjonarne

• Ośrodki opieki dziennej

Formy pośrednie

• Ośrodki opieki paliatywnej

• Ośrodki konsultacyjne

Edukacja ludzi starszych

Edukacja to proces całożyciowyi intencjonalny. Dokonuje się w instytucjach zorganizowanych, jak szkoły, wyższe uczelnie, kursy. Dokonuje się także w instytucjach nieformalnych tzw. edukacji równoległej,w kontaktach z prasą, telewizją, radiem.

nauka uzyskiwania podstaw ekonomicznych (surviving)- dotyczy osób starszych zainteresowanych uzupełnianiem swoich dochodów. Dzięki edukacji uzyskują one nowe umiejętności, doskonalą te które posiadały wcześniej, zdobywają wiedzę, jak wykorzystać nowe możliwości zarabiania pieniędzy.

nauka praktycznych umiejętności potrzebnych do dalszego życia (coping)- pozwala uporać się z codziennymi problemami dot. zdrowia, higieny, żywienia. Stymuluje działania w zakresie prewencji zdrowotnej, umożliwia przejęcie inicjatywy w rozwiązywaniu własnych problemów, podejmowanie decyzji i przystosowanie się do zmian życiowych.

nauka działania na rzecz społeczności (giving)- daje możliwość nabycia umiejętności użytecznych w pomaganiu innym, w pracy na rzecz społeczności, oczywiście także życia społeczności osób starszych

nauka, której celem jest uzyskanie pełni człowieczeństwa (growning)- traktowana jest ona jako wartość autoteliczna nadająca życiu sens. Edukacja może stanowić sposób samorealizacji, wielowymiarowego bycia, spełnienia siebie i indywidualnej transgresji, kształcenie się może być stanem psychicznym życiowo satysfakcjonującym i motywującym do życia

Podział edukacji seniorów ze względu na cel:

• emancypacyjna - ma na celu uwolnienie się od zależności, opresyjnych warunków, stereotypów, przesądów, podniesienie generacji seniorów w hierarchii społecznej, usamodzielnienie

• altruistyczna - przygotowuje do rozumienia innych, do poświęceń, ukierunkowana na bezinteresowną pomoc innym (młodszym generacjom, słabszym, chorym, cierpiącym, umierającym

• egotyczna - prowadzi do samourzeczywistnienia, samorealizacji, spełnienia własnych ambicji, marzeń, aspiracji, dążeń

Czynniki najsilniej wpływające na aktywność edukacyjną seniorów:

• stan zdrowia

• przygotowanie do starości

• osobowość

• czas wolny

• poczucie własnej wartości

• poczucie sensu życia

• motywacja do kształcenia się

• trening wspomagający aktywność umysłową

• sytuacja ekonomiczna

• stymulacja środowiskowa

• oferty kulturalno oświatowe dla seniorów

Współczesne formy edukacji i integracji osób starszych na świecie

• Modele:

• Francuski nacisk położono na próby poprawy warunków życia codziennego słuchaczy, m.in. poprzez przekazywanie im wiedzy niezbędnej dla uzyskania optymalnego komfortu psychicznego
  w warunkach odejścia od aktywności zawodowej

• brytyjski popularny w Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii, USA i Kanadzie. Opiera się na następujących zasadach:

główną metodą kształcenia jest samopomoc

nie ma podziału na odbiorców treści programowych i wykładowców

• słuchacze sami organizują swoją działalność, dzieląc się wiedzą
  i doświadczeniem z innymi

• podstawową formą pracy jest eksperyment

• nauczanie ma charakter grupowy

• jednostki organizacyjne nie współpracują z ośrodkami kształcenia uniwersyteckiego

amerykański (elderhostel) popularny w USA, Kanadzie
i krajach Ameryki Południowej.Promuje edukacje ustawiczną poprzez podróże, wycieczki i cykliczne zajęcia w formie wykładów, konwersatoriów, zabaw oraz ćwiczeń, które prowadzone są przez kadrę uniwersytecką wyłącznie
w czasie przerw wakacyjnych.

Instytucje wspierające rozwój człowieka starszego

• Idea tworzenia sieci uniwersytetów trzeciego wieku była uwieńczeniem działalności Międzynarodowego Towarzystwa Gerontologicznego, Europejskiej Unii do Spraw Opieki Społecznej oraz Międzynarodowego Centrum Gerontologii Społecznej.

• Europejski Ruch Uniwersytetów Trzeciego Wieku zrodził się we Francji (Tuluza, 1972r.) Twórcą i organizatorem pierwszego UTW był profesor Pierre Vellas z Instytutu Nauk Społecznych.W 1973r. w Tuluzie rozpoczęło działalność Międzynarodowe Towarzystwo Uniwersytetów Trzeciego Wieku (AIUTA), sprawując ponadnarodowy patronat i merytoryczną opiekę nad tymi placówkami.

• W Polsce pierwszy UTW powstał w 1975r. przy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego
  w Warszawie. Organizatorem była profesor Halina Szwarc. Początkowo nosił nazwę Studium Trzeciego Wieku.

• W 1984r. w Polsce było 11 Uniwersytetów Trzeciego Wieku, w roku 1990 - 14, pod koniec lat 90. - 28.

• Głównym celem UTW jest umożliwienie ludziom
  w wieku podeszłym i starym lepszego
  i pogodniejszego życia oraz przełamanie stereotypu starości niedołężnej, chorej, wyalienowanej
  i ubezwłasnowolnionej społecznie.

Cele UTW:

• organizacja kształcenia ustawicznego dla ludzi starszych

• opracowanie metod i technik edukacyjnych adekwatnych do poziomu słuchaczy

• aktywizacja psychiczna, fizyczna i społeczna uczestników działalności

• wdrażanie do profilaktyki gerontologicznej

ZADANIA UTW

• organizowanie osobom w starszym wieku czasu wolnego

• promowanie aktywnych form życia i wypoczynku

• udostępnianie różnorodnych form oświatowych

• tworzenie płaszczyzn integracji międzypokoleniowej, wewnątrzpokoleniowej i środowiskowej

• wszechstronna aktywizacji słuchaczy

• wdrażanie do samokształcenia i samopomocy

• pomoc w realizacji i rozwoju zainteresowań

• podnoszenie sprawności intelektualnej, psychicznej i fizycznej

• angażowanie do współuczestnictwa w szeroko rozumianym życiu społecznym

Motywy kształcenia w Uniwersytecie Trzeciego Wieku:

• możliwość rozszerzania i pogłębiania swojej wiedzy

• motyw afiliacyjny

• motyw ludyczny (poszukiwanie okazji do rozrywki
  i zabawy)

• nadzieja na częstsze uczestnictwo w kulturze

• potrzeba zagospodarowania nadmiaru wolnego czasu

Społeczne funkcje Uniwersytetu Trzeciego Wieku:

• afiliacyjna

• edukacyjna

• integracyjna

• ekspresyjna

• szerzenie zasad profilaktyki gerontologicznej

• teren badań

Klub Seniora to miejsce spotkań osób starszych. Seniorzy spotykają się najczęściej raz w tygodniu, spędzają razem czas, rozwijają zainteresowania.

W Klubach organizowane są m.in.:
- zabawy taneczne,
- koncerty,
-zajęcia gimnastyczne,
- sekcje brydżowe
- inne zajęcia, zależnie od pomysłu członków oraz możliwości finansowych Klubu

Spotkania w Klubie to dobry sposób poznania nowych ludzi. Zazwyczaj członkowie płacą symboliczną roczną składkę, która pozwala pokryć podstawowe koszty organizacyjne.

Dom dziennego pobytu

• placówka działająca w mieście

• jest swoistym klubem - świetlicą

• skupia osoby starsze i samotne

• oferuje trzy posiłki dziennie

• do dyspozycji są: pokój odpoczynku z fotelami i kanapami, pokój telewizyjno-rekreacyjny z radiem, telewizorem, magnetowidem oraz czasopismami

• często oferuje usługi, takie jak: fryzjer, wizyty lekarza i pielęgniarki w określone dni miesiąca

• ma program kulturalno-oświatowy uwzględniający święta państwowe, kościelne i okolicznościowe

• prowadzone są pogadanki i odczyty (niekiedy ich organizatorami są słuchacze UTW)

• mogą działać teatry amatorskie, organizuje się akademie, a nawet zabawy taneczne w karnawale

• organizuje wycieczki, degustacje zdrowej żywności, pokazy

• W domach dziennego pobytu działają opiekunowie społeczni

• Są placówkami zaspokajającymi potrzeby socjalno-bytowe
  i kulturalne pensjonariuszy

Centrum Aktywności Seniora

• zajęcia plastyczne,

• muzyczne,

• spotkania z literaturą, historią sztuki,

• warsztaty psychologiczne,

• warsztaty z gramatyki języka polskiego

• zajęcia z rytmiki, muzykoterapii,

• zajęcia wokalne - chór,

• wykłady z politologii oraz historii Polski

Akademia Pełni Życia

• Podstawę działalności stanowią:

• kursy komputerowe,

• wykłady na tematy aktualne,

• seminaria z literatury i filozofii,

• grupy dyskusyjne i hobbystyczne

• APŻ realizuje polskie i międzynarodowe projekty edukacyjne, w ramach których seniorzy uczą się języków obcych, poznają nowoczesne technologie, odwiedzają kraje organizacji partnerskich.

Akademia e-seniora

• Patronem społecznym i merytorycznym programu jest Akademia Rozwoju Filantropii
  w Polsce

• Pragnąc przybliżyć świat internetu osobom starszym UPC Polska zorganizowała kursy internetowa dla osób starszych

• Zajęcia odbywały się w 9. miastach Polski

• Na jedno miejsce przypadło 8-10 osób

Postawy wobec starości

Stereotypy starości

• emeryci zachowują się biernie, ponieważ długo w swoim życiu pracowali, teraz chcą odpoczywać, a panujące normy społeczne pozwalają im tylko na ograniczoną aktywność

• są zależni od pomocy i rady innych

• przerywanie pracy zawodowej oznacza wycofanie się z kontaktów społecznych i wiąże się u człowieka starego z poczuciem, że został wyizolowany i wyłączony ze społeczeństwa

• właściwe przygotowanie do starości nie jest potrzebne, ponieważ stary człowiek musi odpoczywać, czytać, słuchać radia i patrzeć w telewizor

• starzy robotnicy nie nadają się do nowych technologii, maja więcej wypadków i są mniej produktywni

• to typ człowieka słabego- zapominający, powolny, nieaktywny seksualnie, z drżącymi rękami

• typ człowieka bezbronnego- biedny, lękliwy, skromnie żyjąca ofiara wyłudzeń, oszust i przestępstw

• typ człowieka niezaangażowanego społecznie- chory, wymagający opieki i pomocy, wdzięczny za nią, powolny i słaby

• typ nieznośnego sąsiada- skąpy, chciwy, plotkarz, oschły, snob

• typ zniechęconego- budzący współczucie, nieszczęśnik, w smutku oczekujący śmierci, przewrażliwiony hipochondryk, mało aktywny

Oblicza starości w Europie zachodniej

• Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Belgia

• Rozbudowane organizacje pozarządowe

• Europejska Platforma Ludzi Starszych-cele:

- Ludzie starsi powinni mieć możliwość mówienia we własnym imieniu

• osoby starsze maja być traktowane jako partnerzy w dialogu społecznym

• Zmiana postaw społeczeństwa wobec ludzi starszych

• Rosnąca długość życia ma być przyjmowana przez społeczeństwo z radością

• Walka z dyskryminacją ludzi starszych

• Zwiększenie wolontariatu na rzecz osób straszych

Postawy seniorów wobec starości wg Susanne Richards

• Postawa konstruktywna - skierowana na aktywność na rzecz najbliższych osób potrzebujących pomocy czy tez wsparcia.

• Postawa zależności - chociaż osoba jest sprawna psychicznie i fizycznie, żąda opieki, stale absorbuje uwagę bliskich lub opiekunów.

• Postawa obronna ("opancerzonych") - osoba nie może wykonać danej czynności, ale mimo to broni się przed pomocą innych, równocześnie zamykając się w sobie, izolując, jest osobowością bierną, która mogłaby pomóc innym, ale tego nie chce.

• Postawa wrogości (skierowanej na innych) - osoba uważa, że inni kontaktując się z nią, chcą uzyskać wymierne korzyści.

• Postawa autodestrukcji - osoba taka nie umie pogodzić się z własną starością, oczekuje śmierci, jednocześnie lękając się jej.

Postwy seniorów wobec starości wg Grażyny Makiełło-Jarża

• Starość powszednia

• Starość zgorzkniała

• Starość pogodna

• Starość zagubiona

• Starość wspaniała

• Starość zdegradowana

• Starość wzniosła

ORGANIZACJE PROSENIORALNE

ORGANIZACJE SENIORSKIE

Organizacje działające na rzecz niepełnosprawnych i przewlekle chorych Polskie Towarzystwo Walki z Kalectwem Fundacja Ochrony Zdrowia Inwalidów Fundacja Osób Niepełnosprawnych Organizacje działające na rzecz niesłyszących Fundacja Pomocy Inwalidom Słuchu im. Jakuba Falkowskiego Społeczne Stowarzyszenie Inwalidów Słuchu i ich Przyjaciół Organizacje działające na rzecz niewidomych Polski Związek Niewidomych Organizacje działające na rzecz dotkniętych chorobą Alzheimera i ich rodzin Polskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z chorobą Alzheimera Polska Fundacja Alzheimerowska Organizacje Kościelne (przede wszystkim zaspokajają potrzeby religijne swoich członków, ale również prowadzą działalność dobroczynną i wsparcie duchowe na rzecz innych osób) Akcja Katolicka zespoły „Caritas” Polski Komitet Pomocy Społecznej Polski Czerwony Krzyż Organizacje popularyzujące zagadnienia z zakresu gerontologii Polskie Towarzystwo Gerontologiczne

Organizacje „emeryckie” (świadczą m. in. pomoc prawną i rzeczową) Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów Fundacja „Emeryt” Grupy o charakterze samopomocowym wsparcie społeczne w różnych wymiarach Organizacje kombatanckie (głównie pomoc w uzyskaniu uprawnień, a także opieka nad chorym w domu, pomoc rzeczowa i wsparcie w różnych wymiarach) Związek Legionistów Światowy Związek Żołnierzy AK ZBOWiD Rodziny Katyńskie Uniwersytety Trzeciego Wieku i Kluby Seniora (skupiają się na zaspokajaniu potrzeb edukacyjnych i kulturalnych swoich członków, organizują im czas wolny)

Człowiek stary w rodzinie. Rola babci i dziadka.

Funkcje babci i dziadka w rodzinie

• funkcja opiekuńcza,

• ekonomiczno-materialna,

• wychowawcza,

• socjalizująca i kulturalna

Stowarzyszenia i organizacje prosenioralne i seniorskie,

Organizacje pożytku publicznego (OPP) → termin wprowadzony w Polsce 1 stycznia 2004 przepisami Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Fundacja → forma prawna organizacji pozarządowej, która posiada kapitał przeznaczony na określony cel oraz statut zawierający reguły dysponowania tym kapitałem. Ustawa o fundacjach z 6 kwietnia 1984r.

ROPS jest koordynatorem Programu Polityki i Pomocy Społecznej wobec Starości  na lata 2004 - 2006. Jest to dokument wyznaczający kierunki działań Województwa wobec starości i ludzi starych. W ramach tego programu ROPS stara się aktywizować małopolskich seniorów, a także tworzyć warunki do ich czynnego uczestnictwa w życiu ogółu, kierując podejmowane inicjatywy bezpośrednio do nich jak i realizatorów polityki społecznej w tym zakresie - pracowników służb społecznych, liderów organizacji pozarządowych.

AKADEMIA ROZWOJU FILANTROPII

Jest niezależną, nienastawioną na zysk organizacją pozarządową działającą od 1998 roku. Działania Akademii skierowane są przede wszystkim do organizacji pozarządowych, grup obywatelskich i przedsiębiorców. Adresatami programów są także samorządy, media i opinia publiczna.

Działania skupiają się w sześciu obszarach programowych:

• rozwój społeczności lokalnych

• aktywność młodzieży

• aktywność osób starszych

• społeczne zaangażowanie biznesu

• przedsiembiorczość społeczna

• nowoczesna filantropia

Działania na rzecz seniorów:

• wzmacnianie i integracja środowiska organizacji, które pracują na rzecz seniorów

• prowadzenie badań i kampanii edukacyjnych

• wspieranie aktywności społecznej i zawodowej osób starszych

• promowanie edukacji przez całe życie

• promowanie korzyści płynących ze współpracy międzypokoleniowej

• przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na wiek

POLSKIE TOWARZYSTWO GERONTOLOGICZNE

PTG jest ogólnonarodową organizacją non-profit gerontologów, geriatrów i innych profesjonalistów, którzy poświęcają się sprawie poprawy zdrowia i jakości życia oraz niezależności ludzi starszych. Jest najważniejszym i interdyscyplinarnym stowarzyszeniem naukowców i praktyków, organizatorów ochrony zdrowia i pomocy społecznej, których łączy wspólne dążenie do rozwijania i upowszechniania wiedzy o starości i starzeniu, edukacji gerontologicznej i poprawy jakości życia osób starszych. Skupia ok.400 członków.

CELE PTG:

• integracja działania rozmaitych profesjonalistów by budować holistyczne podejście do Starszego Człowieka - podmiotu działań Towarzystwa

• promowanie wysokiej jakości programów badawczych nad starością i starzeniem

• promowanie wszechstronnej i dostępnej opieki dla osób starszych

• dostarczanie wiedzy dla praktyków ochrony zdrowia i pomocy społecznej, polityków i decydentów poprzez stymulowanie, rozwijanie i upowszechnianie projektów badawczych, edukacyjnych, zdrowotnych, jak i opracowywanie ekspertyz i standardów

DZIAŁANIA PTG :

• organizacja ogólnopolskich zjazdów i sympozjów naukowych poświęconych zagadnieniom gerontologii i geriatrii

• opracowywanie ekspertyz i podejmowanie badań (np. projekt badawczy nad warunkami życia i potrzebami ludzi starszych w Polsce)

• wydawanie kwartalnika „Gerontologia Polska”

• postulowanie o tworzenie systemu opieki geriatrycznej

POLSKI ZWIĄZEK NIEWIDOMYCH

POLSKIE STOWARZYSZENIE POMOCY OSOBOM Z CHOROBĄ ALZHEIMERA

Akcja Katolicka

Jest strukturą religijną.

Zadaniem członków stowarzyszenia jest oddziaływanie na bliskie im środowiska, zwłaszcza związane z miejscem pracy, dokąd nie zawsze mogą dotrzeć kapłani.

Jest to praca ewangelizacyjna i formacyjna prowadzona wśród własnych członków, jak i w najbliższym otoczeniu. Celem jest dążenie do najpełniejszego poznania ewangelicznych prawd wiary, ich rozumienia i realizowania w codziennym życiu. Tym celem jest również stworzenie nowego sposobu myślenia dojrzałego.

RODZINY KATYŃSKIE

ZWIĄZEK KOMBATANTÓW RP I BYŁYCH WIĘŹNIÓW POLITYCZNYCH

• Dawniej Związek Bojowników o Wolność i Demokrację (ZboWiD)

• ZKRP i BWP jest organizacją kombatancką o charakterze wielośrodowiskowym, zrzeszającą obywateli polskich, którzy walczyli o wolność, suwerenność i niepodległość Ojczyzny w formacjach Wojska Polskiego, sojuszniczych armii państw koalicji antyhitlerowskiej, podziemnych organizacjach ruchu oporu oraz byłych więźniów hitlerowskich obozów koncentracyjnych i stalinowskich łagrów.

Obecnie „wolontariat” i „wolontariusz”, dzięki Ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003 roku, są już pojęciami prawnymi.

Organizacje samopomocowe

“Samopomoc jest to pomoc wzajemna, polegająca na dwustronnym świadczeniu usług w określonej grupie osób, co równocześnie pozwala na uzyskanie pomocy samemu sobie”

“Grupy samopomocowe są dobrowolnymi, małymi strukturami grupowymi, nakierowanymi na wzajemną pomoc i osiągnięcie określonego celu. Są one tworzone zwykle przez ludzi sobie podobnych pod jakimś względem, którzy skupili się dla wzajemnej pomocy w zaspokajaniu wspólnej potrzeby lub problemów utrudniających życie. Są one często zorientowane przyczynowo i propagują idee lub wartości, dzięki którym członkowie grupy mogą osiągnąć wzbogacone poczucie tożsamości”

Klasyfikacja grup samopomocy (Boczoń, Toczyska):

1. grupy charytatywne o szerokim polu działania

2. grupy wzajemnego wsparcia

3. grupy patronacko - sponsorujące

Środowiskowe i instytucjonalne formy pomocy społecznej.

Środowiskowe - Ośrodki Wsparcia:

- Miejskie Dzienne Domy Pomocy Społecznej

- Śodowiskowe Domy Samopomocy

- Rodzinne Domy Pomocy Społecznej

- Mieszkania chronione

- Warsztaty Terapii Zajęciowej

Instytucjonalne

- Ośrodki Pomocy Społecznej

- Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie

- Domy Pomocy Społecznej (dla osób starszych, osób przewlekle chorych)

Świadczenia OPS dla osób starszych

1. Świadczenia pieniężne:

- zasiłek stały

- zasiłek okresowy

- zasiłek celowy

2. Świadczenia niepieniężne

- praca socjalna

- poradnictwo specjalistyczne

- posiłek

- usługi opiekuńcze

- specjalistyczne usługi opiekuńcze

- mieszkanie chronione

- pobyt i usługi w DPS (w tym rodzinnym DPS'ie)

- miejsce w MDDPS lub ŚDS

Pomoc i świadczenia oferowane ludziom starszym przez pomoc społeczną w Polsce można podzielić na dwa rodzaje:

pomoc środowiskowa - realizowana w miejscu zamieszkania

pomoc instytucjonalna - świadczona w miejscu odmiennym od miejsca stałego zamieszkania, tj. w domach pomocy społecznej, dziennych domach pomocy, w środowiskowych domach samopomocy i innych.

„Formy pomocy środowiskowej na rzecz osób w podeszłym wieku można podzielić na cztery podstawowe grupy:”

- pomoc pieniężna

- pomoc w naturze ( pomoc rzeczowa : obiady, żywność, odzież, obuwie, opał ; świadczenia lecznicze i rehabilitacyjne, zaopatrzenie w niezbędne leki, przedmioty ortopedyczne itp. )

- pomoc w usługach - usługi opiekuńcze ( podstawowa opieka higieniczna, pielęgnacyjna, pomoc w sprzątaniu, zakupach i utrzymywaniu kontaktów z otoczeniem) - specjalistyczne usługi opiekuńcze (konsultacje specjalistów, informowanie o placówkach i organizacjach wspierających ludzi starszych, poradnictwo, pomoc w załatwianiu spraw bytowych i urzędowych, ułatwianie kontaktów z otoczeniem, świadczenia niematerialne sprzyjające integracji osób starszych ze środowiskiem

- pomoc instytucjonalna - (domy pomocy społecznej, dzienne domy pomocy i wsparcia emocjonalnego)

PCPR

1. Zabezpieczenie społeczne

2. Prawa i wolności człowieka

3. Integracja i aktywizacja społeczna

4. Nauka, kultura, edukacja i wychowanie

5. Bezpieczeństwo publiczne i obrowa narodowa

Zadania działu pomocy osobom przewlekle chorym,w podeszłym wieku, niepełnosprawnym

a) nadzór nad prowadzeniem i rozwojem infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym,

b) umieszczanie skierowanych osób w domach pomocy społecznej

c) nadzór nad prowadzeniem i infrastrukturą ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi,

d) kierowanie oraz ustalanie opłat za pobyt w ośrodkach wsparcia

w uzgodnieniu z osobą kierowaną, uwzględniając przyznany zakres usług,

e) organizowania innych ośrodków wsparcia  o zasięgu powiatowym,

f) kierowanie osób  wymagających wzmożonej opieki medycznej do zakładów  opiekuńczo - leczniczych lub placówek  pielęgnacyjno - opiekuńczych.

Świadczenia:

- zapewnienie, organizowanie i prowadzenie usług o określonym standardzie, w domach pomocy społecznej oraz umieszczanie osób w DPS

- opracowanie powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych

- prowadzenie ośrodka interwencji kryzysowej

- organizowanie i prowadzenie specjalistycznego poradnictwa i udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach

- prowadzenie powiatowych ośrodków wsparcia

DPS

1. Podstawa prawna funkcjonowania: ustawa o pomocy społecznej z 12 marca 2004, rozporządzenie w sprawie domów pomocy społecznej z 19 października 2005

2. Podstawa skierowania do DPS:

- pisemny wniosek osoby ubiegającej się o umieszczenie w DPS, jej przedstawiciela ustawowego, lub - za ich zgodą - centrum pomocy rodzinie lub Ośrodka Pomocy Społecznej

- wywiad środowiskowy przeprowadzony przez pracownika socjalnego OPS właściwego dla ubiegającego się o umieszczenie w DPS

- decyzja o przyznaniu zasiłku stałego oraz pisemna zgoda na ponoszenie opłat za pobyt w domu

- decyzja organu emerytalno-rentowego oraz pisemna zgoda na ponoszenie opłaty i jej potrącanie ze świadczenia emerytalnego lub rentowego

- oświadczenie o wysokości dochodu osoby ubiegającej się, małżonka, zstępnych przed wstępnymi zobowiązanych do ponoszenia opłat

- w szczególnych przypadkach zaświadczenie o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego

3. Opłaty za DPS:

- opłata za pobyt w DPS regulowana jest ustawą o pomocy społecznej, a jej wysokość ustala (w zależności od zasięgu DPS) wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, lub marszałek województwa.

- mieszkaniec pokrywa 70% opłaty, a w przypadku jego niewydolności finansowej - jego rodzina, lub gmina

Klasyfikacja potrzeb człowieka starego - mieszkańca DPS

1. Potrzeby bytu:

- pokarmowe

- regeneracja sił

- mieszkaniowe

- odzieżowe

- lokomocyjne

- bezpieczeństwa

- zdrowotne

2. Potrzeby społeczne

- swobody i autonomii

- przynależności i integracji

- potrzeba mocy

3. Potrzeby indywidualnego rozwoju:

- kulturalne - receptywne

- kulturalne - kreatywne

- wiedzy

- ludyczno-towarzyskie

- rekreacyjne

- religijne, eschatologiczne

Usługi świadczone w DPS

- usługi bytowe

• miejsce zamieszkania

• wyżywienie

• odzież i obuwie

• utrzymanie czystości

- usługi opiekuńcze

• udzielanie pomocy w podstawowych czynnościach życiowych

• pielęgnacja

• niezbędna pomoc w załatwianiu spraw osobistych

- usługi wspomagające

• umożliwienie udziału w terapii zajęciowej

• podnoszenie sprawności i aktywizowanie mieszkańców

• umożliwianie zaspokojenia potrzeb religijnych i kulturalnych

• zapewnienie warunków do rozwoju samorządności mieszk.

• stymulowanie nawiązywania, utrzymywania i rozwijania kontaktu z rodziną i społecznością lokalną

• działaniu zmierzającym do usamodzielnienia mieszkańca domu, w miarę jego możliwości,

• pomoc usamodzielniającemu się mieszkańcowi domu w podjęciu pracy, szczególnie mającej charakter terapeutyczny, w przypadku osób spełniających warunki do takiego usamodzielnienia

• zapewnienie bezpiecznego przechowywania środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych

• finansowanie mieszkańcowi domu nieposiadającemu własnego dochodu wydatków na niezbędne przedmioty osobistego użytku, w kwocie nieprzekraczającej 30 % zasiłku stałego

• zapewnienie przestrzegania praw mieszkańców domu oraz dostępności do informacji o tych prawach dla mieszkańców domu,

• sprawnym wnoszeniu i załatwianiu skarg i wniosków mieszkańców domu.

Miejski Dzienny Dom Pomocy Społecznej, to placówka dziennego pobytu, która zapewnia częściową pomoc i opiekę osobom w wieku podeszłym i niepełnosprawnym. W placówce zaspokajane są ich rozmaite potrzeby - od pokarmowych, przez rehabilitacyjne, po społeczne i kulturalne. MDDPS nie izoluje swoich uczestników od społeczności lokalnej, ale daje im możliwość na nawiązanie nowych znajomości i polepszenie swego życia towarzyskiego.

1. Podstawa prawna funkcjonowania: ustawa o pomocy społecznej z 12 marca 2004 r., ustawa o samorządzie gminnym z 8 marca 1990 r.

2. Cel: realizacja zadań z zakresu zapewnienia dziennej pomocy osobom objętym opieką i zaspokajanie ich potrzeb w sposób pozwalający na samodzielne funkcjonowanie oraz uczestniczenie w życiu społecznym.

3. Odbiorcy usług: osoby, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy

4. Rekrutacja uczestników: uczetnicy kierowani są do MDDPS'u przez Ośrodek Pomocy Społecznej na podstawie decyzji administracyjnych poprzedzonych wywiadem środowiskowym i dokładną diagnozą

5. Usługi świadczone w MDDPS:

- usługi opiekuńcze

- specjalistyczne usługi opiekuńcze

- terapia zajęciowa, grupowa i indywidualna dla podtrzymania kondycji psychicznej, manualnej, w tym również warsztaty plastyczne

- usługi rehabilitacyjne w zakresie kinezoterapii, fizykoterapii, muzykoterapii

- zapewnienie posiłku

- zaspokojenie potrzeb towarzyskich, rekreacyjno - kulturalnych oraz stwarzanie możliwości realizacji potrzeb religijnych

Środowiskowe Domy Samopomocy - to publiczne i niepubliczne ośrodki wsparcia dziennego dla osób chorych psychicznie i niepełnosprawnych intelektualnie, działające w ramach zadań zleconych gminie. Jest to specyficzna oferta dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Placówki realizują formy pomocy półstacjonarnej, takie jak: trening umiejętności życia codziennego, trening umiejętności społecznych i interpersonalnych, terapia zajęciowa, poradnictwo psychologiczne i socjalne, psychoedukacja. Pomoc ta ma na celu utrzymanie osoby w jej naturalnym środowisku i przeciwdziałanie instytucjonalizacji, czyli umieszczaniu osoby w placówce całodobowej opieki.

1. Podstawa prawna funkcjonowania: ustawa o pomocy społecznej z 12 marca 2004r., ustawa o samorządzie gminnym z 8 marca 1990r., ustawa o finansach publicznych z 26 listopada 1998r., ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z 19 sierpnia 1994r.

2. Cele:

- integracja społeczna

- kształtowanie umiejętności samodzielnego prowadzenia gospodarstwa domowego, planowania budżetu, załatwiania spraw urzędowych,

- aktywizowanie uczestników, rozwijanie ich zainteresowań

- tworzenie warunków, w których uczestnicy będą mogli realizować potrzeby: bytowe, samorealizacji, rekreacyjno-kulturowe, religijne, towarzyskie i inne

3. Odbiorcy usług: usługi ŚDS skierowane są do osób niepełnosprawnych intelektualnie lub zaburzonych psychicznie, które ukończyły 18 rok życia - często jednak praktykuje się umieszczanie w nich osób starszych lub dotkniętych kalectwem

4. Usługi świadczone w ŚDS (przykładowe):

- usługi opiekuńcze

- kształtowanie umiejętności aktywnego spędzania wolnego czasu

- poradnictwo

- rehabilitacja

- terapia zajęciowa

- opieka psychologiczna i psychiatryczna

5. Opłata za ŚDS:

- wysokość opłat za pobyt w Środowiskowym Domu Samopomocy oraz przypadki, w których osoba może być z opłat całkowicie zwolniona, ustala Rada Gminy, w której ŚDS się znajduje

Rodzinny Dom Pomocy Społecznej to placówka całodobowej opieki nad osobą, która przez swój wiek nie może samodzielnie funkcjonować, a nie ma możliwości zapewnić jej odpowiednich usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania. W rodzinnym domu pomocy społecznej przebywać może od trzech do ośmiu osób wymagających wsparcia z powodu wieku.

1. Podstawa prawna funkcjonowania: ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004, rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie rodzinnych domów pomocy społecznej z dnia 17 października 2001 r.

2. Odbiorcy usług: osoby w podeszłym wieku, które z jego powodu nie są w stanie samodzielnie funkcjonować

3. Usługi świadczone w RDPS:

- usługi bytowe (miejsce zamieszkania, wyżywienie, utrzymanie czystości)

- usługi opiekuńcze (udzielanie pomocy w podstawowych czynnościach życiowych, pielęgnację, w tym pielęgnację w czasie choroby, opiekę higieniczną, niezbędną pomoc w załatwianiu spraw osobistych, kontakty z otoczeniem)

4. Opłaty za ponyt w RDPS:

- pobyt w rodzinnym domu pomocy jest odpłatny w wysokości odpowiadającej poniesionym wydatkom, ustalonym w porozumieniu zawartym między gminą a osobą lub rodziną świadczącą usługi opiekuńcze i bytowe

- odpłatność ponosi osoba przebywająca w rodzinnym domu pomocy

- w szczególnie uzasadnionych przypadkach kierownik ośrodka pomocy społecznej może częściowo lub całkowicie zwolnić osobę przebywającą w rodzinnym domu pomocy z ponoszenia odpłatności, na jej wniosek

Mieszkania Chronione

Krótka charakterystyka Warsztatów Terapii Zajęciowej

Terapia zajęciowa prowadzona może być w placówkach (DPS, ŚDS, MDDPS, szpitale, inne placówki opiekuńcze), ale także w samodzielnych Warsztatach Terapii Zajęciowej. Są to placówki dziennego pobytu, których celem jest «prowadzenie działalności zmierzającej do ogólnego rozwoju psychospołecznego każdego uczestnika terapii» (L.Kozaczuk,1999). Podstwą prawną jest rozporządzenie w sprawie warsztatów terapii zajęciowej z dnia 15 marca 2004 roku, które to rozporządzenie określa zasady założenia, prowadzenia i finansowania WTZ.

Według tego rozporządzenia Warsztaty Terapii Zajęciowej to placówka pobytu dziennego, w której zajęcia są prowadzone zgodnie z indywidualnym programem rehabilitacji i terapii, przygotowanym dla uczestnika warsztatu przez radę programową warsztatu. Zajęcia w placówce mają trwać nie dłużej niż 7 godzin dziennie - 35 tygodniowo. Prowadzić WTZ może stowarzyszenie, fundacja, lub inny podmiot (tako rzecze Rozporządzenie).

Uczestnicy: uczestnikami WTZ mogą być osoby o orzeczonym stopniu niepełnosprawności, niezdolne do pracy. W swoim orzeczeniu muszą mieć zapis o wskazaniu do udziału w WTZ, a następnie złożyć wniosek o przyjęcie do konkretnej placówki Warsztatów.

Wybrane rodzaje terapii zajęciowej:

- arteterapia

- muzykoterapia

- choreoterapia

- biblioterapia

- ergoterapia

- silwoterapia

Caritas prowadzi „ Stacje Opieki ”, których zadaniem jest opieka nad mieszkańcami danej parafii.

Zajmują się one:

- opieką pielęgniarską w domu

- wypożyczaniem sprzętu ortopedycznego

- wypożyczaniem sprzętu rehabilitacyjnego

Niektóre stacje zajmują się również opieką socjalną.

Do stacji kieruje zazwyczaj Ośrodek Pomocy Społecznej lub Zakład Opiekuńczo Zdrowotny, przychodnia. Można też zgłaszać się osobiście.

ZPO

Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy udziela całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem pielęgnację, opiekę i rehabilitację osób nie wymagających hospitalizacji, oraz zapewnia im kontynuację leczenia farmakologicznego, pomieszczenie i wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia, a także prowadzi edukację zdrowotną tych osób i członków ich rodzin.

. Podstawa prawna funkcjonowania: ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dnia 30 sierpnia 1991r., rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie sposobu i trybu kierowania osób zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz szczegółowych zasad ustalania odpłatności za pobyt w tych zakładach z dnia 30 grudnia 1998r.

2. Odbiorcy usług: osoby, które wymagają wzmożonej opieki medycznej - często osoby po hospitalizacji i osoby, które w miejscu zamieszkania nie mają odpowiednich warunków do rehabilitacji, a nawet godnego życia. Najczęściej są to osoby starsze, chociaż brak prawnych regulacji odnośnie wieku pensjonariuszy.

3. Usługi w ZOL (przykład - ZOL w Krakowie, ul. Wielicka 267):

- specjalistyczne usługi lekarskie

- opieka psychiatryczno-psychologiczna (również dla rodzin)

- opieka pielęgniarska

- usługi rehabilitacyjne realizowane przez lekarza rehabilitacji medycznej, fizjoterapeutów i techników rehabilitacji

- usługi diagnostyczne w zakresie wykonywania badań laboratoryjnych RTG, USG, EKG

- opieka socjalno - bytowa sprawowana przez doświadczonych pracowników socjalnych (pomoc w sprawach finansowych i prawnych, realizacja zakupów, kontakt z rodzinami chorych, pomoc w pochówku zmarłych pacjentów)

- opieka duszpasterska i korzystanie z obrzędów liturgicznych.

- transport sanitarny

1

---