HODOWLA ZWIERZĄT
Zbieractwo, łowiectwo, rybołóstwo - gosp prymitywna, przyswajalna
Gosp hodowlana
Kopieniactwo - reczna uprawa roślin
Rolnictwo - wyzsza uprawa roślin, przy pomocy zwierzat pociaowych
Początków hodowli zwierzat należy szukac w pewnym typie uzytkowania dzikich stad
Zajecia hodowcy:
Żywienie, ochrona od zimna, rozmnażanie (dobor, kastrowanie)
Żywienie zwierzat
Zalezy od pory roku i położenia (puszcza, pola, gory)
Na terenach nizinnych
Pasterze latem spia poza wsia, krowy trzyma się w blisko, aby były dojone we wsi
W gorach
Pasterze całe lato w gorach, na miejscu zbiaraja mleko i wyrabiaja nabiał
Na terenach górzystych pod wpływem woloskiej organizacji pasterskiej
Baca pilnuje bydła chłopów, juhasi
Najpierw wypasa nizej, im cieplej tym wyzej się przenosi
Przerób mleka na miejscu
Obszary polne (gdzie jest trojpolowka: żyto, jare, ugór)
Wspolny pasterz najmowany na lato
Bydlo najpierw na ugory, potem na ściernisko
Jeśli nie ma wspolnych wygonów nastepuje upadek zbiorowej org pasterstwa
Wypas półdziki
Zwierzęta przemieszczaja się swobodnie, same znajduja pozywnienie, nabieraja cech
dzikich
Żywienie zimowe
Gosp sienna - zapas siana, słomy (dluga lub krajna w sieczkarniach), ziarno dla koni
Ochrona - trzymanie w osłoniętych chlewach
Narzędzia pasterskie:
Baty - bicie, rzucanie
Kije: pociskowe, grzechotkowe (z nanizanymi na niego pierscieniami), pastorałkowe
Broń
Traby pasterskie
Dzwonki dla bydła
Pętanie zwierzat
Jarzemko - trójkątne dla swin, aby nie przechodziły przez dziury
Jarzemko pałąkowe dla wołów
Ujarzmianie wołów - 2 woły w jednym jarzmie
Zwierzęta się trzyma:
Zima i latem pod gołym niebem
Koszary - tylko ogrodzone
Obory - kryte, gnoju się nie wyzuca, zostawia aby było cieplo
Jasla - w nich pokarm
W izbie mieszkalnej
Rozmnażanie
Dobor przy kryciu
Kastrowanie tryków (baranów) przy uzyciu młotka (otłukiwanie żył) lub podwiązywanie lub
wycinanie nozem
Buhaj - byk
Cap
Knur
Kogut - kapłon
Opasanie - zamkniecie w b ciasnym pomieszczeniu, aby nie moglo się ruszyc, tak pasą
Produkty otrzymywane od zwierzat:
Jednorazowo: mieso i skora
Wielokrotnie: mleko (krowie, owcze, kozie), jaja, wełna, pierze (gesi, kaczki, kury), nawóz
(bydlęcy - słuzy do gnojenia pól, na opał)
Uzytek ze zwierzat pociagowych
Nazwy młodych zwierzat sa rozne w zależności od wieku:
Młody byk: ciołek, juniec
Zawołania:
Cip - kury
Śo - odpedzanie
Put - na swinie
Prr, a skura - na owce
Macka - na krowe
Ve, vo, no, nu - na konia
Rasy zwierzat:
Drób: głw kury, tez gesi i kaczki
Trzoda chlewna: swinia o jasnym zabarwieniu, swinia czarna
Koza: najdawniej udomowiona, pożytki: mleko, skora (na buty)
Owce: b popularne, długoogonkowe, krotkoogonowe
Owce świdrorogie - na podhalu
Czuszka - na wsch
Bydło rogate: glw na mleko, nawóz, jako zwierzęta pociągowe
Krótkorogie - znosi niedogodności pogodowe, niskorosłe z jasnym umaszczeniem
Pyska
Tarpany
Konie: niechętnie podejście do koni
do bronowania, młócenia, mało pod wierzch
Oswojony w obrebie stepow euroazjatyckich
Przed wielka ekspansja konia posługiwano się wolem roboczym
Chów pszczół:
Uprawiany na szeroka skale
Pszczoły miodne - udomowiona fauna pszczoły dzikiej
Pszczelarstwo bartne - bartnictwo
Jego początki w podbieraniu dzikich rojów zamieszkałych w dziuplach
Potem zaczeto robic barcie (dzianie) - długie, sztuczne dziuple, robiono je w sosnach
Dookoła nich odry - dla ochrony przed niedźwiedziami
Ule - powstały gdy zaczeto walic puste drzewa z barciami i ustawiano najpierw w lesie, a
pozniej blisko domu
ule plecione