Polityka zagraniczna i bezpieczeństwo UE (II filar) - Andrzej Olszówka

Pierwszy filar UE to Unia Gospodarcza i Walutowa. Powstał w oparciu o 3 wspólnoty:

• Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS) powstała na mocy Traktatu Paryskiego (18 kwiecień 1951, wszedł w życie 25 sierpnia 1952), podpisanego na 50 lat (ważność traktatu wygasła 23 lipca 2002 r.) przez 6 państw: Francję, Włochy, Niemcy, Belgię, Holandię, Luksemburg. Celem EWWiS było zapewnienie wspólnego rynku surowców i produktów przemysłu węglowego i stalowego państw członkowskich, rozwój gospodarczy w oparciu o wspólny rynek, nałożenie ograniczeń i kontroli na wydobycie węgla oraz produkcję stali. Do nadzorowania postanowień traktatu powolano instytucję o charakterze ponadnarodowym - Wysoką władzę (od 1967 - Komisję WE)

• Europejska Wspólnota Gospodarcza (później Wspólnota Europejska) powstała na mocy podpisanego 25 marca 1957 Traktatu Rzymskiego przez 6 państw EWWiS (wszedł w życie 1 stycznia 1958).Główne osiągnięcie Wspólnoty to ustanowienie wolnego rynku wewnętrznego, opartego na tzw. 4 swobodach: wolnym przepływie towarów, usług, osób i kapitału między państwami członkowskimi. Uwieńczeniem integracji gospodarczej jest utworzenie Unii Gospodarczej i Walutowej, która doprowadziła m.in. do zastąpienia walut narodowych wspólną walutą euro.

• Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EURATOM) powstała łącznie z EWG na mocy podpisanego Traktatu Rzymskiego przez 6 państw EWWiS. Jej głównym celem jest pokojowe wykorzystanie energii jądrowej. W pierwszym filarze umieszczono także wspólną politykę wizową i azylową.

Drugi filar to Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa (Common Foreign and Security Policy).

Kraje członkowskie zobowiązały się do wspólnego podejmowania działań na rzecz utrzymania pokoju i ochrony praw człowieka, wspierania demokracji i pomocy krajom trzecim oraz zobowiązały się wspólnie ustalać kierunki działań podejmowanych na arenie międzynarodowej. Znajdująca się w drugim filarze polityka bezpieczeństwa stanowi, że podstawą polityki obronnej Unii Europejskiej będzie Unia Zachodnioeuropejska (powołana do życia w 1954 r., nie odgrywała jednak większej roli). Długookresowym celem jest także stworzenie europejskiego systemu bezpieczeństwa. Zdaniem ekspertów nie można wykluczyć, że Unia Zachodnioeuropejska stanie się w przyszłości czwartym filarem UE: unią militarną.

WPZiB to polityka z zakresu stosunków zagranicznych o charakterze politycznym, obronnym, wojskowym. Podstawą był traktat o Unii Europejskiej z Maastricht w 1992 roku.

WPZiB - to dziedzina działalności stosunków politycznych, polityczno - wojskowych, bezpieczeństwa i dyplomatycznych, obronność. W państwach członkowskich zajmują się tymi sprawami Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa - traktat o Unii Europejskiej (Maastricht)

Zewnętrzna Polityka ekonomiczna regulowana w traktacie ustanawiającym Wspólnoty Europejskie (początek traktat Rzymski EWG, przekształcony).

Trzeci filar UE to Polityka Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych. Koordynuje on politykę azylową, ochronę granic zewnętrznych oraz politykę migracyjną krajów członkowskich.

Możemy również mówić o czwartym filarze UE, przyszłym filarze - Wspólnej Polityce Obronnej (UZE).

Podstawę prawną Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (WSZiB) stanowią artykuły B i J - Traktatu o Unii Europejskiej z 7 lutego 1992 r. Polityka ta jest kontynuatorką Europejskiej Współpracy Politycznej, którą w traktacie z Maastricht rozszerzono i przemianowano. Jednym z celów UE jest ustanowienie WPZiB oraz budowanie na podstawie Unii Zachodnioeuropejskiej wspólnej polityki obronnej. WPZiB należy do sfery działalności politycznej, na którą państwa członkowskie zwracają szczególną uwagę w kontekście swojej suwerenności. Trudno też o jednoznaczną definicję wspólnych interesów w tej sferze, bowiem tylko dwa kraje członkowskie Unii dysponują bronią jądrową - Wielka Brytania i Francja. Inne problemy wynikają z faktu, że nie wszystkie kraje Unii należą do NATO i UZE.

Do głównych celów WPZiB należy zaliczyć:
l) ochronę wspólnych wartości, podstawowych interesów i niezależności Unii Europejskiej;
2) wzmocnienie bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich we wszystkich jego formach;
3) ochronę pokoju światowego i zasad Karty Narodów Zjednoczonych oraz zasad i celów Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, które sformułowano w Akcie końcowym z Helsinek w 1975 r. i Karcie paryskiej w 1990 r.; 4) wspieranie współpracy międzynarodowej;
5) wspieranie i umacnianie demokracji i praworządności oraz ochronę praw człowieka i podstawowych wolności; 6) harmonizację narodowych punktów widzenia włącznie z wypracowywaniem uzgodnionych stanowisk co do wspólnych działań dyplomatycznych.

Problemy obrony dla krajów członkowskich są najczulszym i najtrudniejszym punktem polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Dlatego w tym zakresie nadal obowiązuje zasada jednomyślności przy podejmowaniu decyzji. Główne kierunki polityki uchwala - Rada Europejska, która może przy tym klasyfikować określone sfery polityki zagranicznej i bezpieczeństwa jako przedmioty wspólnej akcji UE, np. przy kontroli eksportu broni. W szczególnych przypadkach Rada Europejska może podejmować decyzje kwalifikowaną większością głosów (art. J 3 Traktatu o UE) zamiast jednogłośnie. Tym samym Unia po raz pierwszy właśnie w polityce zagranicznej i bezpieczeństwa odstępuje od zasady jednomyślności.

Współpraca z UZE ma centralne miejsce w stopniowym rozwoju polityki bezpieczeństwa ma w traktacie z Maastricht. O działalności UZE powinna być informowana - Komisja Europejska. W art. J 2 i J 3 TUE przewiduje się instrumenty realizacji WSZiB, jakimi są wspólne stanowiska oraz wspólne akcje. Jako przykłady wspólnych stanowisk można podać m.in. ograniczenie stosunków gospodarczych i finansowych z częściami Bośni-Hercegowiny znajdującymi się pod kontrolą bośniackich Serbów (w 1995 r.), zniesienie ograniczeń w stosunkach gospodarczych z Haiti (w 1994 r.), ewentualne wspólne ustanawianie misji dyplomatycznych. Wspólne działania WPZiB to np. pomoc humanitarna dla byłej Jugosławii, administracja Mostaru, poparcie procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie.

W porównaniu z EW - WPZiB została rozszerzona na sferę obrony (art. J 4 TUE). Instytucjonalna odpowiedzialność w tym zakresie spoczywa na UZE. Spośród organów kierowniczych WPZiB zachowała organ prezydencki, ale połączono w jej ramach spotkania ministrów spraw zagranicznych z Radą UE. Komisji pozostawiono prawo współinicjatywy. Od 1993 r. przedstawiciele Komisji są reprezentowani także we wszystkich kontaktach zewnętrznych organu prezydenckiego. Urzędującego prezydenta WPZiB wspiera w pełnieniu funkcji zewnętrznych poprzedni i przyszły prezydent. Razem tworzą oni tzw. - trojkę. Układ taki ma pomóc w zachowaniu ciągłości i płynności działań Unii w ramach WPZiB. Pozostał także Komitet Polityczny składający się z kierowników wydziałów politycznych w ministerstwach spraw zagranicznych. Zbiera się on średnio raz w miesiącu. Komitet obserwuje sytuację międzynarodową w obszarach objętych WPZiB, wspiera prezydenta w zadaniach na zewnątrz i uczestniczy w procedurach koordynacji zadań CFSP. Komitet w swoich funkcjach nie narusza odpowiedzialności prezydenta WPZiB i Komisji.

Traktat amsterdamski przewiduje włączenie do kompetencji Unii Europejskiej w zakresie WPZiB tzw. misji petersburskich, czyli misji humanitarnych i ratunkowych w ramach Unii Zachodnioeuropejskiej, operacji przywracania pokoju i tzw. crisis management. J.R.

Geneza UE

Genezy UE należy szukać po II wojnie światowej. Europa była zniszczona. Państwa Europy zachodniej chciały zmienić sytuację, działań na zasadach rywalizacji oraz doprowadzić do tego, aby historia się nie powtórzyła. Europa Zachodnia, głownie Francja chciała zabezpieczyć się przed niebezpieczeństwem ze strony Niemiec, stąd wciągnięcie Niemiec od organizacji międzynarodowych. Dodatkowym ciosem dla gospodarek europejskich po II wojnie światowej było faktyczne podzielenie Europy na dwie części zachodnią i blok wschodni, będący pod wpływem Związku Radzieckiego.

1. W styczniu 1948r. minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii przedstawił projekt utworzenia Unii Zachodniej (Zachodnioeuropejskiej). Organizacja ta miała jednoczyć państwa Europy Zachodniej na płaszczyźnie wspólnej obrony (Francja, Belgia, Holandia, Luksemburg i Wielka Brytania). Polem działania miały być sprawy socjalne, kulturalne i wojskowe (wspólna obrona).

2. Podpisanie 17 marca 1948r. Traktatu brukselskiego, powołującego Unię Zachodnioeuropejską (Western European Union) - organizację państw zachodnioeuropejskich, zajmującą się współpracą gospodarczą, polityczną, kulturalną oraz zbiorową samoobroną.

Traktat brukselski został zmodyfikowany protokołami paryskimi z 23 października 1954 r. Ten ostatni rok przyjmuje się za datę powstania UZE, gdyż traktat brukselski stworzył Unię Zachodnią z udziałem tylko Francji, Wielkiej Brytanii, Belgii, Holandii i Luksemburga. W 1954 r. w Paryżu po niepowodzeniu idei Europejskiej Wspólnoty Obronnej postanowiono przyłączyć do Unii Zachodniej RFN i Włochy, tworząc Unię Zachodnioeuropejską. W 1990 r. do UZE przyjęto także Hiszpanię i Portugalię, a w 1995 r. Grecję. Status członków stowarzyszonych przysługuje w UZE państwom NATO nienależącym do UZE (Islandia, Norwegia, Turcja). Ponadto status obserwatora przyznano dotąd: Danii, Irlandii, Finlandii, Austrii i Szwecji. W pierwszych latach działalności UZE odegrała istotną rolę w integracji RFN z NATO, w kontroli zbrojeń oraz jako forum konsultacyjne pomiędzy. Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Wielką Brytanią (do czasu jej wejścia do EWG w 1973 r.).

Głównym celem UZE jest współpraca rządów państw członkowskich w dziedzinie bezpieczeństwa. W 1987 r. tzw. deklaracja haska podkreśliła potrzebę rozwijania europejskiej tożsamości obronnej (European Defense Identity), dzięki której łatwiej byłoby rozwiązywać problemy dotyczące bezpieczeństwa. Zgodnie z podjętą 19 czerwca 1992 r. przez Radę Ministrów UZE deklaracją petersburską, UZE ma być zbrojnym ramieniem i czwartym filarem UE oraz środkiem wzmacniania europejskiej części NATO. W niedalekiej przyszłości UZE będzie mogła nie tylko na zlecenie Organizacji Narodów Zjednoczonych i Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie wystawiać jednostki błękitnych hełmów, ale w określonych warunkach przeprowadzać również samodzielne akcje służące utrzymaniu pokoju. Dla przygotowywania takich akcji utworzono w ramach UZE Wojskową Komórkę Planowania. 9 maja 1994 r. Rada Ministrów UZE przyjęła w Kirchbergu deklarację zobowiązującą Stałą Radę do rozpoczęcia prac nad sformułowaniem wspólnej europejskiej polityki obronnej (Common European Defense Policy). Wstępne wnioski z tych prac zbadała Rada Ministrów 14 listopada 1994 r. w Nordwijk. Przyjęta wówczas deklaracja zakładała potrzebę wsparcia prac konferencji międzyrządowej na bazie własnych postanowień o roli UZE i jej stosunków z UE i z NATO.

3. Zawarcie 4 kwietnia 1949 roku Paktu Północnoatlantyckiego - mającego na celu scalenie krajów europejskich w obawie przed zagrożeniem. Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego (North Atlantic Treaty Organization) - NATO bierze swój początek od traktatu brukselskiego, podpisanego w marcu 1948r. przez 5 państw: Francję, Wielką Brytanię, Belgię, Holandię i Luksemburg.

Państwem silnie popierającym utworzenie NATO było USA. Amerykanie dążyli do „odbudowania” Bundeswery po II wojnie światowej, ze względu na zdolność i tradycje wojskowe Niemców. Obawiali się tego Francuzi. Dlatego też Francuzi byli zwolennikami stworzenia Europy zintegrowanej politycznie i militarnie. Francja i Wielka Brytania podpisywały traktat w obawie przed zagrożeniem niemieckim.

W czerwcu 1948r., na podstawie uchwalonej przez Senat USA tzw. rezolucji, Vandenberga, która wzywała do tworzenia bloków militarnych w celu obrony przed zagrożeniem sowieckim, przyłączyły się do niego Stany Zjednoczone. Traktat ten zapoczątkował wojskową współpracę tych państw po II wojnie światowej. Właściwy Pakt Północnoatlantycki został podpisany 4 kwietnia 1949r. w Waszyngtonie i obowiązuje od 24 sierpnia 1949r.

Siedzibą władz NATO były kolejno: Londyn (do 1952) i Paryż (do 1966), obecnie Bruksela. Członkami - założycielami NATO są następujące państwa: USA, Wielka Brytania, Francja, Belgia, Holandia, Luksemburg, Dania, Islandia, Norwegia, Włochy, Portugalia, Kanada. 18 lutego 1952 do Paktu przystąpiły Grecja i Turcja, 5 maja 1955 przyjęto RFN, natomiast w 1982 Hiszpanię. W lipcu 1966 Francja opuściła wojskowe struktury Paktu, pozostając jedynie w strukturach politycznych. Grecja wycofała się ze struktur wojskowych po kryzysie cypryjskim w 1974, powróciła jednak do nich w 1980. Obecnie w strukturach NATO znalazły się także trzy państwa z Europy Środkowo - Wschodniej, tj. Polska, Czechy i Węgry. Państwa te są pełnoprawnymi członkami Paktu Północnoatlantyckiego od 12.03.1999r.

Konsekwencją podpisania Paktu było zerwanie przez USA z polityką izolacjonizmu. Zgodnie z 51 art. Karty Narodów Zjednoczonych, układ ma charakter obronny. Przewiduje ona wzajemną pomoc wojskową na wypadek ataku na jednego z uczestników porozumienia, traktując ją jako wspólną obronę. Uznano także, że wspólna obrona będzie obowiązywała terytoriów państw członkowskich w Europie i Ameryce Płn., ataków na siły okupacyjne kontrahentów w Europie, na wyspy znajdujące się pod władzą państw członkowskich na północ od Zwrotnika Raka albo na statki morskie lub powietrzne stron w tym rejonie Atak na jedno z państw członkowskich jest równoznaczny z atakiem na wszystkie państwa NATO (casus foederis). Siedzibą władz NATO były kolejno Londyn (do 1952) i Paryż (do 1966), obecnie Bruksela.

Pakt Północnoatlantycki jest układem międzynarodowym, który stał się podstawą sojuszu polityczno - wojskowego oraz podstawą zawiązania organizacji NATO. Cele sojuszu to ochrona wolności, oraz wspieranie stabilności i dobrobytu w strefie północnoatlantyckiej. Cele te można podzielić na:- polityczne, - obronne, polegające na dążeniu do zachowania pokoju i bezpieczeństwa. W tym celu każde państwo członkowskie powinno utrzymywać zdolność do obrony. Państwa NATO są obowiązane do udzielania solidarnej wzajemnej pomocy.

NATO jest organizacją otwartą dla każdego państwa europejskiego, jeśli zostanie zaproszone przez którykolwiek kraj członkowski i jeśli jego kandydatura zostanie zaakceptowana przez pozostałych członków. Państwa starające się o członkostwo w NATO muszą być w stanie popierać zasady traktatu północnoatlantyckiego oraz muszą przyczyniać się do bezpieczeństwa obszaru północnoatlantyckiego.

Członkostwo w NATO nie jest zróżnicowane, ale istnieje różny zakres powiązań między poszczególnymi państwami a organizacją. Na przykład Francja, Hiszpania i Islandia znajdują się poza zintegrowaną strukturą wojskową. Francja poprzez Ministra Obrony Narodowej i Szefa Sztabu bierze udział w pracach organów NATO (np. Komitetu Wojskowego) na mocy indywidualnej decyzji Prezydenta. Hiszpania uczestniczy w procesie planowania wojskowego NATO, utrzymuje misje łącznikowe przy dowództwach regionalnych. Uczestniczy także w systemie obrony powietrznej NADGE.

W przypadku Niemiec istnieje daleko posunięta integracja z NATO. Całość sił zbrojnych Niemiec (poza obroną terytorialną) podporządkowana jest dowództwu centralnemu NATO. Pełne uczestnictwo w strukturze wojskowej NATO dotyczy również Norwegii i Danii.

Jedynym członkiem sojuszu, który nie posiada sił zbrojnych, jest Islandia. Jej uczestnictwo w NATO polega m.in. na udostępnianiu baz w Keflaviku oraz innych instalacji wojskowych, mających znaczenie dla obrony powietrznej czy ostrzegania morskiego.

W NATO istnieje podział na pion wojskowy oraz cywilny. Pion wojskowy stanowią następujące organy:

- Komitet Wojskowy,

- Międzynarodowy Sztab Wojskowy,

- Dowództwa Regionalne.

Pion cywilny obejmuje:

- Rada Północnoatlantycka,

- Komitet Planowania Obrony,

- Grupa Planowania Nuklearnego,

- Sekretariat Generalny.

4. Zgłoszenie 9 maja 1950 roku przez francuskiego ministra spraw zagranicznych R. Shumann'a projektu utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali.

5. Podpisanie 18 kwietnia Traktatu Paryskiego, ustanawiającego EWWiS (wszedł w życie 23 lipca 1952).

6. Równocześnie z Traktatem Paryskim prowadzono działania, mające na celu powołanie dwóch organizacji o charakterze politycznym i militarnym - Europejskiej Wspólnoty Politycznej i Europejskiej Wspólnoty Obronnej.

7. Podpisanie przez kraje założycielskie EWWiS układu w sprawie powołania Europejskiej Wspólnoty Obronnej. Układ ten nie wszedł jednak w życie przez Francję, bo oznaczałoby to zbyt daleko posuniętą integrację.. Zaniechano wtedy też prace nad utworzeniem Europejskiej Wspólnoty Politycznej.

8. Przedłożenie w listopadzie 1955 roku przez Komitet eksportów rządowych pod przewodnictwem Spaaka projektu utworzenia dwóch nowych organizacji: Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (EURATOM) i Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG).

9. Podpisanie 25 marca 1957 roku Traktatu Rzymskiego powołującego EURATOM i EWG (wszedł w życie 1 stycznia 1958).

10. W latach 60-tych znów podejmowano pewne wysiłki mające na celu pogłębienie integracji. Generał de Goulle uważał, że najważniejsza dla Francji jest niepodległość. Dopiero postęp zastąpił około roku 1970 roku powołana została Europejska Wspólnota Polityczna. Nie było elementów wspólnotowych, zaś miała charakter międzyrządowy i koordynacyjny. Były to porozumienia polityczne, nie było traktatów.

11. Opracowanie w 1985 roku programu „Biała Księga”, przewidującego utworzenie Jednolitego Rynku Wewnętrznego, tzw. utworzenie wspólnego ryku towarów, usług, ludności i kapitału.

12. Podpisanie prze Belgię, Danię, Francję, Grecję, Hiszpanię, Holandię, Irlandię, Luksemburg, Portugalię, RFN, Wielką Brytanię i Włochy 17 lutego 1986 roku - Jednolitego Aktu Europejskiego (traktatu, będącego nowelizacją Traktatu Rzymskiego, uzupełniającego postanowienia traktatów założycielskich EWWiS, EWG i EURATOM). Traktat wszedł w życie 1 lipca 1987 roku. Najważniejszym postanowieniem JAE było utworzenie jednolitego rynku wewnętrznego.

13. Podpisanie 7 lutego 1992 roku Traktatu o Unii Europejskiej - Traktatu z Maastricht (wszedł w życie 1 listopada 1993 roku) przez 12 państw (jak wyżej). Głównym celem UE było utworzenie obszaru bez granic wewnętrznych, umocnienie spónosci gospodarczej i społecznej, utworzenie unii gospodarczo-walutowej, realizacja wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, wzmocnienie i obrona praw obywateli oraz rozwój współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Ostatecznie wszedł w życie 1 listopada 1993 roku.

Traktat ustanowił UE opartą na wspólnotach Europejskich i uzupelnioną o nowe polityki: unie gospodarczą i walutową, wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, współpracę w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego i wymiaru sprawiedliwości.

Ustanowiono też nowe ramy instytucjonalne UE: Rada Europejska, Rada Unii Europejskiej (dawniej Rada Ministrów), Komisja Europejska (dawniej Komisja Wspólnot Europejskich), Parlament Europejski oraz Trybunał Sprawiedliwości i Trybunał Rewidentów Księgowych.

14. Podpisanie 2 października 1997 roku w Amsterdamie przez państwa UE Traktatu Amsterdamskiego, wprowadzającego poprawki do Traktatu z Maastricht, Traktatów rzymskich i innych aktów wspólnoty.

15. Podpisanie 26 lutego 2001 roku Traktatu Nicejskiego, mającego charakter rewizyjny i upraszczający istniejące przepisy i akty prawne UE. Reformuje on przede wszystkim strukturę i kompetencję organów UE

16. Przyjęcie Karty Podstawowych Praw UE w 7 grudnia 2000 roku, podczas obrad Rady Europejskiej w Nicei - jako faza przychodzenia UE w jednolite państwo europejskie.

Organy UE:

• Rada Europejska

• Rada UE

• Komisja Europejska

• Parlament Europejski,

• Trybunał Sprawiedliwości

• Trybunał Obrachunkowy

Rada Europejska to najwyższy polityczne organ UE. W skład, którego wchodzą przedstawiciele państw członkowskich, na szczeblu głów państw i szefów rządu.

Rada Europejska powstała w sposób samoistny, bez stosownych zapisów umownych, dopiero Jednolity Akt Europejski z 1986 r. określił podstawy prawne jej funkcjonowania, nie czyniąc z niej jednak organu Wspólnot Europejskich, ani też nie definiując jednoznacznie jej zadań. Główna rola Rady Europejskiej została określona przez Traktat z Maastricht. Rada Europejska przekształciła się w instytucję z konferencji szefów rządów i państw członkowskich WE odbywających się od lat 60.

W czasie obrad szczytu w Paryżu prezydent Francji Valéry Giscard d'Estaing zaproponował regularne spotkania. Propozycja została przyjęta 10 grudnia 1974 r. jest uważany za datę narodzin Rady Europejskiej. Od 1986 r. regularne spotkania Rady Europejskiej odbywają się dwa razy w roku, pod koniec każdego półrocza. Ponadto Rada Europejska jest przeważnie zwoływana dodatkowo, na jedno lub dwa posiedzenia w ciągu roku, tak zwane szczyty nieformalne. Spotkania Rady Europejskiej są organizowane przez państwo sprawujące Prezydencję w UE, którego głowa państwa lub szef rządu przewodniczy Radzie. Jest odpowiedzialny za opracowanie dokumentu końcowego, zawierającego najważniejsze ustalenia z posiedzenia Rady (Wnioski Prezydencji). Dokument ten jest następnie przedstawiany do wiadomości Parlamentowi Europejskiemu. Dotychczas spotkania Rady Europejskiej odbywały się w miastach zaproponowanych przez Prezydencję UE, w kraju Prezydencji.

Zadania Rady Europejskiej zostały określone w artykule D Traktatu z Maastricht stwierdzającym, że „Rada Europejska nadaje Unii impulsy niezbędne do jej rozwoju i określa ogólne wytyczne jej polityki”. Potwierdzono tym samym podstawową rolę Rady Europejskiej w zapewnianiu postępów integracji europejskiej. Organy Wspólnot Europejskich są w stosunku do Rady Europejskiej organami wykonawczymi. Tematyka obrad Rady Europejskiej nie jest ograniczona żadnymi ustaleniami. Decyzje są przez Radę Europejską podejmowane nie w drodze głosowania, ale na zasadzie kompromisu i konsensu.

Z kolei na mocy Traktatu z Amsterdamu do Traktatu o UE wprowadzono zapisy określające zadania Rady w kształtowaniu polityki II filaru Unii: definiowanie zasad oraz wytyczanie ogólnych kierunków wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym także w odniesieniu do problemów polityki obronnej, podejmowanie decyzji w sprawie wdrażania wspólnych strategii Unii w obszarach, w których „występują ważne wspólne interesy państw członkowskich”.

W aneksie do Traktatu Nicejskiego znajduje się deklaracja stanowiąca, iż od 2002 r. połowa dorocznych spotkań Rady Europejskiej (a co najmniej jedno w ciągu roku) będzie organizowana w Brukseli; kiedy zaś skład Unii zwiększy się do osiemnastu członków, wszystkie spotkania Rady Europejskiej mają się odbywać w Brukseli.

Rada Unii Europejskiej (Council of the European Union) jest głównym organem decyzyjnym Wspólnot Europejskich. Jest organem międzyrządowym, którego zadaniem jest realizacja wynikających z traktatów celów Wspólnot, a zarazem reprezentowanie i ochrona interesów państw członkowskich.

W skład Rady UE wchodzą przedstawiciele państw członkowskich (po jednym z każdego) na szczeblu ministerialnym. W zależności od omawianych spraw Rada UE obraduje np. w składzie ministrów ds. gospodarki i finansów (tzw. ECOFIN). Rady spotykają się zgodnie z harmonogramem ustalonym przez Prezydencję Unii Europejskiej. Siedzibą Rady UE jest Bruksela, gdzie odbywają się spotkania (z wyjątkiem kwietnia, czerwca i października, kiedy Rada obraduje w Luksemburgu).

Decyzje Rady UE zapadają - w zależności od ich przedmiotu - w trzech trybach: jednomyślnie, większością kwalifikowaną lub zwykłą większością głosów państw członkowskich. Większość postanowień jest podejmowana w trybie głosowania kwalifikowanego. Przyjęty system ważenia głosów poszczególnych państw ma zapewnić równowagę między dużymi i małymi państwami członkowskimi. Uwzględnienia ich potencjał ekonomiczny i liczbę ludności. Ogólna liczba 87 głosów jest obecnie podzielona między poszczególne państwa w sposób następujący: Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy po 10, Hiszpania - 8, Belgia, Grecja, Holandia, Portugalia po 5, Austria i Szwecja po 4, Dania, Finlandia, Irlandia po 3, Luksemburg - 2 głosy. Jeśli głosowanie odbywa się na wniosek Komisji, do jego przyjęcia wymagane są co najmniej 62 głosy opowiadające się za wnioskiem, a w innych przypadkach - co najmniej 62 głosów oddanych przez co najmniej 10 państw. Mniejszość blokująca wniosek wynosi obecnie 26 głosów.

Traktat Nicejski wprowadza nowy podział głosów w Radzie UE, przydzielając zarazem odpowiednią liczbę głosów dwunastu przyszłym nowym członkom - krajom negocjującym obecne warunki przystąpienia do UE. Ogólna liczba głosów w przyszłej Radzie UE została ustalona na 345, w tym cztery największe państwa: Niemcy, Wielka Brytania, Francja i Włochy - dysponować będą 29 głosami każde, Hiszpania - 27, Holandia - 13, Grecja, Belgia i Portugalia po 12, Szwecja i Austria po 10, Dania, Finlandia i Irlandia po 7 oraz Luksemburg - 4 głosami. Analogicznie dla nowych członków zarezerwowano: w przypadku Polski - 27 głosów, Rumunii - 14, Czech i Węgier po 12, Bułgarii - 10, Słowacji i Litwy po 7, Łotwy, Słowenii, Estonii i Cypru po 4 oraz Malty - 3 głosy. Do podjęcia decyzji kwalifikowaną większością potrzeba będzie co najmniej 258 głosów oddanych przez większość państw (jeśli głosowanie będzie się odbywać na wniosek Komisji Europejskiej) lub dwie trzecie państw (w innych przypadkach). Postanowiono także, że za decyzją podejmowaną kwalifikowaną większością muszą głosować państwa, których ludność odpowiada co najmniej 62 proc. całkowitej ludności UE.

W sprawach najważniejszych dla Unii Europejskiej i państw członkowskich nadal obowiązuje zasada podejmowania decyzji jednomyślnie: m.in. w kwestii rozszerzenia Unii i przyjęcia do niej nowych państw, zmiany treści traktatów lub wprowadzenia w życie nowej wspólnej polityki. Głosowanie zwykłą większością głosów, kiedy to każde państwo członkowskie dysponuje jednym głosem, obowiązuje natomiast w sprawach o mniejszym znaczeniu, np. proceduralnych.

Parlament Europejski - nie stanowi prawa w Unii Europejskiej, ale uczestniczy w procesie decyzyjnym. Ma też uprawnienia dotyczące uchwalania budżetu oraz zatwierdzania układów stowarzyszeniowych. Kontroluje pracę Komisji Europejskiej udzielając jej absolutorium, ma wpływ na przyjmowanie do Unii Europejskiej nowych członków, mianuje rzecznika praw obywatelskich. Może także ustanawiać tymczasowe Komitety Dochodzeniowe, badające ewentualne wykroczenia lub nieprawidłowości w stosowaniu prawa wspólnotowego (europejskiego). Wybiera Rzecznika Praw Obywatelskich.
Parlament składa się z przedstawicieli państw członkowskich Unii, wybieranych w wyborach powszechnych i bezpośrednich (na okres 5 lat). Obecnie liczy 626 deputowanych. Od 1962 był organem EWG, a powstał w 1958 jako Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne wywodzące się z Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Posłowie nie tworzą grup reprezentujących poszczególne państwa, lecz politycznie zorientowane frakcje. Parlament Europejski obraduje w Strasburgu, a komisje parlamentarne i poszczególne frakcje - w Brukseli.

Na mocy Traktatu Amsterdamskiego, liczba posłów do Parlamentu Europejskiego, po rozszerzeniu Unii Europejskiej, miała nie przekroczyć 700. Jednak Traktat Nicejski, uzgodniony podczas "szczytu" UE w Nicei w grudniu 2000 r., zmienił ten zapis i ustalił przyszłą liczbę miejsc w Parlamencie na 732.

W 2004 roku na Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego został wybrany Josep Borrel Fontelles.

Parlament pełni trzy ważne funkcje:

1. Dzieli z Radą władzę legislacyjną. Sam fakt, że jest on organem wybieranym w wyborach bezpośrednich pomaga zagwarantować legitymację demokratyczną prawa europejskiego.

2. Sprawuje demokratyczny nadzór nad wszystkimi instytucjami UE, a zwłaszcza nad Komisją. Jest uprawniony do zatwierdzania lub odrzucania kandydatur Komisarzy, a także ma prawo zgłaszania wotum nieufności wobec całej Komisji.

3. Dzieli z Radą kompetencje w zakresie uchwalania budżetu UE i może w związku tym wpływać na wydatki dokonywane przez UE. Na końcu procedury przyjmuje lub odrzuca cały projekt budżetu.

Komisja Europejska - nazywana jest "strażnikiem traktatów" do chwili Traktatu o Unii Europejskiej - Komisja Wspólnot Europejskich. Jeden z najważniejszych elementów wspólnotowego systemu instytucjonalnego. Od połączenia w 1967 ciał wykonawczych trzech Wspólnot, pozostaje organem Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej.
Jej kompetencje to: prawo inicjatywy prawodawczej, reprezentacja interesów i koordynacja działań Wspólnot (wewnątrz i na zewnątrz Unii Europejskiej), kontrola stosowania prawa wspólnotowego (europejskiego) oraz realizacja postanowień zawartych w traktatach i aktach prawnych przyjętych przez Wspólnoty. W realizacji przyznanych jej uprawnień posiada dużą samodzielność. O  jej rozwiązaniu decyduje Parlament Europejski.
Obecnie liczy 20 komisarzy wybieranych na 5 lat (jeden lub dwóch komisarzy z każdego państwa członkowskiego, w tym przewodniczący i jego dwóch zastępców).

Trybunał Sprawiedliwości - zapewnia przestrzeganie prawa wspólnotowego, pełni funkcję sądu międzynarodowego, konstytucyjnego, administracyjnego. Orzeka o zgodności aktów prawnych wydawanych przez instytucje Wspólnot z traktatami Wspólnot. Rozpoznaje spory między państwami lub między Komisją Europejską i państwami, wynikające ze stosowania prawa europejskiego. Trybunał jest także instancją odwoławczą od decyzji Komisji.
Składa się z 15 sędziów, którymi są obywatele państw członkowskich Unii. Ich kadencja trwa 6 lat i może być odnawiana. Przewodniczącego wybierają sędziowie spośród siebie. Trybunał Sprawiedliwości obraduje na sesjach plenarnych i w sprawach szczególnych może tworzyć 3-5-osobowe izby.

Trybunał Sprawiedliwości (Court of Justice) został utworzony w 1952 r. na mocy Traktatu Paryskiego, jako organ Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Później, od 1957 r., zaczął funkcjonować jako instytucja trzech Wspólnot Europejskich. Jego kompetencje określone są w traktatach założycielskich WE, a polegają zasadniczo na kontroli stosowania prawa wspólnotowego, interpretowaniu prawa wspólnotowego i wpływie na rozwój unijnej legislacji.
Od 1995 r. Trybunał Sprawiedliwości składa się z piętnastu sędziów i ośmiu adwokatów generalnych. Traktat Nicejski uzgodniony w grudniu 2000 r. ustala zaś, że Trybunał Sprawiedliwości będzie się składał z grona sędziów, z których każdy będzie pochodził z innego państwa członkowskiego, oraz ośmiu wspomagających ich adwokatów generalnych. Sędziowie i adwokaci generalni są wybierani na mocy uzgodnień pomiędzy rządami państw członkowskich, a ich kadencja trwa sześć lat. Sędziowie, spośród własnego grona, sami wybierają na okres trzech lat przewodniczącego Trybunału. Trybunał orzeka zwykle w rozpatrywanych przez siebie sprawach w składzie trzech lub pięciu sędziów (zawsze musi być liczba nieparzysta), zwykłą większością głosów. Adwokaci generalni odgrywają wobec sędziów rolę wspomagającą. Cieszą się oni tym samym statusem, co sędziowie. Trybunał Sprawiedliwości ma swoją siedzibę w Luksemburgu.
W celu zmniejszenia liczby spraw wpływających do Trybunału Sprawiedliwości i umożliwienia mu bardziej efektywnego funkcjonowania, na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego z 1987 r. powołano Sąd Pierwszej Instancji przy Trybunale Sprawiedliwości, który rozstrzyga kwestie o mniejszym znaczeniu dla funcjonowania Wspólnot Europejskich: spory osób fizycznych i prawnych z instytucjami WE, Wspólnot z pracownikami oraz przedsiębiorstw z Komisją Europejską. Sąd Pierwszej Instancji zaczął funkcjonować w drugiej połowie 1989 r. Składa się on, podobnie jak Trybunał Sprawiedliwości, z 15 sędziów powoływanych przez rządy państw członkowskich na okres sześciu lat. Według Traktatu Nicejskiego, w skład Sądu Pierwszej Instancji będzie wchodził co najmniej jeden sędzia z każdego państwa członkowskiego, a łączna liczba sędziów będzie określona w Statucie Trybunału Sprawiedliwości. Apelacje wobec orzeczeń Sądu Pierwszej Instancji można wnosić do Trybunału Sprawiedliwości, natomiast orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości są ostateczne.

Trybunał Obrachunkowy - (nazywany też Europejskim Trybunałem Rewidentów Księgowych lub Trybunałem Rewizyjnym) sprawuje kontrolę nad dochodami i wydatkami Wspólnot oraz bada, czy finansami wspólnotowymi zarządzano właściwie i zgodnie z prawem. Funkcje swe spełnia wraz z Parlamentem Europejskim i Radą Unii Europejskiej, organami odpowiedzialnymi za kwestie budżetowe. W jego skład wchodzi 15 członków (rewidentów) mianowanych na 6 lat. Działa w Luksemburgu od 1975 na mocy układu, który wszedł w życie od 1 VI 1977.

Trybunał Obrachunkowy (Court of Auditors), powołany w 1975 r. Rozpoczął on swoją działałność w Luksemburgu w październiku 1977 r. Powierzono mu zadanie pełnienia kontroli finansowej we Wspólnotach: badanie zgodności z prawem i prawidłowości wszystkich wydatków i dochodów oraz ocenę racjonalności i prawidłowości zarządzania finansami. Traktat z Maastricht z 1992 r. wzmocnił znacznie pozycję "Trybunału Obrachunkowego, nadając mu status głównego organu WE.
Trybunał Obrachunkowy, po zamknięciu roku budżetowego, sporządza sprawozdanie z wykonania budżetu, które staje się podstawą do uchwalenia przez Parlament Europejski absolutorium dla Komisji. Swe raporty i opinie Trybunał przyjmuje większością głosów. Składa się on zaś z piętnastu osób, mianowanych na sześć lat (cztery osoby na trzy lata) przez Radę UE, w drodze jednomyślnego glosowania, po zasięgnięciu opinii Parlamentu Europejskiego. Członkowie Trybunału wybierają ze swego grona Przewodniczącego, na okres trzech lat.
Według Traktatu Nicejskiego, w przyszłości każde państwo członkowskie będzie desygnować do Trybunału Obrachunkowego po jednym swoim obywatelu, a zatwierdzanie zgłoszonych kandydatur przez Radę UE będzie się odbywać na drodze glosowania większościowego, po konsultacjach z Parlamentem Europejskim.

Radę i Komisję Europejską wspierają:

Komitet Ekonomiczno-Społeczny - jest wspólnym organem Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej i Wspólnoty Europejskiej. Wypracowuje stanowiska w sprawach gospodarczych i społecznych. W jego skład wchodzi 222 reprezentantów środowisk gospodarczych i społecznych - producentów, rolników, przewoźników, pracowników najemnych, kupców, rzemieślników i przedstawicieli wolnych zawodów.

Historia Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (Economic and Social Committee) sięga 1958 r., kiedy to został on utworzony, na mocy Traktatów Rzymskich, jako wspólna instytucja EWG i EURATOMU. Jest to organ doradczy, zadaniem którego jest wyrażanie opinii na temat polityki gospodarczej i społecznej w ramach Wspólnot Europejskich oraz w sprawach mogących nieść z sobą reperkusje dla sytuacji ekonomicznej i społecznej we Wspólnotach. Członkami Komitetu są osobistości ze świata gospodarczego, związkowego, przedstawiciele konsumentów, reprezentanci różnych zawodów i grup społecznych, których opinie mogą pomóc pozostałym organom WE w należytym wywiązywaniu się ze swych obowiązków.
Komitet składa się z 222 członków pochodzących z poszczególnych krajów UE, w tym z Niemiec, Francji, Włoch i Wielkiej Brytanii - po 24 osoby, Hiszpanii - 21, Austrii, Belgii, Grecji, Holandii, Portugalii i Szwecji - po 12, Danii, Finlandii i Irlandii - po 9 oraz z Luksemburga 6 osób. Członków Komitetu nominuje jednomyślnie Rada UE, na podstawie wniosków przedstawionych przez poszczególne rządy państw członkowskich, na których musi się znaleźć dwukrotnie więcej nazwisk niż liczba miejsc przypadających w Komitecie danemu krajowi. Mandat członkowski Komitetu trwa cztery lata. Według uzgodnionego w grudniu 2000 r. Traktatu Nicejskiego, skład Komitetu Ekonomiczno-Społecznego nie przekroczy w przyszłości pułapu 350 osób. Krajom negocjującym obecnie warunki akcesji do UE przyznano następującą liczbę miejsc w Komitecie: Polsce - 21, Rumunii - 15, Czechom, Węgrom i Bułgarii - po 12, Słowacji i Litwie - po 9, Łotwie, Słowenii i Estonii - po 7, Cyprowi - 6 oraz Malcie - 5. Nominacja proponowanych przez państwa członkowskie kandydatów na członków Komitetu będzie się odbywać w przyszłości na podstawie decyzji Rady UE podejmowanej kwalifikowaną większością głosów.
Komitet Ekonomiczno-Społeczny dzieli się na trzy podstawowe grupy reprezentujące interesy pracodawców, pracobiorców i inne środowiska gospodarczo-społeczne (w tym konsumentów). Ponadto, w ramach Komitetu funkcjonują też grupy branżowe: ekonomiczna, finansowa i walutowa; stosunków zagranicznych; spraw socjalnych, kultury i edukacji; ochrony środowiska; zdrowia i konsumentów; rolnictwa i rybołówstwa; rozwoju regionalnego i planowania przestrzennego; przemysłu, handlu, rzemiosła i usług; transportu, energii i badań jądrowych.
Komitet Ekonomiczno-Społeczny przygotowuje i udostępnia pozostałym organom WE opinie na temat określonych kwestii o wymiarze ekonomicznym i społecznym. Opinie te mogą być sporządzane na wniosek innych organów UE (często są one bezwzględnie wymagane traktatowo), lub też z własnej inicjatywy Komitetu. Nie są one formalnie wiążące ani dla Komisji Europejskiej, ani dla Rady UE, chociaż są zwykle brane pod uwagę przy podejmowaniu stosownych decyzji przez te organy. Opinie są przyjmowane na zgromadzeniu plenarnym Komitetu zwykłą większością głosów. Siedzibą Komitetu Ekonomiczno-Społecznego jest Bruksela.

Komitet Stałych Przedstawicieli - jest instytucją pomocniczą trzech Wspólnot Europejskich. Odpowiada za przygotowanie prac Rady Unii Europejskiej. Zajmuje się wypracowywaniem zgodnego stanowiska państw członkowskich w sprawie propozycji Komisji Europejskiej, jeszcze zanim zostaną one wpisane do porządku obrad Rady Unii. Komitet składa się z ambasadorów państw członkowskich Unii, akredytowanych przy Wspólnotach Europejskich. W ramach COREPER'u działa 200 grup roboczych.

Komitet Regionów - Komitet Regionów jest organem doradczym, z którym Rada Unii Europejskiej i Komisja Europejska konsultują się w sprawach regionalnych i lokalnych (na obszarze Unii istnieje ok. 200 regionów). Komitet składa się z 222 przedstawicieli regionalnych i lokalnych jednostek samorządowych.

Komitet Regionów (Committee of the Regions) jest jedną z najmłodszych instytucji Unii Europejskiej. Został on utworzony na mocy Traktatu z Maastrich z 1992 r., a rozpoczął działalność w marcu 1994 r. Powołanie Komitetu Regionów miało na celu włączenie regionów i społeczności lokalnych w proces integracji europejskiej. Komitet Regionów, podobnie do Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, jest instytucją doradczą, a jednocześnie pełni funkcję przedstawicielską wobec reprezentowanych przez siebie instytucji i organizacji. Jego liczebność i skład (w podziale na państwa członkowskie) jest taki sam, jak w przypadku Komitetu Ekonomiczno-Społecznego. Członkowie Komitetu (i ich zastępcy) są mianowani jednomyślnie przez Radę UE, na podstawie wniosków składanych przez poszczególne państwa członkowskie. Wybierają oni spośród siebie, na dwa lata, przewodniczącego oraz prezydium.
Traktat Nicejski zawiera w stosunku do Komitetu Regionów postanowienia analogiczne jak do Komitetu Ekonomiczno-Społecznego. Ustalono górny limit liczby jego członków na 350 osób oraz zarezerwowano miejsca w Komitecie dla przedstawicieli pochodzących z nowych państw członkowskich według takiego samego klucza, jak w przypadku Komitetu Ekonomiczno-Społecznego. Rada UE będzie w przyszłości zatwierdzać listę członków Komitetu i ich zastępców, sporządzoną na podstawie propozycji państw członkowskich, kwalifikowaną większością głosów.
Komitet Regionów musi być na mocy traktatów konsultowany przez inne organy WE w pewnych dziedzinach, jak np. w sprawach związanych z funkcjonowaniem funduszy regionalnych i Funduszu Spójności oraz w odniesieniu do działań w zakresie edukacji, kultury, ochrony zdrowia i budowy sieci transeuropejskich. Komitet może też przygotowywać i przedstawiać z własnej inicjatywy opinie na różne tematy. W ramach Komitetu pracuje osiem stałych komisji i cztery podkomisje. Komitet Regionów korzysta - ze względów oszczędnościowych - ze struktury administracyjnej Komitetu Ekonomiczno-Społecznego.

TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ(Traktat z Maastricht, 7 luty 1992)„TYTUŁ V”

Postanowienia dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa

Artykuł J

Niniejszym ustanawia się wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, która podlega następującym postanowieniom.

Artykuł J.1

1. Unia i jej Państwa Członkowskie określają i realizują wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, regulowaną postanowieniami niniejszego tytułu i obejmującą wszystkie dziedziny polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

2. Celami wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa są:

- ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów i niezależności Unii;

- umacnianie bezpieczeństwa Unii i jej Państw Członkowskich we wszelkich formach;

- utrzymanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych oraz Aktu Końcowego z Helsinek i celami Karty Paryskiej;

- popieranie współpracy międzynarodowej;

- rozwijanie oraz umacnianie demokracji i państwa prawnego, a także poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności.

3. Unia realizuje te cele:

- poprzez ustanowienie systematycznej współpracy między Państwami Członkowskimi w prowadzeniu polityki, zgodnie z artykułem J.2;

- poprzez stopniowe urzeczywistnianie zgodnie z artykułem J.3, wspólnego działania w dziedzinach, w których Państwa Członkowskie mają istotne wspólne interesy.

4. Państwa Członkowskie popierają, aktywnie i bez zastrzeżeń, politykę zewnętrzną i bezpieczeństwa Unii w duchu lojalności i wzajemnej solidarności. Powstrzymują się od wszelkich działań, które byłyby sprzeczne z interesami Unii lub mogłyby zaszkodzić jej skuteczności jako spójnej sile w stosunkach międzynarodowych. Rada czuwa nad poszanowaniem tych zasad.

Artykuł J.2

1. Państwa Członkowskie w ramach Rady informują się wzajemnie i uzgadniają wszelkie kwestie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, stanowiące przedmiot ogólnego zainteresowania, w celu zapewnienia możliwie najskuteczniejszego ich połączonego wpływu poprzez zgodne i zbieżne działania.

2. Rada określa wspólne stanowisko, jeżeli tylko uznaje to za niezbędne.

Państwa Członkowskie zapewniają zgodność swych polityk krajowych ze wspólnymi stanowiskami.

3. .Państwa członkowskie koordynują swoje działania w organizacjach międzynarodowych i podczas konferencji międzynarodowych. Podtrzymują wówczas wspólne

stanowiska.

Jeżeli w organizacjach międzynarodowych lub podczas konferencji międzynarodowych nie są reprezentowane wszystkie Państwa Członkowskie, uczestniczące Państwa Członkowskie podtrzymują wspólne stanowiska.

Artykuł J.3

Procedura przyjęcia wspólnego działania w sprawach objętych polityką zagraniczną i bezpieczeństwa jest następująca:

1. Rada decyduje, na podstawie ogólnych wytycznych Rady Europejskiej, że dana kwestia powinna stać się przedmiotem wspólnego działania.

Ilekroć Rada decyduje o wspólnym działaniu, określa dokładny zakres, ogólne i szczegółowe cele Unii przy podejmowaniu takiego działania, czas jego trwania, jeżeli zachodzi taka potrzeba, oraz sposoby, procedury i warunki jego realizacji.

2. Przyjmując wspólne działanie i na każdym jego etapie, Rada określa kwestie, w których decyzje podejmowane są większością kwalifikowaną.

Jeżeli przyjęcie uchwały przez Radę wymaga większości kwalifikowanej na podstawie poprzedzającego akapitu, głosy jej członków ważone są zgodnie z artykułem 148 ustęp 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Uchwały Rady wymagają do ich przyjęcia co najmniej 54 głosów „za”, oddanych przez co najmniej 8 członków.

3. Jeżeli nastąpiła zmiana okoliczności mająca wyraźny wpływ na kwestię stanowiącą przedmiot wspólnego działania, Rada dokonuje przeglądu zasad i celów tego działania oraz podejmuje niezbędne decyzje. Dopóki Rada nie podejmie stosownej decyzji, wspólne działanie pozostaje w mocy.

4. Wspólne działania wiążą Państwa Członkowskie w odniesieniu do zajmowanych przez nie stanowisk i prowadzonych działań.

5. O wszelkim zajęciu krajowego stanowiska lub podjęciu jakiegokolwiek krajowego działania należy poinformować w takim czasie, aby możliwe było - w razie potrzeby - wcześniejsze przeprowadzenie w Radzie uzgodnień. Obowiązek wcześniejszego poinformowania nie dotyczy środków stanowiących jedynie proste wykonanie decyzji Rady na płaszczyźnie krajowej.

6. W przypadku bezwzględnej konieczności wynikającej z rozwoju sytuacji i wobec braku decyzji Rady Państwa Członkowskie mogą zastosować w trybie pilnym niezbędne środki, uwzględniając ogólne cele wspólnego działania. Państwo Członkowskie, które stosuje takie środki, informuje o nich niezwłocznie Radę.

7. W przypadku poważnych trudności w wykonaniu wspólnego działania Państwo Członkowskie powiadamia o nich Radę, która rozważa je i poszukuje właściwych rozwiązań. Nie mogą być one sprzeczne z celami wspólnego działania ani szkodzić jego skuteczności.

Artykuł J.4

1. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa obejmuje wszelkie sprawy dotyczące bezpieczeństwa Unii, w tym stopniowe określanie wspólnej polityki obronnej, , która mogłaby doprowadzić do wspólnej obrony.

2. Unia zwraca się do Unii Zachodnioeuropejskiej (UZE), która jest integralną częścią rozwoju Unii, w celu opracowania i wykonywania decyzji oraz przedsięwzięć Unii mających wpływ na kwestie obronne. Rada, w porozumieniu z instytucjami UZE, przyjmuje niezbędne rozwiązania praktyczne.

3. Sprawy mające wpływ na kwestie obronne wyszczególnione w niniejszym artykule nie podlegają procedurom określonym w artykule J.3.

4. Polityka Unii, zgodnie z niniejszym artykułem, nie prowadzi do naruszenia szczególnego charakteru polityki bezpieczeństwa i polityki obronnej niektórych Państw Członkowskich i respektuje zobowiązania niektórych Państw Członkowskich wynikające z Paktu Północnoatlantyckiego i jest zgodna ze wspólną polityką bezpieczeństwa i obronną ustanowioną w tych ramach.

5. Postanowienia niniejszego artykułu nie stanowią przeszkody w zacieśnianiu współpracy między dwoma lub wieloma Państwami Członkowskimi na poziomie dwustronnym, w ramach UZE i Sojuszu Atlantyckiego, o ile współpraca ta nie jest sprzeczna i nie utrudnia współpracy przewidzianej w niniejszym tytule.

6. Do realizacji celów niniejszego Traktatu, mając na uwadze rok 1998 w kontekście artykułu XII Traktatu Brukselskiego, postanowienia niniejszego artykułu mogą zostać zmienione, zgodnie z artykułem N ustęp 2 na podstawie sprawozdania, które w 1996 roku Rada przedstawi Radzie Europejskiej; będzie ono zawierało ocenę dokonanych postępów oraz doświadczeń zgromadzonych do tego czasu.

Artykuł J.5

1. Państwo przewodniczące reprezentuje Unię w sprawach objętych wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa.

2. Państwo przewodniczące jest odpowiedzialne za wprowadzanie w życie wspólnych środków; w tym zakresie wyraża co do zasady stanowisko Unii w organizacjach międzynarodowych i podczas konferencji międzynarodowych.

3. Państwo przewodniczące jest wspierane, w miarę potrzeby, w wykonywaniu zadań określonych w ustępie 1 i 2 przez Państwo Członkowskie, które poprzednio piastowało funkcję przewodniczącego oraz które w następnej kolejności sprawuje tę funkcję. Komisja jest w pełni włączana w te zadania.

4. Bez uszczerbku dla artykułu J.2 ustęp 3 i artykułu J.3 ustęp 4, Państwa Członkowskie reprezentowane w organizacjach międzynarodowych lub podczas konferencji międzynarodowych, w których nie uczestniczą wszystkie Państwa Członkowskie, informują te ostatnie o wszelkich sprawach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.

Państwa Członkowskie, które są także członkami Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych, będą działać zgodnie i wyczerpująco informować pozostałe Państwa Członkowskie. Państwa Członkowskie, które są stałymi członkami Rady Bezpieczeństwa, przy wykonywaniu swoich funkcji zapewniają obronę stanowisk i interesów Unii, bez uszczerbku dla ich zobowiązań wynikających z postanowień Karty Narodów Zjednoczonych.

Artykuł J.6

Misje dyplomatyczne i konsularne Państw Członkowskich oraz delegacje Komisji w państwach trzecich i na konferencjach międzynarodowych, a także ich przedstawicielstwa w organizacjach międzynarodowych współpracują ze sobą, tak aby zapewnić poszanowanie i wprowadzenie w życie wspólnych stanowisk oraz wspólnych środków przyjętych przez Radę.

Umacniają one współpracę, wymieniając informacje, dokonując wspólnych ocen oraz przyczyniając się do wprowadzania w życie postanowień artykułu 8c Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

Artykuł J.7

Państwo przewodniczące konsultuje z Parlamentem Europejskim najważniejsze kwestie i podstawowe kierunki wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz czuwa, aby poglądy Parlamentu Europejskiego zostały należycie uwzględnione. Państwo przewodniczące i Komisja regularnie informują Parlament Europejski o rozwoju polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii.

Parlament Europejski może kierować do Rady pytania lub formułować pod jej adresem zalecenia. Corocznie przeprowadza on debatę o postępach w realizacji wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Artykuł J.8

1. Rada Europejska określa zasady i ogólne wytyczne wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

2. Na podstawie określonych przez Radę Europejską ogólnych wytycznych Rada podejmuje decyzje niezbędne do określenia i wprowadzenia w życie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Rada zapewnia jednolitość, spójność i skuteczność działań Unii.

Rada stanowi jednomyślnie, z wyjątkiem kwestii proceduralnych oraz przypadku określonego w artykule J.3 ustęp 2.

3. Każde Państwo Członkowskie lub Komisja mogą się zwracać do Rady ze wszelkimi pytaniami dotyczącymi wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz przedkładać Radzie propozycje.

4. W przypadkach wymagających szybkiej decyzji Przewodniczący zwołuje, z inicjatywy własnej lub na żądanie Komisji bądź Państwa Członkowskiego, w ciągu 48 godzin lub - w razie bezwzględnej potrzeby - w krótszym terminie nadzwyczajne posiedzenie Rady.

5. Bez uszczerbku dla postanowień artykułu 151 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Komitet Polityczny, złożony z dyrektorów politycznych, obserwuje sytuację międzynarodową w dziedzinach objętych wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa oraz przyczynia się do określania polityk, wydając opinie dla Rady - na jej żądanie lub z inicjatywy własnej. Czuwa on również nad wprowadzaniem w życie uzgodnionych polityk, bez uszczerbku dla kompetencji Przewodniczącego i Komisji.

Artykuł J.9

Komisja jest w pełni włączana w prace w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Artykuł J.10

W przypadku przeglądu postanowień artykułu J.4 dotyczących bezpieczeństwa, zwołana w tym celu Konferencja bada również, czy nie są konieczne inne zmiany postanowień odnoszących się do wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Artykuł J.11

1. Postanowienia artykułów 137, 138, 139-142, 146, 147, 150-153, 157-163 i 217 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską mają zastosowanie do postanowień dotyczących dziedzin uregulowanych w niniejszym tytule.

2. Wydatki administracyjne ponoszone przez instytucje w związku z wykonywaniem postanowień zawartych w niniejszym tytule są pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich.

Rada może również:

- albo decydować jednomyślnie, że wydatki operacyjne ponoszone w związku z wprowadzaniem w życie niniejszych postanowień są pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich; w takim przypadku stosuje się procedurę budżetową określoną w Traktacie ustanawiającym Wspólnoty Europejskie,

- albo postanowić, że takie wydatki pokrywane są przez Państwa Członkowskie, w razie potrzeby według skali, która zostanie ustalona.

TRAKTAT AMSTERDAMSKI ZMIENIAJĄCY TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ, TRAKTATY USTANAWIAJĄCE WSPÓLNOTY EUROPEJSKIE ORAZ NIEKTÓRE ZWIĄZANE Z NIMI AKTY

"Tytuł V” Postanowienia dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa

Artykuł J.1

1.Unia definiuje i realizuje wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, obejmującą wszystkie dziedziny polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, której cele są następujące:

-ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów, niezależności i nienaruszalności Unii zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych;

-umacnianie bezpieczeństwa Unii we wszystkich formach;

-utrzymanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych oraz zasadami Aktu Końcowego z Helsinek i celami Karty Paryskiej, włącznie z zasadami dotyczącymi granic zewnętrznych;

-wspieranie współpracy międzynarodowej;

-rozwijanie i konsolidacja demokracji i rządów prawa oraz poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności.

2.Państwa Członkowskie wspierają politykę zewnętrzną i bezpieczeństwa Unii aktywnie i bez uprzedzeń, w duchu lojalności i wzajemnej solidarności.

Państwa Członkowskie wspólnie umacniają i rozwijają swoją wzajemną solidarność polityczną. Powstrzymają się od jakichkolwiek działań, które są sprzeczne z interesami Unii lub które mogłyby osłabić jej skuteczność jako spójnej siły w stosunkach międzynarodowych.

Rada zapewni poszanowanie niniejszych zasad.

Artykuł J.2

Unia realizuje cele określone w Artykule J.1. poprzez:

-określenie zasad i ogólnych wytycznych dla wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa;

-uzgodnienie wspólnych strategii;

-przyjęcie wspólnych działań;

-przyjęcie wspólnych stanowisk;

-umocnienie systematycznej współpracy pomiędzy Państwami Członkowskimi w realizacji polityki.

Artykuł J.3

1.Rada Europejska określi zasady i ogólne wytyczne wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, włącznie ze sprawami, które mają skutki dla obronności.

2.Rada Europejska decyduje o wspólnych strategiach, realizowanych przez Unię w obszarach, gdzie Państwa Członkowskie mają ważne, wspólne interesy.

Wspólne strategie określają swoje cele, czas trwania oraz środki, które zostaną udostępnione przez Unię i Państwa Członkowskie.

3.Rada podejmie decyzje niezbędne dla określenia i realizacji wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa na podstawie ogólnych wytycznych, określonych przez Radę Europejską.

Rada zaleca wspólne strategie Radzie Europejskiej i realizuje je, w szczególności poprzez przyjęcie wspólnych działań i wspólnych stanowisk.

Rada zapewnia jedność, spójność i skuteczność działań, podejmowanych przez Unię.

Artykuł J.4

1.Rada podejmuje wspólne działania. Wspólne działania dotyczą szczególnych sytuacji, w których działania operacyjne Unii zostają uznane za potrzebne. Wspólne działania posiadają określone cele, zakres, środki udostępnione przez Unię, czas ich trwania jeżeli zachodzi taka potrzeba, oraz warunki ich realizacji.

2.Jeżeli nastąpiła zmiana warunków o znacznych skutkach dla kwestii będącej przedmiotem wspólnego działania, wówczas Rada weryfikuje zasady i cele danego działania i podejmuje niezbędne decyzje. Dopóki Rada nie podejmie żadnych kroków, wspólne działanie będzie trwać.

3.Wspólne działania zobowiązują Państwa Członkowskie do utrzymania przyjętych stanowisk i do prowadzenia wspólnej działalności.

4.Rada może zwrócić się do Komisji z wnioskiem o przedłożenie jej wszelkich właściwych propozycji dotyczących wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa w celu zapewnienia realizacji wspólnego działania.

5.W każdym przypadku planu dotyczącego przyjęcia stanowiska przez pojedynczy kraj lub podjęcia krajowego działania związanego z działaniem wspólnych, informacja o tym, jeżeli jest to konieczne, zostaje przekazana w czasie pozwalającym na uprzednie konsultacje na forum Rady. Obowiązek wcześniejszego przekazania informacji nie dotyczy środków, które stanowią jedynie przeniesienie decyzji Rady na płaszczyznę krajową.

6.W przypadkach nagłej potrzeby, wynikłej z rozwoju sytuacji i wobec braku decyzji Rady, Państwa Członkowskie mogą podjąć konieczne środki, traktując to jako sprawę pilną i mając na uwadze ogólne cele wspólnego działania. Dane Państwo Członkowskie niezwłocznie poinformuje Radę o wszelkich tego typu środkach.

7.W przypadku jakichkolwiek poważnych trudności w realizacji wspólnego działania, Państwo Członkowskie zgłosi je Radzie, która podda je dyskusji i będzie poszukiwać odpowiednich rozwiązań. Rozwiązania takie nie mogą być sprzeczne z celami wspólnego działania lub osłabiać jego skuteczności.

Artykuł J.5

Rada przyjmuje wspólne stanowiska. Wspólne stanowiska określają podejście Unii do poszczególnych spraw o charakterze geograficznym lub tematycznym. Państwa Członkowskie zapewnią, by ich polityki krajowe były zgodne ze wspólnymi stanowiskami.

Artykuł J.6

Państwa Członkowskie informują się i konsultują wzajemnie na forum Rady we wszelkich kwestiach polityki zagranicznej i bezpieczeństwa o znaczeniu ogólnym dla zapewnienia, by wpływy Unii były wywierane w możliwie najskuteczniejszy sposób poprzez zgodne i zbieżne działanie.

Artykuł J.7

1.Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa obejmuje wszystkie kwestie związane z bezpieczeństwem Unii, włącznie z ostatecznym określeniem wspólnej polityki obronnej, zgodnie z drugim akapitem, która z czasem może doprowadzić do wspólnej obronności, jeżeli Rada Europejska tak zdecyduje. W takim przypadku zaleci ona Państwom Członkowskim przyjęcie takich decyzji zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

Unia Zachodnioeuropejska (UZE) stanowi integralną część rozwoju Unii, zapewniającą Unii dostęp do potencjału operacyjnego, szczególnie w kontekście ustępu 2. Wspiera ona Unię w opracowywaniu aspektów obronnych wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, określonych w niniejszym Artykule. Unia będzie odpowiednio sprzyjać bliższym stosunkom instytucjonalnym z UZE w świetle możliwości integracji UZE z Unią, jeżeli Rada Europejska tak zdecyduje. W takim przypadku zaleci ona Państwom Członkowskim przyjęcie takiej decyzji zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

Polityka Unii zgodnie z niniejszym Artykułem nie narusza szczególnego charakteru polityki bezpieczeństwa i polityki obronnej niektórych Państw Członkowskich i respektuje zobowiązania niektórych Państw Członkowskich, które realizują swoją wspólną obronność w Organizacji Paktu Północnego Atlantyku, wynikające z Paktu Północnoatlantyckiego i jest zgodna ze wspólną polityką bezpieczeństwa i polityką obronną ustanowioną w jego ramach.

Ostateczne określenie wspólnej polityki obronnej będzie wspierane, jeżeli Państwa Członkowskie uznają to za stosowne, przez współpracę pomiędzy nimi w dziedzinie uzbrojenia.

2.Kwestie wskazane w niniejszym Artykule obejmują zadania humanitarne i ratownicze, zadania pokojowe oraz zadania sił bojowych w zarządzaniu kryzysem, włącznie z misjami pokojowymi.

3.Unia zwraca się z prośbą do UZE o określenie i realizację decyzji i działań Unii, które mają skutki dla obronności.

Kompetencje Rady Europejskiej do przyjęcia wytycznych zgodnie z Artykułem J.3 obowiązują również w stosunku do UZE w sprawach, w których Unia zwraca się z prośbą do UZE.

Jeżeli Unia zwraca się z prośbą do UZE o określenie i realizację decyzji i działań Unii, w związku z zadaniami, wskazanymi w paragrafie 2, wszystkie Państwa Członkowskie Unii ma prawo do pełnego udziału w tych zadaniach. Rada, w porozumieniu z instytucjami UZE, przyjmie niezbędne rozwiązania praktyczne w celu umożliwienia wszystkim Państwom Członkowskim biorących udział w takich zadaniach pełnego uczestnictwa na równych prawach w planowaniu i podejmowaniu decyzji przez UZE.

Decyzje, które mają skutki dla obronności, omawiane w niniejszym paragrafie będą podejmowane bez naruszenia polityki i zobowiązań wskazanych w ustępie pierwszym, akapicie trzecim.

4.Postanowienia niniejszego Artykułu nie stanowią przeszkody dla rozwoju bliższej współpracy pomiędzy dwoma lub więcej Państwami Członkowskimi na poziomie bilateralnym, w ramach UZE i Sojuszu Atlantyckiego, jeżeli tylko taka współpraca nie jest sprzeczna lub nie hamuje współpracy, przedstawionej w niniejszym Tytule.

5.Dla realizacji celów niniejszego Artykułu, postanowienia niniejszego Artykułu mogą zostać zmienione zgodnie z Artykułem N.

Artykuł J.8

1.Urząd Przewodniczącego reprezentuje Unię w sprawach związanych ze wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa.

2.Urząd Przewodniczącego jest odpowiedzialny za realizację decyzji, podejmowanych na mocy niniejszego Tytułu; w tej roli zasadniczo wyraża on stanowisko Unii w organizacjach międzynarodowych i podczas konferencji międzynarodowych.

3.Urząd Przewodniczącego jest wspierany przez Sekretarza Generalnego Rady, który sprawuje funkcję Wysokiego Przedstawiciela do spraw wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

4.Komisja w pełni uczestniczy w zadaniach, określonych w ustępach 1 i 2. Urząd Przewodniczącego jest wspierany w tych zadaniach, jeżeli zachodzi taka potrzeba, przez następne Państwo Członkowskie, piastujące Urząd Przewodniczącego.

5.Rada może, jeżeli tylko uzna to za konieczne, wyznaczyć specjalnego przedstawiciela, posiadającego mandat w odniesieniu do spraw dotyczących konkretnej polityki.

Artykuł J.9

1.Państwa Członkowskie koordynują swoje działania w organizacjach międzynarodowych oraz podczas konferencji międzynarodowych. Zajmują wspólne stanowiska na ich forum.

W organizacjach międzynarodowych lub podczas konferencji międzynarodowych, w których uczestniczą nie wszystkie Państwa Członkowskie, Państwa Członkowskie biorące w nich udział zajmują wspólne stanowiska.

2.Nie naruszając postanowień ustępu 1 i Artykułu J.4(3), Państwa Członkowskie reprezentowane w organizacjach międzynarodowych lub na konferencjach międzynarodowych, w których uczestniczą nie wszystkie Państwa Członkowskie, informują te ostatnie o wszelkich sprawach ogólnego zainteresowania.

Państwa Członkowskie, które są także członkami Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych działają zgodnie i informują w pełni pozostałe Państwa Członkowskie. Państwa Członkowskie, które są stałymi członkami Rady Bezpieczeństwa, przy wykonywaniu swoich obowiązków zapewniają obronę stanowiska i interesów Unii, nie naruszając swoich obowiązków wynikających z postanowień Karty Narodów Zjednoczonych.

Artykuł J.10

Misje dyplomatyczne i konsularne Państw Członkowskich w krajach trzecich i podczas konferencji międzynarodowych oraz ich przedstawicielstw przy organizacjach międzynarodowych współpracują dla zapewnienia, by wspólne stanowiska i wspólne działania przyjęte przez Radę były przestrzegane i realizowane.

Intensyfikują one współpracę poprzez wymianę informacji, prowadzenie wspólnych ocen oraz wnoszenie wkładu w realizację postanowień, wskazanych w Artykule 8c Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

Artykuł J.11

Urząd Przewodniczącego konsultuje się z Parlamentem Europejskim w głównych kwestiach podstawowych kierunków wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz zapewnia, że zdanie Parlamentu Europejskiego zostaje odpowiednio wzięte poważnie pod uwagę. Parlament Europejski jest regularnie informowany przez Urząd Przewodniczącego i Komisję o rozwoju polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii.

Parlament Europejski może kierować do Rady zapytania lub wydawać jej zalecenia. Odbywa coroczną debatę na temat postępu w realizacji wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Artykuł J.12

1.Każde Państwo Członkowskie lub Komisja może zwracać się do Rady z wszelkimi pytaniami, związanymi ze wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa i może przedstawiać Radzie projekty.

2.W przypadkach wymagających szybkiej decyzji, Urząd Przewodniczącego na swój własny wniosek albo na wniosek Komisji lub Państwa Członkowskiego zwołuje wyjątkowe posiedzenie Rady w ciągu czterdziestu ośmiu (48) godzin lub, w nagłym przypadku, w krótszym terminie.

Artykuł J.13

1.Decyzje wynikające z niniejszego Tytułu są podejmowane przez Radę jednomyślnie. Powstrzymanie się od głosowania przez członków obecnych osobiście lub reprezentowanych nie może zapobiec przyjęciu takich decyzji.

W przypadku powstrzymania się od głosu, każdy członek Rady może zakwalifikować swoje powstrzymanie się poprzez przedstawienie formalnej deklaracji na mocy niniejszego punktu. W takim przypadku nie będzie on zobowiązany do zastosowania się do decyzji, ale zaakceptuje, że decyzja zobowiązuje Unię. W duchu wzajemnej solidarności, dane Państwo Członkowskie powstrzyma się od jakichkolwiek działań, które mogą być sprzeczne lub mogą zahamować działania Unii prowadzone w oparciu na tej decyzji, a inne Państwa Członkowskie będą respektować jego stanowisko. Jeżeli członkowie Rady kwalifikujący swoje powstrzymanie się od głosu w ten sposób reprezentują ponad jedną trzecią głosów, ważonych zgodnie z Artykułem 148(2) Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, decyzja nie będzie przyjęta.

2.W drodze wyjątku od postanowień ustępu 1, Rada działa większością kwalifikowaną:

-Przy podejmowaniu wspólnych działań, przyjmowaniu wspólnych stanowisk lub podejmowaniu wszelkich innych decyzji na podstawie wspólnej strategii;

-Przy podejmowaniu wszelkich decyzji realizujących wspólne działanie lub wspólne stanowisko;

Jeżeli członek Rady zadeklaruje, że z ważnych i przedstawionych przez niego przyczyn związanych z polityką krajową zamierza sprzeciwić się przyjęciu decyzji podejmowanej większością kwalifikowaną, wówczas nie można przeprowadzić głosowania. Rada może, działając większością kwalifikowaną, wnioskować o przekazanie sprawy Radzie Europejskiej do decyzji przez jednomyślność.

Głosy członków Rady są ważone zgodnie z artykułem 148(2) Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Dla przyjęcia decyzji wymagane są co najmniej 52 głosy “za”, oddane przez co najmniej dziesięciu (10) członków.

Niniejszy przepis nie ma zastosowania do decyzji, które mają skutki dla wojskowości lub obronności.

3.W kwestiach proceduralnych Rada działa większością swoich członków.

Artykuł J.14

Jeżeli konieczne jest zawarcie porozumienia z jednym lub więcej Państwami lub organizacjami międzynarodowymi przy realizacji niniejszego Tytułu, wówczas Rada, działając jednomyślnie, może upoważnić Urząd Prezydenta, wspomagany przez Komisję w miarę potrzeby, do otwarcia negocjacji w tym celu. Porozumienia takie są zawierane przez Radę działającą jednomyślnie na podstawie zalecenia Urzędu Przewodniczącego. Żadne porozumienie nie będzie obowiązujące dla Państwa Członkowskiego, którego przedstawiciel w Radzie stwierdzi, że musi ono spełnić wymogi swej własnej procedury konstytucyjnej; pozostali członkowie Rady mogą uzgodnić, że porozumienie obowiązuje ich tymczasowo.

Postanowienia niniejszego Artykułu stosują się także do spraw objętych Tytułem VI.

Artykuł J.15

Nie naruszając Artykułu 151 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Komitet Polityczny obserwuje sytuację międzynarodową w obszarach objętych wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa oraz przyczynia się do zdefiniowania polityk poprzez dostarczanie opinii Radzie na żądanie Rady lub z własnej inicjatywy. Czuwa także nad realizacją uzgodnionych polityk, nie naruszając odpowiedzialności Urzędu Przewodniczącego i Komisji.

Artykuł J.16

Sekretarz Generalny Rady, Wysoki Przedstawiciel do spraw wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa wspomaga Radę w sprawach objętych zakresem wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w szczególności poprzez wniesienie wkładu w formułowanie, przygotowywanie i realizację decyzji politycznych oraz, gdzie jest to stosowane i działając w imieniu Rady na wniosek Urzędu Przewodniczącego, poprzez prowadzenie dialogu politycznego ze stronami trzecimi.

Artykuł J.17

Komisja w pełni uczestniczy w pracy prowadzonej w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Artykuł J.18

1.Postanowienia Artykułów 137, 138, 139 do 142, 146, 147, 150, 157 do 163, 191a i 217 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską stosują się do postanowień związanych z obszarami wskazanymi w niniejszym Tytule.

2.Wydatki administracyjne na instytucje, przewidziane w postanowieniach dotyczących dziedzin wskazanych w niniejszym Tytule, są pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich.

3.Wydatki operacyjne spowodowane realizacją niniejszych postanowień także są pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich, z wyjątkiem takich wydatków, wynikających z operacji, które mają skutki dla wojskowości lub obronności oraz przypadków, gdy
Rada działając jednomyślnie postanowi inaczej.

W przypadkach, gdy wydatki nie są pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich, są one pokrywane przez Państwa Członkowskie zgodnie ze skalą produktu krajowego brutto, jeżeli Rada działając jednomyślnie nie postanowi inaczej. W przypadku wydatków spowodowanych operacjami, które mają skutki dla wojskowości lub obronności, Państwa Członkowskie których przedstawiciele w Radzie złożyli formalną deklarację na mocy Artykułu J.13(1), drugi akapit, nie są zobowiązane do udziału w ich finansowaniu.

4.Procedury budżetowe określone w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską mają zastosowanie do wydatków, pokrywanych z budżetu Wspólnot Europejskich.”

TRAKTAT O UE TEKST SKONSOLIDOWANY (UWZGLĘDNIAJĄCY ZMIANY WPROWADZONE TRAKTATEM Z NICEI) TYTUŁ V POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE WSPÓLNEJ POLITYKI ZAGRANICZNEJ I BEZPIECZEŃSTWA

Artykuł 11

1. Unia określa i realizuje wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, obejmującą wszystkie dziedziny polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, której celami są:

• ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów, niezawisłości i integralności Unii, zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych;

• umacnianie bezpieczeństwa Unii we wszelkich formach;

• utrzymanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych oraz Aktu Końcowego z Helsinek i celami Karty Paryskiej, w tym dotyczącymi granic zewnętrznych;

• popieranie współpracy międzynarodowej;

• rozwijanie oraz umacnianie demokracji i państwa prawnego, a także poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności.

2. Państwa Członkowskie popierają, aktywnie i bez zastrzeżeń, politykę zewnętrzną i bezpieczeństwa Unii w duchu lojalności i wzajemnej solidarności.

Państwa Członkowskie działają zgodnie na rzecz umacniania i rozwijania wzajemnej solidarności politycznej. Powstrzymują się od wszelkich działań, które byłyby sprzeczne z interesami Unii lub mogłyby zaszkodzić jej skuteczności jako spójnej sile w stosunkach międzynarodowych.

Rada czuwa nad poszanowaniem tych zasad.

Artykuł 12

Unia osiąga cele określone w artykule 11 poprzez:

• określanie zasad i ogólnych wytycznych wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa;

• decydowanie o wspólnych strategiach;

• przyjmowanie wspólnych działań;

• przyjmowanie wspólnych stanowisk;

• umacnianie systematycznej współpracy między Państwami Członkowskimi w prowadzeniu ich polityki.

Artykuł 13

1. Rada Europejska określa zasady i ogólne wytyczne wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, łącznie ze sprawami mającymi wpływ na kwestie polityczno-obronne.

2. Rada Europejska decyduje o wspólnych strategiach wprowadzanych w życie przez Unię w dziedzinach, w których Państwa Członkowskie mają ważne wspólne interesy.

Wspólne strategie określają ich cele, czas trwania i środki, które mają być przekazane do dyspozycji przez Unię i Państwa Członkowskie.

3. Na podstawie określonych przez Radę Europejską ogólnych wytycznych Rada podejmuje decyzje niezbędne do określenia i wprowadzenia w życie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Rada zaleca Radzie Europejskiej przyjęcie wspólnych strategii i wprowadza je w życie, zwłaszcza przyjmując wspólne działania i wspólne stanowiska.

Rada zapewnia jednolitość, spójność i skuteczność działań Unii.

Artykuł 14

1. Rada przyjmuje wspólne działania. Dotyczą one pewnych sytuacji, w których niezbędne jest podjęcie działań operacyjnych. Wspólne działania określają ich zasięg, cele, zakres i środki, jakie mają być oddane do dyspozycji Unii, warunki wprowadzania ich w życie oraz - w razie potrzeby - czas ich trwania.

2. Jeżeli nastąpiła zmiana okoliczności mająca wyraźny wpływ na kwestię stanowiącą przedmiot wspólnego działania, Rada dokonuje przeglądu zasad i celów tego działania oraz podejmuje niezbędne decyzje. Dopóki Rada nie podejmie stosownej decyzji, wspólne działanie pozostaje w mocy.

3. Wspólne działania wiążą Państwa Członkowskie w odniesieniu do zajmowanych przez nie stanowisk i prowadzonych działań.

4. Rada może zażądać od Komisji przedłożenia jej wszelkich właściwych propozycji dotyczących wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa w celu zapewnienia wprowadzenia w życie wspólnego działania.

5. O wszelkim zajęciu krajowego stanowiska lub podjęciu jakiegokolwiek krajowego działania należy poinformować w takim czasie, aby możliwe było - w razie potrzeby - wcześniejsze przeprowadzenie w Radzie uzgodnień. Obowiązek wcześniejszego poinformowania nie dotyczy środków stanowiących jedynie proste wykonanie decyzji Rady na płaszczyźnie krajowej.

6. W przypadku bezwzględnej konieczności wynikającej z rozwoju sytuacji i wobec braku decyzji Rady Państwa Członkowskie mogą zastosować w trybie pilnym niezbędne środki, uwzględniając ogólne cele wspólnego działania. Państwo Członkowskie, które stosuje takie środki, informuje o nich niezwłocznie Radę.

7. W przypadku poważnych trudności w wykonaniu wspólnego działania Państwo Członkowskie powiadamia o nich Radę, która rozważa je i poszukuje właściwych rozwiązań. Nie mogą być one sprzeczne z celami wspólnego działania ani szkodzić jego skuteczności.

Artykuł 15

Rada przyjmuje wspólne stanowiska. Określają one podejście Unii do danego problemu o charakterze geograficznym lub przedmiotowym. Państwa Członkowskie zapewniają zgodność swych polityk krajowych ze wspólnymi stanowiskami.

Artykuł 16

Państwa Członkowskie w ramach Rady informują się wzajemnie i uzgadniają wszelkie kwestie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, stanowiące przedmiot ogólnego zainteresowania, w celu zapewnienia możliwie najskuteczniejszego wpływu Unii poprzez zgodne i zbieżne działania.

Artykuł 17

1. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa obejmuje wszelkie sprawy dotyczące bezpieczeństwa Unii, w tym stopniowe określanie wspólnej polityki obronnej, która mogłaby doprowadzić do wspólnej obrony, jeśli Rada Europejska tak zadecyduje. W takim przypadku Rada Europejska zaleca Państwom Członkowskim podjęcie decyzji zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

Polityka Unii, określona w niniejszym artykule, nie uchybia specyficznemu charakterowi polityki bezpieczeństwa i obronnej niektórych Państw Członkowskich. Szanuje ona wynikające z Traktatu Północnoatlantyckiego zobowiązania Państw Członkowskich, które uważają, że ich wspólna obrona jest wykonywana w ramach Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) oraz jest zgodna z przyjętą w tych ramach wspólną polityką bezpieczeństwa i obronną.

Stopniowe określanie wspólnej polityki obronnej będzie wspierane, w zakresie, w jakim Państwa Członkowskie uznają to za właściwe, współpracą między nimi w dziedzinie zbrojeń.

2. Sprawy określone w niniejszym artykule obejmują misje humanitarne i ratunkowe, misje utrzymania pokoju oraz misje zbrojne służące zarządzaniu kryzysami, w tym przywracaniu pokoju.

3. Decyzje mające wpływ na kwestie polityczno-obronne, będące przedmiotem niniejszego artykułu, są podejmowane bez uszczerbku dla polityk i zobowiązań określonych w drugim akapicie ustępu 1.

4. Niniejszy artykuł nie stanowi przeszkody w rozwijaniu ściślejszej współpracy między dwoma lub wieloma Państwami Członkowskimi na poziomie dwustronnym oraz w ramach Unii Zachodnioeuropejskiej (UZE) i NATO, o ile współpraca ta nie jest sprzeczna i nie utrudnia współpracy przewidzianej w niniejszym tytule.

5. Dla wspierania realizacji celów ustalonych w niniejszym artykule, jego postanowienia będą zmieniane zgodnie z artykułem 48.

Artykuł 18

1. Prezydencja reprezentuje Unię w sprawach objętych wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa.

2. Prezydencja jest odpowiedzialna za wprowadzanie w życie decyzji podejmowanych zgodnie z niniejszym tytułem; z tej racji wyraża co do zasady stanowisko Unii w organizacjach międzynarodowych i podczas konferencji międzynarodowych.

3. Prezydencja jest wspomagana przez sekretarza generalnego Rady, pełniącego funkcję wysokiego przedstawiciela do spraw wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

4. Komisja jest w pełni włączana w zadania określone w ustępach 1 i 2. Prezydencja jest wspierana, w miarę potrzeby, w wykonywaniu tych zadań przez Państwo Członkowskie, które w następnej kolejności przejmie Prezydencję.

5. Rada może w każdym przypadku, gdy uzna to za niezbędne, mianować specjalnego przedstawiciela, któremu powierza się mandat w odniesieniu do poszczególnych spraw politycznych.

Artykuł 19

1. Państwa Członkowskie koordynują swe działania w organizacjach międzynarodowych i podczas konferencji międzynarodowych, podtrzymując na tym forum wspólne stanowiska.

Jeżeli w organizacjach międzynarodowych lub podczas konferencji międzynarodowych nie są reprezentowane wszystkie Państwa Członkowskie, uczestniczące Państwa Członkowskie podtrzymują wspólne stanowiska.

2. Bez uszczerbku dla postanowień ustępu 1 i artykułu 14 ustęp 3, Państwa Członkowskie reprezentowane w organizacjach międzynarodowych lub podczas konferencji międzynarodowych, w których nie uczestniczą wszystkie Państwa Członkowskie, informują te ostatnie o wszelkich sprawach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.

Państwa Członkowskie, które są także członkami Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych, będą działać zgodnie i wyczerpująco informować pozostałe Państwa Członkowskie. Państwa Członkowskie, które są stałymi członkami Rady Bezpieczeństwa, przy wykonywaniu swoich funkcji zapewniają obronę stanowisk i interesów Unii, bez uszczerbku dla ich zobowiązań wynikających z postanowień Karty Narodów Zjednoczonych.

Artykuł 20

Misje dyplomatyczne i konsularne Państw Członkowskich oraz delegacje Komisji w państwach trzecich i na konferencjach międzynarodowych, a także ich przedstawicielstwa w organizacjach międzynarodowych współpracują ze sobą, tak aby zapewnić poszanowanie i wprowadzenie w życie wspólnych stanowisk oraz wspólnych działań przyjętych przez Radę.

Umacniają one współpracę, wymieniając informacje, dokonując wspólnych ocen oraz przyczyniając się do wprowadzania w życie postanowień przewidzianych w artykule 20 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

Artykuł 21

Prezydencja konsultuje z Parlamentem Europejskim najważniejsze kwestie i podstawowe kierunki wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz czuwa, aby poglądy Parlamentu Europejskiego zostały należycie uwzględnione. Prezydencja i Komisja regularnie informują Parlament Europejski o rozwoju polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii.

Parlament Europejski może kierować do Rady pytania lub formułować pod jej adresem zalecenia. Co roku przeprowadza on debatę o postępach w realizacji wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Artykuł 22

1. Każde Państwo Członkowskie lub Komisja mogą się zwracać do Rady ze wszelkimi pytaniami dotyczącymi wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz przedkładać Radzie propozycje.

2. W przypadkach wymagających szybkiej decyzji Prezydencja zwołuje, z inicjatywy własnej lub na żądanie Komisji bądź Państwa Członkowskiego, w ciągu 48 godzin lub - w razie bezwzględnej potrzeby - w krótszym terminie, nadzwyczajne posiedzenie Rady.

Artykuł 23

1. Decyzje, o których mowa w niniejszym tytule, Rada podejmuje stanowiąc jednomyślnie. Wstrzymanie się od głosu przez członków obecnych lub reprezentowanych nie stanowi przeszkody w podjęciu takich decyzji.

Każdy członek Rady, który wstrzymuje się od głosu, może - zgodnie z niniejszym akapitem - jednocześnie złożyć formalne oświadczenie. W takim przypadku nie jest on zobowiązany do wykonania decyzji, ale akceptuje, że decyzja ta wiąże Unię. W duchu wzajemnej solidarności to Państwo Członkowskie powstrzymuje się od wszelkich działań, które mogłyby być sprzeczne lub utrudnić działania Unii podejmowane na podstawie tej decyzji. Pozostałe Państwa Członkowskie szanują jego stanowisko. Decyzja nie zostaje podjęta, jeżeli członkowie Rady, którzy złożyli oświadczenie w związku ze wstrzymaniem się od głosu, mają więcej niż jedną trzecią głosów ważonych zgodnie z artykułem 205 ustęp 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

2. Na zasadzie odstępstwa od postanowień ustępu 1 Rada stanowi większością kwalifikowaną w sytuacji, gdy:

na podstawie wspólnych strategii przyjmuje wspólne działania i wspólne stanowiska lub podejmuje inne decyzje;

podejmuje decyzję wykonującą wspólne działanie lub wspólne stanowisko;

mianuje specjalnego przedstawiciela zgodnie z artykułem 18 ustęp 5.

Głosowanie nie dochodzi do skutku, jeżeli członek Rady oświadcza, że z ważnych względów polityki krajowej, które musi określić, zamierza się sprzeciwić przyjęciu decyzji podejmowanej większością kwalifikowaną. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, może zażądać przedłożenia tej kwestii Radzie Europejskiej w celu podjęcia decyzji jednomyślnie.

Głosy członków Rady ważone są zgodnie z artykułem 205 ustęp 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Decyzje Rady wymagają do ich przyjęcia co najmniej 62 głosów „za”, oddanych przez co najmniej 10 członków.

Niniejszego ustępu nie stosuje się do decyzji mających wpływ na kwestie wojskowe lub polityczno-obronne.

3. W kwestiach proceduralnych Rada stanowi większością głosów swoich członków.

Artykuł 24

1. Jeżeli do wykonania postanowień niniejszego tytułu niezbędne jest zawarcie umowy z jednym lub z większą liczbą państw bądź z organizacjami międzynarodowymi, Rada może upoważnić Prezydencję, wspieraną w miarę potrzeby przez Komisję, do podjęcia rokowań w tym celu. Umowy takie są zawierane przez Radę na podstawie zalecenia Prezydencji.

2. Rada stanowi jednomyślnie, jeżeli umowa dotyczy zagadnienia wymagającego jednomyślności przy podejmowaniu decyzji wewnętrznych.

3. Jeżeli umowa ma na celu wprowadzenie w życie wspólnego działania lub wspólnego stanowiska, Rada stanowi większością kwalifikowaną, zgodnie z artykułem 23 ustęp 2.

4. Postanowienia niniejszego artykułu mają zastosowanie również do dziedzin uregulowanych tytułem VI. Jeżeli umowa dotyczy zagadnienia wymagającego większości kwalifikowanej przy podejmowaniu decyzji lub środków wewnętrznych, Rada stanowi większością kwalifikowaną, zgodnie z artykułem 34 ustęp 3.

5. Umowa nie wiąże Państwa Członkowskiego, którego przedstawiciel w Radzie oświadczył, że musi ono stosować się do wymogów własnej procedury konstytucyjnej; inni członkowie Rady mogą uzgodnić, że mimo tego umowa ta będzie miała zastosowanie tymczasowe.

6. Umowy zawarte zgodnie z warunkami określonymi w niniejszym artykule wiążą instytucje Unii.

Artykuł 25

Bez uszczerbku dla postanowień artykułu 207 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa obserwuje sytuację międzynarodową w dziedzinach objętych wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa oraz przyczynia się do określania polityk, wydając opinie dla Rady - na jej żądanie lub z inicjatywy własnej. Czuwa on również nad wprowadzaniem w życie uzgodnionych polityk, bez uszczerbku dla kompetencji Prezydencji i Komisji.

W zakresie objętym niniejszym tytułem, Komitet ten sprawuje, pod kierunkiem Rady, kontrolę polityczną i kierownictwo strategiczne nad operacjami zarządzania kryzysami.

Rada może upoważnić Komitet do podjęcia, w celu i na czas trwania operacji zarządzania kryzysami, określonych przez Radę decyzji dotyczących kontroli politycznej i kierownictwa strategicznego nad operacją, bez uszczerbku dla artykułu 47.

Artykuł 26

Sekretarz generalny Rady, wysoki przedstawiciel do spraw wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, wspomaga Radę w sprawach objętych wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa, zwłaszcza przyczyniając się do formułowania, opracowania i wprowadzania w życie decyzji politycznych, a w stosownych przypadkach, działając w imieniu Rady i na zlecenie Prezydencji, prowadzi dialog polityczny ze stronami trzecimi.

Artykuł 27

Komisja jest w pełni włączana w prace w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Artykuł 27a

1. Celem wzmocnionej współpracy, w którejkolwiek z dziedzin określonych w niniejszym tytule, jest chronienie wartości i służenie interesom Unii jako całości, poprzez potwierdzanie jej tożsamości jako spójnej siły na arenie międzynarodowej. Wzmocniona współpraca realizowana jest z poszanowaniem:

- zasad, celów, ogólnych wytycznych i spójności wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz podjętych w jej ramach decyzji;

- kompetencji Wspólnoty Europejskiej i

- spójności wszystkich polityk Unii z jej działaniami zewnętrznymi.

2. Artykuły 11-27 oraz artykuły 27b-28 stosują się do wzmocnionej współpracy określonej w niniejszym artykule, chyba, że artykuł 27c oraz artykuły 43-45 stanowią inaczej.

Artykuł 27b

Na mocy niniejszego tytułu wzmocniona współpraca odnosi się do wprowadzania w życie wspólnych działań lub wspólnych stanowisk. Nie odnosi się do spraw mających wpływ na kwestie wojskowe lub polityczno-obronne.

Artykuł 27c

Państwa Członkowskie, które zamierzają ustanowić między sobą wzmocnioną współpracę na mocy artykułu 27b, kierują w tym celu wniosek do Rady.

Wniosek przekazywany jest Komisji i do informacji Parlamentu Europejskiego. Komisja wydaje opinię, dotyczącą w szczególności spójności proponowanej wzmocnionej współpracy z politykami Unii. Upoważnienia udziela Rada, stanowiąc zgodnie z akapitami drugim i trzecim artykułu 23 ustęp 2 i artykułami 43-45.

Artykuł 27d

Bez uszczerbku dla kompetencji Prezydencji lub Komisji, sekretarz generalny Rady, wysoki przedstawiciel do spraw wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa zapewnia w szczególności, by Parlament Europejski i wszyscy członkowie Rady byli w pełni poinformowani o realizacji wzmocnionej współpracy w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Artykuł 27e

Każde Państwo Członkowskie, które pragnie uczestniczyć we wzmocnionej współpracy na mocy artykułu 27c, notyfikuje swój zamiar Radzie i informuje Komisję. W terminie trzech miesięcy od otrzymania tej notyfikacji Komisja przedkłada Radzie opinię. W terminie czterech miesięcy od otrzymania tej notyfikacji Rada podejmuje decyzję w sprawie wniosku oraz o przepisach szczególnych, które może uznać za niezbędne. Decyzję uważa się za przyjętą, chyba że Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną w tym samym terminie, zadecyduje o jej wstrzymaniu; w tym przypadku Rada uzasadnia swoją decyzję oraz określa termin jej ponownego rozpatrzenia.

Do celów niniejszego artykułu Rada stanowi większością kwalifikowaną. Większość kwalifikowana jest określona jako taki sam udział głosów ważonych i taki sam udział liczby danych członków Rady jak ustalony w trzecim akapicie artykułu 23 ustęp 2.

Artykuł 28

1. Artykuły 189, 190, 196-199, 203, 204, 206-209, 213-219, 255 i 290 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską mają zastosowanie do postanowień dotyczących dziedzin uregulowanych w niniejszym tytule.

2. Wydatki administracyjne ponoszone przez instytucje w związku z wykonywaniem postanowień zawartych w niniejszym tytule są pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich.

3. Wydatki operacyjne ponoszone w związku z wprowadzaniem w życie tych postanowień są również pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich, z wyjątkiem wydatków przypadających na operacje mające wpływ na kwestie wojskowe i polityczno-obronne oraz przypadków, gdy Rada, stanowiąc jednomyślnie, postanowi inaczej.

Jeśli wydatki nie są pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich, ponoszą je Państwa Członkowskie według kryterium produktu krajowego brutto, chyba że Rada, stanowiąc jednomyślnie, postanowi inaczej. Państwa Członkowskie, których przedstawiciele w Radzie złożyli formalne oświadczenie na podstawie artykułu 23 ustęp 1 drugi akapit, nie są zobowiązane do wnoszenia wkładu w finansowanie operacji mających wpływ na kwestie wojskowe lub polityczno-obronne.

4. Procedurę budżetową określoną w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską stosuje się do wydatków pokrywanych z budżetu Wspólnot Europejskich.

1

---