Wobec śmierci i nieubłaganego upływu czasu. Upływ czasu fascynuje ludzi epoki baroku. Rzeczywistość wydaje się im płynna i zmienna. Nic naprawdę nie trwa, lecz wszystko się staje. Bieg godzin, dni miesięcy i lat nadaje rzeczom niezwykłą kruchość, z której wynika paradoksalnie ich piękno. Ludzie baroku potrafią, bowiem z nietrwałości u czynić smak istnienia. Czy to, co wieczne nie jest po prostu nudne? Gdybyśmy mogli istnieć w nieskończoność czy wszystko odczuwalibyśmy równie intensywnie? U krańca barokowej refleksji nad czasem zawsze szerzy żeby upiorny szkielet - śmierć. To ona przyprawia potrawy naszego żywota, potęguje jego rozkosze, lecz napawa też lękiem //
Pisarzy i artystów tej epoki fascynują bogactwo i piękno rzeczywistości, a z drugiej strony mają oni świadomość, że zmysły ich oszukują, a świat jest inny niż to się wydaje człowiekowi. Twórcy baroku nie potrafią pogodzić miłości do świata z miłością do Boga.Akrostychy-wiersze ukrywające jakieś dodatkowe przesłanie utworu, przyjmowały kształt rzeczy, o której mówiłyFigura sumacji- to modny w poezji baroku rodzaj puenty polegający na zebraniu najważniejszych w wierszu słów, motywów, lub pojęć, po to by przedstawić je w nowy, zaskakujący sposóbKompozycja łańcuchowa(konkatencja)- sposób rozwijania wypowiedzi za pomocą powtórzenia i dopełnienia jakiegoś elementu członu poprzedniego Koncept- poeta barokowy, by odtworzyć dziwną, niepojętą naturę świata, musiał się wykazać niezwykła pomysłowością, dążąc do nieustannego zadziwiania czytelnika. Taki niezwykły pomysł to koncept. Mógł się realizować zarówno na płaszczyźnie treści( np. zaskakujące i nielogiczne porównania, czyli ujawnienie ukrytego podobieństwa w rzeczach do siebie z pozoru całkiem niepodobnych), jak i formy ( np. oparcie całego utworu na jednym środku stylistycznym). Marinizm- jeden z najważniejszych nurtów poezji europejskiej XVII stulecia. Nazwę wziął od nazwiska włoskiego poety Marina. Mariniści pisywali zwykle utwory erotyczne, ale wpływy marinizmu można odnaleźć także w twórczości religijnej baroku. PANEGIRYKutwory wychwalające cnoty swoich panów. Sylwa w XVII coraz więcej twórców rezygnowało z usług drukarzy Wynikało to z lęku przed cenzurą (indeksy ksiąg zakazanych) a także z powodu ogólnego spadku prestiżu literatury. W Polsce w XVII pisanie było traktowane jako rodzaj zabawy. Rolę drukowanych książek odgrywały rękopisy. Istniał wówczas zwyczaj prowadzenia domowych ksiąg, w których notowano nie tylko ważne wydarzenia w życiu prywatnym i publicznym, ale także zapisywano różne potrzebne informacje, ciekawostki oraz wiersze.Takie rękopisu określa się ze względu na ich różnorodną zawartość mianem sylwa
Topos miłości i śmierci W poezji marinistycznej nader często pojawiło się skojarzenie miłości ze śmiercią. Marino w poemacie ADON opowiada nawet historię o pojedynku, a potem wielkiej przyjaźni między Kupidynem i śmiercią. Kochanek często bywa porównywany do ćmy, która kocha przyczynę swojej zguby- świecę, galernika podejmującego śmiertelne próby miłowania czy też wreszcie- do trupa.
Topos marności vanitas (łac.) Mianem motywu vanitas określamy różne literackie i artystyczne prezent. kruchości ludzkiego istnienia. Wiąże się z nim wiele symboli. Nazwa wywodzi się od słynnego fragmentu biblij.Vanitas vanitatum et omnia vanitas (M. SępSzarzyński: Sonet I, Epitafium Rzymowi; D. Naborowski: Krótkość żywota; H. King: Rozmyślania o północyTopos róży. Róże, o której D. Naborowski napisał „kwiat z kwiatów” można tez nazwać symbolem symboli. Róża jest symbolem wieczność, śmierci i zmartwychwstania życia niezniszczalności, przemijania kruchości słońca płomienia gwiazdy doskonałości itd. (D.Naborowski: Róża; J.M Rymkiewicz: Róża oddana D. Naborowski
Jan Andrzej MorsztynMarinista,Nie przejmował się sprawami wiary, którą często zmieniał,Był ulubieńcem kobiet,Nie zadbał o wydrukowanie swoich wierszy, pisał tylko do czasu zrobienia kariery ,Współzawodniczył z Marinem,Był wykształcony,znał francuski i włoski,Uciekł w przebraniu do Francji,Przeszedł do historii jako skąpiec,Temat wiarszy- miłość kojarzona ze smiercią,
D. Naborowski (1573,1640 był najbarziej wykształconym spośród twórców tej epoki. Przez 12 pobierał nauki na różnych europ. uniwersytetach. Mówił swobodnie po włosku francusku i niemiecku.Znał łacinę i grękęŻycie spędził jako nadworny medyk i dyplomata w służbie kalwińskiej gałęzi rodu Radziwiłłów
Nicolas Poussin- Et Arcadia ego/m
Daniel Naborowski- Na oczy królewny angielskiej
J.A. Morsztyn- O swej pannie, Do tejże, Do trupa,
Marino - Jego zimna, intelektualna poezja przetwarzała bowiem kapryśny sposób staro- inowożytne wątki literackie. Nie chciał opisywać natury. Autor „Adon”
Giuseppe Arcimboldo- Warzywa?, Jesień/M
Georges de La Tour- Maria Magdalena/M
Peter Paul Rubens- Porwanie córek Leukippossa, Ogród miłości
Samuel Twardowski- Nadobna Paskwalina
Jan Białostocki (19211988)historyk sztuki, wybitny znawca sztuki renesansu i baroku Henry King ang poeta metafizyczny, dostojnik kościoła anglikańskiegoJarosław Marek Rymankiewicz wybit poeta, pisarz i historyk literatury, często nawiązujący w swojej twórczości do toposów i motywów kultury baroku Bohdan Zadura współczesny poeta prozaik, eseista i krytyk literacki Obrazy: Pieter Claesz „Martwa natura”, Jan de Heem, Nicolaes van Veerendael „Martwa natura z kwiatami, krucyfiksem i czaszką” Juan de Valdes Leal „Alegoria marności świata” Frans Hals„Młodzieniec trzymający czaszkę” Hieronim Cock „Ruiny rzymskie” J.Bruegel zw Aksamitnym „Martwa Natura”; Caravaggio „Narcyz nad źródłem” Nicolas Hillaed „Młodzieniec wśród róż”
Poezja kultury D.Naborwski należał do intelektualnego nurtu poezji XVII w. (określanego czasem mianem manieryzmu) był twórcą poruszającym się w zamkniętym świecie kultury, bawił się uczonymi aluzjami do starożytnej poezji i mitologii, popisywał się wykształceniem i erudycją. D.N był mistrzem w budowaniu wiersza, utwory logiczne i uporządkowane, N.jest wrażliwy na brzmienie słowa, stosuje wymyślne instrumentacje głoskowe. Jego poezja jest jednak bezradna wobec niezrozumiałego świata. Poeta odwraca się z lękiem od chaotycznej rzeczywistości. Zabawia jedynie czytelnika swoją władzą nad słowami. Chaosowi świata przeciwstawia precyzyjny porządek wiersza.