Zawód położnej w Unii Europejskiej Barbara Prażmowska

Definicje, Pojęcia

• Zawód

• Rola zawodowa

• Funkcje zawodowe

• Zadania zawodowe

• Program kształcenia

• Kwalifikacje zawodowe

Zawód- Zbiór zadań wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy,

wymagających od pracownika odpowiednich kwalifikacji

Definicja zawodu położnej

Położna jest to osoba regularnie uczestnicząca w oficjalnych doskonaleniach uznawanych w danym kraju , która pomyślnie ukończyła szkołę położnych nabyła niezbędne kwalifikacje do uzyskania rejestracji lub legalnej licencji wymaganych do wykonywania zawodu położnej.

Rola zawodowa położnej

• Samodzielny praktyk przygotowany do świadczenia efektywnej opieki położniczej, ginekologicznej i neonatologicznej

• odpowiada za rozpoznanie stanu zdrowia jednostki, rodzinny lub grupy

• organizuje opiekę i odpowiada za jakość oferowanych usług

• podmiot opieki postrzega całościowo jako niepowtarzalną jednostkę, zapewnia indywidualną opiekę każdej kobiecie

• jest członkiem zespołu terapeutycznego

• realizując rolę zawodową przestrzega godności człowieka i praw odbiorcy usług

Pełnienie roli zawodowej przez położną polega na:

• Realizowaniu funkcji zawodowych, przy czym każda funkcja identyfikowana jest z grupą zadań i składających się na nie czynności zawodowych przez osoby przygotowane

• Zakres zadań zawodowych jest ściśle określony dla każdego poziomu kształcenia zawodowego (podstawowy, podyplomowy, akademicki)

Funkcje zawodowe

Dotyczą nadzoru, kontroli i współpracy obejmują zbiór zadań zawodowych składających się na daną funkcję

Według WHO rozróżniamy następujące funkcje:

• Świadczenie opieki zdrowotnej i zarządzanie nią

• Edukacja zdrowotna

• Role w zespołach interprofesjonalnych

• Rozwój zawodowy i badania naukowe
  

Zadania zawodowe

Definiujemy opisując cel działania i czynności prowadzące do jego osiągnięcia.

Regulacje prawne Unii Europejskiej dotyczące wymogów kształcenia i praktyki zawodowej położnych

1. Dyrektywa Rady 80/154/EWG z 21 stycznia 1980 r.

w sprawie wzajemnego uznawania dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzający posiadanie kwalifikacji w zakresie położnictwa i zawierająca środki mające na celu ułatwienie skutecznego wykonywania prawa przedsiębiorczości i swobody świadczenia usług,

(DZ.Urz WE Nr L 033,11.02.1980),

2. Dyrektywa Rady 80/155/EWG z dnia 21 stycznia 1980 r.

w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do podejmowania i wykonywania działalności przez położne

(DZ.Urz WE Nr L 033,11.02.1980),

3. Dyrektywa 80/155/EWG art.1 ust.2

kształcenie obejmuje kurs opieki położniczej w pełnym wymiarze godzin obejmujący co najmniej trzy lata nauki teoretycznej i praktycznej, dostępny dla osób, które ukończyły co najmniej 10 lat kształcenia ogólnego.

4. Dyrektywa 80/155/EWG art.4 ust.2

koordynacji przepisów prawnych, regulacji i działań administracyjnych dotyczących podejmowania i prowadzenia działalności położnej, przyznającej położnej określone uprawnienia.

• udzielanie informacji i porad na temat planowania rodziny.

• rozpoznawanie ciąży i monitorowane ciąż normalnych; przeprowadzanie badań niezbędnych w monitorowaniu rozwoju ciąż normalnych.

• kierowanie na badania konieczne do jak najwcześniejszego rozpoznania ciąż wysokiego ryzyka.

• realizacja programu przygotowania rodziców oraz pełne przygotowanie porodu łącznie z poradnictwem na temat higieny i żywienia.

• opieka nad rodzącą i pomoc w czasie porodu oraz monitorowanie płodu w macicy za pomocą właściwych środków klinicznych i technicznych.

• przyjmowanie porodów siłami natury, łącznie - zależnie od potrzeby - z nacięciem krocza i w nagłych przypadkach porodu z położenia miednicowego.

• rozpoznawanie objawów informujących o nieprawidłowościach u matki lub dziecka wymagających kierowania do lekarza oraz - w miarę potrzeby - pomoc lekarzowi; podejmowanie koniecznych działań nagłych pod nieobecność lekarza, a zwłaszcza ręcznego wydobycia łożyska z możliwością następnie ręcznego badania macicy;

• badanie noworodków i opieka nad nimi; podejmowanie wszelkich potrzebnych inicjatyw, a w razie konieczności natychmiastowej resuscytacji;

• opieka nad matką oraz monitorowanie przebiegu okresu poporodowego oraz udzielanie matce wszelkich niezbędnych porad na temat opieki nad noworodkiem, aby umożliwić jej stworzenia jak najlepszych warunków rozwoju dziecka

• prowadzenie leczenia przypisanego przez lekarza 

• prowadzenie koniecznej dokumentacji    

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 kwietnia 2002 r.

w sprawie standardów kształcenia pielęgniarek i położnych w szkołach wyższych i wyższych szkołach zawodowych (DZ.U.02.55.499) -weszło w życie 29 maja 2002r.

Wdraża postanowienia dyrektyw 77/452/EWG, 77/453/EWG, 80/154 EWG, 80/155/EWG

Dyrektywa 77/463 EWG art.1 ust.2 lit b

Kształcenie pielęgniarek powinno obejmować co najmniej; kształcenie zawodowe w pełnym wymiarze godzin, które musi obejmować przedmioty zawarte w programie nauczania wymienione w załączniku do tej dyrektywy i odejmuje trzyletni kurs lub 4600 godzin szkolenia teoretycznego i praktycznego

Dyrektywa 77/463 EWG art.1 ust.4

Czas trwania kształcenia teoretycznego powinien wynosić nie mniej niż jedna trzecia a czas trwania klinicznego nie mniej niż jedna druga minimalnego okresu kształcenia

Idea kształcenia położnych

Oparta na koncepcji kompetencji zawodowych oznacza, że zdobywający wiedzę powinien wykazać się intelektualnymi i praktycznymi umiejętnościami niezbędnymi do samodzielnego wykonywania zadań i czynności zawodowych

Program kształcenia położnych

• oparty na wynikach wiarygodnych badań naukowych.

• “nauczyć jak się uczyć” i opanowywać techniki samokształcenia.

• oparty na syntezie wiedzy naukowej z wiedzą zdobytą w ramach własnego doświadczenia w różnych sytuacjach- ekspert praktyk.

• wykorzystywać myślenie jako nieodzowny element praktyki opartej na wiedzy wynikającej z badań - myślący praktyk.

• zawierać postęp wiedzy

• zintegrowanie w zakresie trzech elementów struktury , procesu , rezultatów, ma

• umożliwiać studentowi poprzez stopniowanie umiejętności i uwrażliwienie na zagadnienia pracy, zdobycie zawodu położnej

• oparty na rozwijaniu kompetencji co jest zgodne z kształceniem na całym świecie personelu ochrony zdrowia

• zawierać jasno wyszczególnione kompetencje co pozwalałoby najłatwiej interpretować wyniki kształcenia w wymiarze praktycznym

Nauczanie praktyczne

• 2300 godzin - w kontakcie z człowiekiem zdrowym/ chorym - studia zawodowe

• minimum 50 % zajęć praktycznych we wszystkich formach kształcenia podyplomowego

• udział pielęgniarek- praktyków w kształceniu ( kwalifikacje, przygotowanie pedagogiczne)

• ustalone kryteria doboru zakładów do ich realizacji

• określone cele i umiejętności wynikowe

• jasne kryteria oceny (nauczyciel akademicki, odpowiedzialna pielęgniarka oraz samoocena studenta)

Program kształcenia praktycznego zgodny z dyrektywami Unii Europejskiej

• Udzielanie porad kobietą w ciąży , obejmując przynajmniej 100 badań przedporodowych.

• Prowadzenie i opieka nad przynajmniej 40 ciężarnych (z ciążą fizjologiczną)

• Przyjęcie przynajmniej 40 porodów. Jeżeli tej nie można osiągnąć z powodu zbyt małej liczby rodzących , to może ona zostać zredukowana do 30 przy zachowaniu warunków asystowania przy dalszych 20 porodach

• Nadzór i opieka nad matkami i noworodkami ( z uwzględnieniem noworodków niedonoszonych, przenoszonych, z małą masą urodzeniową i chorych

• Opieka nad odbiorcami usług w zakresie ginekologii i położnictwa oraz opieka w zakresie chorób noworodków i niemowląt.

• Wprowadzenie do ogólnej opieki nad odbiorcami usług w medycynie zachowawczej i chirurgii (ogólnej , ginekologicznej i onkologicznej)

• Asystowanie przy jednym lub dwóch porodach z położenia pośladkowego

• Nacinanie krocza oraz zakładanie szwów

• Opieka nad 40 kobietami w ciąży z grupy ryzyka

• Przynajmniej 100 badań poporodowych i badań zdrowych noworodków

Kwalifikacje zawodowe.

Stanowią układ umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych, niezbędnych do wykonania zestawu zadań określonego w opisie zawodu

Umiejętności

• Określają zdolność człowieka do wykonywania czynności prowadzących do uzyskania zaplanowanego wyniku (realizacja zadania zawodowego)

Wiadomości

• Stanowią zestaw informacji niezbędnych do ukształtowania umiejętności

Cechy psychofizyczne

• Określają cechy indywidualne

(osobowościowe) pracowników wykonujących poszczególne zadania zawodowe. Zaliczamy do nich : sprawność sensomotoryczną, zdolność oraz cechy charakteryzujące osobowość

Samodzielność i niezależność położnej wynika z realizacji zadań zawodowych, przejawia się w:

• Sprawowaniu opieki położniczej w przebiegu ciąży fizjologicznej

• Sprawowaniu opieki nad kobietą w czasie fizjologicznego porodu

• Przyjęcie fizjologicznego porodu

• Sprawowanie opieki nad kobietą w czasie fizjologicznego porodu

• Sprawowaniu opieki nad zdrowym noworodkiem i niemowlęciem

• Profilaktyce chorób kobiecych i powikłań położniczych i poporodowych

• Działalności edukacyjnej w zakresie przygotowań młodzieży do życia w rodzinie, metod planowania rodzinny, ochrony rodzicielstwa

Kierunki rozwoju opieki okołoporodowej w krajach Unii

• małe ośrodki porodowe - tzw. domy narodzin

• porody ambulatoryjne w szpitalu

• porody w domu

W Polsce:

• wydłuża się czas hospitalizacji położnicy i dziecka

• brak alternatywnych form opieki nad rodzącą które z powodzeniem funkcjonują w krajach Unii (np: porody w domu 0,4% wszystkich porodów 2001r.)

Realizacja roli zawodowej przez położną w Polsce jest bardzo podobna do realizacji jej przez położne pracujące w krajach Unii Europejskiej.

Różnice: dotyczą przede wszystkim zakresu wykonawczych zadań zawodowych( np. położne w krajach unii mogą zalecać i podawać określone leki rodzącej podczas porodu , wykonywać badanie USG i interpretować jego wyniki )oraz środowiska pracy położnej i jego wyposażenia w aparaturę medyczną.

---