WSPÓŁCZESNE SYSTEMY PRASOWE

Wykłady, semestr 7 (zimowy), rok akademicki 2009/2010

Prowadzący: dr R. Sajna

Forma zaliczenia: egzamin ustny

1. 10. 2009

1. Typy systemów medialnych (Schramm, Peterson):

1. autorytarny- opiera się na podporządkowaniu mediów władzy; cenzura prewencyjna i represyjna; media są narzędziem władzy (np. Zimbabwe lub Watykan, gdzie prasa katolicka/ kościelna podlega pod Kościół i papieża + system leninowski: cenzura prewencyjna, nie ma wolności w mediach, media są propagatorem leninizmu/ marksizmu, media SA narzędziem klasy robotniczej, SA tubą propagandową- np. na Białorusi)

2. liberalny (= libertariański)- zakłada, że jednostka jest mądra; wolny rynek idei; media są wolne w sensie politycznym i ekonomicznym; różnorodność poglądów; brak cenzury prewencyjnej, funkcjonuje ewentualnie cenzura represyjna

3. teoria/ doktryna społecznej odpowiedzialności mediów- etyka dziennikarska; teoria ta powstała po I wojnie światowej; wolność mediów powinna iść w parze z odpowiedzialnością; misja dziennikarstwa

2. Modele systemów medialnych w krajach wolnych (Hallin, Manani) (3):

• Spolaryzowany pluralizm/ śródziemnomorski/ południowoeuropejski- Francja, Włochy, Grecja, Portugalia

• Demokratyczny korporacjonizm/ północno- i środkowoeuropejski- Niemcy, Austria, Szwajcaria, Belgia, Holandia, kraje skandynawskie: Dania, Finlandia, Szwecja, Norwegia

• Model liberalny/ północnoatlantycki- Stany Zjednoczone, Kanada, Wielka Brytania, Irlandia

	I Spolaryzowany pluralizm	II Demokratyczny korporacjonizm	III Model liberalny
Przemysł prasowy	- niskie wskaźniki czytelnictwa prasy - prasa elitarna zorientowana politycznie	- wysokie wskaźniki czytelnictwa prasy - wcześnie rozwinęła się prasa masowa/ sensacyjna	- średnie wskaźniki czytelnictwa prasy (np. POLSKA) - wczesny rozwój komercyjnej prasy masowej
Paralelizm polityczny (powiązanie mediów z polityką)	- wysoki stopień powiązania mediów z polityką (np. POLSKA) - pluralizm zewnętrzny (różne media prezentują różne poglądy) - polityka ponadmedialna: parlamentarny lub rządowy model zarządzania mediami elektronicznymi - dziennikarstwo zorientowane na komentarz (np. POLSKA)	- pluralizm zewnętrzny (szczególnie w prasie ogólnokrajowej) - polityka w mediach charakteryzuje się dużą autonomią - historycznie silna prasa partyjna - ewolucja w stronę neutralnej prasy komercyjnej (tabloidów)	- neutralna prasa komercyjna - dziennikarstwo zorientowane na informację - profesjonalny model zarządzania mediami elektronicznymi - pluralizm wewnętrzny (pisma opiniotwórcze publikują opinie różnych opcji) - Wielka Brytania: pluralizm zewnętrzny - autonomiczne systemy medialne względem władzy (formalnie)
Profesjonalizacja w mediach i dziennikarstwie	- mniejszy stopień profesjonalizacji - instrumentalizacja dziennikarstwa	- silna profesjonalizacja zwodu dziennikarskiego - POLSKA: coraz wyższy stopień profesjonalizacji - zinstytucjonalizowany system autoregulacji	- wysoki stopień profesjonalizacji - niezinstytucjonalizowany system autoregulacji (dziennikarze nie mają obowiązku należeć do stowarzyszeń dziennikarzy- np. POLSKA)
Rola państwa w systemie medialnym	- silna interwencja państwa - subsydia prasowe (np. Francja, Włochy) - okresy cenzury (np. Hiszpania, Portugalia, Grecja) - niebezpieczna deregulacja	- silna interwencja państwa przy jednoczesnej ochronie wolności prasy (np. dotacje prasowe; silni nadawcy publiczni)	- przeważająca orientacja rynkowa: rynek decyduje (z wyjątkiem Wielkiej Brytanii i Irlandii- media publiczne są tam silne) - POLSKA: niska rola państwa

15. 10. 2009

GLOBALIZACJA W KOMUNIKOWANIU

1. Na świecie występują nierówności między krajami cywilizowanymi, a krajami uboższymi. Wiadomości z przykładowo Stanów Zjednoczonych docierają do np. Sudanu w większej ilości niż z Sudanu do Stanów Zjednoczonych.

2. Ranking największych światowych koncernów medialnych:

1. Time Warner: koncern amerykański, założony w 1923 roku w Nowym Yorku. Zajmuje pierwsze miejsce na liście największych koncernów

2. Walt Disney Corporation: założony w mieście Burback w Stanach Zjednoczonych

3. Concast Corporation: założony i funkcjonujący w mieście Philadelphia w Stanach Zjednoczonych

4. News Corporation: założony przez Australijczyka Ruperta Murdoch'a (który przez pewien czas był właścicielem TV Puls w Polsce); koncern amerykański z Nowego Yorku

5. Viacom: koncern z Nowego Yorku

6. Sony Entertinement: koncern z Tokio w Japonii

7. Bertersmann AG: największy koncern w Europie (16 mld), Niemcy

8. NBC Universal: koncern amerykański z Nowego Yorku, specjalizujący się w telewizji

9. Vivondi SA: koncern francuski z Paryża

10. Cox Enterprices Incorporated: koncern amerykański z Atlanty (10 mld)

3. Time Warner (największy koncern światowy)- grupy:

- wydawnictwo Time Incorporated, wydające największy tygodnik świata „Time”+ „Live”, „Money”, „Fortuna”, „In style”, „People”+ IPC Media z Wielkiej Brytanii

- Warner Bros Entertinement: branża filmowa

- Turner Broadcasting system: CNN i inne stacje telewizyjne (m. In. Cartoon Network i TNT)

- Time Warner Cable: dystrybucja telewizji kablowej

- HBO Homebox Office: m. In. kanał Cinemax

- New Line Ciemna

- AOL = American Online: amerykańska firma internetowa

4. News Corporation- grupy:

- Fox: telewizja (m. in. kanał National Geographic)

- 20th Century Fox- wytwórnia filmowa

- Harper Collins: wydawnictwo książkowe, działające m. in. w Australii

- magazyny, czasopisma: m. in. „Inside Out”

- dzienniki (m. in. w Australii): „Sudany Times”, „New York Post”, „Wall street Journal” w Stanach Zjednoczonych, „The Sun” w Wielkiej Brytanii

5. Viacom- grupy:

- Paramount Picture

- MTV

- Showtime

- Viacom Internet

- produkcje serialowe „Startrek”, „Beverlyhills 90210”

- General Electric: założone przez Thomasa Edisona w 1892 roku; jest w posiadaniu NBC Universal od 1996 roku: NBC Television Network, MS NBC (współpraca z Microsoftem)

6. ITI Polska (największy koncern w Polsce)- grupy:

- „Tygodnik powszechny”, Multikino, wydawnictwo „Pascal”, TVN ( TVN Turbo, TVN Style), portal internetowy Onet.pl, platforma satelitarna n

21. 10. 2009

SYSTEM PRASOWY STANÓW ZJEDNOCZONYCH

1. Stany Zjednoczone maja największy system medialny, zwłaszcza telewizyjny.

2. Etapy rozwoju systemu medialnego (prasy) w stanach zjednoczonych:

1. początkowy- elitarny: prasa docierała do elit. System ten trwał do 1833 roku

2. kapitalizacja prasy, umasowienie prasy

3. skoncentrowane, nowoczesne środki masowego przekazu

3. Początkowo media i prasa w Stanach Zjednoczonych były kontrolowane przez Imperium Brytyjskie. Było to w okresie, gdy obecne Stany zjednoczone stanowiły kolonie amerykańskie.

Początkowo stolicą medialną był Boston, później Philadelphia (w stanie Pensylwania), a później Nowy York.

• 1734 r.- pierwszy proces sądowy dotyczący prasy; wydawca „New Weekly Journal”, Peter Zenger, skarżył gubernatora Nowego Yorku (Andy Hamilton był prawnikiem, który wówczas wygrał)

• 1765 r.- Ustawa stemplowa- ustawa brytyjska ograniczająca prasę, obowiązująca też w Stanach Zjednoczonych

• 1783 r.- pierwszy dziennik ukazujący się w Stanach Zjednoczonych. Waszyngton stał się dużym ośrodkiem prasy (w 1800 roku Waszyngton stał się stolicą Stanów Zjednoczonych)

• 1791 r.- pierwsza poprawka do konstytucji stanów Zjednoczonych, gwarantująca m. in. wolność słowa, wolność wypowiedzi

• 1833 r.- pierwszy dziennik z rodzaju `penny press' (tania codzienna gazeta): „The New York Sun”. Rozpoczął się etap kapitalizacji prasy, dzienniki stały się masowe

• 1835 r.- James Gordon Bennett (który stworzył pojęcie `newsa'- czegoś świeżego, nowego) założył „New York Herald”. Dzienniki zaczęły konkurować na polu newsów, sensacji, pornografii i, często zmyślanych, historii

• 1867 r.- James Gordon Bennett Jr., syn założyciela, przejął redakcję „New York Herald”

4. Horacy Greelay założył „New York Tream” (Trybuna Nowego Yorku), pismo lewicowe, w którym drukowano m. in. teksty Marksa.

Henry Reymond w 1851 roku założył dziennik „New York Daily Times”, dzisiejszy „New York Times”, który przypisywany był kategorii `prestige papers' (pisma prestiżowe).

Joseph Pulitzer(1847- 1911)- syn węgierskiego Żyda, założył szkołę dziennikarską w Stanach Zjednoczonych, utworzył tez fundację wspierającą dziennikarzy. Kupił dziennik „Saint Louis Dispatch”, który później zmienił nazwę na „Saint Louis Post Dispatch”. Później Pulitzer kupił też The New York „World” i działał w Nowym Yorku. Jego nowojorska gazeta była sensacyjna, a jego prasę nazywano „yellow press”, bo drukowano w niej komunikaty o „żółtym dziecku” („yellow kid”). W 1890 roku Pulitzer stracił wzrok i wycofał się z działalności dziennikarskiej, ale nadal kierował swoim przemysłem prasowym. Zmarł w 1911 roku.

William Randolph Hearst był największym konkurentem Pulitzer'a w San Francisco. Wydawał dziennik „Examiner”, który stał się dziennikiem sensacyjnym i który jako pierwszy miał zamieszczone zdjęcia. W 1889 roku Hearst ogłosił trzęsienie ziemi w Bostonie, którego w rzeczywistości nie było- jego dziennik zasłynął ze zmyślonych treści. W 1891 roku, po śmierci ojca, William Hearst odziedziczył majątek i wykupił „New York Journal”, który konkurował z The New York „World” Pulitzer'a. Prasę Hearst'a określano „czerwoną” ze względu na treść (krew, sensacja). Kiedy w 1897 roku w hiszpańskiej kolonii, Kubie, wybuchł okręt Main, Hearst wysłał tam swojego dziennikarza i rysownika. Okazało się, że wybuch nie oznaczał wojny, ale mimo to Hearst opisał wojnę na Kubie, oskarżając Hiszpanię o spisek. Później rzeczywiście doszło do wojny.

5. Cechy „yellow press” (The New York „World”, „New York Journal):

- sensacyjne treści

- krzykliwe tytuły (często drukowane na czerwono)

- wprowadzają czytelnika w błąd

- duża liczba zdjęć, często pozbawionych treści lub fałszywych

- drukowanie nieprawdy (np. spreparowanych wywiadów)

6. Przeciwwaga dla „yellow press”

„New York Times”, po śmierci Reymonda, przejął Adolf Ochs, który wprowadził podtytuł „All the news that fit to print”. Córka Ochs'a, Ifigenia, wyszła za mąż za Arthura Sulsberger'a i od tej pory „The New York Times” prowadzony jest przez rodzinę Ochs- Sulsberger (rodzina o pochodzeniu żydowskim).

„Christian Science Monitor”, dziennik założony w 1908 roku przez Mary Barker Addy w Bostonie. Założycielka pisma była apologetką „dobrego kapitalizmu”, kapitalizmu „z ludzką twarzą”.

7. Dzisiejszy rynek prasy codziennej opisuje się pod względem nakładów i prestiżu:

1. najpopularniejsze dzienniki w Stanach Zjednoczonych:

- „Wall street Journal”, dziennik biznesowy, finansowy

- „USA Today”, pochodzący z 1890 roku; nie jest ani tabloidem, ani gazetą opiniotwórczą, jest gazeta codzienną

- „Los Angeles Times” + „New York Times” + „Washington Post” + „New York Daily News” (tabloid) + „Chicago Tribune” + „Newsday” (dziennik) + „Houston Cronical” + „Dallas Morning News”

b) pisma prestiżowe:

- „New York Times” + „Washington Post” (lokalny, ważny, ale mniej wszechstronny niż „New York Times”; ujawnił aferę Watergate) + „Wall street Journal” + „Los Angeles Times”

8. Magazyny i czasopisma

a) opiniotwórcze:

- „Time”, tygodnik prokonserwatywny, należący do Henry'ego Lovse'a

- „Newsweek”, prodemokratyczny, założony przez Thomasa J. C. Martyna 10 lat po utworzeniu „Time”

- „US News and World Report”, powstał w 1948 roku z połączenia „US News” i „World Report”, założony przez Davida Lawrence'a

- ekonomiczne tygodniki: „Fortune” (od 1930 roku) + „Forbes”

b) tabloidy:

- „Playboy”, założony w 1953 przez Hugh'a Hefnera

c) magazyny prestiżowe:

- „The New Yorker”

9. Associated Press- prasa „zjednoczona”:

- serwis informacyjny + redakcje gazet i czasopism; istnieje od 1846 roku

- serwis jest obsługiwany przez 120 państw w pięciu językach (angielski, niemiecki, francuski, holenderski, hiszpański)

- korzysta z niej 5.000 serwisów telewizyjnych i radiowych oraz 330 międzynarodowych nadawców, a w samych Stanach Zjednoczonych z serwisów Associated Press korzysta 1.700 redakcji

29. 10. 2009

RADIO I TELEWIZJA W STANACH ZJEDNOCZONYCH

1. W 1990 roku w Stanach Zjednoczonych zarejestrowanych było 10. 500 stacji radiowych, a w roku 2003- 13. 450 stacji. Radio w Stanach Zjednoczonych jest silnie sformatowane, wyspecjalizowane. Praktycznie brak ogólnokrajowych stacji, występują stacje wyspecjalizowane (np. regionalne): muzyczne, religijne, etniczne, zróżnicowane ze względu na wiek czy też płeć odbiorców.

2. Przykładowe rodzaje formatów radia w Stanach Zjednoczonych: agriculture, black, concert, alternative, Christian, conservative, american Indian, classical, easy listening, folk, gospel, informational, french, greek, instrumental, golden oldies, hardrock, interview, all news, Italia, progressive, japanese, polish, r&b, jazz, portugese, spanish, rock, underground, soul, talk

3. Czas słuchania radia w Stanach Zjednoczonych rośnie (średnia słuchalności);

- rok 1995: 970 godzin w roku

- rok 1998: 936 godzin w roku

- rok 2001: 989 godzin w roku

- rok 2004: 1012 godzin w roku

4. Przed II wojną światową rozpoczęły się eksperymenty z telewizją (m. in. w Rosji, Stanach Zjednoczonych, Polsce, Szwajcarii). W 1946 roku w Stanach Zjednoczonych było kilka tysięcy odbiorników czarno- białych (w Polsce takie odbiorniki pojawiły się w 1952 roku). W 1950 roku pojawiły się kolorowe odbiorniki (w Polsce pierwsze kolorowe odbiorniki marki „Lenin” pojawiły się w roku 1990). W 1970 roku 30% gospodarstw domowych w Stanach Zjednoczonych miało kolorowe odbiorniki, a do 2000 roku było 250 milionów odbiorników telewizyjnych. Na przełomie wieków Amerykanie spędzali od 4 do 7 godzin dziennie przed telewizorem. W 2004 roku ponad 100 milionów gospodarstw domowych (98,2%) było wyposażonych w odbiorniki telewizyjne.

5. Od 1948 roku 3 sieci telewizyjne zdominowały rynek amerykański: ABC (America Broadcast Corporation), CBS (Columbia Broadcasting System) i NBC (National Broadcasting Company). W owym czasie nadawała też sieć Dumond, ale później została zlikwidowana.

6. W latach 1949/1950 popularność zdobywała telewizja kablowa. W roku 1972 6,5 miliona gospodarstw domowych miało telewizję kablową, a w roku 1998- 65 milionów gospodarstw.

Telewizje kablowe w Stanach Zjednoczonych:

• CNN (Cable News Network):

- telewizja satelitarna, która w 1980 roku zaczęła nadawać kanał informacyjny w Atlancie

- w roku 1996 została zakupiona przez koncern Time Warner, przez co powstały nowe kanały (CNN&Fortune, CNN&Time)

• Fox News Chanel: telewizja Murdoch'a

• Financial News Network

• MS NBC: Microsoft + NBC

• BBC Word: telewizja brytyjska

7. Przychody z reklam (w telewizji komercyjnej):

- ABC- World News Tonight: 180 mln w 1999 roku 165 mln w roku 2003: w 1951 roku sprzedana koncernowi United Paramount, od 1996 roku współpraca z Disney, a później także z Warner Bros

- CBS- Evening News: 158 mln w 1999 roku 150 mln w roku 2003: w roku 1996 przejęta przez Westing House

- NBC- Nightly News: 138 mln w 1999 roku 160 mln w roku 2003: należał do General Electric

8. Telewizja publiczna w stanach Zjednoczonych:

a) historia

- Public Broadcasting Sernice- alternatywna telewizja publiczna o celach oświatowych

- w 1950 roku 7 organizacji utworzyło Joint Committee For Educational Television.

- FCC przeznaczyło 242 kanały dla nadawców niekomercyjnych

- w roku 1952 stacja KUHT (Houston) zaczęła nadawać programy wolne od komercji

- pierwsza sieć oświatowa nazywała się NET (National Education Television)

- w 1962 Kongres Stanów zjednoczonych uchwalił „Education Television Facilities Act”: ustawę ułatwiającą działanie i wspierająca telewizję edukacyjną

- w roku 1965, z inicjatywy prezydenta Lyndona B. Johnsona, powstała Carnaby Commission on Educational Television

- w roku 1967 powstał raport na temat telewizji; prezydent Lyndon B. Johnson wygłosił też przemówienie na temat strategii rządu w sprawie wykorzystania radia i telewizji do celów oświatowych; w tym samym roku, w listopadzie, Kongres uchwalił „Public Broadcasting Act” (ustawę o radiu i telewizji publicznej); powołano Corporation For Public Broadcasting

- w 1969 roku utworzono oddzielnie sieć publicznego radia (NPR- National Public Radio) i publicznej telewizji (PBS- Public Broadcasting Service)

b) w 196 roku było 365 stacji niekomercyjnych i wydano 173 licencje

- 88 licencji dla organizacji lokalnych o charakterze lokalnym

- 56 licencji dla szkół o uczelni

- 21 licencji dla władz stanowych

- 8 licencji dla lokalnych władz oświatowych i miejskich

c) sposoby finansowania mediów publicznych

- dotacje rządu ogólnokrajowego (federalnego)

- indywidualni darczyńcy

- rządy stanowe

- przedsiębiorstwa

- sponsorzy

- uczelnie

9. Główna instytucją kontrolującą rynek medialny w Stanach Zjednoczonych jest FCC (Federal Comunication's Commission)- niezależna (formalnie) agencja rządowa, odpowiedzialna bezpośrednio przed Kongresem Stanów Zjednoczonych. Utworzona została na mocy Ustawy o Komunikacji (Comunication's Act) z 1934 roku. Jej zadaniem jest regulacja międzystanowych i międzynarodowych zasad komunikacji za pomocą radia, telewizji (kablowej, satelitarnej). Jurysdykcja Stanów Zjednoczonych obejmuje wszystkie 51 stanów i posiadłości amerykańskie (m. in. Puerto Rico).

FCC jest zarządzana przez 5 komisarzy nominowanych przez prezydenta Stanów Zjednoczonych i zatwierdzanych przez Senat na 5-cio letnią kadencję. Prezydent desygnuje jednego spośród komisarzy na przewodniczącego. Maksymalnie 3 komisarzy może reprezentować jedna partię. Żaden z komisarzy nie może mieć udziałów w firmach podlegających kontroli FCC.

FCC składa się z różnych biur:

- Consumer and Governmental

- Enforcement

- International

- Media

- Public Safety

10. CNN jako jedyna dostarczała obrazy z wojny (pierwsza wojna w Zatoce Perskiej). Później także media polskie (RMF FM), francuskie i Al Jazeera. Doszło do konkurenci dwóch obozów- amerykańskiego i arabskiego.

Stany Zjednoczone wyznaczają standardy wolnośi słowa, ale w czasie wojny ograniczały te wolność ze względu na racje stanu.

11. Word Press Freedom Ranking (tworzony prze Reporterów Bez Granic z siedziba w paryżu):

1) Skandynawia (Dania, Finlandia

6) Estonia

7) Holandia, Szwajcaria

9) Islandia

10) Litwa

26) Stany Zjednoczone

64) Katar (skąd pochodzi Al Jazeera= „wyspa” wolności słowa)

145) Irak

149) Afganistan

150) Izrael

159) Pakistan

162) Iran

12. Al. Jazeera

- powstała w Katarze, państwie liczącym 700 tysięcy mieszkańców

- słowo „al jazeera” znaczy `wyspa', miała oznaczać wyspę wolności słowa

- w 1995 roku władzę w Katarze przejął szejk Hamad bin Khalifa Al Thani, liberalny emir, który stworzył z Kataru państwo liberalne; sfinansował on (150 mln dolarów rządowej pożyczki na 5 lat) założenie w 1996 roku Al Jazeera'y, która miała być konkurencyjnym wobec CNN kanałem satelitarnym, mającym realizować niezależny panarabski kanał wolności słowa

- stacja Al Jazeera powstała także w Dubaju

- w Kuwejcie 56% ludzi uznało Al Jazeerę za ulubiona stację informacyjną, podobnie jak w Jordanii i Arabii Saudyjskiej

- w Al Jazeerze wystąpiła m. in. Condoleezza Rice, tłumacząc walory demokracji

- głównym programem emitowanym przez Al Jazeerę był polityczny talk show „Al- Ittidżah al- Muakis” („The Opposite Direction” = „Przeciwny kierunek”)

- Al Jazeera stawiała na konflikt; zglobalizowana alternatywny, arabski punkt widzenia

5. 11. 2009

SYSTEM MEDIALNY WIELKIEJ BRYTANII

1. System medialny Wielkiej Brytanii jest największym w Europie. Wielka Brytania była pierwszym krajem europejskim, w którym idea wolności słowa stanowiła fundament systemu medialnego

- 1695 rok: zniesienie cenzury decyzją Parlamentu krajowego

- 1702 rok: powstaje pierwszy dziennik w Wielkiej Brytanii- „Daily Courant”

- początkowo na rynku brytyjskim dominowały gazety o charakterze informacyjnym, a także czasopisma o charakterze edukacyjno- rozrywkowym (filozoficznym)

2. Ograniczenia prasy- podatki:

- stemplowy (od papieru i od druku) + od wydawania prasy = podatki od wiedzy

- podatek od reklamy

3. „The Times”: dziennik pochodzący z 1785 roku, który do roku 1788 nosił nazwę „The Daily Universal Register” i funkcjonuje do dzisiaj. Na wojnie krymskiej miał własnego korespondenta wojennego. Był najbardziej prestiżowy w Europie. Do roku 1855 był najlepszym dziennikiem, ale po zniesieniu podatku stemplowego, a w późniejszym czasie również podatków od wiedzy, zaczęły pojawiać się tzw. „penny papers”. Pierwszym tego typu dziennikiem był „The Daily Telegraph”, ukazujący się do dzisiaj.

Kolejnym pismem był „The Guardian”, powstały w 1820 roku w Manchesterze. Początkowo ukazywał się on jako tygodnik, a od 1855 roku już jako dziennik.

4. Prasa masowa w Wielkiej Brytanii:

- „Daily Mail”: dziennik sensacyjny, ukazujący się od 1896 roku

- „Daily Express”

- „Daily Mirror”

5. Prasa współczesna:

a) prestige papers (prasa opiniotwórcza- brak tygodników opiniotwórczych):

- „Daily Telegraph”, dziennik konserwatywny, eurosceptyczny, ukazujący się od 1885 roku

- „The Times”, dziennik konserwatywno- liberalny, wychodzący od 1785 roku

- „Guardian”, dziennik liberalno- lewicowy, wychodzący od roku 1885

- „Independent”, dziennik centrowy, ukazujący się od roku 1986

- „Financial Times” (FT), najbardziej prestiżowy dziennik biznesowy; nakład FT w Wielkiej Brytanii jest równy nakładowi tego dziennika w innych krajach

- „The Economist”, tygodnik opiniotwórczy; zajmuje się ekonomią, kulturą, polityką, sportem; pod artykułami nie podpisują się ich autorzy (chyba że autorem jest ktoś spoza redakcji)

- „The Irish Times” (konserwatywny) + „The Iris Independent” (lewicowy)

- „The Scotsman”

b) mid- market press (pół tabloidy, pół opiniotwórcze):

- „Daily Mail”

- „Daily Express”

c) popular newspapers (tabloidy brukowe, sensacyjne):

- „The Sun”, obecnym właścicielem jest Murdoch; drugi po niemieckim „Bild” + niedzielne wydanie: „News of The World”

- „Daily Mirror”

- „Daily Star”

d) czasopisma, tygodniki, miesięczniki:

- „The Economist”

- „Spectator”

• Consumer magazines (magazyny konsumenckie):

~ TV guides (przewodniki telewizyjne)

~ celebrity magazines (czasopisma o celebrytach, gwiazdach): „OK”, „Hello”. „That's Life”

~ prasa dla kobiet

* prestiżowa: „Vogue”, „Cosmopolitan”

* średnia półka: „Woman”, „Woman's Life”,

* dolna półka: „Woman's Day”, „Elle”

~ prasa dla mężczyzn: prasa sportowa + kulturystyka + „Playboy” + „FHN”

• business periodicals: 5.000 niskonakładowych tytułów dla biznesu

• customer magazines: niewiele (30-40) tytułów wysokonakładowych, dla klientów niektórych sieci (np. Tsco)

6. Wydawnictwa w Wielkiej Brytanii

- IPC Media: należy do amerykańskiego koncernu Time Warner; 25% rynku

- EMAP: należy do niemieckiego koncernu Bauera; 14-15% rynku

- National Magazines Company: z udziałem amerykańskich firm; 5-6% rynku

- Thomson Group: z kanady; 5-6% rynku

- Bauer: z Niemiec; 5-6% rynku

7. Reuter's jest największa agencja informacyjną. Została założona w 1851 roku w Londynie przez Router'a. Zajmuje się głównie informacjami ekonomicznymi, biznesowymi. Zatrudnia ok. 17 tysięcy osób w 74 krajach.

8. Media audiowizualne:

a) radiofonia

- radiofonia rozwijała się od lat '20; od 1992 roku zaczęła się regularna emisja radiowa z Londynu: 2 LO (Marconi Company) + 2 WP (Western Electric)

- radiofonia w Wielkiej Brytanii zaczęła się od syndykatu radiowego. Sześciu wielkich producentów sprzętu radiowego i kilkanaście mniejszych firm założyło 14 listopada 1922 roku British Broadcasting Company Limited. Pierwszym dyrektorem generalnym BBC był John Reith. 1 stycznia 1927 roku BBC przekształcono w British Broadcasting Corporation, które stało się pierwszym na świecie radiowo- telewizyjnym nadawcą publicznym. Podstawa prawną funkcjonowania BBC jest Rogal Charter (Karta Królewska), odnawiana co 10 lat (ostatnio 1 stycznia 2007 roku). Sir John Reith kierował BBC do 20 czerwca 1938 roku. Od 1932 roku powstawały audycje dla zagranicy, a od roku 1965 nadawało radiowe BBC World Service w 40 językach

b) telewizja

- telewizja BBC (BBC Television Sernice) nadaje od 2 listopada 1936 roku. 2 czerwca 1953 roku ponad połowa Brytyjczyków widziała w odbiornikach koronację królowej Elżbiety II

- pierwsza reklama telewizyjna w Wielkiej Brytanii została wyemitowana w 1953 roku (była to reklama pasty do zębów Gibb's)

- Wielka Brytania jako pierwsza wprowadziła komercyjną, prywatną telewizję

- 1954 rok: Television Act powołuje do życia zdecentralizowaną sieć Independent TV (16 ośrodków w 1962 roku), kontrolowana przez ITA (Independent Television Authority)

- w roku 1964 BBC dostało drugi kanał, wobec czego powstało BBC II, które jako pierwsze emitowało programy w kolorze

- w roku 1972 zniesiono wszelkie ograniczenia w nadawaniu

- rok 1982: powstają Channel 4 (Kanał 4)- 2 listopada + Sianel Chepwart C (Kanał 4 Walijski) z zarówno misyjnymi, jak też komercyjnymi programami, wspierający BBC i bardziej ambitny niż ITV, kierujący swoje programy m. in. do mniejszości (etnicznych, seksualnych)

- 1997 rok: powstaje Chanel 5 (Kanał 5), komercyjny i banalny

* udział poszczególnych nadawców na rynku: BBC- 26%, BBC II- 11%, ITV- 24-25%, Chanel 4- 10%, Chanel 5- 6,5%, inne stacje- 21-22%

- 1991 rok: z połączenia BSB i Sky powstaje telewizja satelitarna B Sky B

12. 11. 2009

BRUKSELA - UNIA EUROPEJSKA

1. Prasa: w Unii Europejskiej wydawany jest ogólnoeuropejski dziennik „New Europe”

2. Telewizja: „Euro News” to telewizja o charakterze paneuropejskim, wychodząca poza granice Europy. Założona została w maju 1992 roku we Francji koło Lionu. 1 stycznia 1993 roku zaczęła nadawać w pięciu językach: angielskim, niemieckim, francuskim, hiszpańskim i włoskim. Stanowi ona kanał informacyjny, tworzony przez telewizje publiczne krajów partycypujących w tym przedsięwzięciu:

- 1999 rok: zaczęto nadawać cyfrowo, również w języku portugalskim (odbierała także Ameryka Łacińska)

- 2001 rok: rozpoczęto nadawanie w języku rosyjskim

- 2002 rok: „Euro News” odbierane również w Skandynawii

- 2004: Euro News w Azji

- 2007 rok: 200 mln gospodarstw domowych odbiera `Euro News'

- 2002 rok, czerwiec: zmiana image'u „Euro News”

- 2008 rok, lipiec: język arabski pojawia się jako ósmy język „Euro News”

- w roku 2009 jako kolejny jezyk nadawania „Euro News” ma dojść język turecki

a) telewizje publiczne, nadawcy „Euro News” to m. In. telewizje czeska (CZT), cypryjska (CYP), algierska (ENTV), tunezyjska, egipska, grecka, francuska, ukraińska, maltańska włoska, belgijska (walońska), irlandzka, portugalska, rosyjska, słoweńska, marokańska, szwajcarska, turecka, rumuńska, szwedzka oraz fińska.

b) programy „Euro News” to m. in.: „News”, „Business”, „Markets”- rynki, „Wall street Life”, „Business Agenda”, „Press”, „Sport”, `Euro Foot'- piłka nożna, „Mo Comment”, „Meteo Earth”, „Meteo Europe”, „Meteo World”, „Europeas”- magazyn reportażowy, „Perspetives”, „Agora”- raz w miesiącu debata, „Parlamento”, „FAQ”- Frequency Asked Questions, „Metropolitans”- życie miejskie, „Europe”, „Reporter”, „Interview”, „Comment Visions”, „Cinema”, „Space”, „Futurice”, „Science”, „Hi- Tech”, „Fly”, „Randevou”- kultura

- obecnie w Europie około 155 mln gospodarstw domowych odbiera „Euro News”

3. Media elektroniczne: w grudniu 1998 roku powstała strona internetowa euronews.net

4. „Euranet”: międzynarodowe przedsięwzięcie, w którym bierze udział m. in. polskie radio (radiowa trójka). Jest to sieć stacji radiowych, powstała z inicjatywy Komisji Europejskiej. Konsorcjum przewodniczy Deutche Welle (z Niemiec) i Radio Francuskie (RFI- Radio France Internatiònal).

1. stacje partycypujące w „Euranet”:

- Polskie Radio + Polskie Radio Szczecin

- Radio Netherlands (Norwegia) + Radio Castilia (Hiszpania) + RTBF (Belgia- Walonia) + RFI Sofia (Bułgaria- Narodowe Radio Bułgarskie) + Czechy + Węgry + Rumunia + Słowenia + Europa Lisboa (Portugalia)

b) programy „Euranet”:

- „Wiadomości”

- wydarzenia, reportaże, magazyny, audycje o Unii Europejskiej, jej mieszkańcach, gospodarce, finansach

c) w pierwszym roku swojego istnienia, „Euranet” nadawało w językach angielskim, niemieckim, francuskim, hiszpańskim i polskim

d) „Euranet” współpracuje z uniwersytetami- w Polsce z uniwersytetem we Wrocławiu

5. EANA (European Alliance of News Agencies) powstała, żeby zacieśniać współpracę między agencjami prasowymi. Jej celami są głównie:

~ zapewnianie dobrego środowiska biznesowego dla agencji informacyjnych

~ promocja współpracy i wymiany informacji między agencjami

~ oferowanie członkom agencji profesjonalnego paneuropejskiego forum dyskusyjnego (warsztaty, seminaria dla dziennikarzy i członków)

1. siedzibą EANA jest Sztokholm

2. członkowie to m. in.: Grecja, Macedonia, Szwajcaria, Azerbejdżan, kreje bałtyckie, Bułgaria, Belgia, Czechy, Cypr, Niemcy, Hiszpania, Włochy, Chorwacja (HINA), Rosja (ITARTAS), Portugalia (LUSA), Węgry, Norwegia, Polska (PAP), Słowenia (Ricav, STA), Finlandia, Serbia, Słowacja, Ukraina. Do członków nie dołączył brytyjski Reuter.

6. Polityka medialna:

Unia Europejska prowadzi swoja politykę medialną, mimo że państwa członkowskie stanowią własne prawo prasowe.

• Ustalenia Rady Europy:

* W 1950 roku, 4 listopada, 10 państw Rady Europy ratyfikowało Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, która weszła w życie w 1953 roku. Konwencja ta gwarantuje wolność słowa

* 1982 rok, kwiecień: Deklaracja Wolności Wypowiedzi i Deklaracji, Europejska Karta Mediów

* 1989 rok: Konwencja o Telewizji Transgranicznej (obowiązująca od roku 1993)

* 2001 rok: Konwencja o Informacyjnej i prawnej Współpracy w zakresie Usług (wobec) Społeczeństwa Informacyjnego

• Ustalenia Unii Europejskiej:

* 1987 rok: dyrektywa `Telewizja bez granic'

• Ustalenia Komisji Europejskiej:

* 1994 rok, 19 lipca: komunikat „Plan działania dla inicjatywy budowy społeczeństwa informacyjnego”

* 2202 rok: pakiet dyrektyw dotyczący komunikaji elektronicznej

- programy Unii Europejskiej:

~ MEDIA (Measures to Encourage…): wspieranie europejskiego przemysłu audiowizualnego poprzez tworzenie warunków do wymiany intelektualnej, dystrybucji itp.

~ e- Europa: program ogłoszony w grudniu 1999 roku na szczycie w Helsinkach, a później na posiedzeniu Rady Europejskiej w Lizbonie w roku 2000; hasło „społeczeństwo informacyjne dla wszystkich”

~ Raphael: ochrona europejskiego dziedzictwa kulturowego

~ ARIANE: program obejmujący dziedzinę książki i czytelnictwa, wspiera bogactwo językowe

BELGIA

1. Podzielony system medialny:

1. Flandria- język flamandzki

-„Flanders vum”: wydawnictwo, wydające flamandzkojęzyczny opiniotwórczy dziennik „De Standaard” o profilu katolickim, a także tabloid o charakterze katolickm „Hedwolk”

- „Persgroup”: wydaje dziennik „De Morgen” o charakterze liberalno- progresywnym

- „RUG”: wydaje gazety z Antwerpii i z Limburgo, będące dziennikami katolickimi typu broadloid (coś pomiędzy tabloidem a broad papers)

b) Walonia- język francuski

- wydawnictwo Rossel: wydaje „Le Soir” („Wieczór”)

- Medi@bel: wydaje katolicki dziennik opiniotwórczy „La Libre Belgique” („Wolna Belgia”), a także tabloid „Ostatnia Godzina”

c) Luksemburg

- Edit Press: zdominowany przez partię socjalistyczną; profil socjalistyczny; wydaje niemieckojęzyczny „Tageblatt” oraz francuskojęzyczny „Lequotidien”

- St. Paul: zdominowany przez katolicką partię CSV; profil katolicki; wydaje niemieckojęzyczny, katolicki „Lusemburge Wolt” oraz francuskojęzyczny „La Voix”

HOLANDIA

1. Wskaźnik czytelnictwa w Holandii wynosi 65 na 100 mieszkańców

2. Dzienniki ogólnokrajowe:

- „De Telegraaf”: tabloidowaty, największy, politycznie neutralny

- „De Volkskrant”: dziennik intelektualistów lewicowych (kiedyś katolicki), ma charakter opiniotwórczy, poważny

- „Algemeen Dagblad”: neutralny politycznie

- „NRC Handelsblad” (NRC + Handelsblad): liberalno- konserwatywny, powazny

- „Trauw”

3. Specyficzny model mediów publicznych:

- 3 kanały mediów publicznych: Nederland I, Nederland II, Nederland III

- prawo medialne zakłada, że każda organizacja (polityczna, społeczna, ekologiczna, emigracyjna, kościelna) ma prawo do nadawania

- 5 filarów:

~ rzymskokatolicki

~ protestancki

~ socjalistyczny

~ neutralny

~ liberalno- protestancki

- segmenty A, B, C: ze względu na liczbę członków organizacji przydziela się prawo do nadawania według proporcji 5:3:1

- media publiczne finansowane są z budżetu publicznego, państwowego

- wymagania w nadawaniu głównych rodzajów programów:

* informacyjne- 35% czasu nadawania

* kulturalne- 25% (połowa musi stanowić sztukę wyższego poziomu)

* rozrywkowe- maksymalnie 25%

* dla mniejszości etnicznych i kulturowych- minimum 15%

* produkcja europejska- 50%

* programy z napisami dla osób słabo słyszących- minimum 50%

4. RTL (Radio, Telewizja Luksemburg): największy koncern w Luksemburgu

19. 11. 2009

SYSTEM MEDIALNY REPUBLIKI NIEMIECKIEJ

1. Niemcy mają największy rynek prasowy w Europie

2. Największym koncernem medialnym, zarówno w Niemczech, jak też w Europie, jest Bertelsmann, w którego skład wchodzą różne grupy, m. in.:

a) RTL (niemiecki); siedziba w Luksemburgu

- Süper RTL

- VOX

- NTF

• najpopularniejsze stacje komercyjne w poszczególnych krajach

-Populania (we Francji) H6

- Chanel 5 (w wielkiej Brytanii)

- Antena 3 (w Hiszpanii)

- RTL 4 (w Holandii)

- RTL TV (w Belgii)

- RTL Klub (na Węgrzech)

• kanały RTL skupiają 173 mln widzów

• RTL zatrudnia 9 tysięcy osób

• Radio:

- radio TV Luksemburg (z siedziba w Luksemburgu)

b) Gruhner: + Jahr (G und J): wydawnictwo, wydające wiele popularnych magazynów, m. in. „Star” („Gwiazda”). Wydawnictwo wydaje w różnych krajach, np. w Polsce „Galę”

c) Random House: wydawnictwo książkowe; ma swoje oddziały w różnych państwach; siedziba w Nowym Yorku

d) Direct Group: głównie marketing

e)

RTL Bertelsmann Direct Group

G + J BMG

Random House

Arvato

f) Bertelsmann to szósty spośród największych koncernów na świecie. Uważa się jednocześnie za najbardziej międzynarodowy

d) dochody Bertelsmann'a (największe dochody na z rynku europejskiego):

- RTL: 28%

- Arvato: 23%

- G + J: 15%

3. Inne grupy/ wydawnictwa w Niemczech:

- Bauer

- Axel Springer (wydaje polski „Fakt”)

- Burda

4. W 1650 roku w Niemczech powstał pierwszy na świecie dziennik: „Leipziger Zeitung”.

- 1848 rok: parlament niemiecki wprowadza wolność wypowiedzi

- 1874 rok: uchwalono prawo prasowe (zwane „ustawą stulecia”), które przetrwało prawie do początku II wojny światowej. Przejęcie władzy przez NSDAP oznaczało zamknięcie wielu dzienników. Naziści wprowadzili Ministerstwo Propagandy i Oświaty, które miało ujednolicić komunikaty (na czele Ministerstwa stanął Joseph Paul Goebbels). Składało się ona z 10 wydziałów, a każdy wydział zajmował się czymś innym. Szczególnie ważny był wydział 3- RADIA (złota epoka radia lat `30).

- po wojnie w NRD i RFN rozwijały się 2 odrębne systemy medialne:

~ system medialny w RFN rozwijał się w myśl doktryny liberalnej; 4 etapy:

1949- 1954: w 1949 roku uchwalona została ustawa nr 5 (dotycząca mediów)- wprowadzono swobodę wypowiedzi, zniesiono system licencjonowany; wzrost liczby tytułów; zaczęła rozwijać się prasa lokalna i regionalna

1954- 1968: pojawia się telewizja, która w 1954 roku uzyskuje w RFN pełną suwerenność; rozwój mediów elektronicznych. 1965 rok- powstaje Komisja do spraw Koncentracji Mediów (bo ówczesny rynek za mocno się skoncentrował), mająca kontrolować tą koncentrację, badać, szukać przyczyn

1968- 1978: stworzono nowe ramy prawne dla systemu. Nastąpił postęp techniczny i technologiczny; powstają spółki dziennikarskie; utrwaliły się 3 główne cechy charakterystyczne dla niemieckiego systemu medialnego- apartyjność + lokalność + wysoki stopień koncentracji kapitału; wojna propagandowa między mediami w RFN i NRD

od 1978 roku: w roku 1978 rusza pierwsza stacja kablowa; silna ekspansja mediów elektronicznych; prasa drukowana nie ma już tak silnego oddziaływania; pojawia się prywatny kapitał; kształtuje się dualny system- publiczny + prywatny

~system medialny w NRD rozwijał się w myśl doktryny marksistowsko- leninowskiej

• radio i telewizja były państwowe

• wydawano jeden główny dziennik ogólnokrajowy (organ partyjny)- „Neues Deutschland” + wydanie dla młodzieży- „Junge Welt”

• największą agencją prasową była ADN

• monopolizacja kolportażu i druku (upaństwowienie)

• 2 państwowe telewizyjne kanały ogólnokrajowe; razem 4 kanały ogólnokrajowe

• jedynym plusem w NRD był brak zwrotów prasy

- po upadku muru nastąpiła transformacja w celu połączenia dwóch odrębnych systemów: NRD dostosowano do systemu medialnego RFN- wprowadzono wolność słowa, wolność gospodarcza, nowe prawo (z RFN). W NRD nie powstały nowe kanały, ale przejęto te emitowane w RFN

5. Podobieństwa pod względem tytułów prasowych do Stanów Zjednoczonych:

• największe niemieckie dzienniki

* „Frankfurter Allgemeine Zeitung”- konserwatywno- liberalny

* „Süddenseude Zeitung”- wydawany w Monachium

* „Die Welt”- konserwatywno- liberalny; ma 2 siedziby: w Berlinie i w…

* „Bild”- największy brukowiec

* „Die Tageszeitung”- gazeta Zielonych

* „Handelsblat”- najważniejszy dziennik ekonomiczny

• bogaty rynek czasopism

* „Der Spiegel”- bardzo obszerny; liberalno- lewicowy

* „Focus”

* „Die Zeit”- prawicowy; wygląda jak dziennik

* młodzieżowe: „Bravo” + „Popcorn”

* kobiece: „Caroline”

* sportowe: „Kicker”

* motoryzacyjne: „Autobild”

6. Dualny system radia i telewizji:

a) telewizja publiczna

- abonament obejmuje 2 główne kanały telewizji publicznej

- ARD: sieć regionalnych ośrodków telewizyjno- radiowych

- ZDF: niezależna od ARD telewizja, która zarządza intendent (nasz prezes). Zarząd składa się z 9 członków:

~ 3 przedstawicieli landów

~ 1 przedstawiciel federacji

~ 5 członków wybranych przez Rade Telewizyjną

Zadaniem zarządu jest kontrola pracy intendenta

- Rada Telewizyjna składa się z 66 członków; działa ona od 1978 roku

- dochody:

~ 80% z abonamentu

~ 7-8% z reklamy

~ działalność własna, dotacje rządowe

b) telewizja prywatna

- silne prywatne stacje, np. RTL, Pro7, VIVA, 3 Sat

7. Największa niemiecka agencja prasowa to DPA (Deutsche Presse Agenture)

3. 12. 2009

SYSTEM MEDIALNY FRANCJI

1. System medialny Francji należy do grupy systemów śródziemnomorskich/ południowoeuropejskich, charakteryzujących się niskim wskaźnikiem czytelnictwa prasy

2. Prasa zaczęła rozwijać się szybko. Pierwszym dziennikiem był „Le Journal de Paris”, ukazujący się od 1777 roku w Paryżu. Był dziennikiem opiniotwórczym, prestiżowym. Prasa była w owym czasie narzędziem walki rojalistów z rewolucjonistami.

Po zwycięstwie rewolucjonistów, Napoleon używał prasy do wpływu na opinię publiczną. Mimo, iż już od czasów ludwikowskich zadekretowana została wolność słowa, Napoleon nakładał knebel prasie opozycyjnej.

Jako ze w owym czasie w Europie był wysoki stopień analfabetyzmu, w prasie francuskiej wprowadzono rysunki satyryczne. Prasa miała charakter propagandowy. Wówczas narodził się komentarz, depesza i publicystyka.

3. Rozwój prasy taniej;

- 1800 rok: „Journal de Débats”, w którym ukazywały się pierwsze felietony

- 1835 rok: pierwsza na świecie agencja informacyjna, założona przez Charle'a Havas'a

- 1836 rok: tanie dzienniki- „La Presse”, redagowany przez Emile Girardin (do którego pisywali m. in. Balzac, Dumas) + „Le Siécle”, redagowany przez Armanda Dutacq

- 1839 rok: Daguerre wprowadził prototyp fotografii- dagerotyp

- rozwój prasy zahamował wybuch II wojny światowej

4. Po II wojnie światowej funkcjonowały 3 rodzaje pism:

• pisma stare (które przetrwały wojnę)

- „Le Figaro”

• pisma ukazujące się jako konspiracyjne podczas wojny, a po wojnie legalne

- „Combat”: lewicowe pismo

- „L' Humanité”: komunistyczny dziennik, ukazujący się do dzisiaj

• pisma nowe (ukazujące się po wojnie)

- „Le Monde” („Świat”): dziennik ogólnokrajowy, liberalny, lewicujący, kosmopolityczny, antyamerykański (pierwszy numer ukazał się 19. 12. 1944 roku)

- „Libération”: krajowy dziennik lewicowy, założony przez J. P. Sartre'a

- „La Croix” („Krzyż”): krajowy dziennik katolicki

- „Les Echos” + „La Tribune”: ogólnokrajowe dzienniki ekonomiczne

- „L'Equipe”: ogólnokrajowy dziennik sportowy

5. Prasa lokalna i regionalna (po II wojnie świtowej):

• pisma stare (sprzed wojny)

• pisma konspiracyjne przed wojną, a po wojnie legalne

• pisma nowe (ukazujące się po wojnie):

- „Ouest- France” („Zachód- Francja”): wydawany w Renes, w Bretonii; dziennik regionalny, popularny w całej Francji; wydawany jest także w kraju Loary i w północnej Normandii; posiada 42 mutacje lokalne; dziennik cechuje dziennikarstwo obywatelskie; ukazuje się 7 dni w tygodniu (poza nowym rokiem, gwiazdką i 1 maja)

- „Le Parisien”: wydawany w Paryżu

- „Le Progress”: wydawany w Lionie

- „La Provance”: wydawany w Prowansji

- „La Marsellaise” („Marsylianka”: dziennik komunistyczny)

6. Prasa opiniotwórcza:

- „L'Express”: centrowy tygodnik

- „La Novel Observateur”: lewicowy tygodnik opiniotwórczy

7. Zasady etyczne „Ouest- France”:

- mówić, ale bez wyrządzania szkody

- pokazywać, ale bez szokowania

- zaświadczać, ale bez napastliwości

- ujawniać, ale nie skazywać

8. Tytuły tabloidowe:

- „France- Soir”- częściowo tabloid; dziennik popołudniowy; lekki, ale nie można o nim powiedzieć tabloid

9. Magazyny opiniotwórcze:

- przewodniki telewizyjne + pisma kobiece + pisma rozrywkowe; np. „Rider's Digest”

10. Media elektroniczne (radio i telewizja):

a) radio

- silny sektor publiczny

* Radio France- radiofonia publiczna

~ France I Inte- stacja informacyjno- muzyczna

* RFI= Radio France International- nadaje w kilku językach na świecie; jedna z największych na świecie rozgłośnia międzynarodowa

- sektor prywatny/ komercyjny radiofonii

* RTL

* Europe 1

* RMC

b) telewizja

- telewizja prywatna

* TF1 (Television France 1)- najpopularniejsza stacja telewizyjna we Francji

- telewizja publiczna

* France 2 - ogólnokrajowa

* France 3- regionalno- ogólnokrajowa

* La 5

* M6- telewizja krajowa

* Canal +- pierwsza komercyjna telewizja we Francji, kodowana, od 1982 roku

* Eurosport

* LCI- kanał informacyjny

* Planetce- kanał dokumentalny

* Canal J- kanał młodzieżowy

* France 24- całodobowy, globalny kanał informacyjny

** TV 5- telewizja frankońska, globalna, stworzona przez Francuzów

11. Instytucją kontrolującą rynek audiowizualny jest CSA (Najwyższa Rada do spraw Audiowizualnych Radiotelewizji). W Radzie jest 5 członków (początkowo było 9), ich kadencje trwają 4-6-8 lat, a członkowie muszą mieć ukończone 65 lat. 3 członków wybiera prezydent, 3 senat i 3 Zgromadzenie Narodowe. Rada mianuje szefów radia i telewizji.

12. AFP- największa we Francji agencja informacyjna

13. Koncerny francuskie:

a) VIVENDI- francuski koncern, druga w Europie grupa nadawców; w jego skład wchodzą:

~ Universal Music G.- wydawca płyt; nr 1 na świecie; 100% udziału Vivendi; 25% rynku

~ Canal + G.- główny producent filmów we Francji i lider w Europie; płatna, kodowana telewizja; 100% udziału Vivendi

~ SFR- telefonia komórkowa; razem z Vodafone tworzą sieć we Francji (nr 2 we Franji); 1/3 rynku jest ich; 56% udziału SFR + 44% udziału Vodafone

~ Maroc Telecom- operator telekomunikacyjny w Maroko: telefonia stacjonarna + komórkowa + dostęp do Internetu; 51% udziału Vivendi

~ Vivendi Games

~ NBC Universal- 20% udziałów w grupie amerykańskiej

b) Lagardère

~ Hachette Live- wydawnictwo książkowe, m. in. przewodniki

~ Hachette Filipacchi Midas- ponad 1 mld sprzedawanych rocznie gazet; ponad 200 tytułów wydawanych w 41 krajach (60 we Francji)- 96 tytułów kobiecych, 45 dekoracyjnych, 30 rozrywkowych, 13 dzienników, 12 magazynów dla dzieci, 17 magazynów dla mężczyzn; 5% udziałów w „Le Monde”

10. 12. 2009

SYSTEM PRASOWY WŁOCH

1. Włochy zajmują ostatnie miejsce w rankingu wolności słowa w mediach według Reporterów Bez Granic.

2. We Włoszech funkcjonuje skontrastowany system medialny: na północy jest on rozwinięty, a na południu zacofany:

1. prasa ogólnokrajowa wydawana jest w 2 głównych ośrodkach miejskich

- Rzym: prasa lewicowa i centro- lewicowa

~ ”La Republica”- dziennik; pisuje do niego Umberto Eco (lewicowy przeciwnik Berlusconi'ego); 650 tysięcy nakładów

~ „L'Unità” („Jedność”)- lewicowy dziennik, założony przez Gramsci'ego

~ „L'Espresso”- tygodnik opiniotwórczy, pisuje do niego Umberto Eco

~ „Il Manifesto” („Manifest”)- dziennik komunistyczny

~ „Il Messaggero”- dziennik neutralny (ani prawicowy, ani lewicowy); początkowo wychodził w Mediolanie

- Mediolan: najbogatsze miasto w Europie; prasa prawicowa i centro- prawicowa

~ „Corniere Della Sera” („Dziennik Wieczorny”)

~ „Il Sole 24 Ore”- dziennik ekonomiczny

~ „Il Giornale”- dziennik wspierający Berlusconiego, w którym szefem jest jego brat

~ „Panorama”- tygodnik; szefem wydawnictwa jest córka Berlusconiego

~ „Avvenire” („Przyszłość”)- dziennik lewicowy wydawany przez biskupów

+ Turyn: „La Stampa”- dziennik centrowy, liberalny, który finansowany jest przez koncern FIAT; 400 tys. nakładów

+ „La Gazzetta Tello Sport”- główny dziennik sportowy; 400 tys. nakładów

2. we Włoszech wydawanych jest dużo dzienników ogólnokrajowych (głównie o niskich nakładach), ale mało jest tabloidów

3. wydaje się dużo dzienników gratisowych (jak u nas „Metro”, ale nie są one opiniotwórcze)

4. tygodniki opiniotwórcze:

- „Gente” („Ludzie”)- tygodnik plotkarski, opiniotwórczy

- „Donna Moderna” („Kobieta nowoczesna”)

- „Familia Christiano”

- „Jl Mondo” („Świat”)

e) miesięczniki opiniotwórcze:

- „Automobile”

- „Focus”

- „PC Profesionale”

3. Radio we Włoszech

a) stacje publiczne (RAI- radio i telewizja publiczna):

- RAI I- chadeckie, 8 mln słuchaczy

- RAI II- socjalistyczne, 5,5 mln słuchaczy

- RAI III- komunistyczne, 900 tys. słuchaczy

b) stacje prywatne

- Radio Deejay

- RDS (Radio Demensione): 4 mln słuchaczy

- RTL: 4,5 mln dłuchaczy

- Radio Italia: 4 mln słuchaczy

- Radio MonteCarlo: 2 mln słuchaczy

- Radio Maria: ponad 1 milion słuchaczy

- Radio Radicale: ponad 500 tys. słuchaczy

- Radio 105: 3,5 mln słuchaczy

4. Silvio Berlusconi: urodził się w Mediolanie w 1936 roku. Początkowo pływał na statku ze znajomym, gdzie śpiewał i grywał na wiolonczeli. Nie pochodził z zamożnej rodziny, mimo iż jego ojciec był bankierem. Studiował w Mediolanie, gdzie bronił pracy magisterskiej o reklamie. Po studiach wszedł w branżę budowlaną, nie posiadając kapitału początkowego- zapożyczył się w banku ojca. Wybudował osiedle mieszkaniowe Milano 1, a następnie osiedle zamknięte dla bogaczy Milano 2 niedaleko mediolańskiego lotniska. Później założył telewizję kablową dla mieszkańców drugiego osiedla- Tele Milano 2. Wraz ze znajomym, z którym w młodości pływał na statku, założył koncern Fininvest, którego ów znajomy jest prezesem. Berlusconi, jako premier, kontroluje tez jeden kanał publicznej telewizji RAI I.

AC Milan FININVEST Pagine Italia (wydaje

odpowiednik „Panoramy Firm”)

Teatro Manzoni Medusa

(teatr) (branża filmowa) Mediaset (główne

Mediolanum kanały prywatne: Italia 1

(sieć banków, + Rete 4 + Canale 5);

ubezpieczenia) Mondadori ma udziały

(wydawnictwo prasowe m. in. w

z córką Berlusconi'ego telewizji

na czele) hiszpańskiej

4. We Włoszech wydawane są 4- stronowe gazety (czasami z 4- stronowymi dodatkami), np. „Il Reformista” w Rzymie.

5. „La Padania”- gazeta wydawana przez Ligę Północną. Liderem partii i zarazem redaktorem gazety jest Umberto Bossi. Padania to legendarna kraina północnych Włoch. Liga Północna chce separacji północnych, rozwiniętych Włoch od zacofanego Południa.

SYSTEM PRASOWY GRECJI

1. Niskie wskaźniki czytelnictwa prasy: żaden dziennik ogólnokrajowy nie przekracza 100 tysięcy sprzedaży.

2. Najpopularniejszy dziennik: „Ta Nea” („TA NEA”)

+ „Eleftherothypia”

3. Radio i telewizja

1. silna telewizja prywatna

- Mega Channel

- Antena TV

- Alpha TV

- Star Chanel

b) telewizja publiczna

- ET 1

razem 3 stacje ok. 10% udziałów w rynku

- ET 3

- NET

c) słabe radio publiczne

d) radio prywatne

- Sky

- Antena

- Melodia

- Sfera

4. Wskaźniki czytelnictwa: 64/ 1000 mieszkańców- 6 dzienników ogólnokrajowych i 20 regionalnych

SYSTEM PRASOWY PORTUGALII

1. 1. Niskie wskaźniki czytelnictwa

2. 2 główne dzienniki ogólnokrajowe:

- „Diário de Noticias”- stary, konserwatywny, centro- prawicowy; wspierał Salazara

- „Publico”- centro- lewicowy

SYSTEM PRASOWY KRAJÓW SKANDYNAWSKICH

1. - Prasa nieupolityczniona, neutralna

- wysokie wskaźniki czytelnictwa

- kraje skandynawskie zajmują pierwsze 4 miejsca w rankingu wolności słowa w mediach według Reporterów Bez Granic

2. DANIA

a) najpopularniejszy dziennik: „Morgenavisen Jyllands Posten” („Dzienna Gazeta Jutlandzka”)- znana z opublikowania karykatur Mahometa

+ „Berlingske Tijdende”

+ „Politiken”- liberalny

3. SZWECJA

a) dzienniki ogólnokrajowe:

- „Dagens Nyhetert”

- „Svenska Dagbladet”

4. NORWEGIA

a) dzienniki:

- „Aftenposten”

5. FINLANDIA

a) dzienniki:

- „Helsingin Sanomat” („Helsińska Gazeta”)

SYSTEM PRASOWY AUSTRII

1. Dzienniki:

- „Die Presse”- konserwatywny

- „Der Standard”- lewicowy

2. Silna telewizja publiczna. Telewizja prywatna zdominowana przez kanały niemieckie.

17. 12. 2009

SYSTEM PRASOWY EURORY ŚRODKOWEJ I WSCHODNIEJ

I. ROSJA

1. a) W 1702 roku car Piotr I, zafascynowany Londynem, przywiózł do Rosji pomysł ukazywania się pism- powstał wówczas pierwszy periodyk, „Wiadomości”

- od1728 ukazywało się pierwsze czasopismo „Załączniki”, a periodyki „Wiadomości” zastąpiono „Petersburskimi Wiadomościami”

- w pierwszej połowie XIX wieku prasa rosyjska zaczęła ukazywać się za granicą, była to m. in. „Gwiazda Polarna”

- 1912 r., 5 maja: główny dziennik partii komunistycznej „Prawda”

- 1917 r.: po przewrocie bolszewickim zburzono dotychczasowy system polityczny i medialny. Pozostały tylko gazety bolszewickie, m. in. „Prawda”- do końca istnienia ZSRR „Prawda” była głównym dziennikiem komunistycznym, ogólnokrajowym (podobnie jak w pozostałych krajach ZSRR, razem z przybudówkami młodzieżowymi)

- w krajach ZSRR powstawały telewizje państwowe (w Polsce w 1952 roku). (*Paweł Zwolikin przyczynił się do wynalezienia w Rosji telewizji) Telewizja była kontrolowana przez partię- w 1985 roku, kiedy w ZSRR do władzy doszedł Gorbaczow, rozpoczął się okres pierestrojki, reformy, która dotknęła tez prasy zmiana systemu prasowego od upadku ZSRR w grudniu 1991 roku. Ideologia komunistyczna, leninowska ustąpiła liberalizmowi. Obecna były wówczas tytuły stare, jeszcze sprzed ZSRR, ale np. „Prawda” tez ukazuje się do dzisiaj + inne dzienniki komunistyczne („Moskowski konsompolec”- gazeta sensacyjna) + „Izwiestia” („Gwiazda”) + „Trut”, które przetrwały okres komunizmu. 2/3 spośród tytułów w dzisiejszej Rosji ukazywało się w okresie ZSRR (dzisiaj są to głównie tabloidy).

- w czerwcu 1990 roku przyjęto ustawę „Prawo prasowe”, a także prawo o prasie i innych środkach przekazu

- 27 grudnia 1991 roku Borys Jelcyn podpisał dekret o wejściu w życie „Prawa prasowego”

- od 1991 roku wyszło mnóstwo ustaw dotyczących m. in. reklam, prasy, regulujących system medialny

b) epoka Jelcyna to epoka największego liberalizmu w dziejach rosyjskiej prasy. Pojawiła się wtedy nowa prasa, nowe tytuły: „Niezawili Maja Gazeta” („Gazeta Niezależna”, ukazująca się od 1990 roku), „Komiersant” („Handlowiec”- od 1990 roku jako tygodnik, a od 1992 roku jako dziennik; początkowo z dodatkiem „Daily”). Do końca 1991 roku media podlegały władzy, a po wejściu w życie dekretu podpisanego przez Jelcyna m. in. zlikwidowano cenzurę (m. in. w konstytucji z 1993 roku). Nastąpiła regionalizacja prasy. Zmieniła się typologia/ podział prasy:

* w ZSRR kiedyś:

~ prasa ogólnopolityczna: agitacja, propaganda

~ gazety wyspecjalizowane: o różnej periodyczności, kierowane do konkretnych grup społecznych

* dzisiaj w Rosji:

~ dzienniki:

• opiniotwórcze: „Trut”

• masowe

~ tygodniki

• opiniotwórcze: „Argumenty i fakty” (w okresie Gorbaczowa dziennik ten osiągał nakłady sprzedaży w Branicach 33,5 mln egzemplarzy), ukazujący się do dzisiaj (obecnie 5-6 mln sprzedaży); redaktorem naczelnym był publicysta Wieczesław Stajkow + „Moskowskie Novosti” obydwa pisma popierały pierestrojkę

c) w 1991/1992 roku w efekcie reformy Gajdara (wprowadzono gospodarkę wolnorynkową) społeczeństwo zubożało, co spowodowało spadek nakładów gazet.

-W 1990 roku powstał prestiżowy miesięcznik „Nowy Mir” („Nowy Świat”), będący tubą zmian.

- Gorbaczow wprowadził zmiany personalne w redakcjach

- powstały nowe dzienniki: „Dzień”, „Gazeta. RU”- najbardziej prestiżowy dziennik internetowy + „Nowaja Gazeta” („Nowa Gazeta”), pisała do niej Anna Politowska (o Czeczenach, przez co została zamordowana)

- ograniczono niektóre czasopisma w ZSRR, np. „Robotnica” (15 mln), „Chłopka”. Dzisiaj w Rosji istnieje 150 tytułów kobiecych

- nowe tygodniki opinii, np. „Newsweek”, „Rosija” + prasa erotyczna (np. „Playboy”). Powstawać zaczęły grupy prasowe. Pojawił się niemiecki kapitał

- Siła nabywcza Rosjan spadła po reformach Gajdara. Tworzy się system oligarchiczny. Konstytucja z października 1993 roku doprowadziła do konfrontacji Jelcyna z Radą Najwyższą. Później władza zaczęła podporządkowywać sobie media, ograniczała wolność (m. in. poprzez monopol na papier). Lata 1995 - 1996 przyniosły apogeum konfliktu, zakończonego wyborami prezydenckimi. Jelcyn podporządkował sobie prasę i wygrał z Ziganowem. Później media znów zaczęły się rozwijać- oligarcha Borys Berezowski wydawał „Nowije Izwiestia”, pierwszą kolorową gazetę w Rosji, dziennik założony przez zbuntowanych dziennikarzy „Izwiestii”

d) sierpień 1998 roku: kryzys (m. in. finansowy) w Rosji - deprecjacja rubla, zubożenie społeczeństwa. Odbiło się to na prasie. Media stały się narzędziem wykańczania przeciwników politycznych. W 1999 roku na scenie politycznej pojawił się Putin jako dziecko mediów. Od 2001 roku władza (Putin) ponownie podporządkowywała sobie media, tworzono oligarchiczne układy. Putin rozprawił się z oligarchami telewizyjnymi (m. in. Bierezowski).

- publiczny sektor telewizji (ORT- telewizyjna 1 + RTR- telewizyjna 2) został w Rosji sprywatyzowany: 51% w rękach państwa, 49% w rękach podmiotów prywatnych (głównie Bierezowskiego)

- telewizja w Rosji jest bezpłatna i masowa

2. Pojawiły się nowe podmioty TV:

~ TV 6- całkowicie komercyjna telewizja prywatna, której udziałowcem był Ted Turner (założyciel CNN); funkcjonowała od 1993 roku, a jej produkcjami były m. in. Big Brother czy rozbierane dzienniki. Telewizja straciła w końcu koncesję i ogłosiła upadłość

~ NTV(Niezależna/ Nowa Telewizja)- telewizja zaczęła nadawać w 1993 roku; jej głównym udziałowem był Usiński. Była to telewizja ambitna, emitująca m. in. program „Kukły”, parodiujący życie polityczne (wysoka oglądalność). W 1997 roku NTV otrzymała możliwość utworzenia kanału satelitarnego NTV+, na co wzięto kredyt (350 mln $) od Gazpromu. Gazprom, za namową Putina, zażądał w krótkim czasie zwrotu długu, ale NTV nie była w stanie tego uregulować, więc została przejęta przez Gazprom

- oglądalność TV: RTR 21,5%; NTV 12,5%; ORT 24%

3. Radiofonia

- depolityzacja radia w Rosji; dużo stacji pirackich; silne sformatowanie radia

* RTR (holding radiowo- telewizyjny; m. in. telewizyjna 2): 3 stacje ogólnokrajowe + 90 ośrodków regionalnych

* Europa +: radio z francuskim kapitałem

II. BYŁE KRAJE KOMUNISTYCZNE (POLSKA, LITWA, UKRAINA, CZECHY, SŁOWACJA)

1. Ukazuje się wciąż prasa komunistyczna

- w Polsce m. in. „Rzeczpospolita”- kiedyś organ rządowy, a dzisiaj prawicowy + „Gazeta Pomorska”

- „Ludowe Nowiny”: czeski dziennik z 1892 roku, z którym związany był Vaclaw Havel

- „Prawda”: lewicowy dziennik na Słowacji; kiedyś komunistyczny

- „Sme” („Zmiana”): dziennik słowacki + tygodnik „7 dni”

- „Blikk”: węgierski tabloid

7. 01. 2010

SYSTEM PRASOWY HISZPANII

1. Hiszpania przechodziła okresy ograniczania wolności słowa (w tym wolności mediów)- głównie za czasów generała Franco. W 1936 roku wybuchła wojna domowa, która wygrali frankiści i przejęli władzę. Przez konflikt wewnętrzny Hiszpania nie brała udziału w II wojnie światowej.

Reżim frankistowski był skrajnie prawicowy, bazował na centralizacji władzy i ograniczeniu wolności, w tym wolności mediów.

W 1966 roku Manuel Flaga Milibonde (???) naciskał na uchwalenie ustawy liberalnej o mediach i prasie. Ale dopiero pod koniec 1975 roku, po śmierci generała Franco, kraj zaczął się liberalizować.

2. Silne media regionalne, co wynika z siły regionów. W 1978 roku uchwalono nową konstytucję pod patronatem Juana Carlosa. W konstytucji zapisano, że Hiszpania jest monarchią parlamentarną, zjednoczoną, niepodzielną, o jednym narodzie hiszpańskim. Wskazano też, że Hiszpania uznaje i wspiera autonomię różnych narodowości i regionów. Regiony są wspólnotami autonomicznymi.

3. Nowy system medialny po frankizmie:

a) dzienniki ogólnokrajowe

- dzienniki najbardziej poczytne, z siedzibą w Madrycie (3)

* „El País” („Kraj”)- dziennik założony w 1976 roku, najpopularniejszy, liberalno- lewicowy, opiniotwórczy; posiada wydania w Ameryce Łacińskiej; został założony przez opozycje lewicową; dziennik domagał się krytyki króla, a także autonomii regionów

* „El Mundo” („Świat”)- założony w 1988 roku, opiniotwórczy dziennik centrowy, prawicujący

* „ABC” - założony w 1903 roku, oddział prawicy hiszpańskiej; dziennik promonarchistyczny, konserwatywny; wspiera silną, zjednoczoną, unitarną Hiszpanię

- „La Razón” („Racja”/ „Rozum”)- dziennik założony w 1999 roku przez dziennikarzy „ABC”; mocno prawicowy z elementami katolickimi

- „Público” („Publiczność”)- dziennik założony w 2007 roku; jest konkurencją dla „El País”; lewicowo- liberalny

b) dzienniki sportowe

- dzienniki wydawane w Madrycie

* „Marca”- nakłady porównywalne z „El País”

* „As”- nieoficjalny organ Real Madrid

- dzienniki wydawane w Barcelonie

* „El Mundo Deportivo”- FC Barcelona

4. Portugalia

a) dzienniki ogólnokrajowe

- „Diàrio de Noticias”: dziennik centroprawicowy, ukazujący się jeszcze za Salazara

- „Público”: opcja lewicowo- liberalna; dziennik założony przez opozycję

b) dzienniki sportowe

- „A Bola”

5. Galicja, Katalonia i Kraj Basków mają swoje kooficjalne języki regionalne. W Galicji jest to język galicyjski (przypominający portugalski), w Katalonii jest to język kataloński (przypominający francuski i hiszpański), a w Kraju Basków jest to język baskijski- eustera.

a) Kraj Basków- region najwyższego czytelnictwa prasy w Hiszpanii (powyżej średniej unijnej, mimo niskiej czytelności w samej Hiszpanii). Bogaty region ludzi rozpolitykowanych. W regionie tym wybory regularnie wygrywa Nacjonalistyczna Partia Baskijska.

- dzienniki

~ „El Correo” („Kurier”)

~ „Diario Vasco” („Dziennik Baskijski”) wydawane przez koncern Vocento

(podobnie jak „ABC”); dzienniki te

są przeciwne separatyzmem, ale w

Kraju Basków są najbardziej

poczytne; krytyka partii rządzącej

(nacjonalistycznej)

~ „DEIA”- dziennik partii nacjonalistycznej

- brak dzienników ogólnobaskijskich w języku baskijskim

~ „Gara” („Jesteśmy Stąd”)- dziennik wydawany w języku baskijskim

b) Katalonia

- bogaty system prasowy

~ „La Vanguardia” („Awangarda”)- dziennik założony w 1888 roku przez hrabiego Grodó; początkowo był konserwatywny, a współcześnie jest dziennikiem konserwatywno- liberalnym; obecnie jest to dziennik wydawany przez Grupo Grodó w języku hiszpańskim

~ „Avui” - kataloński dziennik wydawany od 1976 roku w języku katalońskim; wspierający nacjonalistów katalońskich; konserwatywny, nacjonalistyczny, proeuropejski; założony przez biznesmenów katalońskich, wydawany przez Grupo Grodó

~ „El Periódico de Cataluña”- wydawany przez Grupo Zeta w dwóch językach (katalońskim i hiszpańskim)

c) Galicja

- „La Voz de Galicia”: wydawany od 1881 roku w trzech językach (pojedyncze artykuły w języku galicyjskim + język kataloński + język hiszpański)

6. W Hiszpanii są niskie wskaźniki czytelnictwa prasy, za to wskaźniki oglądania telewizji są bardzo wysokie, co wynika z braku abonamentu w Hiszpanii. Media publiczne nie różnią się od komercyjnych, opierają się na reklamie i futbolu.

a) telewizja publiczna

- koncern RTVE (Radio Televisión Española)

~ TVE (telewizja) z 2 kanałami: TVE-1 + La2

~ Canal 24 Horas- informacyjny, całodobowy kanał satelitarny

b) telewizja prywatna

* Tele 5 [tele sinko]- udziały ma w nim Mediaset; najpopularniejszy kanał w Hiszpanii

* Antena 3 [antena tres]

* La Cuatro („4”)

* La Sexta („6”)

c) cyfryzacja telewizji w Hiszpanii: średnie zaawansowanie cyfryzacji- głównie DTT (Digital Terrestrial Television) + IPTV

7. Telewizja jest w Hiszpanii ważnym elementem opiniotwórczym. Jest specyficznie zregionalizowana. Ustawa z 1983 roku umożliwiła regionom tworzenie własnej publicznej telewizji i radia. Telewizja wspiera się finansami z reklam i parlamentu. Nie ma ogólnokrajowej instytucji typu Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, takie instytucje powstają w poszczególnych regionach.

Ogólnokrajowe media kontroluje odpowiednie ministerstwo- upolitycznienie + komercjalizacja mediów publicznych, ale też ich regionalizacja

8. Radio

a) radio publiczne

- RNE (Radio Nacional de España)

RTVE

TVE RNE

(Televisión Española) (Radio Nacional de España)

b) radio prywatne

- COPE: katolicka sieć radiowa, znana jeszcze z czasów Franco; stacja prywatna z udziałami episkopatu

- SER: sieć radiowa powstała w okresie frankizmu

- Onda Cero

- Kiss FM

9. Koncerny medialne

- PRISA: funkcjonuje od 1972 roku; wydaje dziennik „El País”; jest największym koncernem w Hiszpanii

- VOCENTO: wydaje m. in. „ABC” i dzienniki baskijskie

14. 01. 2010

I. SYSTEM MEDIALNY AMERYKI ŁACIŃSKIEJ

1. a) Kontynent południowoamerykański dzieli się na Amerykę Łacińską (Brazylia- język portugalski, Haiti, Wyspy Kanaryjskie- język francuski) i Hispanoamerykę (język hiszpański; łącznie ze Stanami Zjednoczonymi jest to 20 państw).

b) Hiszpania kolonizowała Zachód, a Portugalia Wschód Ameryki Południowej, dlatego obecnie mówi się tam językiem hiszpańskim bądź portugalskim. Język jest wspólnotą Ameryki Południowej. Integracja polityczna i ekonomiczna kontynentu Ameryki Łacińskiej nie jest daleko posunięta, ale integracja kulturowa i językowa- tak.

c) Simón Bolivar: emancypacja państw Ameryki przeciw Hiszpanii. W 1898 roku Kuba wyzwoliła się spod dominacji hiszpańskiej (w wyniku wojny amerykańsko- hiszpańskiej).

Po wyzwoleniu spod dominacji państw europejskich, kraje Ameryki Łacińskiej zaczęły ulegać Stanom Zjednoczonym (U.S.A. zajęły m. in. pół Meksyku). U.S.A. w Ameryce Łacińskiej dominowały przede wszystkim ekonomicznie- zaczął się nowy etap kolonizacji Ameryki Południowej.

W Ameryce Południowej zaczynają rodzić się różne nurty wyzwoleńcze- np. Che Guevara i Fidel Castro walczyli z imperializmem amerykańskim (władzę przejęli w 1959 roku).

2. Fidel Castro- Kuba

a) prasa

- „Granma”: dziennik ukazujący się do dzisiaj; nazwa pochodzi od okrętu, którym przypłynęli wyzwoliciele Kuby, którzy obalili Fulgencia Batistę („Grande Madre”- Wielka Matka). Dziennik jest organem Partii Komunistycznej Kuby, ukazuje się codziennie (po 8 stron, w soboty 16 stron) poza niedzielami + przybudówka młodzieżowa „Juventud Rebeldo” („Zbuntowana Młodzież”).

- PRENSA LATINA- rządowa agencja prasowa

3. Hugo Chavez- Wenezuela

a) Hugo Chavez znacjonalizował wydobycie ropy w kraju, co umożliwiło wprowadzenie pakietów socjalnych, ale też zaprzepaściło szansę północnoamerykańskich biznesmenów na zarobek z wenezuelskiej ropy. Hugo Chavez gloryfikuje Fidela Castro i tak jak on walczy z imperializmem Stanów Zjednoczonych, propaguje socjalizm XXI wieku.

b) - TeleSUR („TelePołudnie”- latynoamerykański CNN)- telewizja satelitarna załozona przez Hugo Chaveza; telewizja informacyjna, nadającą 24 godziny na dobę. TeleSUR nadaje w Ameryce Łacińskiej i w Europie Zachodniej. Ma siedzibę w Caracas w Wenezueli.

- CNN en Espanõl: latynoamerykańskie CNN, nadawane w języku hiszpańskim

- Chavez ma swój program telewizyjny „Aló Presidente”, który trwa 5-7 godzin. Chavez postawił na media, jest przywódcą medialnym. Stwierdził on, że bez mediów nie ma rewolucji. Podobnie jak Silnio Berlusconi we Włoszech, Chavez jest showmanem.

3. a) W Ameryce Południowej dominuje telewizja prywatna, komercyjna. Istnieje również telewizja państwowa, kontrolowana przez władzę, ale tez przez kościoły czy uniwersytety, telewizja społeczna.

b) koncerny medialne

- Televisa (największy koncern w Ameryce Łacińskiej): Meksyk producenci

telenowel

- GloboTV: Brazylia (dziennik „O Globo”)

~ TV Azteka

~ Televisa (koncerny Televisa) najpopularniejsze korporacje telewizyjne w

Ameryce Łacińskiej

4. Prasa w Ameryce Łacińskiej

a) Meksyk

- partia PRI zdominowała meksykańskie media do 2000 roku

- dziennik „Excelsior”: główny dziennik, organ prasowy PRI

- dziennik „El Universal”: stary dziennik lewicowy

- dziennik „Reforma”, nowy dziennik prawicowy

b) Gwatemala

- „Siglo Veintiuno”: dziennik (dużo wiadomości o więźniach)

c) Chile

- „El Mercurio”: stary, prawicowy dziennik, założony 1 czerwca 1900 roku)

- w Chile jest najwyższy wskaźnik używalności Internetu w Ameryce Łacińskiej

d) Brazylia

- głównymi ośrodkami prasowymi są Sao Paulo i Rio de Janeiro

- „O Globo” [o globo]: koncern GloboTV

- „Folha de São Paulo”

e) Argentyna

- „La Nación”: stary, prestiżowy dziennik wydawany w Buenos Aires

- „Clarín” („Rożek”): najpopularniejszy dziennik w Argentynie

f) Boliwia

- „El DBR”

g) Peru

- „El Comercio” [El komersio]

h) Paragwaj

- w Paragwaju rządzi były biskup, populista

- „ABC Color”

i) Ekwador

- „El Universo”

j) Kolumbia

- „El Tiempo” („Czas”)

k) Wenezuela

- „El Universal” krytyka Hugo Chaveza

- „El Nacional”

l) Urugwaj (porównywany do Szwajcarii)

- „El País”

m) Stany Zjednoczone (mniejszość latynoamerykańska w U.S.A.)

-„La Opinión”: wydawany w Kalifornii

- „El Nuevo Hërald”: wydawany na Florydzie (Miami) przez dysydentów z Kuby (krytyka Fidela Castro)

SYSTEM MEDIALNY INDII

1. Indie to największa (pod względem liczby ludności) demokracja na świecie. W Indiach nadal obowiązuje klasowy system organizacji społecznej i występuje mnogość języków. Językiem elit (ekonomicznych, politycznych) indyjskich jest angielski.

a) dzienniki

- „The Times of India”: dziennik prawicujący

- „Hindustan Times”: dziennik lewicujący

- „The Indian Express”: dopisek pod tytułem to „journalism of courage' (“odważne dziennikarstwo”)

- “Mumbai Mirror”: dziennik wydawany w Bombaju

b) czasopisma

- „Indian Sunday”

- „India Today”

SYSTEM MEDIALNY JAPONII

1. Cechy charakterystyczne systemu medialnego, wynikające ze specyfiki kraju:

- położenie geograficzne: wyspiarskie poleżenie Japonii warunkuje poczucie specyficzności

- homogeniczność etniczna

- harmonia społeczna (między jednostka a społeczeństwem)

- przemoc

- seksizm (kultura Japonii jest zmaskulinizowana- silna dominacja mężczyzn w społeczeństwie)

- silny współczynnik urbanizacji

- koncentracja własności (duże grupy kapitałowe) + centralizacja (Tokio jest centrum)

- lojalność

- wysoki stopień czytelnictwa i edukacji

- sport (głównie japoński- np. sumo)

2. Dzienniki

- „Yomiuri Shimbun”: gazeta prawicowa, konserwatywna; 10 mln nakładów

- „Asahi Shimbun”(„Gazeta Poranna”): gazeta lewicowa; 8 mln nakładów

- „Mainichi Shimbun”: 4 mln nakładów

3. Wysoki poziom wolności słowa, ale występuje cenzura obyczajowa i niski stopień ochrony dóbr, które są naruszane przez publikacje.

4. Funkcjonują kluby dziennikarzy, które SA klubami elitarnymi, umożliwiającymi dostęp do kół rządowych. Dochodzi w nich do wymiany informacji.

5. Duża popularność komiksów manga.

6. Media elektroniczne:

a) telewizja

* telewizja publiczna

~ NHK: publiczny koncern telewizyjny

* telewizja prywatna

~ NTV (30 stacji)

~ TBS (28 stacji)

~ Fuji Tele (28 stacji)

~ ABC (26 stacji)

~ TV Tokio (6 stacji)

b) koncerny komputerowe

- Sony (w spółkach m. in. ze skandynawskim Ericssonem- Sony Ericsson + Sony BMG)

26

26

---