Filozoficzne podstawy pedagogiki: pozytywizm klasyczny, fenomenologia, personalizm.
Jak powinien żyć człowiek? Pyt. O sens człowieka. Czego wolno się spodziewać? Pyt o wiarę. Filozofia analityczna . Wiek 19 reprezentowany przez Conte'a „Rozprawa o duchu filozofii pozytywistycznej”, Milla - twórca indukcji eliminacyjnej. Podstawowe cechy myślenia pozytywistycznego
a)empiryzm wszelkie poznanie wartości jest oparte na faktach i ma charakter empiryczny. Faktem, jest to co jest dane w spostrzeżeniach (zewnątrz byt fizyczny i wewnątrz-psychiczny) Cała rzeczywistość to zmysłowe kompleksy wrażeń. Nawet logikę formalna można wyjaśnić.
b)Materializm i postawa antymetafizyczna. Z empiryzmem pozostaje w ścisłym związku dążoności do negacji wszystkiego co nie ma charakteru zmysłowo - materialnego.
c)Scjentyzm - pozytywiści żywili kult nauk ścisłych. Metody nauk przyrodniczych chcieli stosować do wszelkiego typu badań, niezależnie od specyfiki przedmiotu. Scjentyzm to nie tylko podstawa metodologiczna, ale także podstawa naukowa (etyczna). Wynika z przekonania, ze poznanie naukowe jest w stanie rozwinąć wszelkie problemy ludzkości.
Epistemologia (gnoselogia) teoria poznania: Skąd pochodzi nasze poznanie? Jakie są drogi poznania?
Fenomenologia (gr phainomenon- to co się zjawia, pokazuje)
Immmanuel Kant - nauka o fenomenach, przeciwstawiania wiedzy o rzeczach w sobie samym. Wilhelm Georg Fridich Hegel - nauka o fazach rozwojowych świadomości.
Edmund Hussler - jeden ze współczesnych kierunków filozofii nastawiony na badanie zjawisk. Podstawowe tezy fenomenologii: Fenomenologia zakłada, ze podstawowym naszym kontaktem z rzeczywistością jest doświadczenie zewnętrzne. Jest ono w nas, jest dane człowiekowi, jest więc podmiotowe. Cechą owego doświadczenia jest wolność, czyli osobiste prawo doświadczenia wg zbioru cech, mieszczących się w pojęciu......................
Doświadczenie jest więc indywidualne, osobiste, jest fenomenem ludzkiego poznania podmiotowo-przedmiotowego.
Personalizm - byt stający się w sensie szerszym to każdy kierunek filozoficzny głoszący autonomię osoby ludzkiej wobec uwarunkowań społecznych, materialnych, systemów rzeczy oraz jej pryzmat (pierwszeństwo) wobec nich. W sensie węższym jeden ze współczesnych kierunków filozofii chrześcijańskiej zapoczątkowany przed II wojną światową przez Mouniera we Francji rozwijany przez K. Wojtyłe
Humanizm - wielostronny styl kulturowo - umysłowy. Intelektualna i moralna postawa która nadaje nadrzędne znaczenie nad sprawę człowieka.
Strategie badań w pedagogice: strategia obiektywistyczna: powstanie problemu czym wywołany jest lub co wywołuje obserwowany stan rzecz? Przyjęcie hipotezy roboczej obserwowany stan rzeczy wywołany jest przez zjawiska Z sprawdzenie hipotezy roboczej. Sprawdzenie na dostatecznie dużej liczbie przypadków, czy wystąpienie zjawiska Z powoduje wystąpienie stanu obserwowanego SO, wyprowadzenie ogólnego wniosku. Wystąpienie zjawiska Z wywołuje w określonych warunkach stan rzeczy SO.
Kanony Milla:
Kanon jednej różnicy: jeżeli jakaś okoliczność zachodzi, gdy dane zjawisko występuje, a nie zachodzi gdy dane zjawisko nie występuje, podczas gdy wszystkie pozostałe za każdym razem są te same, to okoliczność ta jest skutkiem lub przyczyną danego zjawiska.
Kanon reszt: gdy odejmiemy z jakiegoś zjawiska te jego składniki, które jak wiemy z poprzednich wniosków indukcyjnych są skutkiem pewnych określonych poprzedników, to reszta tego zjawiska jest skutkiem pozostałych poprzedników.
Kanon jednej zgodności: Jeżeli jakaś okoliczność stale towarzyszy występowaniu badanego zjawiska, podczas gdy inne okoliczności ulegają zmianie, to okoliczność ta jest przyczyna albo skutkiem badanego zjawiska.
Kanon zmian współtowarzyszących: Jeżeli jedno zjawisko zmienia się wraz ze zmianą drugiego zjawiska, podczas gdy towarzyszące mu okoliczności nie ulegają zmianie, to pomiędzy tymi zjawiskami zachodzi związek przyczynowy
Kanon połączonych metod zgodności i różnicy: Jeżeli dwa lub więcej przypadków, gdzie dane zjawisko zachodzi, ma tylko jedną wspólna okoliczność, podczas gdy dwa lub więcej przypadków, w których ono nie zachodzi, nie ma ze sobą nic wspólnego poza tym, ze nie ma w nich tej okoliczności, to wówczas ta okoliczność, co do której jedynie te dwa zespoły przypadków się różnią jest skutkiem albo przyczyna danego zjawiska.
Strategie teologiczna: powstanie problemu: jakie są warunki niezbędne np. wystąpienia postulowanego stanu rzeczy SPL, przyjęcie hipotezy roboczej: postulowany stan rzeczy SP może wystąpić w warunkach W. sprawdzenie hipotezy roboczej sprawdzenie na dostatecznie dużej liczbie przypadków w warunkach W występuje SP wyprowadzenie ogólnej wniosku zaistnienie warunków W prowadzi do wystąpienia stanu rzeczy SP.
Kanon - ogólnie przyjęta zasada dotycząca jakiejś dziedziny ludzkiej działalności zwłaszcza zasada nadrzędna, stanowiąca miarę, wzorzec tego co w tej dziedzinie jest dobre a co złe.
Teologie - to finalizm, pogląd filozoficzny wieloznaczny termin filozoficzny najczęściej oznaczający celowości lub pogląd iż coś jest celowe i zmieża do pewnego celu.
Behawiorystyczny obraz człowieka - zwany mechanistycznym portretem człowieka - ma charakter sprzeczny z potocznymi wyobrażeniami o działaniu człowieka. Opiera się na paradygmacie scjentyzmu. Skinner- psycholog amerykański, autor bahawiorystycznej teorii
Uczenia się. Uwzględnia dwa rodzaje zachowania: Zachowanie - ogól obiektywnie obserwowanych reakcji osobnika wywołanych czynnikami zewnętrznymi lub wewnętrznymi. Obejmuje świadomość celu i sposobów docierania do niego. Świadomość celu pełni kilka funkcji. Struktura zachowania jest kopią struktury środowiska, które jest mozaika bodźców.
Osobowość to konstrukt teoretyczny, pozwalający wyjaśnić niektóre zjawiska w zachowania się człowieka i właściwości tego zachowania.
Behawiorystyczne koncepcje człowieka: Człowiek jest układem reaktywnym (reaguje na bodźce zewnętrzne), zachowania czlowieka są sterowane przez środowisko zewnętrzne, system nagród i kar znajdujący się w środowisku o tym ku czemu człowiek dąży, czego unika. Procesy psychiczne nie odgrywają żadnej roli w sterowaniu ludzkim zachowaniem. Pojęcie „silna wola” jest fikcją. Zachowania można ćwiczyć trzeba trafnie dobierać repertuar nagród i kar.
Samoregulacja - to tendencja organizmu do powracania do stanu równowagi psychicznej i biologicznej zawsze ilekroć zostaje ona zachwiana.
Mechanizmy nastawiania samoregulacji: Faza I mobilizacja energetyczna organizmu. Pojawienie się motywów pod wpływem działania postaw lub potrzeb. Faza II aktywność organizmu. Przejawienie utrwalonych (wyuczonych) aktów motywacyjnych, w których wyrażają się przeszłe doświadczenia oraz wrodzone dyspozycje jednostki. Faza III przywrócenie stanu równowagi. Zaspokojenie motywów uruchamianych...........
Mechanizmy dążeniowe samoregulacji: Faza I pojawienie się motywów pod wpływem działania postawy wchodzącej w skład całego systemu postaw, regulowanego przez nadrzędne uogólnione postawy wobec wartości. Faza II przejawienie aktów motywacyjnych wchodzących w skład wyuczonych i przyswajanych wzorów zachowań oraz ról społecznych.
Faza III osiągnięcie stanu równowagi wewnętrznej pod wpływem świadomości zbliżania się do wartości.
Psychonerwowe mechanizmy samoregulacji: Faza I pojawienie się stanu napięcia psychonerwowego ukierunkowanego na określony obiekt warunkując redukcje tego napięcia. Faza II przejawienie aktywności orientacyjnej uczuciowej, myślowej i działaniowej nastawionej na zaspokojenie motywu. Faza III osiągnięcie stanu równowagi wewnątrz pod wpływem świadomości zbliżenia się do wartości.
Psychodynamiczna koncepcja człowieka: człowiek jest systemem złożeniowym, zachowanie ludzi zależą od wewnętrznych sił dynamicznych i zwanych popędami, potrzebami i dążeniami, popędy są z reguły nieświadome. Konflikt popędów stanowią o zmianie zachowań.
Poznawcze koncepcje człowieka: człowiek jest układem przetwarzającym informacje. Zachowanie człowieka zależy nie tylko od bieżących informacji, ale także od struktur poznawczych, tzn. zakodowanej w pamięci trwałej wiedzy i doświadczenia człowieka. Człowiek jest układem samodzielnym i twórczym. Podstawową metodą zmian zachowania jest wychowanie.
Humanistyczne koncepcje człowieka:
Człowiek jest osoba personalną, starającą się odrzucać koncepcje człowieka reaktywnego. Człowiek jest całościowym podmiotem przyjmującym w środkowisku a cel rozwój własnego „ja” to stanowi o jego unikalności. Podstawowa własciowościa natury ludzkiej rozwój uwarunkowany przez xczynniki wewnetrzne. Głowną siła napędową działań ludzkich jest dązenie do samorealizacji i aktualizacji ich potencjalnych szans. Człowiek jest dobry, a jego dązenia są konsturktywne i poztywne. (wg. Bugentala) Człowiek jest czymś więcej niż samą cześci i raczej osobą niż organizmem. Człowiek ujmuje swoje człowieczeństwo o relacjach międzyosobowych w różnych sytaucjach życiowych. Ludzka świadomość ma charakter ciągly. Nieświadmość wytwarza jest jaka najwyższy stopień świadomości, jako tzw. Czynność. Czlowiek ma wolność wyboruj jest istota wolną.