Pedagogika czasu wolnego młodzieży
Czas wolny to pojęcie, które znane już było ludziom pierwotnym. Wypoczynek po pracy - podstawowy element wolnego czasu -był zjawiskiem znanym ludzkości od zarania dziejów.
Zgodnie z definicją francuskiego socjologa J.Dumazediera czas wolny to „wszelkie zajęcia, jakim może oddawać się jednostka z własnej ochoty, bądź dla rozrywki, bądź dla rozwijania swych wiadomości lub dla bezinteresownego kształcenia się, dobrowolnego udziału w życiu społecznym, poza obowiązkami zawodowymi, rodzinnymi i społecznymi. Za czas wolny ucznia (młodzieży) należy uważać taki czas, który pozostaje mu po wypełnieniu szkolnych i domowych obowiązków, w którym może on wykonywać czynności według swego upodobania, zgodnie ze swoimi potrzebami psychospołecznymi. Czas wolny racjonalnie przeznacza się na odpoczynek, który sprawia przyjemność, działalność społeczną o charakterze dobrowolnym i bezinteresownym, rozwój zainteresowań i uzdolnień przez zdobywanie wiedzy i amatorską działalność artystyczną, naukową czy sportową. Wolny czas w życiu człowieka to szereg różnorodnych, wzajemnie przenikających się funkcji. Jego brak ma silny i ujemny wpływ na zdrowie, stosunek do ludzi i osiągnięcia osobiste. Wolny czas mądrze wypełniony odpowiednimi
zajęciami ma zasadnicze i pozytywne znaczenie dla rozwoju
osobowości jednostki. Jedną z podstawowych funkcji czasu wolnego jest regeneracja sił fizycznych i psychicznych ucznia. Drugą funkcja czasu wolnego jest rozrywka. Celem rozrywki jest dostarczenie różnorodnych wrażeń, radości i zadowolenia. Funkcja rozrywki polega na kompensowaniu monotonii dnia, obowiązków rodzinnych i szkolnych, nudy, powtarzających się codziennie czynności. Ważną funkcją czasu wolnego jest także rozwijanie zainteresowań.
Czas wolny można ująć w różnych aspektach:
socjologicznym, psychologicznym i pedagogicznym. W aspekcie socjologicznym zwraca się uwagę na spędzanie czasu wolnego w zespole rówieśników, które prowadzi do bardziej wydajnego i wytrwałego działania, niż działanie indywidualne. W aspekcie psychologicznym w młodym człowieku widzi się poszukiwacza nowych wrażeń, odkrywce nowych obszarów, który rozbudza i rozwija swoje zainteresowania i uzdolnienia. Funkcja społeczna wolnego czasu polega na aktywizowaniu jednostki, którego celem jest włączenie jej do życia w społeczeństwie, aby w rezultacie wykształcić w niej umiejętność świadomego w nim
uczestnictwa, wyboru partnerów, podporządkowania się przepisom i obyczajom.
Młodzież stanowi przynajmniej w społeczeństwach rozwiniętych kategorię osób znajdujących się w okresie przejściowym od dzieciństwa do dorosłości, osób nie wymagających już bezpośredniej opieki ze strony dorosłych, a nie ponoszących jeszcze pełnej odpowiedzialności za własną rodzinę czy za określony odcinek pracy zawodowej. Młodzież- to równocześnie kategoria ludzi znajdujących się w okresie intensywnego rozwoju fizycznego, intelektualnego, emocjonalnego. Postawy kształtowane w tym okresie mają dużą szansę przetrwania w wieku dorosłym.
Według opinii młodych respondentów 40% młodzieży dysponuje w dniu powszednim od 1 do 3 godzin czasu wolnego, 33% - od 3 do 5 godzin, 4,5% młodzieży twierdzi zaś, że nie ma w ogóle czasu dla siebie. Nieco większą ilością czasu -3-8 godzin w dniu powszednim - dysponuje tzw. młodzież szczególnie uzdolniona. W ilości czasu wolnego, jaką młodzież dysponuje, zachodzą jeszcze duże dysproporcje. Najmniej ma go młodzież dojeżdżająca do szkoły oraz młode pracujące matki. Najwięcej- uczniowie zasadniczych szkół zawodowych oraz młodzież pracująca, a nie dokształcająca się.
Podstawowe czynniki warunkujące ilość czasu wolnego i sposób jego spędzania to:
- wiek i status młodzieży (ucząca się czy pracująca)
- rodzaj szkoły
- ilość czasu wolnego posiadanego przez ucznia i możliwość
jego właściwego twórczego spożytkowania
- prawidłowa organizacja zajęć ucznia w szkole i w domu, a
przede wszystkim właściwie skonstruowany tygodniowy
harmonogram zajęć obowiązkowych na rzecz szkoły, domu i
czynności w czasie wolnym
- istniejąca moda, która jest chętnie przejmowana i
naśladowana przez ludzi młodych
- warunki materialne rodziców (opiekunów), zwłaszcza posiadane dochody budżetowe warunki mieszkaniowe i stan zamożności
- posiadanie przez dom rodzinny środków masowego przekazu
- wykształcenie i kultura życia codziennego rodziców, a w
szczególności ich zawód, hobby oraz warunki kulturalne
rodziny
- stosowne formy i sposoby spędzania czasu wolnego przez
rodziców, starsze rodzeństwo i inne osoby dorosłe w dni
powszednie i świąteczne
- wytworzone u dzieci i dorosłych tradycje oraz nawyki w
zakresie kulturalnego aktywnego wypoczynku
- środowisko lokalne (małe, średnie czy duże miasto), ośrodki
rekreacyjne znajdujące się w tym środowisku, jak: boiska
szkolne i sportowe, baseny, lodowiska, ośrodki
wypoczynkowe itp.
W systemie wartości młodzieży na czoło wybija się uzyskanie wyższego od posiadanego obecnie wykształcenia, na drugim miejscu odwzajemniona miłość i szczęśliwe życie rodzinne; na trzecim wykonywanie interesującej pracy. Istotne miejsce zajmuje także pragnienie podróżowania, zwiedzania świata.W aspiracjach z zakresu czasu wolnego dominuje przede wszystkim pragnienie posiadania dużej ilości czasu wolnego. Turystyka zarówno w marzeniach, jak i w preferowanych wzorach spędzania czasu wolnego cieszy się największym uznaniem młodzieży.
Sposoby spędzania wolnego czasu podzielić można na sześć podstawowych kategorii:
1.Związane z przyjętymi na siebie obowiązkami:
- dokształcania
- pomocy rodzinie
- działalności organizacyjno- społecznej
- religijnymi
2. Związane z aktywnością podmiotu w dziedzinie:
- artystycznej
- technicznej
- sportu i rekreacji fizycznej
- turystyki
3. Związane z uczestnictwem w kulturze:
- w formie odbioru środków masowego przekazu (TV, radio,
prasa, książki, kino, teatr)
4. Związane z uczestnictwem w życiu społecznym:
- przebywanie z sympatią
- spacery z kolegami
- uczęszczanie do kawiarni, dyskotek, klubów, spotkania
towarzyskie itp.
- oglądanie imprez sportowych
5. Związane z realizacją indywidualnych zamiłowań:
- różnego rodzaju hobby, uprawianie działki itp.
- bierny wypoczynek
6.Zachowania o charakterze patologii społecznej:
- nałogowe picie alkoholu
- narkomania
- nadużycia seksualne
- przestępczość
• CZAS WOLNY MŁODZIEŻY MIEJSKIEJ:
Wśród młodzieży miejskiej dominują zachowania związane z uczestnictwem w kulturze w formie odbioru programów środków masowego przekazu. Najpowszechniejszym zachowaniem zarówno w dni powszednie, jak i w niedzielę - jest oglądanie telewizji. Ok. 90% ogółu młodzieży ogląda programy kilka razy w tygodniu lub codziennie. Tylko 3% stwierdziło, że w zasadzie nie ogląda TV. Młodzież ogląda przede wszystkim programy z bloku rozrywkowego, czyli wszelkiego rodzaju teleturnieje, talk show-y i oczywiście filmy. Równie popularne jak oglądanie TV jest słuchanie muzyki. Ok. 91% młodzieży słucha radia codziennie lub prawie codziennie. Podobnie jak oglądanie TV słuchanie radia stało się codziennym nawykiem, z tym, że wymaga ono mniejszego zaangażowania i uwagi, wskutek czego odbywa się to niejednokrotnie w toku wykonywania innych czynności. Na trzecim miejscu wymienić trzeba czytelnictwo prasy i książek. Prasę codzienną czyta, przynajmniej kilka razy w tygodniu, 86% młodzieży, a 74% czyta ja codziennie. Jednakże 35% badanych nie czytywała książek w ogóle bądź też czytała je przypadkowo, co jest objawem niepokojącym. Młodzież z dużych miast czyta więcej niż młodzież z małych miasteczek. Nieco częściej czytają dziewczęta niż chłopcy.
Czytanie książek najpowszechniej występuje w kategorii młodzieży uczącej się (72%), następnie wśród młodzieży pracującej i uczącej się (58%).Kolejnym popularnym zachowaniem jest uczęszczanie do kina. Ok. 67% badanych robi to przynajmniej 2-3 razy w miesiącu. Najliczniejszą kategorię kinomanów stanowi młodzież w wieku 17-19 lat (74%) oraz 15-16 lat (67%). Młodzież ogląda przede wszystkim filmy z tzw. Repertuaru lekkiego - komedie, filmy przygodowe - ok.29% młodzieży oglądało wyłącznie ten rodzaj filmów. Przynajmniej co drugi spośród badanych spędza czas wolny z sympatią. Ok. 39% badanych stwierdziło, że zwykle spędza czas wolny z rodziną .Wiele zachowań młodzieży w czasie wolnym realizowane jest w grupie, zwłaszcza w nieformalnej grupie rówieśniczej, oraz że łączą się na zasadzie akceptowania danego systemu wartości manifestującego się wyraźnie właśnie w zachowaniach w czasie wolnym. W tym sensie można mówić o wzorach zachowań grupowych, spośród których da się
wyodrębnić następujące wzory:
- intelektualny (zespoły zainteresowań, dokształcania,
dyskusji)
- społeczny (organizacje społeczne, akcje społeczne, pomoc
innym ludziom)
- artystyczny (amatorska twórczość artystyczna)
- techniczny (zajęcia techniczne)
- sportowy
- turystyczny
- uczestnictwa w kulturze
- ludyczno - towarzyski
- patologiczny
Dominującym grupowym wzorem zachowań młodzieży miejskiej jest wzór ludyczno-towarzyski. Jego realizacja polega na uczestniczeniu w prywatkach, różnego typu imprezach, przebywaniu w kawiarniach, dyskotekach, klubach, wspólnym spędzaniu czasu z nieformalną grupą koleżanek i kolegów. Procent młodzieży realizującej ten wzór jest największy. Wzór intelektualny występował powszechniej w dużych ośrodkach miejskich dysponujących ośrodkami akademickimi, rzadziej w małych miastach. Ze zrozumiałych względów realizuje go przede wszystkim młodzież ucząca się. Ogółem 52% badanych przyznaje się do spędzania wolnego czasu zgodnie z tym wzorem. Wzór społeczny znajduje się na ostatnim poza zachowaniem patologicznym miejscu. Tylko 29% młodzieży przyznaje się do jego realizacji. Jest to przede wszystkim młodzież szkolna. Najpowszechniejsze są udziały w akcjach społecznych oraz niesienie pomocy innym ludziom. Wzór artystyczny realizowany bywa raczej w miastach
średnich niż dużych i raczej przez młodzież poniżej 20 roku życia. Najwięcej młodzieży zajmuje się twórczością plastyczną, a więc malarstwem, grafiką, fotografiką i filmem, rzemiosłem artystycznym oraz twórczością muzyczną, przede
wszystkim grą na jakimś instrumencie, śpiewem i tańcem. Artystyczni twórczy wzór zachowań młodzieży oddziałuje niewątpliwie korzystnie na kształtowanie osobowości. Wzór sportowy jest jednym z najsłabiej realizowanych, choć najbardziej akceptowanych wzorów zachowań młodzieży w czasie wolnym. Aktywność sportowa wyraźnie maleje z wiekiem respondentów. Sport uprawia przede wszystkim młodzież ucząca się. Działalność sportowa podejmowana jest
przez młodzież raczej sporadycznie, a ogólny wymiar czasu Przeznaczonego na ćwiczenia fizyczne kształtuje się znacznie poniżej tzw. Normy higienicznej, która zakłada, że dla zapewnienia warunków prawidłowego rozwoju młodego
organizmu niezbędna jest dawka ruchu od 2 do 3 godzin dziennie. Tymczasem codziennie uprawia sport zaledwie 4% młodzieży. Większość uprawia sport raz lub dwa razy w tygodniu (ok. 50%) i przeznacza na ten cel w sumie nie więcej niż 3 do 4 godzin tygodniowo. Wzór turystyczny zyskał najwyższą akceptację (82%). Jego realizacja przedstawia się jednak nie najlepiej, albowiem tylko 1,4% młodzieży wymieniło turystykę jako zachowania mające miejsce w dniu powszednim, a 14% w niedzielę. W skali całego roku turystykę mniej lub bardziej często uprawiało 53% badanych. Stosunkowo najczęściej turystykę uprawiają studenci. Częściej też uprawiają ją uczniowie niż młodzież pracująca. Walory wychowawcze turystyki są oczywiste: umożliwia ona poznawanie przyrody, kultury oraz społeczności terenów odwiedzanych, odgrywa istotną rolę w wychowaniu emocjonalnym, sprzyja też wyrabianiu wielu konkretnych umiejętności.
• CZAS WOLNY MŁODZIEŻY WIEJSKIEJ:
Różnie kształtują się dążenia i cele młodzieży wiejskiej w zależności od potrzeb, możliwości, wielu uwarunkowań środowiskowych czy oceny aktualnej sytuacji. Coraz wyraźniej dokonują się przemiany w sferze zachowań, które najczęściej określa się mianem stylu życia Utrwalają się tendencje do wyrwania się z obowiązujących w tradycji życia wiejskiego wzorów ciągłej harówki, nieprzerwanej roboty. Kształtuje się nastawienie na bardziej konsumpcyjny tryb życia, nie tylko w potocznym tego słowa znaczeniu, ale i w znaczeniu pozytywny, polegającym także na dążeniu do uzyskania głębszych wartości, na uczestnictwie w szeroko pojętych dobrach kultury całego narodu. Podejmując rozważania nad czasem wolnym młodzieży wiejskiej należy uświadomić sobie, iż jest on funkcją swoistej organizacji życia. Jako kategoria nie był on znany w dawnej kulturze chłopskiej. Istniał czas, który nie był czasem pracy, był jednak włączony do innych sfer życia i funkcjonował wraz z organizacją pracy, wyznaczoną warunkami przyrodniczymi oraz rodzinno-sąsiedzkimi stosunkami, życiem religijnym i jego instytucjami (obrzędy Bożego Narodzenia, Wielkanocne, odpusty, pielgrzymki itp.), zwyczajami i obyczajowością.
Trudno byłoby zgodzić się z tym stanem w czasach dzisiejszych. Wszelkie formy życia wiejskiego ulegają gwałtownym przeobrażeniom.
Dominujące cechy wzorów zachowań młodzieży w czasie
wolnym to:
- wzory zasadniczo zdeterminowane przez miejski
styl życia
- wzory będące wyrazem dążeń i aspiracji
indywidualnych
- nastawienie na poszukiwanie atrakcji i rozrywki
- wzory, w których jedne zachowania uzależnione są
od innych
- wzory polegające na uczestnictwie grupowym
Wyróżniamy sześć podstawowych wzorów zachowań
młodzieży wiejskiej:
1. Typ odbiorcy środków masowego przekazu; jest to
wzór zachowań polegający na:
- lekturze książek i prasy
- słuchaniu radia
- uczęszczaniu do kina
- oglądaniu telewizji
2. Typ zorientowany na współżycie w grupie,
preferujący udział w życiu grupowym, który sprzyja takim
zachowaniom jak:
- rozmowy towarzyskie, pogawędki
- dowolne, spontaniczne przebywanie razem
3. Typ poszukujący rozrywki w zabawie tanecznej, dyskotece
itp.
4. Typ przejawiający aktywność twórczo ekspresyjną, a
więc zachowania związane z:
- uczestnictwem w zespołach teatralnych, wokalno
muzycznych itp.
- zainteresowaniami własnymi, hobby
- udziałem w zorganizowanych grupach
dyskusyjnych
5. Typ sportowca, rozumiany szeroko jako wzór zachowań
związanych ze stałym uprawianiem sportu, wymagającym
treningów i najczęściej zorganizowanym, ale także zachowań
o charakterze zabawowo rekreacyjnym
6. Typ zorientowany na konsumpcję kulturalną, z
wyłączeniem zachowań związanych z odbiorem środków
masowego przekazu, a więc przede wszystkim na:
-uczęszczanie do teatru
udział w imprezach o charakterze widowiskowym
Najwięcej młodzieży można zakwalifikować jako typ odbiorcy środków masowego przekazu i typ zorientowany na współżycie w grupie. Najmniej zaś jako typ zorientowany na konsumpcję związaną z uczęszczaniem do teatrów, na koncerty, oglądaniem zespołów estradowych itp.
• CZAS WOLNY MŁODZIEŻY PRACUJĄCEJ:
Młodzież pracująca to ta kategoria pracowników, która w zakładzie pracy przedsiębiorstwie, urzędzie itp. wykonuje określone funkcje, przy czym dolna granica wieku wynosi 18 lat, górna zaś nie przekracza 25 roku życia.
Młodzież pracująca i nieucząca się dysponuje relatywnie większą ilością czasu wolnego niż uczniowie i studenci, a także pracujący i uczący się. Powstaje, więc pytanie: czy dysponujący większym zasobem czasu wolnego bardziej racjonalnie i intensywnie wykorzystują go, a więc czy wykazują większą aktywność
kulturalną, twórczą, turystyczną itp.? Z badań młodzieży wynika, że młodzież ucząca się częściej czyta książki w dni powszednie, chodzi do kina, rzadziej natomiast spędza czas wolny w sposób bierny. Natomiast młodzież pracująca rzadziej zaglądała do książek i uczęszczała do kina, częściej natomiast spędzała czas wolny
w sposób bierny. Stwierdzono też ogólnie większą aktywność kulturalną młodzieży mającej kontakt z nauką, przede wszystkim uczniów i studentów, ale także, choć w mniejszym stopniu, młodzieży pracującej i uczącej się niż młodzieży pracującej i nieuczącej się.
Wraz z wiekiem badanych i zmianą ich statusu społecznego maleje udział młodzieży w uprawianiu sportu i rekreacji fizycznej. Tak np. 52% młodzieży uczącej się ma kontakt ze sportem, podczas gdy wśród młodzieży pracującej niewiele ponad 20%.
Podobnie rzecz się ma z turystyką. Młodzież pracująca uprawia turystykę relatywnie rzadziej niż uczniowie czy studenci.
Struktura zajęć w czasie nie zajmowania się pracą, a także w czasie wolnym jest nieco odmienna wśród kobiet i mężczyzn. Dla większości kobiet zajęciami dominującymi w czasie wolnym są czynności związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego i rodziny, a więc zajęcia pozostające poza sferą czasu wolnego. Natomiast wśród mężczyzn dominującym zajęciem jest konsumpcja o charakterze indywidualno-
kameralnym wyraźnie zorientowana na odbiór środków masowego przekazu oraz bierny odpoczynek.
CZAS WOLNY
Czas wolny to czas, który pozostanie człowiekowi do swobodnej dyspozycji, po wykonaniu czynności obowiązkowych, higienicznych, także z wyłączeniem snu
Cechy wolnego czasu to dobrowolność ( nie ma przymusu ) i niezarobkowość. Najmniej maja go kobiety pracujące, które wychowują dzieci, w następnej kolejności są studenci i uczniowie szkół średnich. Najwięcej tego czasu maja osoby pracujące, ale samotne ( bez rodziny ), emeryci, dzieci klas szkoły podstawowej
Funkcje czasu wolnego:
- relaks i wypoczynek sa dwie formy czynna np. czytanie i bierna np. oglądanie TV czy leżenie, forma zależy od stylu życia człowieka, chętniej są wybierane formy bierne, dla niektórych pojęcie „ wolnego czasu” jest źle rozumiane, bo oznacza leżenie i nie robienie nic, nie wolno nikomu narzucać, kto jak ma spędzić swój wolny czas, dzieci mówiąc „nudzę się „ chcą , by rodzice wymyślili im jakieś zajęcie, u starszych jest inaczej, czas wolny jest niezbędny człowiekowi
- hobby - realizacja życiowej pasji, ci, którzy maja pasje nigdy się nie nudzą
INSTYTUCJE I PLACÓWKI DZIAŁALNOSĆI KULTURALNO - OSWIATOWEJ
Placówki dają możliwość rozwijania zainteresowań, zajęcie wolnego czasu, jest ich bardzo mało, bywa , że korzystanie z nich jest często drogie, oferty tych placówek odbiegają od wymagań młodzieży, w małych miasteczkach z braku funduszy placówki te są zlikwidowane
Dom kultury
Młody człowiek ma tu znaleźć możliwość realizacji, rozwijania swoich zainteresowań. Mają kształcić, dawać możliwość na spędzenie wolnego czasu, maja urozmaicić dzień np. przez sekcje, maja wychowywać , zajęcia w grupie uczą akceptacji drugiej osoby
Funkcje:
- wychowawcza
- kreatywna
- opiekuńcza
- edukacyjna
- relaksacyjna ( relaks, wypoczynek, zabawa)
Świetlica
Każda ma inny charakter, funkcje realizowane przez świetlice są uzależnione od przyjętych zasad ( wychowawcza, opiekuńcza)
Typy świetlic:
- szkolna
- osiedlowa
- parafialna
- zakładowa
- środowiskowa
- szpitalna
- dworcowa
Zadania świetlicy szkolnej:
- opieka nad dziećmi od momentu przyjścia dziecka do szkoły aż do momentu przyjścia rodziców
- pomoc w nauce
- wypełnianie wolnego czasu
- prowadzenie zajęć korekcyjnych
- prowadzenie sekcji zainteresowań
- prowadzenie stołówki
Funkcje:
- wychowawcza - spełnia ja głównie szkoła podstawowa
- ekonomiczna - opieka w sensie dożywiania osób ze środowisk patologicznych
- edukacyjna - pomoc w nauce
Forma pracy:
- zbiorowe
- indywidualne
Biblioteka i czytelnia
- szkolna
- publiczna
- specjalistyczna
- pedagogiczna
Zadania biblioteki szkolnej:
- systematyczne przygotowanie uczniów do korzystania z zasobów informacyjnych biblioteki
- zapewnienie nauczycielom bieżącej informacji związanej z ich pracą
- uczestnictwo w realizacji zadań dydaktyczno - wychowawczych szkoły
- udostępnianie zbiorów, udzielanie pomocy, informacji, analiza stanów czytelnictwa, organizacja konkursów
- współpraca z rodzicami i instytucjami wychowania równoległego
- rozwijanie kultury czytelniczej uczniów
- rozwijanie technik samokształceniowych, pracy umysłowej, pracy z dokumentem bibliotecznym
żeby biblioteka wypełniała dobrze swą funkcję musza być - właściwe zbiory, warsztat informacyjny, właściwe godziny otwarcia, osoba prowadząca bibliotekę musi zachęcać
Biblioteka ma księgozbiór podręczny w czytelni oraz księgozbiór do wypożyczeń, księgozbiory są katalogowane
- rzeczowy
- alfabetyczny
- obrazkowy ( dla dzieci
4. Zakłady dla dzieci opuszczonych i moralnie zagrożonych
Opiekę nad sierotami sprawowały szpitale, sierocińce i rodziny zastępcze. W swej działalności opiekuńczej uwzględniały przygotowanie do różnych zajęć praktycznych.
Nowym zjawiskiem w początkach XIX w. było pojawienie się pierwszych stowarzyszeń filantropijnych, prowadzących różnorodne formy pracy opiekuńczej.
Przełomowe znaczenie w rozwoju opieki i wychowania sierot miały doświadczenia J.H. Pestalozziego w Neuhof i Filipa Fellenberga, który w 1804 r. utworzył zakład dla sierot w Hofwyl. Realizował w nim wychowanie według wzorów rodzinnych, nauczanie elementarne, przygotowanie zawodowe w zakresie rolnictwa i rzemiosł oraz pracę produkcyjną.
Działalność ta zyskała duży rozgłos w europie i stała się wzorem dla podobnych placówek tworzonych w różnych krajach.
Na początku XIX w. nastąpiła również zmiana w traktowaniu dzieci przestępczych, które zaczęto traktować inaczej niż dorosłych. W ciągu wieku zaczęły powstawać zakłady poprawcze pod różnymi nazwami (przytułki, kolonie itp.). W zakładach tych kształtowano życie młodocianych przestępców według wzorów zakonnych albo wojskowych. Obowiązywał surowy regulamin, praca i nauczanie elementarne. Stosowano też sztuczne rodziny złożone z pewnej liczby wychowanków mieszkających w oddzielnych domkach pod opieką wychowawcy.
Na ziemiach polskich jako pierwszy powstał Instytut Moralnej Poprawy Dzieci na Mokotowie. W zakładzie umieszczano dzieci w wieku 6-14 lat. Metody wychowania przeszły ewolucję od rygoru do umiarkowania. W 1876 r. w Studzieńcu k. Skierniewic z inicjatywy Towarzystwa Osad Rolnych i Przytułków Rzemieślniczych powstał pierwszy polski dom poprawczy dla nieletnich przestępców. Podobny zakład dla dziewcząt Towarzystwo założyło w Puszczy Mariańskiej. W zaborze pruskim otwarto w 1888 r. Zakład Wychowawczo-poprawczy w Szubienie, zaś w zaborze austriackim w Cieszynie.
EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE CZASU
Czas jest ważnym zasobem każdego człowieka. Poprzez dokładną analizę naszego czasu, jaki mamy do dyspozycji możemy, zaplanować jak rozporządzić danym nam czasem. Nie jest to tylko czas wolny, jest to też czas w którym musimy wykonać zadania które należą do naszych obowiązków, tak jak praca czy praca domowa, dbanie o dom i rodzinę. Ale również czas który możemy przeznaczyć dla nas, dla zaspokojenia własnych interesów, potrzeb, odpoczynku czy rekreacji (itp.) Różne osoby mogą mieć zupełnie odmienny stosunek do czasu. Aby w sposób efektywny podołać wszystkim obowiązkom zawodowym i domowym, musimy przeanalizować sobie nawyki w które „popadliśmy” i zająć się tym problemem. Każdego dnia powinniśmy sobie ustalać jak chcemy spędzić dzień a przede wszystkim załatwić wszystkie sprawy które na nas przypadły, wybierając odpowiednią kolejność i nie rezygnując tym samym odpoczynku czy relaksu lub zajęć które nam sprawiają przyjemność.
Stosunek do czasu bywa różny w różnych rejonach świata. Ma to często odzwierciedlenie w liczbie godzin poświęconych pracy codziennie lub w skali tygodnia, w przestrzeganiu punktualności oraz w ilości czasu przeznaczonego na odpoczynek. Znane jest, że Azjaci ( Japończycy) mają tylko 3 dni urlopu w roku. Myślę, że pomimo tego, że wyjeżdżając za granicę do pracy powinniśmy tolerować i przestrzegać tamtejszych zasad, to wykazując najszczersze chęci byłoby Europejczykowi b. ciężko pracować od rana do nocy, otrzymując po roku ciężkiej pracy 3 dni wolnego. Stosunek każdego z nas do czasu wciąż się zmienia. Powodują to nieustannie wprowadzane nowe możliwości technologiczne, które mają znaczący wpływ na naszą pracę, podróże i porozumiewanie się. Np. Intenet oraz e-mail czy media sprawiają, że komunikacja między ludźmi jest niemal natychmiastowa. Możemy kontaktować się z całym światem, przesyłać ważne informacje itp. Podróżowanie, zwłaszcza w przypadku dużych odległości, odbywa się znacznie szybciej i coraz więcej osób na nie stać. Ze względu na dużą ilość firm proponujących takie usługi ceny spadają i coraz więcej ludzi może z nich korzystać. Większa ilość dostępnych udogodnień sprawia, że możemy zrobić więcej w ciągu dnia. Z drugiej strony, presja czasu stale się zwiększa, co z kolei pociąga za sobą konieczność jak najbardziej efektywnego i produktywnego jego wykorzystania.
W wielu firmach praca w godzinach nadliczbowych jest synonimem dobrej pracy. Wychodząc punktualnie możemy zrobić wrażenie osoby, która niedostatecznie przyczynia się do sukcesu firmy. Tak naprawdę jednak praca po godzinach najczęściej jest powodem obniżenia wydajności. Także w tym przypadku można swobodnie powiedzieć, że przysłowie „czas to pieniądz” się w tym przypadku nie sprawdza. Aczkolwiek raczej tylko w tym
ZACHOWANIA DZIECI W CZASIE WOLNYM O CHARAKTERZE DEWIACYJNYM - PRZEJAWY, PRZYCZYNY
Zachowania patologiczne wiążą się ze wrastającym spożyciem alkoholu przez młodzież. Bierze się to z nieumiejętności organizowania czasu wolnego. Wzór zachowania w czasie wolnym wyznacza przede wszystkim grupa rówieśnicza, koleżanki, przyjaciel. Duże znaczenie ma środowisko lokalne tj. małe czy duże miasto, zasób środków jakimi dysponuje, tradycja. Czynniki różnicujące sposób spędzania wolnego czasu: wykształcenie, płeć, status. Przyczyny patologii; uwarunkowania genetyczne, społeczne, brak zainteresowania za strony rodziny, elitarność zajęć w szkole, brak dostępu do pozaszkolnych ośrodków zainteresowań, zły wpływ kolegów, patologie w rodzinie, bieda, miejsce zamieszkania miasto, wieś, realizowanie wzoru ludyczno - zabawowego.
BIBLIOGRAFIA:
Historia wychowania 1795-1918 r. - Możdżeń Stanisław - Kielce 2000 r.
R. Wroczyński, I. Lepalczyk, T. Wujek, E. Trempała, A.Kamiński: „Czas wolny: jego problematyka społ. - wych.”
K. Przecławski: „Czas wolny dzieci i młodzieży w Polsce”, „Po pracy i nauce”
E. Wnuk - Lipiński: „Czas wolny - współczesność i perspektywy”
J. Izdebska: „Czynniki różnicujące strukturę budżetu czasu wolnego uczniów”