I filozofia przyrody - to 1 okres . F - Tales z Miletu, Anaksymenes, Anakapares, Heraklit z Efezu.II f humanistyczna - Sokrates,

III okres wielkich systemów filozoficznych - Platon, Arystoteles, Epikur, Stoicy.4 koncepcje f: 1)klasyczne zrozumienie f - tak jak to widział Arystoteles, jako wiedzę autonomiczną. To wiedza pozwala się przekonywać, ale ją racjonalnie udowodnić, ponownie może być uzyskana przez naturalne zdolności, 2)pozytywistyczna koncepcja f -odwołuje się do scjenytcyzmu (wzór naukowego poznawania widzi w naukach przyrodniczych i matematycznych ): filozofia - wiedza, która wspomaga to naukowe poznanie, nie jest samodzielną wiedzą. 3)neopozytywistyczna koncepcja f - odmiana f statusu wiedzy naukowej. Wszystkie problemy jakie stoją na drodze, poznania dzieli się na te, które rozstrzyga się w sposób szczegółowy (problemowy) i na pseudoproblemy, nie należy ich rozpatrywać i nie należą do nauki.4)egzystencjonalistyczna koncepcja f - pewna sztuka życia, postawa życiowa, która ukierunkowana jest na poznawanie życia. Coś osobistego. Myśl, która wpływa na działanie

Monizm - opowiada się za istnieniem jednego bytuRacjonalizm - twierdzi, że najlepszą władzą poznawczą człowieka jest rozum. Za sprawą rozumu wg racjonalizmu poznanie nie będzie błędne. Jest to wiedza nie zawodna.
Charakterystyka poznania - wiedza trwała, uniwersalna, jednoznaczna. Rozum znajduje w sobie pewne stałe myśli które konstruują wiedzę.

Epistomologia - nauka o poznaniu.1/ poznanie prawdy 2/ kryterium prawdy( prawda i fałsz), metody poznania. Pojecie prawdy absolutnej czy względnej i pojęcie granicy ludzkiego poznania - agnostycyzm.

Antropologia - Dusza dominuje nad ciałem,jest nieśmiertelna.nauka o człowieku, zajmuje się bytem ludzkim, pyta o to kim jest człowiek jaki byt ludzki różni się od innych, czym jest szczęście, sens życia, cel życia, cierpienia i śmierci.

Estetyka - nauka o pięknie, Kategorią estetyczną jest piękno, ale i brzydota. Pojęcie przeżycia estetycznego.

Aksjologia - nauka o wartościach. Najważniejsza jest cnota sprawiedliwości.Wartości estetyczne, etyczne: w jaki sposób wartości istnieją, czy są wartości obiektywne, niezależne od człowieka. Czy subiektywne wytwór człowieka czy wartości mają charakter absolutny czy względny, hierarchia wartości.

Filozofia społeczna - nauka o społeczeństwie, rola jednostki w świecie, w historii, oddziaływanie jednostki na społeczeństwo, altruizm, epoizm.

Ontalogii Centralne miejsce zajmuje Bog.wyróżnia się 2 stanowiska (odp czym jest istnienie)- materializm (realizm) - twierdzą że to co naprawdę istnieje ma charakter przyrodniczy, cielesny, materialnynp. Dendryt - prawdziwy byt u niego to domy;Tales - to co naprawdę istnieje to woda;

PERSONALIZM-koncepcja przedst.. człowieka mądrego usamodzielniającego się.ukazuje jak ważna jest osobowość.Człowiek zależy od siebie samego.Aby stać się osobowościa trzeba poznac swoje cechy.Silna osobowość to osobowość dojrzała.Samowychowanie-praca nad soba,Wolnośc-wyzwanie,wielka praca, wielkie zadanie.

SAMOREALIZACJA-potrzeba spełnienie i realizowania swoich możliwości.Samorealizacja droga do poznania siebie i wolności.
METAFIZYKA - początki filozofii, nauka o bycie. Nazwa Metafizyka zawdzięcza uczniom Arystotelesa: I nauka o tym co pierwsze, co podstawowe. II nauka o bycie - filozof pierwotna. pierwsi filozofowie pytali z czego zbudowany jest świat i jaka jest jego struktura. Tales z Miletu, Aneksymenes, Anaksagoras, Heraklit z Efezu. Przejście od rzeczywistego świata czyli mitologicznego do racjonalnego. Tales z Miletu - podstawowym elementem świata jest woda. Anaksymenes - podstawowym elementem świata jest powietrze. Anasymander - coś nieokreślonego jest podstawą rzeczywistości.

IRRACJONALIZM - pogląd odrzucający racjonalizm i empiryzm i odwołujący się do INTUICJI, ale tez do głosu serca, olśniewa mistyczne objawienia tj. przeżycia mające charakter bardzo zindywidualizowany. Człowiek przeżywa tego rodzaju doznania.

WARIABILIZMU Natura jest ciągłym rodzeniem się i umieraniem.

Nie możemy, więc powiedzieć, że jesteśmy, bo „jesteśmy i nie jesteśmy zarazem.

Heraklit uważał, że ciągle zmieniamy się i nigdy nie jesteśmy tacy sami.

DIALEKTYCE.Zmienność przebiega poprzez ścieranie się przeciwieństw, ale w trakcie ruchu różnice przeciwieństw zacierają się - pozostają tylko przejścia (brak granicy między dzień - noc; młodość - starość). Jest to swoisty relatywizm

Atomiści starali się wszystko, co istnieje wyjaśnić przyczynowo - szukali głębszych przyczyn. Atomiści nigdy nie pytali o pierwszą przyczynę, ale sięgali głębiej. Powiadali oni, że „nic nie dzieje się bez przyczyny, lecz wszystko z jakiejś racji i konieczności”.

EUDAJMONIZMEM.Najwyższym dobrem jest zadowolenie, za najwyższą wartość uważamy szczęście osobiste lub społeczne ( stan harmonii, ciszy, spokoju ducha)
SZKOŁA PITAGOREJSKA
Uprawiano w niej matematykę, wprowadzono oznaczenia symboliczne, z geometrii uczyniono naukę.Liczba u Pitagorejczyków stała się zasadą bytu. Wszystko wg nich można wyrazić za pomocą liczb. Nie rozumieli oni liczby jako abstrakcji, ale traktowali ją jako realną siłę w przyrodzie. Po raz pierwszy za istotny czynnik świata uznana została forma. Uważali, że w przyrodzie istnieją dwa czynniki a/ kształtujący b/ kształtowany
Liczba pełniła funkcję kształtującą. Uważali, że świat jest kulą,Dokonali epokowego odkrycia, bo uważali, że ziemia jest kulista. Odkryli, że szybkość planet jest w odwrotnym stosunku do ich odległości Świat wg pitagorejczyków nie jest dziełem przypadku.
Sformułowali kilka hipotez:1/ obrotu ziemi dookoła swej osi2/ świat jest urządzony harmonijnie, więc nazwali go kosmosem (Kosmo- znaczy ład)
Mocno wpłynęli na rozwój filozofii. U pitagorejczyków szczególną rolę odegrały zaczątki HELIOCENTRYCZNEGO poglądu na świat. - Zwolennikiem tych teorii był PLATON.
(wrócono do teorii heliocentrycznej dopiero w XIV - Dzieło Kopernika „O obrocie ciał niebieskich”, które zostało opublikowane dopiero po jego śmierci).
RELATYWIZM POZNAWCZY. (prawda jednego człowieka ma wyższość nad prawdą drugiego człowieka, gdy ma większą użyteczność publiczną)
HILEMORFIZMU. Materia nie istnieje oddzielnie, tak jak nie istnieją oddzielnie idee ( wszystko to są abstrakcje). Naprawdę istnieje tylko konkret ( konkretne zespoły materii i formy).

SZKOŁA STOICKA:
system był monistyczny, przeciwny do idealistycznego. Szkoła ta akcentowała etykę. Szkołę stoicką założył Zenon z Kitionu. Szkoła stoicka przetrwała pięć stuleci. Powstała w Atenach. Rozwinął tę szkołę CHRYZYP- erudyta.
Główne poglądy stoików:- świat ma budowę jednolitą, jest materialny a zarazem cały świat jest ożywiony, ma boską doskonałość. W przeciwieństwie do Platona stoicy stworzyli system monistyczny, ( czyli taki, w którym podstawą jest jeden element - dla nich materialny).- ciała stanowią byt-, jeśli istnieją dusze to SA one cielesne. Cielesne są również własności rzeczy, cnoty też są cielesne, i bogowie są cieleśni. - świat niematerialny i duchowy nie istnieje - to, co niematerialne jest niebytem - jak próżnia, przestrzeń i czas

Poglądy etyczne stoików:- tylko cnota jest warunkiem szczęścia- cnota to jedyne prawdziwe dobro- życie powinno być zgodne z naturą, bo istnieją te same prawa dla natury i człowieka - żyć cnotliwie to żyć zgodnie z naturą
PANTEIZMU- Wg nich istnieje jakieś bóstwo, ale jest ono w samym świecie a nie poza nim - to stanowisko określamy mianem

Epikureizm: to etyka, która uznaje jedynie dobra doczesne, czyni człowieka odpowiedzialnym za własne szczęście i nieszczęście, uważa spokój za najdoskonalszy stan człowieka i oświecenie umysłu za jedyny środek do uzyskania spokoju. W rozumnym, kulturalnym i cnotliwym trybie życia widzi środek do osiągnięcia egoistycznego szczęścia, a egoistycznej postawie najpewniejszą drogę do szczęścia ogółu. Epikureizm to również filozofia przyrody, która wyrzekła się czynników nadprzyrodzonych i uznaje wszelki byt za cielesny.

SZKOŁA SCEPTYCZNA :
Najistotniejszy pogląd sceptyków:
- tylko sceptycyzm zapewnia szczęście, bo zapewnia on spokój ( sceptyk nie wtrąca się do niczego i to zapewnia spokój).
Sceptycy zajmowali się rozwijaniem krytyki wiedzy ludzkiej, wytwarzali stanowisko krytyczne i destrukcyjne, odrzucali wszystkie sądy naukowe jako niepewne ( nie kwestionowali tylko sądów o zjawiskach).
Wg sceptyków analizujących logicznie twierdzenia, każde twierdzenia nie ma większej pewności niż twierdzenie przeciwne.
Rozumowanie sceptyków było następujące: chcąc potępić jakieś twierdzenie przeciwstawiali mu inne twierdzenie przeciwne.

FENOMENOLOGICZNEGO. że błędy powstają wtedy, gdy wypowiadamy się o rzeczach, nie powstają tylko wtedy, gdy mówimy o zjawiskach.

ILUMINIZM.Poznawanie Boga jest dziełem intuicji i kontemplacji. Na drodze rozmyślania dochodzimy do odkrycia Boga. Pojęcie intuicji było w okresie średniowiecza podstawowym pojęciem teorii poznania.
Łaska oświecenia ( iluminacji) przypada tylko dobrym i odbywa się poprzez oczyszczenie serca

TEOCENTRYZM - przewaga Boga nad wszelkim stworzeniem- całkowita przewaga Boga nad światem.Czlowiek stworzone na podobieństwo boga.

---