1.SOCJOLOGIA EDUKACJI-najstarsza subdyscyplina S. za jej rozwój odpowiedzialni są Hałasiński i Znaniecki (I Katedra S w Poznaniu). Przedmiot S.E
+(zajmuje się): badaniem rzeczywistości społ wych w aspekcie: teoretycznym (formułowanie teoretycznych postaw), empirycznym (podejmowanie i prowadzenie badań różnych problemów społ), socjotechnicznym (wykorzystanie wiedzy i oddziaływanie na jednostkę w celu osiągnięcia zamierzonych celów). Funkcje S.E: 1)Poznawcza (łączona z teoretyczną) -polega na poznawaniu, badaniu problemów społ, czynników wpływających na przebieg i procesy edukacji. 2)Humanistyczna -wprowadzanie, opracowywanie norm regulujących zachowania człowieka, wartości, określa pożądane przekonania. 3)Wychowawcza -kształtowanie wzorów i modeli Zach społ najbardziej korzystnych dla danego społ. 4)Diagnostyczna (łączona z prognostyczną) -rozpoznawanie, określanie, ustalanie syt wych, na określaniu czynników wpływających na kształtowanie się sytuacji wych. *Prognostyczna - prognozowanie dalszego rozwoju, przewidywanie. 5)Socjotechniczna -opracowywanie skutecznych sposobów sterowania społ tak aby możliwe było osiąganie określonych celów. 6)Apologetyczna (łączy się z demaskatorską) propagowanie w społ pozytywnych celów, zachowań korzystnych dla zbiorowości społ, propagowanie określonego światopoglądu. *Demaskatorska- ukazywanie rozbieżności mdzy głoszonymi poglądami, akceptowanym systemem wartości a praktyką.
2.ZWIĄZKI S.O z S.E: -S.E korzysta z dorobku S.O -wyniki Bad S.E stanowią podstawę dla tworzenia teorii socjologii.
3.PROBLEMY KTÓRYMI ZAJMUJE SIĘ S.E. w Polsce: -wych jako zj społ -wych, a społ -wych, a procesy społ -dewiacyjne zachowania w szkole -wych zdrowotne -wych, a globalizacja. 3 globalne problemy S.E: a)mikro edukacja- wyst w małych społ (rodzina, szkoła, gr rówieśnicze) b)mezo edukacja -wyst w średnich społ (wiejskie, miejskie, region, powiat). Zajmuje się funkcjonowaniem i problemami w tych społ. c)makro edukacja -zajmuje się funkcjonowaniem i problemami społ wyst w dużych środowiskach (kraj, kontynent, świat).
4.SOCJALIZACJA- wiąże się z przystosowaniem: -w ujęciu szerszym (całokształt wpływów i wzajemnych oddziaływań jednostki i środowiska; -w ujęciu węższym (odnosi się do wczesnych faz rozwoju jednostki tj wrastanie w społ). Rodzaje socj: a)Socjalizacja pierwotna: -wczesne okresy rozwoju jednostki, przyswajanie wzorów zachowań, umiejętności i norm niezbędnych do życia w społ. istotną rolę odgrywa rodzina i szkoła. B) Socj Wtórna: -dotyczy osób dorosłych, nabywanie nowych umiejętności, sprawności, zdobywanie określonych cech osobowości. Zaburzenia socj: -są niekorzystne dla jednostki oraz dla społ i mają tendencję do pogłębiania się a usunięcie tego często wymaga pomocy specjalistycznej (resocjalizacji) lecz nie zawsze jest skuteczna -rzadko ustępują w sposób samoistny, pogłębiają się, nasilają, są bardzo dużym zagrożeniem.
5.WYCHOWANIE wg Brezinka -jest zawsze oddziaływaniem mający charakter społ, oparte na interakcjach, działanie skierowane na dyspozycje innych ludzi, zmierza do ukształtowania zmiany lub utrzymania pożądanych dyspozycji społ i wych. Ma na celu zapobieganie pogarszania się tych dyspozycji. Polega na działaniu w celu utrzymania określonych zmian w zachowaniu jednostki. Podmiotem wych może być człowiek w każdym wieku. Wychowawcą może być każdy człowiek, który jest w stanie podjąć i realizować takie działanie i który ma zamiar doskonalenia osobowości jednostki. Związek mdzy wych, a socj: wych to pojecie węższe niż Socj gdyż obejmuje tylko część działań socj oddziałujących na jednostkę. Celem wych jest korygowanie zaburzeń procesu socj. Edukacja - wg słownika Socj: część procesu wych obejmująca planowe oddziaływanie na jednostkę w celu kształtowania inteligencji oraz wpajaniu jednostce wartości poznawczych, wiedzy, nawyków za pośrednictwem formalnego syst nauczania. Rodzaje eduk: 1)Permamentna: ciągła, całożyciowa, ustawiczna, upatruje się główny kierunek przeobrażeń współcz społ, pomaga ludziom w nadążaniu za rozwojem cywilizacyjnym, nauki, w zrozumieniu i zaakceptowaniu nieuchronnych zmian. 2)Wczesnoszkolna: -pierwszy etap kształcenia ogólnego, obejmuje nauczanie i wych dzieci w wieku szk. Ma char propedeutyczny.
6. IDEOLOGIE ED: -mają swoje odzwierciedlenie w praktyce edukacyjnej, która jest też sposobem sprawdzania ideologii. Może potwierdzać, dyskredytować ideol eduk. Głównym celem tej Id Ed jest aktywizowanie ludzi do różnych działań. Pomocne obrazy w charakt Id Ed: (o.Neill) ogólny cel Ed, zadania szkoły, ogólne cechy poszcz id, dziecko w procesie uczenia się, administracja i nadzór szkolny, charakterystyka id Ed, treści programowe jakie powinny być realizowane w ujęciu określonej id, metody nauczania i oceniania, charakterystyka procesu wych. Klasyfikacja Id Ed: 1)Id tradycyjne (klasyczne, historyczne) 2)Id współczesne (wykorzystywane są w różnych krajach w praktyce, w org syst eduk). Wg.Raynova: 1)arystokratyczna (ed jest sposobem przygotowania młodego czł do jego społ roli szlachcica i przywódcy, ogranicza Ed do klas wyższych, w niższych nie musza się uczyć, liczy się arystokracja. 2)burżuazyjna (dostęp do Ed przedst. Wszystkich warstw Społ. funkcjonuje tu system egzaminów jako sposób selekcji najb przydatnych dla społ członków) 3)demokratyczna (przewiduje się możliwość kształcenia tych członków którzy mają różne odchylenia od normy, formy kształcenia dostosowane do potrzeb, nie ma egzaminów i selekcji, barier, dostępu do wykształcenia) 4)Proletariacka (powszechne kształcenie robotników, szkolnictwo powinno mieć charakter praktyczny. Oprócz przygotowania do pracy zawodowej powinna też przygotować do poziomu życia warstwy robotników, ogranicza możliwości rozwoju społ). Wg.Davies: 1)Konserwatywna (zakłada potrzeby utrzymania dotychczasowego poziomu edukacji, nie przewiduje zmian) 2)rewizjonistyczna (kładzie się tu nacisk na podniesienie wydajności syst eduk w zakresie przygotowania do pracy, nacisk na rewizje- zmiane programów nauczania) 3)romantyczna (konieczność dostosowania syst eduk do indywidualnych rozwojowych potrzeb społ, umożliwianie rozwojowe zainteresowań wszystkich członków) 4)Demokratyczna (powszechny dostęp do edukacji, możliwość wybrania poziomu i kierunku, nie zakłada barier). Wg. O.Neilla: 1)Fundamentalizm (skrajne przystosowanie do tradycji, edukacja powinna być oparta na sprawdzonych wartościach: karność, posłuszeństwo, niechęć do zmian) 2)Intelektualizm (celem kształcenia powinien być rozwój intelektualnej jednostki, kształtowanie poznawczych struktur osobowości itp. Nie przewiduje kształcenia osób o upośledzonych możliwościach intelektualnych. 3)Konserwatyzm (przywiązanie do tradycji, przyszłości, niechęć do zmian, kształcenie w tradycyjnych zawodach) 4)Liberalizm (ogromna dowolność jeśli chodzi o podejście eduk, dowolność w wyborze kierunku kształcenia, konstruowanie programów eduk. 5)Anarchizm eduk (brak zwierzchniego nadzoru w eduk, brak kontroli, swoboda w org syst eduk). Współcz Id.Ed: 1)Neokonserwatyzm (18/19w. charakteryzował się przywiązaniem do zespołu wart tradycyjnych, gloryfikacja tego co było dawniej, przywiązywanie uwagi do historii, tradycji, nowości oceniane negatywnie. Ed powinna opierać się na wart klasycznych (nauka greki, łaciny, historii), negatywny stosunek do nauk ścisłych, to co było dawniej jest poczuciem spokoju, a zachodzące zmiany powodują poczucie zagrożenia. Nawiązują do cnut. Negatywny stosunek do odkryć naukowych). 2)Neoliberalizm (17 do 19w. -klasyczny liberalizm, który wiązał się z walką o swobody narodowe, religijne, gospodarcze. XXw- neolit zauważyli negat wpływ pozostawiania społ nadmiernej wolności. Postulowano konieczność wolności kontrolowanej. Wolność powinna dot wyborów szkoły, kierunków kszt, funkcjonowania szkoł które powinny być nadzorowane aby utrzymać porządek). 3)Nurt demokratyczny (zakłada powszechny, równy dostęp do różnych możliwości, kształcenia, dbałość o to by poziom wyposażenia placówek Ed był podobny. Konieczność modyfikowania programów eduk zgodnie z tempem rozwoju nauki i techniki aby jak najlepiej przygotować społ do nadchodzących zmian.
7. OSOBOWOŚĆ wewnętrzny system regulacji pozwalający na adaptację i wewnętrzną integrację myśli, uczuć i zachowania w określonym środowisku w wymiarze czasowym. Charakterystyczny, względnie stały sposób reagowania jednostki na środowisko społeczno - przyrodnicze, a także sposób wchodzenia z nim w interakcje. Osobowość kształtowana jest przez całe życie, szczególnie w okresie dzieciństwa oraz młodości poprzez wpływ bodźców zewnętrznych w procesie socjalizacji, a także własnej aktywności jednostki. Istotną rolę odgrywają tu również wrodzone cechy biofizyczne. Typologia osobowości (Hipokrates): *SANGWINIK BĘDZIE SIĘ ŁATWO ZAPALAŁ DO CZEGOŚ, ALE I RÓWNIE SZYBKO BĘDZIE GASŁ. TEN TYP ŁATWO PODDAJE SIĘ SILNYM UCZUCIOM RADOŚCI, GNIEWU, OBRAZY ITP., LECZ SZYBKO O NICH ZAPOMNI. *CHOLERYK NATOMIAST JEST CZŁOWIEKIEM POBUDLIWYM, ALE I WYTRWAŁYM W DZIAŁANIU I UCZUCIACH. *FLEGMATYK NATOMIAST JEST MAŁO POBUDLIWY, LECZ JEST TAKŻE WYTRWAŁY W DZIAŁANIACH I UCZUCIACH. CECHUJE GO TAKŻE PAMIĘTLIWOŚĆ. *MELANCHOLIK- MAŁO AKTYWNY, SŁABO REAGUJE, SŁABO REAGUJE NA UCZUCIA, LECZ JEST NAJBARDZIEJ WYTRWAŁY W NICH. ZNANIECKI WYRÓŻNIA 4 TYPY OSOBOWOŚCI: - CZŁOWIEK DOBRZE WYCHOWANY - UMIE ZACHOWAĆ SIĘ W TOWARZYSTWIE I PONADTO JEST DOBRZE WYKSZTAŁCONY; - CZŁOWIEK PRACY - WYCHOWANY WŚRÓD LUDZI PRACUJĄCYCH GŁÓWNIE FIZYCZNIE I SAM PRACUJĄCY; - CZŁOWIEK ZABAWY - DĄŻY DO ZABAWY, TAKI TYP CZŁOWIEKA KSZTAŁTUJĄ WARSTWY I KLASY SPOŁECZNE, KTÓRE NIE MUSZĄ PRACOWAĆ NA WŁASNE UTRZYMANIE; - CZŁOWIEK ZBOCZENIEC - OSOBY Z ODCHYLENIEM OD NORMY, PRZESTĘPCZE, UZALEŻNONE OD ALKOCHOLU, TYTONIU, WYCHOWYWAŁY SIĘ W PATOLOGII. Osobowości wg Kretschmera: Typ asteniczny (leptosomatyk,astenik) - to osoba o budowie ciała wątłej i smukłej. Przeciętna waga oraz miary obwodu i szerokości są poniżej ogółu dla danego wieku i płci. Skóra sucha i blada, szczupłe ręce, słabo rozwinięte mięśnie i dłonie o delikatnych kostkach. Długa i wąska klatka piersiowa, płaski brzuch. Typ pykniczny (pyknik) - to osoba o rozwiniętej głowie, klatce piersiowej i brzuchu. Ciało ma tendencje do rozkładania tłuszczu wokół tułowia. Średni wzrost, zaokrąglona figura, szeroka twarz na masywnej szyi, okazały, tłusty brzuch. Typ atletyczny (atletyk) charakteryzuje się silnie rozwiniętym kośćcem mięśni a także skóry. Silny brzuch i dobrze rozwinięta klatka piersiowa, silne nogi. Typ dysplastyczny- zaburzone proporcje ciała, zbyt krótkie bądź długie ręce, nogi itp., odbiega od normy. Koncepcja osobowości (Szczepański): 1)Kulturowy ideał osobowości (określ przez społ, wzór którego realizacja powinna być przedm oddziaływań wych, określa cechy najb pożądane w danej chwili które należy kształtować w proc Ed. 2)Rola społ (względnie stały i wewn spójny syst Zach jednostki będący odp na Zach innych, role zmieniają się, pełnimy najczęściej jednocześnie kilka ról społ) 3)Jaźń subiektywna (zespoł wyobrażeń jakie posiada jednostka o sobie, ukształtowanych na podstawie jak traktują nas inni, może być oparta na błędnych przesłankach, co może mieć na nas negatywny wpływ, najlepiej jeżeli jest adekwatna do tego jak inni nas oceniają) 4)Jaźń odzwierciedlona (zespoł wyobrażeń jakie każdy z nas posiada o sobie, ukształtowana na podstawie tego co inni myślą o nas.
8.EL OSOBOWOŚCI SPOŁ (Woźniak): *postawy fałszywe- stereotypy * role społeczne(istotny El Os , ukształtowany prawidłowo jest podst prawidłowego funkcjonowania; spojny syst Zach wynikających z przynależności jednostki do określonych grup i innych zb społ, na każdą rolę społ składają się określone prawa i obowiązki uwarunkowane czynnikami: -zależy od wł anatomiczno psychicznych danej zb -zakres realizacji każdej roli społ zależy od wzoru osobowego akceptowanego w określonej gr społ bądź innej zb społ -sposób określenia danej roli zarówno przez osobę która ją pełni i zbiorowość z którą dana rola się kojarzy.
9.POSTAWY (Rejkowski)-są wynikiem naszego doświadczenia, naśladowanie postaw z otoczenia, można je kształtować w procesie wychowania. Klasyfikacja Postaw (Rejkowski): 1)prospołeczna (życzliwość, sprawiedliwość, współpraca); aspołeczne (egoizm, egocentryzm, wrogość, agresywność). 2)pozytywne, negatywne. 3)personalne: interpersonalne (wobec innych ludzi), intrapersonalne (wobec siebie); rzeczowe (wobec przedmiotów) 4)ze wzgl na stosunek do norm: *konformistyczne (mają je osoby z otoczenia, są akceptowane przez grupe) *nonkonformistyczne (odbiegają od oczekiwań grupy, jawna manifestacja zachowań akceptowanych) *legalistyczne (inaczej zasadnicze, zgodne z syst norm akceptowanych w społ szczególnie wobec norm prawnych) *przestępcze (negatywne wobec obowiązujących norm prawnych) 5)publiczne, prywatne. Czynniki prawidłowego funkcjonowania społ (Rejkowski): 1)Właściwy układ postaw dominujących: -postawy pozytywne (kontrolują zach czł, prawidłowo dostosowani ludzie, podejmują prace, starają się ją jak naj lepiej wykonywać; dot nauki, pracy, obowiązków i innych ludzi) -p.negatywne (dot jednostki niedostos społ, dewiacyjne podkulturowe osoby) 2)Brak zaburzeń integracji postaw: -układ nadający negat charakter w Zach jedn: *Integr agresywna (różne rodzaje agresji, fizyczne, werbalne, nieprzyjazne dla otoczenia) -i.wycofująca (osoby ciche, spokojne, niezagrażające, odludki) -i.dysocjalna (mają niski poziom samodzielności, szukają pomocy często u osób wykolejonych.
10.STEREOTYPY -jest swoistym rodzajem postawy. Lipmann - stereotyp (obraz w umysle czł odnoszący się do jakiegoś faktu lub zj społ) Charakterystyczną cechą jest charakter cząstkowy, jednostkowy, schematyczny. Jest narzucony przez innych ludzi z zewnątrz, jest wytworem kultury społ. Narzuca jednostce sposób widzenia, postrzegania, oceny otoczenia wychowania ludzi czy różnych faktów społ. Poznanie jest powierzchowne, niezgodne z rzeczywistym stanem. Podkreśla się szkodliwość stereotypów, na podstawie niepewnych inf kształtują się uprzedzenia, negatywne postawy. Ster utrudniają dokładniejsze poznanie rzeczywistości, należy je eliminować. Pozornie ułatwia nam funkcjonowanie, zmniejsza lęk przed nowością.
11. W ZMIANIE (kształtowaniu) POSTAW uwzględniamy: -nadawcę (ma zamiar ukształtować u jednostek określone postawy, wiarygodność, autorytet nadawcy, pozycja społ, pozytywna opinia) -przekaz (treści które chcemy przekazać odbiorcy u którego chcemy zmienić postawy, muszą być zrozumiałe) -kanał (sposób przekazania tych inf, wybierając kanał należy poznać odbiorce) -odbiorca (osoba u której kształtujemy określone postawy, efekt tych działań zależy od cech odbiorcy).
12.ROLA SPOŁ: -istostny El osobowości, spojny syst Zach wynikających z przynależności jednostki do określonych grup. Składają się na nią prawa i obowiązki, przywileje i powinności. Zakres jej jest uwarunkowany czynnikami: -zależy od właściwości anatomiczno psychicznych danej zb -zakres realizacji każdej roli sp zależy od wzoru osobowego akceptowanego w określonej gr -sposób określenia danej roli zarówno przez osobę która tą role pełni i przez zbiorowość z którą dana rola się kojarzy -struktura i organizacja grupy w której jednostka te role pełni oraz sankcje jakimi dysponuje grupa. Zjawisko konfliktu ról -role społ porządkują i określają ludzie Zach, wzajemne kontakty. Konflikt roli zwykle ma charakter interpersonalny, pojawia się, gdy osoba znajduje się między dwiema grupami ludzi, wymagającymi od niej odmiennego postępowania. Często występuje w sytuacji wymuszonego wyboru między odpowiedzialnością a lojalnością wobec współpracowników czy podwładnych. Może się również pojawić w sytuacji, kiedy interes firmy wymaga zachowań niezgodnych z indywidualnym systemem wartości pracownika.
13.CZYNNIKI DETERMINUJĄCE ROZWÓJ OSOBOW SPOŁ: -przebieg i warunki procesu socj. Wszelkie zaburzenia są przyczyną zaburzeń różnych El osobowości, co powoduje nasilenie u jednostki negatywnych stanów emocjonalnych, społecznie funkcjonuje coraz gorzej i prowadzi to do rozpadu społ. -rola wych (celowe zorganizowane działanie ma duże znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania osobowości) -ważną role odgrywają warunki w podst środowiskach wych, ważna jest współpraca, brak porozumienia negat wpływa na porozumiewanie się osobowości. Czynniki wpływające na rozwój osob: 1)Temperament (biologiczny wyznacznik zachowania jednostki: *silny typ: mała podatność na zmęczenie, odporność na wpływ niekorzystnych czynników, co przejawia się dalszą kontynuacją rozpoczniętego działania, preferują wypowiedzi ustne nad pisemnymi; *słaby typ: na odwrót silnego. 2) Przebieg i war proc socj: -zaburzenia w tym proc prowadzą do zaburzeń osobowości. 3)Wychowanie -zorganizowana i planowa działalność zmierzająca do ukształtowania cech akceptowanych w społ. 4)Przeżycia traumatyczne: silne negat str emocjonalne, zaburzenia osobowości, np.rozwód, śmierć. 5)Grupa rówieśnicza: szczególnie w okresie dorastania, zaburzenia osobowości i społecznego funkcjonowania jednostki w negatywnej grupie.
14.CECHY DOJRZAŁEJ OSOBOWOŚCI: 1)wg.Rogers: -otwarcie na nowe dośw i wrażenia -przyjmowanie nowych wrażeń, akceptowanie nowych dośw wzbogaca naszą osobowość -dośw życia w każdym jego momencie, głud życia -zaufanie do siebie, znajomość siebie -brak przymusu, irracjonalnych ograniczeń, przekonanie że jestem człowiekiem wolnym -zdolność do przyjmowania postawy twórczej. 2)Wg.Allporto: -stałe poczucie rozszerzającego się ,,ja” -ciepłe stosunki z innymi -poczucie emocjonalnego bezp -realistyczna percepcja siebie -zintegrowana filozofia życiowa.
15.CECHY NOWOCZESNEJ OSOBOWOŚCI: 1)Gotowość na nowe dośw. 2)Gotowość do wyrabiania sobie i posiadania opinii na wiele tematów. 3)Szczególna orientacja w czasie/ nastawienie na czas. 4)skuteczność: podejmowane działania powinny prowadzić do realizacji założonych celów- jest to korzystne. 5)Planowanie -umiejętność planowania w dziedzinie ogólnospoł jak i w życiu jednostkowym korzystnie wpływa na realizacje założonych celów -pozytywne stany emocjonalne. 6)Ufność, przewidywalność, regularność życia społ daje poczucie bezpieczeństwa. 7)Poczucie sprawiedliwości, utrwalone przekonanie, że nagrody powinny być oparte na rzetelnej ocenie osiągnięć gr społ, a nie na innych kryteriach, np. znajomości -istotny wpływ na aktywność ludzi. 8)Zainteresowanie i przywiązanie dużej wagi eduk szk, zdobywanie wykszt, zainter problemami eduk. 9)Szacunek dla godności drugiej osoby -niezależnie od tego czy jest wybitna czy niepełnosprawna.
16.OKRESY ROZWOJU OSOBOWOŚCI: 1)Pogranicze wieku przedszkolnego/ wczesnoszk. -prawidłowe przejście tych okresów jest warunkiem prawidłowego funkcjonowania społ. Błędy w tych okresach mają negatywne skutki w okresie dorastania -tworzą się konflikty społ, dezorganizacja życia społ, późniejsze tworzenie się rodzin dysfunkcyjnych, patologicznych -tendencja dzieci do indywidualnego wykonywania zadań -nieprzystosowanie do grupy. 2)Dorastanie: -kumulacja zmian -następuje szybki intensywny rozwój intelektualny -konflikty z osobami dorosłymi -poszukiwanie w żuciu swojego miejsca -krytyka rodziców,
17. BADANIE NAUKOWE jest wieloetapowym procesem zróżnicowanych wewnętrznie działań mających zapewnić obiektywne, dokładne i wyczerpujące poznanie wybranego wycinka rzeczywistości społ. Każde Bad nauk powinno realizować określony cel. Metoda badawcza -określony i powtarzalny sposób bądź zespół sposobów, zdobywanie określonego bądź pewnego typu inf o rzeczywist społ niezbędnych do rozwiązania określonego problemu Bad. Typy Bad: -Ilościowe (oparte na zał filozofii pozytywistycznej, która zakłada istnienie obiektywnego świata, który można zwarzyć, zmierzyć i na tej podstawie ten świat opisać, np. rozmiary i rodzaje patologii społ. -jakościowe (umożliwiają głębsze, dokładniejsze zbadanie problemu). Etapy postępowania Bad: I)1.przygotowanie teoretyczne, zebranie wiedzy o Bad problemie 2.zdefiniowanie pojęć 3.sformułowanie problemów badawczych. II) 1.opracowanie planu Bad, wybór odpowiednich metod i technik Bad. 2.realizacja Bad właściwych, podst. 3.opracowanie zebranego materiału. 4.sformułowanie wniosków teoretycznych i wnioski wskazujące na występujące braki. Rodzaje met Bad: 1.Met. reprezentacyjna -bad dużych zb społ, np. mieszkańcy wsi, miasta, woj. -wybór reprezentacji danej zb społ na podst Bad, sformułowane zostaną wnioski dot całej zb. Tech dob próby: *wybór z listy *wybór stratyfikowany (podzielenie zbiorowości na różne kat społ) *wybór proporcjonalny (wyb dużych zb, dobieramy grupki do wielkości różnych grup, proporcjonalny dobór kobiet i mężczyzn) *wybór terytorialny. 2.Badania eksperymentalne -wprowadzanie czynników których wpływ chcemy sprawdzić na funkcjonowanie gr społ -rzadko stosowana, trudna w realizacji. Tech dob próby: *eksperyment projektowany w terenie (wprowadzenie do środowiska czynnika którego wpływ chcemy sprawdzić) *eksperyment postfactum (sprawdzenie wpływu czynnika po pewnym czasie, wnioski na podst obserwacji *eksperyment laboratoryjny 3.Met Bad terenowych: -badanie prowadzone w terenie dot różnych problemów społ -najszerzej stosowane w socj. Tech dob próby: *Bad typu etnologicznego (prowadzone na małych zbiorowosciach) *Bad typu socjologicznego (przeprowadzane na dużych zb społ, dot np. związków Zach społ) *Bad typu socjopsychologicznego (dot stanu świadomości społ wobec różnych zjawisk). Metody: 1. techniki badań terenowych: -tech obserwacji( zbieranie inf o badanym zjawisku) - tech spostrzegania (obserw musi być zaangażowana, określony cel, wybrany rodzaj obserwacji: próbek czasowych, doraźna, planowa, ciągła. Warunki dobrej ober: dobre przygotowanie, rejestrowanie wyników 2. wywiad: przeprowadzenie rozmów i zadawanie pytań, ważne jest dobre przygotowanie, przemyślenie planu, dobór rozmówców, sposób zad pytań (indywidualne, grupowe) 3. kwestionariusz (ankieta): nie zadajemy pyt bezpośrednio, czytelne pyt, nie obszerne, różna forma pyt, pyt sprawdzające. Rodzaje pytań: *otwarte- nie ograniczają wypowiedzi * zamknięte- mają możliwe odp na pyt * półotwarte- pozostawia się miejsce na swoją odp.
18. SELEKCJE SZKOLNE sa przejawem róznych form procesów kontrolnych poprzez które społ oddziałuje na swoich członków które umożliwiają kontrolowanie efektywności wychowania czy edukacji. Wiążą się z problemem edukacji, są jedną z barier edukacji młodzieży, efektywnego rozwoju społ, jest źródłem zjawisk patologii społecznej. Młodzież uczestniczy w różnych nieformalnych grupach społ ucząc się zachowań patologicznych. Proces sel szk stanowi integralną część całego procesu wychowania i kształcenia. Wg Jana Szczepańskiego selekcja szkolna to ogół procesów wywołanych przez różne siły społeczne działające w klasach i warstwach społecznych w państwie, w środowiskach lokalnych, w rodzinach i szkołach, które tworzą bariery lub tez stwarzają warunki pozytywne dla otwarcia jednostkom drogi do wyższego wykształcenia. Stanowiska oceny selekcji szkolnych: (czynniki sel szk): I) *selekcja szk. Ma negatywny wpływ bo ogranicza szanse eduk dzieci, szczególnie ze środowisk wiejskich *wykształcenie rodziców i związane z tym aspiracje kształc. Im wyższy poziom wykształc rodziców tym wyższe aspiracje kształc. * warunki matrialne rodziny- niekorzystne powodują gorsze szanse eduk II) (Bystroń): *org pracy szkoły * warunki ekonomiczne szkoły * czynniki rasowe i religijne * chęc uczniów do kształcenia się w określ kierunku lub zawodzie * zdolności i możliwości życiowe dziecka Rodzaje selekcji szk:1 -wewnątrzszkolna- w trakce nauki; - doszkolona - przeprowadzana w okresie poprzedzającym naukę na danym szczeblu kształcenia (szkoła średni, wyższa); wynik procesu selekcji determinuje obranie przez ucznia określonej „ścieżki edukacyjnej”; -poszkolna- częśc czł społ po ukończeniu nauki nie podejmuje dalej nauki w wyniku podjętej pracy; okazuje się że wiedza i umiejęt które jednostka uzyskała są niezbyt przydatne. 2. Sposób przejawiania (manifestowania) się selekcji szk: *sel -pewne (oparte na syst egzaminów zawarte w dokumentach) -ukryte (spowodowane niewyrównanymi brakami w rozwoju, umiejętnościach, brak dbałości rodziców o warunki nauki) *sel: -zamierzone (z góry założone, mają regulować liczbe absolwentów zawarte w dokumentach) -spontaniczne (niezaplanowane, nieprzewidziane przez nikogo ograniczenia w kształceniu.