Zdrowie niemowlaka

31.03.06 r.

Wady wrodzone - przyczyny

Przyczyny endogenne - zaburzenia genetyczne (uszkodzenia genów, aberacje chromosomów, mutacje punktowe)

Przyczyny egzogenne - czynniki działające na rozwijający się płód.

• czynniki chemiczne ( np. leki teratogenne)

• czynniki fizyczne - promieniowanie jonizujące, urazy, niedotlenienie

• czynniki hormonalne

• zaburzenia odżywiania - nieobecność białka, wit A, B1, B2, C, E, kw foliowy

• zaburzenia biochemiczne

• choroby infekcyjne u matki (grypa, świnka, różyczka, półpasiec)

Obraz anatomiczny i kliniczny powstałych wad.

Wady zagrażające życiu, wymagające interwencji:

przepuklina przeponowa -

częściowe przemieszczenie narządów jamy brzusznej do klatki piersiowej

• inne postacie przepukliny

• wrodzony brak przepony,

• przepuklina okołoprzełykowa

• wrodzone zwężenie przepony

Wrodzona rozedma płatowa

nadmierne rozdęcie jednego lub więcej płatów, powoduje uciśnięcie pozostałych i przesunięcie śródpiersia

Leczenie:

Usunięcie rozdętego płuca

Wrodzone zarośniecie przełyku

Niedrożność odcinka przełyku między dolnym zwieraczem gardła a wpustem żołądka, często wiąze się to z wystąpienie przetoki.

Objawy:

• pienisty obłoczek nie połykanej śliny

• kaszel ksztuśny nagromadzaną się śliną

• narastające objawy niewydolności oddechowej

• wymioty bez domieszki żółci

Wady towarzyszące:

• przewodu pokarmowego

• układu krążenia

• układu moczowo - płciowego

Wrodzone wady narządu ruchu:

Wrodzona dysplazja stawów biodrowych

• objaw przeskakiwania

• ograniczone odwodzenie.

Wrodzona stopa końsko-szpotawa

Wrodzone wady szyi

• zniekształcenie polegające na przymusowym utrzymywaniu głowy i szyi w przechyleniu na bok ku barkowi

• zmiany w mięśniach

• zmiany w kręgach szyjnych.

Wady powłok ciała

Zaburzenia zamykania pierwotnych jam ciała:

• celosomia górna (wrodzone wynicowanie )

• celosomia środkowa gastroschisis)

• celosomia dolna (wrodzone wynicowanie pęcherza moczowego)

Wrodzona przepuklina pępowinowa

Wrodzone wnętrostwo (gastroschizis)

• brak worka przepuklinowego

• wypadnięcie jelit

• nieobecność lub uszkodzenie szypuły naczyniowej

Dysrafia:

• przepukliny mózgowe i opono-mózgowe

• przepukliny oponowe i oponowo rdzeniowe

• zespół rozszczepienia struny grzbietowej

• jednostki towarzyszące

Przepukliny oponowe i oponowo-rdzeniowe:

Zwykle w odcinku lędźwiowo - krzyżowym, towarzyszy rozszczep kręgosłupa i wynicowanie rdzenia kręgowego, porażenie zwieraczy cewki i odbytu, porażenie kończyn dolnych.

Wady w urologii dziecięcej:

Wodonercze:

Przeszkoda w odpływaniu moczu z miedniczki nerkowej na poziomie połączenia miendiczkowo-moczowodowego, poszerzenie miedniczek nerkowych, zanik miąższu nerkowego.

Odpływ pęcherzowo- moczowodowy

cofanie się moczu z pęcherza moczowego do moczowodów.

I około 30% - 60% dzieci z zakażeniami układu moczowego.

Odpływ pierwotny- jest następstwem niedrożności końcowego odcinka moczowodu

Odpływ wtórny wrodzony - związany z ograniczonej doługości odcinka moczowodu.

Ostre zespoły brzuszne u noworodków:

Niedrożność przewodu pokarmowego:

Przyczyny:

• choroba Hirschsopunga

• niedrożność dwunastnicy

• wady odbytu i odbytnicy

• niedrożność smółkowa

• niedrożność jelita cienkiego

• zespół korka smółkowego

• niedrożność okrężnicy

• zdwojenie przewodu pokarmowego

• niedrożność porażenna

Objawy:

• wymioty zabarwione żółcą

• wzdęcie brzucha

• brak lub zaburzenia oddawania smółki

Rozpoznanie:

• zdjęcie RTG

Ostre zespoły brzuszne u niemowląt:

Niedrożność przewodu pokarmowego:

Objawy:

• bóle brzucha

• wzdęcia

• wymioty z domieszką żółci

• domieszka krwi w stolcu lub stwierdzony brak stolca.

Przyczyny:

• wgłębienie jelitowe: wpuklenie się jednego jelita w drugie, zazwyczaj w końcowych odcinkach jelita krętego

• uwięźnięcie przepukliny pachwinowej - obecność twardego guza w obrębie pachwiny

Ostre zespoły brzuszne u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym:

1. stany zapalne

2. niedrożność przewodu pokarmowego

3. Zapalenie wyrostka robaczkowego

URAZY GŁOWY

• 1/3 - urazy ciężkie wymagające szybkiego rozpoznania i właściwego leczenia, które może decydować o życiu.

• Kości czaszki cieńsze i słabiej uwapnione

• Czaszka bardziej elastyczna

• Częściej występują ciężkie urazy czszkowo-mózgowe bez złamania kości czaszki

• Częściej uszkodzenia mózgu w miejscu zadziałania urazu

OPARZENIA U DZIECI

• Oparzenia termiczne, gorąca woda, płomienie,

• Chemiczne

• Elektryczne

• Słoneczne

Każda rana oparzeniowa w ciągu 1-3 doby może ulec pogłębieniu !!!

Oparzenia II, III i IV stopnia wywołują zaburzenia ogólnoustrojowe których konsekwencją jest wstrząs.

Hospitalizacja zależy od:

• powierzchni oparzenia

• stopnia oparzenia

• wieku dziecka

• okolic oparzenia

Bezwzględna hospitalizacja:

• oparzenia głowy, szyi, twarzy, oczu, rąk, krocza, stóp.

URAZY OKOŁOPORODOWE

Stwierdzona po porodzie patologia powstała podczas akcji porodowej lub porodu zabiegowego.

Czynniki ryzyka:

• poród zabiegowy

• duża masa noworodka

• mała masa noworodka

• wady wrodzone

Złamanie obojczyka

• Powstałe w wyniku prób uwalniania zarzuconej rączki.

• Gorsza ruchomość kończyny

• Przy próbach ruchu dziecko reaguje płaczem

Leczenie:

• unieruchomienie miękkim opatrunkiem

Złamanie kości ramiennej, trzonu kości udowej, złamanie żeber, złamanie kości czaszki Krwiak podokostonwy, uszkodzenie tkanek miękkich.

Uszkodzenie okołoporodowe splotu barkowego

• zaburzenie funkcji motorycznej

Uszkodzenie mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego

(musculus sternocleidomastoideus)

• kurcz szyjny mięśniowy

05.04.06 r.

Zapalenie oskrzeli

Jest to stan zapalny błony śluzowej większych i mniejszych oskrzeli. Czynnikiem patogennym jest zastój wydzieliny w oskrzelach spowodowany upośledzonym transferem śluzowo-rzęskowego.

Przyczyny:

• wirusy

• bakterie

• atopia

• czynniki środowiskowe

• uwarunkowania genetyczne

Postacie zapalenia oskrzeli:

• ostre zapalenie oskrzeli - przyczyną jest zakażenie wirusowe - parainfluenza. Zakażenie bakteryjne jest wtórne do zakażenia wirusowego.

• nawrotowe zapalenie oskrzeli - rozpoznaje się gdy wystąpiły co najmniej 4 incydenty zapalne , a w ciągu 12 miesięcy utrzymywał się przez dłuższy okres co najmniej jeden z powstałych objawów zapalnych oskrzeli (kaszel, duszność, świszczący oddech)

• przewlekłe zapalenie oskrzeli - rozpoznaje się gdy kaszel utrzymuje się powyżej 2-3 miesięcy, Skuteczność kaszlu jest zmienna i występuje przeważnie w nocy i rano. Wydzielina jest śluzowo ropna.

Przewlekłe zapalenie oskrzeli należy różnicować z astmą oskrzelową, mukowiscydozą, wadami wrodzonymi, aspiracją ciała obcego.

Objawy:

• suchy kaszel

• podwyższona temperatura

• wydzielina śluzowo ropna

• bladość

• niepokój

• duszność

• sinica twarzy

• świszczący oddech, furczenia, rzężenia,

świszczący oddech występuje przeważnie przy objawie obturacji u małych dzieci.

Leczenie:

• antybiotykoterapia - w przypadku zakażenia bakteryjnego

• tlenoterapia

• leki mukolityczne (doustne lub w inhalacji) zmniejszają one lepkość wydzieliny

• w przypadku skurczu oskrzeli - leki rozluźniające oskrzela

• zabiegi fizykoterapeutyczne

• utrzymanie wilgotności powietrza

ZAPALENIE PŁUC

Jest to ostra choroba obejmująca głównie pęcherzyki płucne i tkankę śródmiąższową. Często jest schodzeniem wtórnym w przebiegu zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych lub chorób ogólnoustrojowych.

Przyczyny:

• zakażenie wirusowe

• zakażenie bakteryjne

• zakażenie grzybicze

• zakażenie pierwotniacze

• reakcja immunologiczna

Podział zapalenia płuc:

zapalenie płuc ze zmianami w pęcherzykach płucnych

• jednoogniskowe płatowe

• wieloogniskowe, oskrzelowe

Zapalenie płuc śródmiąższowe

Rozpoznanie

• badanie fizykalne, i radiologiczne

• pomocne jest badanie bakteriologiczne wydzieliny z gardła i oskrzeli

Objawy:

• kaszel

• objawy nieżytowe górnych dróg oddechowych

• wysoka gorączka

• pogorszenie się stanu ogólnego: niepokoje, bladość, sinica wokół ust i nosa, duszność

Często występuje również objawy ze story układu pokarmowego:

• luźne stolce

• wymioty

• wzdęcia brzucha

W miarę pogarszania się stanu ogólnego, narasta niewydolność oddechowa. Pojawiają się zaburzenia krążenia, tętna (szybkie) i powiększenie wątroby.

Dziecko ma trudności z odksztuszaniem wydzieliny co wzmaga duszność i niepokój. Oddechy stają się chaotyczne.

Duszność:

Subiektywne odczucie trudności w oddychaniu, ciężkiego oddechu, zależy od stopnia tolerancji na niedotlenienie.

Dzielimy na wysiłkową i spoczynkową.

Duszność nasila:

Skurcz mięsni gładkich oskrzeli zagęszczenie wydzieliny, niedrożność nosa suche gorące powietrze, temperatura i dziecka, niepokój lek, krzyk, płacz, wzdęcia, zaparcia i wszelkiego rodzaju zabiegi.

Leczenie zapalenia płuc:

• antybiotykoterapia (domięśniowo, doustnie, dożylnie)

• pielęgnacja dziecka

• poprawa wentylacji płuc poprzez udrożnienie górnych dróg oddechowych

• tlenoterapia

• odpowiednie ułożenie dziecka

• częsta zmiana ułożenia

• dopływ świeżego powietrza

• aerozoloterapia - inhalacja z lekiem mukolitycznym (amorolol)

• oklepywanie, odsysanie

• leki uspokajające

• leki przeciw gorączkowe

• okłady i kąpiele schładzające

• dieta lekkostrawna

• podaż płynów.

Zakażenia układu moczowego:

Najczęstsze zakażenia układu moczowego u dzieci to zakażenia bakteryjne.

Przyczyny:

• bakterie gram-ujemne, pochodzące z przewodu pokarmowego, najczęściej e. Coli i staphylococus salroutosis.

Zakażeniom sprzyja:

• wszystkie stany zapalne sromu, pochwy, stulejka

• zaleganie moczu w pęcherzu

• złe nawyki higieniczne, niewłaściwa pielęgnacja

• odpływ wsteczny pęcherzowo-moczowodowy

Objawy:

• wzrost ciepłoty ciała

• brak łaknienia

• brak przyrostu masy ciała

• wymioty

• wzdęcia brzuszka - kolka gazowa

• drażliwość senność

• blade lub szare zabarwienie skóry

• oddech kwasicy

• częstomocz

• przykry zapach moczu

Postępowanie diagnostyczne:

• badanie obrazowe dla wyeliminowania wad anatomicznych - USG, ureocystografia mikcyjna

Badania laboratoryjne:

• bakteriomocz

• ropomocz

• podwyższona leukocytoza

• podwyższone OB. I CRP

Prawidłowe pobieranie materiału do badać

• Umycie i osuszenie jadowymi gazikami krocza i ujścia cewki

• Pobieranie moczu do jałowego worka

Leczenie:

• wyjałowienie moczu

• usunięcie przyczyny zakażenia

• zapobieganie nawrotom.

Pielęgnacja dziecka:

• nawiązanie bliskiego kontaktu z dzieckiem, zmniejszy to uraz psychiczni i pozwoli nam na wykonywanie zabiegów

• bardzo staranna higiena, szczególnie okolic krocza.

• Częste kąpiele, podmywanie po każdym wypróżnieniu

• Częste zmiany pieluchy i bielizny

• Mycie rączek

• Czysty nocnik (o_0)

• Częste podawanie zakwaszonych płynów

• Częste oddawanie moczu (ciekawe jak to powiedzieć niemowlakowi??)

• Leczenie stanów zapalnych i zakażeń odbytu

• Unikanie przeziębień i kontaktów z chorymi.

KRZYWICA

Jest to choroba ogólnoustrojowa polegająca na upośledzeniu mineralizacji kości w okresie wzrastania, wynikająca z zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej. Jest to przewlekłe zmniejszenie dopływu wapnia z wtórną nadczynnością gruczołów przytarczycznych. Powoduje w kościach zaburzenie dojrzewania chrząstki wzrostowej i nadmierne nieefektywne „bujanie” osteoidu, który nie podlega mineralizacji.

Postacie krzywicy:

• z niedoboru witaminy D3

• krzywica witamino-D oporna

• nabyta

• wrodzona

Najczęstszą postacią krzywicy wieku dziecięcego jest krzywica niedoborowa.

Witamina D pochodzi z:

• syntetyzowana w organizmie pod wpływem promieni UV

• pożywienie

Przyczyny niedoboru wit D

• szybko rosnący organizm dziecka i zbyt małe ilości wit D w diecie

• w okresie dojrzewania szybki rozwój

• trzymanie dziecka w piwnicy (żartowałem)

Najbardziej narażone na krzywice są:

• wcześniaki

• niemowlaki o małej masie urodzeniowej

• dzieci z ciąż mnogich

• dzieci niedożywione

• dzieci chore

Objawy:

W pierwszej fazie objawy są mało charakterystyczne i łagodne

1. ogólnoustrojowe:

• apatia

• drażliwość

• skłonność do zaprać

• potliwość

• hipotonia mięśniowa - żabi brzuch

• opóźnienie rozwoju fizycznego, ząbkowania

2. Kostnie:

1. wczesne

• rozmiękczenie kości

• opóźnienie zarastania ciemiączek

• różaniec krzywiczy - zgrubienia na granicy chrzęstnej i kostnej żeber

• wciąganie żeber w linii przyczepu przepony

1. późne:

• czaszka kwadratowa

• zniekształcenie klatki piersiowej

• skrzywienie kręgosłupa

• koślawość kończyn

• spłaszczenie miednicy

Podwyższenie aktywności fosfatazy alkalicznej i obniżenie fosforanów w surowicy krwi.

Wapń na granicy normy

Rozpoznanie:

• w badaniach biochemicznych

• w badaniach radiologicznych (nadgarstek)

Leczenie:

• dawki lecznicze 4000-10000 j.

• leczenie trwa 4-6 tygodni

• należy monitorować leczenie

Profilaktyka:

• odpowiednie odżywanie ciężarnej, niemowląt

• zapienienie dziecku świeżego powietrza i słońca

• właściwa pielęgnacją

• ochrona przed zachowaniem

• profilaktyczne podawanie wit D3 wszystkim niemowlętom od trzeciego tygodnia życia w dawce 1000j a wcześniakom, dzieciom z ciąż mnogich od drugiego tygodnia życia w dawce 2500j

Niedokrwistość z niedoboru żelaza:

Stan chorobowy w którym występuje obniżenie całkowitej ilości hemoglobiny (Hb) we krwi krążącej, w porównaniu do wartości uznanych za prawidłowe dla danego wieku i płci.

Często dodatkowo następuje obniżeniu Hb, towarzyszy zmniejszona liczba czerwonych krwinek oraz obniżenie wskaźnika hematokrytu (H+)

Niedokrwistość z niedoboru żelaza występuje u wcześniaków od 2-3 miesiąca życia a u niemowląt donoszonych najczęściej od 5-6 m życia do drugiego roku życia.

Przyczyny:

• Zbyt małe zaopatrzenie w żelazo

• w okresie życia płodowego

• w diecie

• zaburzenia wchłaniania

• nadmierne straty żelaza

• zwiększone zapotrzebowanie na żelazo

Objawy (zależne od wieku):

• brak łaknienia

• zahamowanie przyrostu wagi i wzrostu

• osłabienie i apatia

• senność lub nadpobudliwość

• bóle i zawroty głowy

• szybkie meczenie się

• wzmożone pragnienie

Objawy towarzyszące:

• bladość skóry, śluzówek

• szmer skurczowy nad sercem

• zmiany nabłonka skóry, błony śluzowej

• kruchość paznokci, włosów

• szorstka skóra

• zwiększona skłonność do występowania infekcji układu oddechowego

Leczenie:

• podawanie żelaza. Dawka lecznicza 4,5-6 m.c. / dobę nie powinna przekraczać 100mg u niemowląt, 200 mg u dzieci starszych.

• Właściwa dieta

• Nauczenie matek prawidłowego żywienia dzieci

• Do 6 miesiąca karmienie piersią

• Ograniczenie mleka i jego przetworów

• Zwiększenie przyjmowania mięsa, jarzyn, owoców

• Między 5 a 10 dniem należy powtarzać badania krwi

• Leczenie powinno trwać 2-3 miesiące alby uzupełnić niedobory tkankowe

Należy pamiętać!!!

Stolce w trakcie leczenia są czarne. Należy zapobiegać zaciemnieniu zębów - podawać przez rurkę żelazo i popijać obojętnym płynem, płukać buzię.

Objawy nietolerancji żelaza (rzadko)

• nudności

• wymioty

• bóle brzucha

• zaparcia lub biegunki

7

---