Leki parasympatykolityczne
Są to leki hamujące działanie układu przywspółczulnego.
Blokują receptory muskarynowe.
Właściwości
zmniejszenie napięcia mięśni gładkich:
przewodu pokarmowego
dróg moczowych, żółciowych
oskrzeli
zahamowanie wydzielania śluzu, łez, śliny, potu, soku żołądkowego
rozszerzenie źrenic
zahamowanie trawienia
Zastosowanie
choroba wrzodowa
kolki
w celu hamowania wydzielania gruczołów
przeciwwymiotnie
skurcz oskrzeli
rozszerzenia źrenic
parkinsonizm
Działania niepożądane:
zaparcia
wzdęcia
częstoskurcz
suchość błon śluzowych
podwyższenie temperatury ciała
zaburzenia akomodacji
Podział leków parasympatykolitycznych
Alkaloidy tropanowe:
pochodne tropiny- atropina, homatropina, metyloatropina
Pochodne skopiny- hioscyna, metylohioscyna, butylohioscyna
Syntetyczne związki o działaniu atropinopodobnym:
Aminoalkohole
estry aminoalkoholi
amidy kwasowe
pochodne fenotiazyny
pochodne fenylopropanolu
pochodne difenylometanu
pochodne fenotiazyny
pochodne piperadyny
Alkaloidy tropanowe
Występują w roślinach z rodzaju psiankowatych, np. w bieluniu dziędzierzawie, wilczej jagodzie, lulku czarnym, lulecznicy odurzającej.
Największe działanie lecznicze ma atropina i hioscyna (działają obwodowo i ośrodkowo)
Obwodowo większość działa pobudzająco, hioscyna zaś depresyjnie, hamująco (narkotycznie)
Pochodne syntetyczne alkaloidów tropanowych są pozbawione działania ośrodkowego.
Atropina
Właściwości:
antagonista receptorów muskarynowych
przenika barierę krew-mózg
Działnie obwodowe:
- Zmniejsza napięcie mięśni gładkich (nie dotyczy naczyń krwionośnych i zwieraczy)
silne działanie na przewód pokarmowy (nie znosi jednak prawidłowej perystaliki jelit)
hamuje czynność gruczołów wydzielniczych
w dawkach leczniczych słabo wpływa na czynność serca i naczyń, w większych może powodować częstoskurcz i nadciśnienie.
Powoduje długotrwałe rozszerzenie źrenicy, wzrost ciśnienia śródgałkowego
Działanie ośrodkowe
pobudza oun
pobudza ośrodki autonomiczne
pobudza oddech i czasem powoduje wzrost ciśnienia krwi
w dawkach toksyczych wywołuje pobudzenie psychiczne, ruchowe, wywołuje niepokój
Preparat
Atropinum sulfuricum- siarczan atropiny
Extractum Belladonne siccum- suchy wyciąg z pokrzyku, proszki 0,02g i 0,05g
Extractum Belladonne fluidum- płynny wyciąg z pokrzyku
Bellapan- zespół alkaloidów pokrzyku, tabletki 0,25 mg, krople
Bellergot- alkaloidy pokrzyku 0,0001+ergotamina 0,0003g+fenylobarbital 0,02g drażetki i tabletki
Belladrinal suchy wyciąg z pokrzyku 0,01g+kofeina 0,05g+ efedryna 0,02g+teofilina 0,1g tabletki
Homatropina
Stosowana głównie w okulistyce. Wykazuje słabsze działanie w stosunku do aropiny oraz nieznaczne na oun.
Metyloatropina
Pochodna atropiny nie wykazująca działania w stosunku do oun.
Zastosowanie
kolki
zaburzenia czynności przewodu pokarmowego: biegunki , wymioty, nadmierne wydzielenie soku żołądkowego
W dychawicy oskrzelowej
Zatrucia związkami fosforoorganicznymi
Hioscyna
Działanie
Obwodowe- parasympatykolityczne, ale słabsze od atropiny, wyjątek - silnie hamuje wydzielanie śliny i potu
Ośrodkowe- działanie narkotyczne (stosowana w podnieceniu szałowym u psychicznie chorych, białej gorączce, szale abstynencyjnym u morfinistów, )
Działanie przeciwparkinsonowe.
Ośrodki autonomiczne- silniej od atropiny działa przeciwwymiotnie, rozszerza źrenice
Scopolaminum hydrobromicum- bromowodorek hioscyny, ampułki 0,5 mg/l
Scophedal mite i forte- hioscyna 0,001g+ oksykodon 0,02g+ efedryna 0,05g ampułki
Metylohioscyna i butylohioscyna
Działanie:
Brak działania ośrodkowego
Zastosowanie:
kolki
środek pomocniczy w diagnostyce przewodu pokarmowego
Preparaty:
Scopolan (Buscopan, Buscolysin)- bromek butylohioscyny, drażetki 0,01 i 0,02g, czopki 0,01g, ampułki 0,02g/l
Syntetyczne związki o działaniu atropinopodobnym:
Zaliczamy do nich niektóre leki z grup:
anksjolityczne
leki przeciwbólowe
neuroleptyki
przeciwparkinsonowe
spazmolityczne (porażanie zakończeń parasympatycznych)- leki z tej grupy dzie działają na oun
Przeciwwskazania:
jaskra
ciąża
atonia jelit
przerost gruczołu krokowego
Oksyfenonium
silne działanie parasympatykolityczne w obrębie przewodu pokarmowego:
właściwości gangliopleniczne
Spasmophen- tabletki 0,005g i drażetki 0,01g
Spasmobamat- oksyfenonium 0,005g+meprobamat 0,2g tabletki
Oksybutynina
Działanie parasympatykolityczne oraz spazmolityczne.
stany skurczowe pęcherza moczowego, nie trzymanie moczu, mocz nocny
Ditropan (Cystrin)- tabletki 0,003 i 0,005g