Restrukturyzacja (wg Singha) - jest gwałtowną zmianą w aktywach firmy, w strukturze kapitałowej przy strukturze organizacyjnej. Obejmuje zakres transakcji tj sprzedaż części przedsiębiorstwa czy pozyskanie nowych dziedzin działalności.

Restrukturyzacja to rekonstrukcja struktury, proces polegający na zmianie celów działania przedsiębiorstwa, modernizacji jego potencjału oraz przyjęcie nowego przedmiotu działań.

Restrukturyzacja jest zmianą, procesem; celem procesu jest dostosowanie się do zmian w otoczeniu; jest procesem rozwoju przedsiębiorstwa; stanowi o głębokich zmianach strukturalnych.

Czynniki wywołujące potrzebę restrukturyzacji:

a/ wewnętrzne:

- pozbawienie właścicieli bezpośredniej kontroli nad firmą

- wady systemu planowania i kontroli

- nadmierna dywersyfikacja działalności

- problemy organizowania jednostek biznesu

- słabo rozwinięta działalność marketingowa i planistyczna

b/ zewnętrzne:

- rosnącą konkurencja krajowa i zagraniczna

- zmiany w technologiach i nasilenie konkurencji w sektorze

- zmiany metod wytwarzania

- zmiany kursów walut

- inflacja i wysokie stopy procentowe

- zmiany systemu ekonomicznego państwa

- spadek popytu, utrata rynków zbytu

Podział restrukturyzacji:

a/ ze względu na charakter zmian:

- naprawcza - opracowanie oraz realizacja programu przebudowy organizacji gospodarczej w celu jej przetrwania i zapobieżenia upadłości

- rozwojowa - przeprowadzana w przedsiębiorstwach przedsiębiorstwach dobrej kondycji ekonomicznej w celu podwyższenia sprawności i efektywności

b/ ze względu na cel:

- rzeczowa - związana ze zmianą profilu działalności czy z innowacjami technologicznymi

- organizacyjna - polegająca na zmianie liczby i charakteru jednostek wchodzących w skład danej struktury

- kapitałowa - związana ze zmianą wielkości udziałów i źródeł pochodzenia kapitału

c/ ze względu na rodzaj działania:

- komercyjna - obejmująca takie działania jak udoskonalanie produktu, wprowadzanie nowych itp.

- finansowa - obejmująca konwersję zadłużenia na udziały kapitałowe, postępowanie układowe lub ugodowe z wierzycielami, negocjacje, uruchamianie wszelkich środków prawnych na egzekucję należności

d/ ze względu na obszar działalności:

- makrorestrukturyzacja (gosp. narodowa) polegająca na zmianie struktury gospodarki narodowej jako całości co prowadzi do zmiany proporcji tworzenia i podziału dochodu narodowego. Podstawową cechą jest wiodąca rola państwa, podporządkowanie zmian strukturalnych określonemu programowi rozwoju gospodarczego

- mikrorestrukturyzacja - odnosi się do poszczególnych przedsiębiorstw i zmierza do zwiększenia efektywności i innowacyjności we wszystkich obszarach działalności.

e/ ze względu na zakres zmian:

- przedmiotowa - związana z przekształceniami techniczno-technologicznymi oraz asortymentowymi

- podmiotowa - związana z przekształceniami prawno-organizacyjnymi.

Strategia przedmiotowa działa w obszarze techniki i technologii. Cele to:

- osiągnięcie lub utrzymanie pozycji dominującej w produkcji konkretnej grupy wyrobów w skali krajowej i zagranicznej

- dostosowanie asortymentu produkcji do przewidywanego popytu

- aktywne oddziaływanie, stymulowanie popytu

- znaczny wzrost ilościowy produkcji

- wzrost rentowności przedsiębiorstwa

- ograniczenie zanieczyszczeń środowiska

Strategie: -aktywizacja produkcji, -innowacje, -jakość wyrobów, -rozwój wyrobu i konkurencji, -naśladownictwo

Strategia podmiotowa działa w obszarze organizacji i zarządzania, ekonomiki i rynku i organizacyjno-prawnym.

Cele to:

- przekształcenia w strukturze kapitałów własnych przedsiębiorstwa i związane z tym zmiany zakresu władzy

- pozyskanie głównego właściciela podmiotu

- określenie strategii marketingowej

- adopcja do zmian w otoczeniu rynkowym

- poprawa bieżącej płynności finansowej

- poprawa sprawności i efektywności działania kadry zarządzającej

Strategie: -defensywna, -aktywizacji sprzedaży, -dystrybucji, -stabilizacji wewnętrznej

Procedura przebiegu restrukturyzacji:

a/ identyfikacja potrzeby restrukturyzacji

- ustalenie rozbieżności pomiedzy aktualnym stanem a stanem pożądanym

- uświadomienie sobie niemożności kontynuacji dotychczasowego sposobu działania

- potrzeba restrukturyzacji może wynikać z oceny bieżącej sytuacji czy perspektyw działania

- restrukturyzacja następuję w momencie gdy przedsiębiorstwo nie nadąża nad zmianami w otoczeniu

b/ ocena bieżącej pozycji przedsiębiorstwa

- analiza stanu przedsiębiorstwa oraz jego otoczenia

- analiza SWOT, 5 sił Portera

- sprecyzowanie wizji, misji, celu przedsiębiorstwa

c/ analiza strategiczna

- formułowanie podstaw strategii

- ocena alternatyw strategicznych

strategicznych

d/ opracowanie i realizacja restrukturyzacji

- odpowiednia organizacja pracy

- przełożenie zleceń i przedsięwzięć programowych na zadania operac

- właściwe skoordynowanie planów działania

e/ wdrażanie

- realizacja programów

- zmiana planów na działania a działań na wyniki

- organizowanie szkoleń personelu

- zaangażowanie załogi proces wdrażania restrukturyzacji

Bariery towarzyszące restrukturyzacji:

a/ wewnętrzne:

- psychospołeczne (mentalność osób przyzwyczajonych do działania w dawnych warunkach warunkach a zwłaszcza kadra kierownicza; opór przeciwko zmianom; brak motywacji do lepszej pracy; brak kreatywnej kadry kierowniczej; zła atmosfera pracy w przedsiębiorstw

- organizacyjno-formalne (niewłaściwe sformułowanie celu restrukturyzacji; brak świadomości wspólnoty celów; brak celów długofalowych; zmiany na szczycie hierarchii i struktury organizac; dążenie do utrzymania przez sferę produkcji dominującej pozycji nad marketingiem; niesprawny system informacyjny)

- ekonomiczno-finansowe (brak środków na informatyzację; zła kondycja finansowa i brak płynności finansowej; brak środków na podwyższenie jakości i nowoczesności wytwarzanych produktów; brak funduszy na inwestycje i rozwój)

b/ zewnętrzne związane z procesami zachodzącymi w otoczeniu mającymi wpływ na przedsiębiorstwo:

- formalno-prawne (polityka w zakresie ceł i podatków; niechętna postawa władz lokalnych; brak zainteresowania losem przedsiębiorstw ze strony ich właścicieli)

- rynkowe (konkurencja; wzrost cen, inflacja: brak dostępu do informacji o rynku; spadek popytu)

- finansowe (ograniczony dostęp do kredytów; zła kondycja finansowa odbiorców; niejednakowe obciążenia finansowe poszczególnych podmiotów)

Komercjalizacja - jest to przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. Powstała spółka wstępuje we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem było przedsiębiorstwo państwowe. Bilans zamknięcia przedsiębiorstwa państwowego staje się bilansem otwarcia spółki przy czym suma kapitału akcyjnego i zapasowego spółki musi być równa funduszom własnym przedsiębiorstwa

Komercjalizacja z konwersją wierzytelności - ma miejsce gdy przedsiębiorstwo państwowe podlega przekształceniu w spółkę z o.o. z udziałem Skarbu Państwa i wierzycieli podmiotu którzy w zamian za swoje wierzytelności dostają udziały w spółce. Taki tryb można zastosować wobec przedsiębiorstw, które nie zdążyły skorzystać z bankowego postępowania ugodowego.

Warunki procesu restrukturyzacji

- bezwzględna konieczność posiadania w przedsiębiorstwie jasnego planu strategicznego stanowiącego ramy dla polityki wyboru i stosowania środków kierowania i wspomagania procesu restrukturyzacji

- rzeczywiste włączenie się kadry kierowniczej w proces restrukturyzacji a zwłaszcza bezpośrednio przełożonych pracowników w przygotowaniu koncepcji realizacji działań

- aktywne prowadzenie działalności informacyjnej, współdziałanie i negocjowanie z postawami społecznymi

- odpowiednie kierowanie pracownikami

- prognozowanie i kierowanie kosztami restrukturyzacji

Restrukturyzacja naprawcza dotyczy przedsiębiorstw mających złe wyniki ekonomiczne, których dalsze funkcjonowanie jest zagrożone. Obejmuje działania krótkookresowe, których celem jest poprawa sytuacji ekonomiczno-finansowej sprowadzająca się do odzyskanie równowagi finansowej. Podejmowane działania koncentrują się na osiągnięciu szybko widocznych rezultatów (od 1 do 2 lat).

Jej podstawowym celem jest rozwój i wzrost przedsiębiorstwa. Programy restrukturyzacji formułowane są przez dyrekcję firmy.

W zakresie struktury ma za zadanie likwidację lub łączenie wielu komórek organizacyjnych, wzmacnianie niektórych działów, zmiany więzi wewnątrz firmy.

W technologii wymaga się nowych sposobów wykorzystania istniejącego wyposażenia, wstrzymania realizacji rozpoczętych inwestycji, pozbywania się zbędnego majątku produkcyjnego i nieprodukcyjnego.

Ponadto przedsiębiorstwo może opóźniać spłatę zobowiązań, negocjować z bankami i wierzycielami w celu zmiany warunków spłaty zobowiązań i wywierać presję na wierzyciela w celu uzyskania pomocy

Restrukturyzacja rozwojowa przeprowadzana jest w przedsiębiorstwie o dobrej kondycji ekonomicznej w celu podwyższenia sprawności i efektywności przedsiębiorstwa oraz podniesienia jego konkurencyjności. Jest procedurą realizacji planu strategicznego i ma na celu dokonanie przebudowy organizacji gospodarczej. Obejmuje okres kilku lat i ma charakter kompleksowy. Podstawowym celem jest jak najlepsze wykorzystanie potencjału pracowników, specjalistów, różnicowanie systemów motywacyjnych.

W obrębie struktury organizacyjnej dąży się do jej upraszczania, udrażniania przepływu informacji wg organizacji.

W zakresie technologicznym dąży się do usprawnienia procesów produkcyjnych i działań projakościowych.

Najważniejsze cele: wzrost udziału w rynku, udoskonalenie lub zmiana wyrobów, modernizacja technologii wytwarzania, rozwój eksportu, ochrona środowiska.

Rodzaje restrukturyzacji rozwojowej: kreatywna, antycypacyjna, adaptacyjna

Relacje miedzy naprawczą a rozwojową

Naprawcza i rozwojowa nie są komplementarne, co oznacza że mogą występować łącznie i oddzielnie. Kompleksowy proces restrukturyzacji przebiega w 2 etapach:

- restrukturyzacja ma na celu uchronienie przedsiębiorstwa przed upadkiem (naprawcza)

- restrukturyzacja stanowi naturalną kontynuację rozpoczętych już działań restrukturyzacyjnych i sprowadza się do budowania lub przywracania korzystnej pozycji rynkowej przedsięb. (rozwojowa)

Restrukturyzacja własnościowa - w warunkach transformacji systemowej przekształcenia własnościowe stały się podstawą do przebudowy struktur i funkcjonowania przedsiębiorstw a także sposobem rozwiązywania bieżących problemów. Proces przekształceń własnościowych ma przyczynić się do wzrostu znaczenia w gospodarce sektora prywatnego, podniesienia efektywności funkcjonowania przedsiębiorstw, przyjęcia proinnowacyjnych kierunków ich rozwoju, rozbudowy rynku kapitałowego oraz pozyskania dodatkowych źródeł kapitału.

Zasadniczym cele tej restrukturyzacji są przekształcenia w strukturze kapitałów własnych przedsiębiorstwa i związane z tym zmiany zakresów władzy.

Przejawy restrukturyzacji własnościowej:

- przetarg

- oferta publiczna

- rokowania na podstawie publicznego zaproszenia

- sprzedaż przedsiębiorstwa (części lub całości)

- wniesienie przedsiębiorstwa do spółki

- leasing pracowniczy

- program powszechnej prywatyzacji

Cel przekształceń własnościowych:

- dążenie do wydzielenia, wyodrębnienia i podmiotowego usamodzielnienia niektórych jednostek przedsiębiorstw

- dążenie do wzrostu przejawów przedsiębiorczości, inwencji, wzmożenie motywacji

- utrzymanie i utrwalenie dotychczasowych więzi współdziałania kooperacyjno-produkcyjnej między nowymi podmiotami.

Prywatyzacja - akt ograniczenia roli państwa w społeczeństwie oraz zwiększania roli własności i działalności prywatnej. Jest to przeniesienie prawa własności w stosunku do majątku jednostki gospodarczej z państwa na osobę prywatną.

Formy prywatyzacji:

a/ pośrednia (kapitałowa) obejmuje przedsiębiorstwa duże i średnie o ustabilizowanej kondycji finansowej. Sprzedaż dokonuje się na podstawie wyceny majątku przedsiębiorstwa wyznaczonego wg rynkowej wartości aktywów pomniejszonej o pasywa i zyski oczekiwane. Pierwszym etapem prywatyzacji jest przekształcenie przedsiębiorstwa w jednoosobową spółkę SP. Rozdysponowanie majątku spółki może nastąpić przez sprzedaż akcji w drodze rokowań, przetargu, oferty publicznej lub oddanie w dzierżawę praw z akcji

b/ bezpośrednia (likwidacja) stosowana wobec przedsiębiorstw upadających które nie mają możliwości dalszego zaciągania kredytów bankowych. Prywatyzacja ta przebiega bez uprzedniej komercjalizacji Rozdysponowanie mienia może nastąpić w drodze oddania do odpłatnego korzystania na określony czas, sprzedaż przedsiębiorstwa państwowego lub jego części itp.

c/ prywatyzacja przez sprzedaż na przetargu otwartym lub ograniczonym - obejmuje głównie małe przedsiębiorstwa

d/ dzierżawa pracownicza lub leasing

e/ powszechna prywatyzacja - utworzenia NFI stanowiących ogniwo pośrednie pomiędzy uczestnikami prywatyzacji a prywatyzowanymi przedsiębiorstwami

f/ prywatyzacja założycielska - w Polsce rzadko spotykana, polega na tym że w przedsiębiorstwie bankrutującym uruchamia się procesy produkcyjne będące nowymi przedsięwzięciami osób prywatnych.

Wybór formy prywatyzacji:

- wielkość przedsiębiorstwa

- wartość majatku, liczba zatrudnionych

- sytuacja ekonomiczna przedsiębiorstwa (zobowiązania)

- charakter prowadzonej działalności

- struktura organizacyjna przedsiębiorstwa

- stosunki pomiedzy organami władzy przedsiębiorstwa

- realne szanse sprywatyzowania przedsiębiorstwa państwowego

Cele programu prywatyzacji:

a/ z punktu widzenia panstwa

- pozyskanie środków finansowych

- zwiekszenie efektywności gospodarki (stworzenie efektywnego i elastycznego sektora prywatnego)

- zmniejszenie wydatkow rządowych

- przyciąganie nowych inwestorów

- sprostanie oczekiwaniom klienta, inwestorów, kredytodawców

b/ z punktu widzenia przedsiębiorstwa:

- przyciąganie nowych inwestorów

- usprawnianie metod zarządzania

- szansa na dalszą restrukturyzację przedsiębiorstwa

- wprowadzenie nowej techniki i nowych produktów (innowacje)

- podniesienie efektywności, racjonalności gospodarowania zasobami w przedsiębiorstwie

- szanse wejścia na nowe rynki

Restrukturyzacja organizacyjna

Restrukturyzacja organizacyjna to zmiany w sferze organizacyjnej przedsiębiorstwa których celem jest wprowadzanie nowoczesnych urządzeń i procesów organizacyjnych a także systemów informacyjno - decyzyjnych wspomaganych komputerowo

Jej celem jest poprawa sprawności i efektywności działania kadry zarządzającej przez zmiany w strukturze organizacyjnej a także stworzenie w przedsiębiorstwie elastycznej infrastruktury przyspieszającej oraz ułatwiającej dostosowanie celów, funkcji i zasobów do szybko zmieniających się potrzeb rynku i rosnącej konkurencyjności otoczenia przedsiębiorstwa.

Podstawowe zadania w zakresie restrukturyzacji organizacyjnej

- redukcja jednostek, komórek i stanowisk organizacyjnych z powodu ograniczenia zakresu działalności

- wydzielenie ze struktury przedsiębiorstwa komórek organizacyjnych, których działalność nie wpływa na przetrwanie przedsięb.

- wydzielenie ze struktury przedsiębiorstwa komórek organizacyjnych, które mogą być przekształcone w samodzielne podmioty gospodarcze

- przygotowanie komórek organizacyjnych do reagowania na szansy i zagrożenia wynikające z sytuacji wewnętrznej i zewnetrzn.

Przedmiot zmian w procesie doskonalenia struktury organizacyjnej

- podział pracy w przedsiębiorstwie

- związki zachodzące miedzy różnymi funkcjami

- hierarchia stanowisk i zakres odpowiedzialności i władzy

- stosunki przedsiębiorstwa z otoczeniem

Warunki sprzyjające dokonywaniu zmian w obszarze organizacji

- zaprojektowanie systemu motywacyjnego, (aby zmotywować pracowników do realizacji programu restrukturyzacji)

- stworzenie odpowiedniego klimatu organizacyjnego

- przywództwo w procesie dokonywania zmian

- kompetencje, wiedza i przygotowanie kadry zarządzającej

Typowe przedsięwzięcia restrukturyzacyjne

- uproszczenie struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa i oczyszczenie jej ze zbędnych elementów strukturalnych (SPIN OFF). Ten zabieg może być realizowany poprzez wydzielanie komórek organizacyjnych ze struktury przedsiębiorstwa i tworzenie ich na bazie samodzielnych podmiotów gospodarczych

- wysmuklanie, wyszczuplanie, odchudzanie przedsiębiorstwa (LEAN MANAGEMENT)

- redukcja kosztów funkcjonowania (OUTSOURCING)

- techniczna reorganizacja procesów stanowiących istotę funkcjonowania przedsiębiorstwa (REIGENEERING)

Istota i cele restrukturyzacji zatrudnienia

Restrukturyzacja zatrudnienia jest to proces dostosowania wielkości zatrudnienia wiedzy i kwalifikacji pracowników do pozycji i wybranej strategii przedsiębiorstwa. Zmiany restrukturyzacyjne w obszarze zatrudnienia dotyczą zmian ilościowych (liczba zatrudnionych) i jakościowych (struktura zatrudnienia).

Celem tej restrukturyzacji jest maksymalne dostosowanie ilościowe jak i jakościowe zatrudnienia do potrzeb przedsiębiorstwa, wynikających z funkcjonowania w otoczeniu konkurencyjnym.

Formy restrukturyzacji zatrudnienia

- zmiana liczby zatrudnionych w przedsiębiorstwie

- zmiana (racjonalizacja) struktury zatrudnienia

-zmiana kwalifikacji zatrudnionych w celu ich lepszego przygotowania do pracy

W większości przypadków restrukturyzacja zatrudnienia wiąże się ze zwalnianiem pracowników.

Niektóre przedsiębiorstwa przekwalifikowują pracowników aby dostosować ich do innych warunków pracy.

Restrukturyzacja finansowa

Dotyczy zmiany struktury kapitału i/lub własnościowej przedsiębiorstwa. Często celem restrukturyzacji finansowej jest przesunięcie, nadmiernej, wolnej gotówki z rąk kadry kierowniczej do rąk akcjonariuszy.

Ustawa o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków przewiduje restrukturyzację za pomocą 3 instrumentów:

1.Bankowe postępowanie ugodowe stworzonego dla przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa. Podstawą wszczęcia takiego postępowania jest wniosek dłużnika, który zaprzestał spłacania długu wobec banku

2.Publicznej sprzedaży wierzytelności bankowych stosowanych w przypadku gdy przedsiębiorstwo zaprzestało płacenia długów oraz kiedy zobowiązania przekroczyły wartość majątku

3.Nabywanie akcji Skarbu Państwa w zamian za wierzytelności. Wierzyciele przedsiębiorstwa państwowego, jednoosobowych spółek Skarbu Państwa lub nabywcy wierzytelności na akcje lub udziały Skarbu Państwa

Przyczyny trudności finansowych przedsiębiorstwa:

1. Spadek popytu na produkty i usługi

2. Zbyt rozległy zakres działalności przedsiębiorstwa

3. Brak orientacji rynkowej

4. Niewłaściwe zarządzanie

5. Wysokie koszty

6. Słaby controling

7. Lekceważenie konkurencji

Źródła pozyskiwania gotówki w związku z restrukturyzacją finansową:

1. Sprzedaz aktywów przedsiębiorstwa

2. Kredyty, pożyczki

3. Wydzierżawienie majątku

4. Sprzedaż długów

5. Emisja obligacji i akcji

6. Podwyżka cen

7. Ulgi i dotacje

8. Inkaso zaległych należności

Formy restrukturyzacji finansowej:

1. Wprowadzenie zasadniczej zmiany w strukturze kapitałowej(zaciągnięcie wysokiego kredytu)

2. Wysokiej jednorazowej dywidendy

3. Wspierana rekapitalizacja

4. Wykup akcji z rynku

5. Akcjonariat prawniczy (pracownicy wykupują akcje przedsiębiorstwa)

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

---