BALNEOLOGIA
BALNEOLOGIA
W skład balneologii wchodzi balneochemia, balneomechanika, balneoterapia.
Balneochemia - zajmuje się chemią naturalnych tworzyw.
Balneotechnika - całokształtem spraw technicznych związanych z przygotowaniem i wykonywaniem zabiegu z ich użyciem.
Balneoterapia - to metody lecznicze naturalnych tworzyw uzdrowiskowych.
WODY LECZNICZE
Woda lecznicza to wg norm branżowych, woda podziemna bakteriologicznie i chemicznie bez zarzutów, o niewielkich wahaniach składu chemicznego i właściwości fizycznych, uznawana za lecznicza przez MZiOS na podstawie udowodnionego badaniami naukowymi lub długotrwałą obserwacją lekarską działania leczniczego.
WODY LECZNICZE
Woda, która zawiera 1 mg na dcm3 jodu nosi nazwę jodowej.
Możemy tez spotkać wody o dużej zawartości mikroskładników tzn. że w wodzie jest dużo związków chemicznych.
WODY LECZNICZE
wody akratotermalne-cieplicze lub termalne zalicza się tu wody o podwyższonej temperaturze od 20° w źródle.
Ze względu na temperaturę wody dzielimy na:
Hipotermalne 20 - 35°C,
Izotermalne 35 - 40°C,
Hipertermalne powyżej 40°C.
WODY MINERALNE
WODY MINERALNE
WYSTĘPOWANIE WÓD W POLSCE
Karpaty i Przedgórze - solanki wapniowe, jodkowe i bronkowe, wody siarczkowe, szczany wodorowęglowe, sodowe, wapniowe, magnezowe, chlorkowo - sodowe.
Sudety; blok Przedsudecki - szczawy wodorowęglanowe-wapniowe, wodorowęglanowe -sodowe.
Szczawno - swoiste szczawy arsenowe (Kudowa), wody radoczynne, wody termalne, wody chlorkowe.
DZIAŁANIE BILOGICZNE WÓD LECZNICZYCH
Zmiany w organizmie zależą od składu chemicznego, temperatury, rodzaju zabiegu, właściwości osobniczych pacjenta, rodzaju i stadium choroby
.
Każda woda lecznicza posiada tylko dla niej charakterystyczny skład chemiczny i dlatego ma wskazania i przeciwwskazania ustalone w uzdrowisku, w którym jest źródło.
Najlepsze działanie mają wody świeżo pobrane ze źródła.
WODY MINERALNE
Alkaiczne :
zobojętniają kwas solny w żołądku.
w stanie podgrzania podane przed jedzeniem hamują czynność wydzielniczą żołądka.
wody zawierające siarczan magnezowy działają pobudzająco na wydzielanie żółci,
działają wykrztuśnie,
wzmagają wydzielanie kwasu moczowego oraz obniżają przemianę materii.
WODY MINERALNE
Wody zawierające węglan wapniowy i magnezowy oraz siarczan wapniowy, mają działanie:
przeciwzapalnie, moczopędnie,
mają zastosowanie w przewlekłych nieżytach błon śluzowych oraz kamicy nerkowej.
Wody słone - mają chlorek sodowy, wapniowy, magnezowy, węglan sodowy i wapniowy, siarczan sodowy.
wzmagają czynność wydzielniczą żołądka,
inhalacje polepszają ukrwienie błon śluzowych,
są stosowane jako kąpiele solankowe.
WODY MINERALNE
Wody żelaziste:
pobudzają układ krwiotwórczy,
są stosowane w niedokrwistości, chorobach wieku dziecięcego oraz zaburzeniach wydzielania gruczołów dokrewnych.
Wody jodkowe:
miażdżyca,
nadciśnienie tętnicze,
choroby układu krążenia,
zaburzenia układu wydzielania wewnętrznego,
przewlekłe nieżyty oskrzeli,
choroby wieku dziecięcego,
WODY MINERALNE
Wody siarczkowe i siarkowodorowe:
pobudzają przemianę materii,
działają odczulająco i odtruwająco,
rozmiękczają naskórek,
powodują przekrwienie skóry,
hamują bilans siarki w ustroju.
stosowane w zaburzeniach przemiany materii,
chorobach skóry,
w chorobach układu krążenia,
zatruciach,
w schorzeniach układu ruchu.
WODY MINERALNE
Wody arsenowe:
pobudzają układ krwiotwórczy,
wzmagają łaknienie i działalność wydzielniczą przewodu pokarmowego.
Szczawy:
wzmagają wydzielanie żołądka,
działają moczopędnie.
stosowane do kąpieli kwaso-węglowych.
Wody radoczynne -
stosowane leczeniu zaburzeń przemiany materii,
w schorzeniach układu ruchu i układu nerwowego,
w niedokrwistości.
KĄPIELE W WODACH LECZNICZYCH
Indywidualne w wannach.
Zbiorowe, w basenach zbiornikach.
KĄPIELE W WODACH LECZNICZYCH
KĄPIELE CHLORKOWO-SODOWE
Kapiele chlorkowo - sodowe o stężeniu większym niż 1,5% nazywane solankami.
gdy stężenie soli w wodzie jest niższe niż 6% organizm pobiera wodę, a gdy jest wyższe, to ją traci.
W kąpielach wannowych oraz w basenach solanki są o stężeniu 2%;
przy łuszczycy stosuje się solankę o stężeniu 12 %
Sztuczne kapiele solankowe dzielimy na:
KĄPIELE CHLORKOWO-SODOWE
Podział ze względu na temperaturę:
ciepłe 34 - 37°C - czas trwania 10 - 12 min.
gorące 37 - 40°C - max. czas kąpieli 20 - 24 min.
temperatura pierwszych kąpieli 35 - 36°C ,aż do - 38°C,
temperatura półkąpieli 39 - 40°C,
kapiele co drugi dzień, do 3 razy w tygodniu - seria 8 - 10 kąpieli,
u dzieci czas kąpieli 10 - 15 min - seria do 12 kąpieli,
u dzieci otyłych kąpiel codziennie,
Po kąpieli solankowej powinno się wysychać; wskazany odpoczynek 30 minut; dzieci 1 godzina.
KĄPIELE CHLORKOWO-SODOWE
Wskazania:
przewlekłe choroby dróg oddechowych,
alergia z astmą,
zwyrodnieniowe choroby reumatyczne,
RZS,
gościec tkanek miękkich,
nerwobóle,
rekonwalescencja po ciężkich chorobach,
otyłość,
niektóre choroby ginekologiczne (bezpłodność, zespól klimakteryczny, nerwica wegetatywna),
choroby skóry,
bezsenność.
KĄPIELE CHLORKOWO-SODOWE
Przeciwwskazania:
zespól Sudecka,
odwapnienie kości,
niewydolność krążenia,
choroby naczyń wieńcowych z dusznicą bolesną,
świeży zawał serca,
wady zastawek serca,
nowotwory,
gruźlica,
ciąża,
choroby ginekologiczne,
przewlekłe choroby wyniszczające,
okres późnogeriatryczny.
KĄPIELE KWASOWO-WĘGLOWE
Wykonuje się w wodzie zawierającej CO2.(nazywane szczawami) - mają kwaskowaty smak - zawierają CO2 w ilości większej niż 250 mg i mniejszej niż 0,99g w 1 dcm3 wody.
Kąpiele kwaso - węglowe można wykonywać przy użyciu wody zawierającej CO2 lub wody gospodarczej sztucznie wysyconej CO2 saturatorem.
Wanna wypełniona wodą do połowy (temp. 60°C).
Wodę dolewa się z saturatora o temp. 20°C.
Chory wchodzi spokojnie do wanny i siada, nie porusza się, żeby nie niszczyć pęcherzyków CO2.
Co jakiś czas muska ręką ciało, aby przywarły do niego nowe pęcherzyki gazu.
KĄPIELE KWASOWO-WĘGLOWE
Kąpiel kwasowo-węglową powinno się zaczynać od półkąpieli, później ¾ kąpieli i kąpiel całkowita - temperatura 32 - 36°C.
czas trwania kąpieli 5 - 10 min max. 15 min.
stosuje się 3 - 4 kapiele w tygodniu. cały cykl 12 - 15 kąpieli.
wannę należy przykryć tak, aby wystawała tylko głowa z pod przykrycia.
po kąpieli nie wycierać się.
wypoczynek powinien trwać co najmniej 30 - 40 min.
inne zabiegi można stosować dopiero po kilku godzinach po kąpieli.
KĄPIELE KWASOWO-WĘGLOWE
Wskazania:
łagodna postać nadciśnienia,
zwężające zapalenie tętnic,
niektóre przewlekłe, bez zaostrzenia choroby serca (serce sportowca, osłabienie mięśnia sercowego, choroby serca)
otyłość,
choroby reumatyczne, ale nie w ostrym okresie.
Przeciwwskazania:
niewydolność oddechowa,
kapiele siarczkowo-siarko- wodorowe,
KĄPIELE SIARCZKOWO - SIARKO - WODOROWE
W zależności od stężenia siarkowodoru wody dzielimy:
o stężeniu małym zawierające poniżej 50 mg H2S na dcm 3,
o stężeniu średnim 50 - 100 mg H2S na dcm 3,
KĄPIELE SIARCZKOWO - SIARKO - WODOROWE
W warunkach domowych kąpieli przygotowuje się:
Do wanny z wodą dodaje się 150 ml 20% roztworu siarczku potasowego oraz 50 ml 36 % technicznego kwasu solnego.
Oba te związki w wyniku reakcji wytwarzają siarkowodór.
Pomieszczenie musi być dobrze przewietrzone.
Wanna nie może być metalowa.
Pacjent musi zdjąć części metalowe ( biżuteria)
WPŁYW KĄPIELI SIARKOWYCH
Siarka bierze udział w procesach przemiany materii.
Jest jednym ze składników subst. podst. chrząstki.
Wody siarczkowe mają odczyn zasadowy rozmiękają naskórek, działają odczulająco i przeciw zapalnie.
Kapiele te powodują powstawanie rumienia skóry na pow. styku z wodą utrzymującego się od kilku minut do kilku godzin.
Kąpiele mogą być ogólne i częściowe.
Warunki kąpieli siarkowych
Temperatura wody 33 - 38°C.
Kąpiele mogą być ogólne i częściowe.
Temperatura wody 33 - 38°C.
Kąpiele stosuje się co 2, 3 lub 4 dzień.
Czas kąpieli 8 -15 minut - początkowo krótszy.
Stosuje się wyższą temperaturę w pierwszych zabiegach, później stopniowo obniżając.
Im wyższe stężenie siarki, tym krótsza kąpiel - wypoczynek ok. 1 godz.
Seria 8 - 12 zabiegów.
Należy pamiętać - BHP! - ciągła wentylacja.
KĄPIELE SIARKOWE
Wskazania:
KĄPIEL PEREŁKOWA
Jest to kąpiel w zwykłej wodzie ,do której doprowadzany jest tlen pod ciśnieniem 1 atmosfery specjalnym systemem rurek umieszczonym w dnie wanny.
Pacjent w trakcje zbiegu nie porusza się.
Pęcherzyki działają na skórę mechanicznie, na zakończenia nerwów skóry.
Do kąpieli można dodać naparu ziół, stosownie do potrzeb (uspakajające nasenne, rozszerzające naczynia krwionośne.
KĄPIEL TLENOWA
Nasycona woda z tlenem w saturatorze lub nasycona bezpośrednio w wannie.
Butle z tlenem umieszczone poza pomieszczeniem, w którym odbywa się kąpiel.
Tlen nie wywiera działania chemicznego (nie występują zaczerwienienia skóry),
Naczynia krwionośne nie rozszerzają się, a pęcherzyki tlenu powodują mikromasaż - działa to odprężająco na A.U.N.
KĄPIEL TLENOWA
Wskazania:
stany nerwicowe,
lekkie choroby organiczne,
Choroby czynnościowe serca i krążenia,
nadciśnienie,
miażdżyca naczyń,
bezsenność,
Przeciwwskazania:
niskie ciśnienie krwi,
znaczne osłabienia,
niewydolność krążenia.
Kuracja pitna wodami mineralnymi
Zasady przeprowadzania kuracji pitnej
HYDROGIMNASTYKA
Kąpiele z ćwiczeniami ruchowymi:
wykonuje się w wannach o dużych rozmiarach w kształcie motyla lub grzyba, oraz naturalnych zbiornikach ciepliczych i basenach.
HYDROGIMNASTYKA
Ćwiczenia indywidualne lub w grupie prowadzi instruktor.
Zestaw ćwiczeń dobierany jest indywidualnie.
HYDROGIMNASTYKA
Wskazania:
gościec z ograniczoną ruchomością stawów,
zmiany zwyrodnieniowe w stawach i chrząstkach stawowych,
ograniczenie ruchomości w stawach poch.;
zwyrodnieniowego,
urazowego i pooperacyjnego,
stany po porażeniu dziecięcym,
S.M.
złamanie kręgosłupa,
udary mózgu.
HYDROGIMNASTYKA
Przeciwwskazania:
niewydolność krążenia,
nowotwory,
ostre procesy zapalne,
wiek starczy,
choroba niedokrwienna,
nadciśnienie,
ostre infekcje,
zawał serca.
MASAŻ PODWODNY
Klasyczny masaż podwodny.
Podwodny masaż biczowy natryskowy.
Kąpiele wirowe.
KLASYCZNY MASAŻ PODWODNY
Stosujemy tylko rozcieranie, ugniatanie i wałkowanie.
Stosuje się tylko częściowy masaż podwodny.
Podwodny masaż biczowo-natryskowy
Można używać wody ciepłej i zimnej lub zmiennie.
PELOIDY
Pelos - błoto
Są to tworzywa organiczne lub nieorganiczne powstałe w przyrodzie w wyniku procesów geologicznych lub biologicznych, po dodaniu wody i rozdrobnieniu służą do celów leczniczych.
PELOIDY
Peloidy dzielimy na:
osady podwodne.
ziemie lecznicze.
PELOIDOTERAPIA
Jest to stosowanie peloidów w postaci kąpieli i okładów.
W Polsce najczęściej peloidem jest borowina czyli torf o odpowiednich właściwościach.
Borowina - peloid organiczny będący produktem nakładu roślin w wodzie w warunkach beztlenowych przy pomocy ustrojów.
z wyglądu przypomina papkę,
pojemność borowiny jest bardzo duża, 2 części torfu mogą przyjąć 1 część wody.
borowina ma zdolność zatrzymywania wody w sobie,
ma niskie przewodnictwo cieplne i dużą pojemność ciepła co powoduje, że jest uważana za dobry nośnik ciepła,
temperatura zabiegu borowinowego wynosi 42 - 45°C.
ZABIEGI BOROWINOWE
Efekty zabiegów borowinowych w porównaniu do ciepłych kąpieli:
zaczerwienie skóry mało intensywne
brak nagłego skurczu naczyń krwionośnych (ciepło oddawane równomiernie)
silne pocenie się na skutek pobudzenia ośrodków termoregulacyjnych
przy działaniu miejscowym wzrost temperatury tylko w granicach zadziałania,
zabiegi częściowe mało obciążają U.K.
wchłanianie wysięków powstałych w procesach chorobowych
odpływ limfy z przestrzeni międzykomórkowej
zwiększenie pracy układu oddechowego.