Estetyka pozytywizmu - Taine

- odrzucano heglowski historycyzm z powodu idealizmu i „metodę naturalną „

- wpływa nauk przyrodniczych i ich metoda badań ważny dla rewizji poglądów

- badacz zastosował nauki comte'a - pozytywizm filozoficzny plus naukowa metoda badań

- dopiero jego dzieła weryfikowały warsztat badawczy wiedza o świecie i sztuce została poddana krytyce

- w pozytywizmie najważniejsze ustalenie metody badawczej, analiza przed doświadczenie, odrzucenie pytań o metafizyczność. Przedmiotem badań były fakty, chciano ustalić przyczyny zjawisk

- jego zdanie to ludzie ze słów tworzą jakieś obrazy, mitologię, według swoich potrzeb

- właściwym celem badań jest zatem historia ludzi, ukryta za ich wytworami, przedmiotami

- chciał oddzielenia opisu zjawisk od ich wartościowania. Zachowania i wytwory ludzie zyskiwały miano faktów

- analiza dzieła powinna ukazać prawidłowości w rozwoju sztuki i jej interpretacji. Chce obiektywnych kryteriów oceny sztuki, zastosowanych dopiero po opisie i interpretacji dzieła

- Nomotetyzm - tendencja do formułowania prawidłowości na podstawie uogólniania danych empirycznych, stanowiła gwarancje użyteczności badań

- prawidłowości maja być w naturze badanego przedmiotu, musiała się mieścić w pożądanych naukowo prawidłowościach

- nie ma różnicy między zjawiskami przyrody a tymi duchowymi, historia to sprawa mechaniki

- w świecie przyrody panuje determinizm, podobnie u nas SA przyczyny które zdecydowały powstaniu wytworów kultury konsekwencja takie postawy jest genetywizm

Suma czynników decyduje o powstaniu i kształcie dzieła to rasa, środowisko i czas, dwa pierwsze sytuują się w obrębie przyrody i mają charakter społeczny. Moment dziejowy to czynnik `humanizujący' wtedy nabyty rozwój jest nieodwracalny, a formy wcześniejsze warunkują pomniejsze. One oddziałują bezpośrednio na artystę, to rodzaj mediacji między dziełem, a światem zew.

- artysta podlega biegowi dziejów, determinizm w określaniu zachowań, a Taine zarysowuje hierarchię determinizmów . Artysta to jego zdaniem filtr przez który przemawia rzeczywistość, jego struktura psychiczna jest podobna do tej ludzi go otaczających. Twórczość to komutacja wyobrażeń elementów które powstają pod wpływem wrażeń ze świata zewnętrznego . asocjacja wielu wrażeń daje tworzenie pojęć Taine sposoby ich łączenia przepisuje podmiotom zbiorowym jak naród, rasa, mają one ` uosobienie pierwotne', zmieniające się w czasie, impuls decydujący o formach rozwoju ludzkości. Sztuka jest konsekwencją jakiegoś momentu dziejowego.

- `Usposobienie pierwotne' to nadrzędny impuls, decydujący o formach wytworów

- dla Tainea rozwój narodów to mentalne wyposażenie, wynikające z rożnych uwarunkowań historycznych, znając temperament narodu można wytłumaczyć jego dzieje, położenie geograficzne decyduje o zamknięciu się kultury

- dla niego różnica w obrazie osobowości jest przyczyną ciągłości sztuki, literatura to wytwór realizacji etnicznych, one wpływają na obrazy artystyczne . Przez historie literatury można zbadać psychologię danego narodu

- prawa psychiczne to przedłużenie tych naturalnych one rządza całymi grupami

- psychologizm Tainea jest złożony: społeczeństwo to suma jednostek, ale reakcje między niemi nie są mechaniczne, Grupą kieruje psychologia zbiorowa, a z niej wynikają zachowania społeczne, religia, sztuka.

- psychologia zbiorowa to pochodna rasy , z uwzględnieniem aktualnych sytuacji

- dla Ingardena filozof jest psychologista nie pyta o różnice między wytworem czynności, a sama czynnością tworzenia, choc to co on analizował to przedmiot twórczy

- biografizm jednak Taine wyśmiewał jako nieużyteczny

- psychologizm maja wpływa na postać genetywizumu u tego badacza; historia może mieć wpływ na pisarza to najważniejsza instancja będzie bezpośrednia `uosobienie pierwotne'

- hegel pytał o funkcje sztuki w aspekcie momentu dziejowego, ale aby je spełnic sztuka powinna posiadać tez pewna autonomię

- dla taina dzieło sztuki to suma ograniczonych, celowo wykorzystywanych w tworzeniu uwarunkowań, ona nie posiada autonomii i jest zależna od rożnych determinant, utowr w badaniach może pelnic role dokumentu

- przy ujęciu dzieła genetywizm nie jest wystarczający . wartość wynika z określonych funkcji, w postępie 103

---