Struktura procesu wychowania

Proces - (termin z łac. procedere - postępowanie naprzód) - wg. definicji jest to szereg

uporządkowanych działań lub zmian, mających własną strukturę, właściwości i kierunek

postępowania

Proces wychowania:

1. podejście subiektywistyczne - zakłada że proces wychowania to ciągłe przemiany psychiczne

a także fizyczne, zachodzące w osobowości i świadomości danego wychowanka. zmiany te są

dowodem skuteczności owego podejścia którego reprezentantem jest m.in. Sośnicki

2. podejście obiektywistyczne - zakłada że wychowanie jest procesem ciągłego oddziaływania

wychowawców na wychowanków a działania te są ukierunkowane i planowane na oczekiwane zmiany

R E K L A M A

czytaj dalej ↓

dotyczące wychowania przedstawicielem takiego podejścia jest Wroczyński a także wielu socjologów.

3. Niejaki R.Miler podejmuje się krytyki obu podejść twierdząc że są jednostronne, sam

wprowadza własne dwupłaszczyznowe wyodrębniając :

a) polityków

b) nauczycieli

Politycy wywierają wpływ na pedagogów, oświatę i analogicznie poprzez uchwalanie i

zatwierdzanie ustaw oświatowych, określenie budżetu oraz standardów wykształcenia nauczycieli, wyznaczają

szereg warunków, branych pod uwagę przy selekcji do zawodu pedagoga szkolnego.

Wyrózniamy pięć podstawowych elementów wchodzących w skład procesu wychowania są to:

1.ideał wychowania

2.cele wychowania

3 formy wychowania

4.metody wychowania

5.środki wychowania

Ideał wychowania - jest to opis integralnych cech człowieka mających wartość z perspektywy

społeczeństwa jako całości a także jego poszczególnych odłamów i grup.

Ideał wychowania - zakładany obraz osobowości dojrzałej społecznie tzn. takiej osobowości,

która posiada cechy mające znacząca wartość i spełniającą potrzeby danego społeczeństwa,

tradycji kulturowych bądź wymagań ideologicznych . Jest to tylko konstrukt czysto teoretyczny.

Wzorcami osobowościowymi realnymi lub też fikcyjnymi, posługujemy się w celu przybliżenia ich

gdy zmierzamy do osiągnięcia założonych celów.

Ideał wychowania kształtuje się w oparciu o filozofię lub przedmiotowe badania . Z owego

ideału wyróżniamy cele wychowania występujące na kilku różnorodnych etapach:

1.nadrzędna - kolejno do 3 priorytetowych wartości: piękna, dobra i prawdy wyróżniamy

następujące dziedziny wychowania:

prawda - wychowanie umysłowe

dobro - wychowanie moralne

piękno - wychowanie estetyczne

2.strategia wychowania - jeśli mamy zamiar kształtować priorytety życiowe, wartości

uniwersalne to jest to strategia kierunków, wiedza, kwalifikacje, sprawności - strategia instrumentalna.

3.cele etapowe - przyjmując za podstawę standard osobowości na podstawie wieku danej jednostki

4.cele operacyjne - wdrażane przez poszczególnych pedagogów na danych lekcjach.

Analiza ideału wychowania - dwuaspektowa

a) formalny - opis wzorca doskonałego a także jego struktury, tą dziedziną zajmuje się nauka o

celach tj. teologia rozpatruje ona zasady współzależności między ideałami a celami. Głowną

zasadą jest spójność która musi istnieć pomiędzy celami a ideałami wychowawczymi.

b) treściowy - aksjologia wychowania ma za zadanie analizować ideał pod względem merytorycznym co

inaczej nazywamy analizą treściową (jakie wartości mają być wpajane osobie będącej

wychowankiem i które z jego stanów osobowości mają największą wartość).

Celem wychowania nazywamy stan rzeczy o którego uzyskanie postulujemy. Wyodrębniami dwie

podstawowe grupy zabiegów dla ustalania celów:

1) wyznaczamy tzw. cele ostateczne i etapowe - wcielamy się w rolę projektantów rzeczywistość

(jego przyszłą osobowość) i owe podejście jest elementem charakterystycznym dla tzw. pedagogiki

urabiającej.

2)cele rozwojowe - to takie cele które możemy uzyskać na danym etapie rozwoju dziecka,

charakterystyczne dla pedagogiki, która wyznacza kierunek na swobodny rozwój dziecka.

W praktyce lawirujemy pomiędzy 1 a drugim 2 punktem.

Formy wychowania - procesy wychowawcze zachodzą głownie w sytuacjach społecznych. Owe zdarzenia

mogą być loteryjne lub być celowo zaplanowane. Organizacja działań mająca na celu wzbudzenie u

wychowanków aktywności która doprowadzałaby do wykształcenia się jakichś dyspozycji nosi miano

formy.

Proces wychowania przybiera daną formę w zależności od aktywności

Klasyfikacja form:

1.Z uwagi na dziedzinę życia społecznego tzn. przedmiot aktywności rozróżniamy następujące

formy :

poprzez pracę

poprzez zabawę

poprzez sztukę

poprzez edukację

2.z uwagi na relacje, zachodzące pomiędzy wychowankiem a resztą społeczeństwa:

jednostkową - wspólne działania

grupową - konkurencja

zespołową - zwalczanie

Metody - świadome i celowe postępowanie wychowawcy wobec swego wychowanka znajdującego się pod

jego opieką.

Metody - ciągłe powtarzanie tych samych czynności mające za zadanie dotarcie do celu jakim są

przemiany ludzkiej osobowości.

Metody - wypróbowany zbiór zabiegów i czynności opierający się na początkowaniu i wdrażaniu

działań między poszczególnymi podmiotami wychowania w oparciu o ogólnie przyjęte zasady

etyczno-moralne .

Metody- funkcja celów i ideałów wychowania.

Klasyfikacja metod:

Muszyński rozróżnia cztery grupy metod w każdej z grup i techniki:

1) metody wpływu osobistego:

- sugerowanie

- perswazja,

- podawanie przykładu osobistego

- wyrażanie zgody lub niezgody

2) metody wpływu sytuacyjnego:

- nagradzanie oraz karanie w zależności od zaistniałej sytuacji

- pokierowanie

- organizacja przeżyć wychowanka

- wywoływanie antycypacji wobec odstępstw od norm moralno-społecznych

- przydzielenie funkcji i zadań w społeczeństwie

- ćwiczenie

3) metody oddziaływania społecznego

4) metody ukierunkowania samowychowania

Konarzewski natomiast wyróżnia następujące metody:

1) metody indywidualne:

- karanie i nagradzanie

- kształtowania

- perswazja (tworzenie i przekazywanie podopiecznym sygnałów językowych mających za zadanie

osiągnięcie przemian w strukturach ich wiedzy)

- metoda zadaniowa (wywoływanie aktywności podopiecznych a także pokierowanie owej aktywności

poprzez wyznaczanie im zadań co również ma istotny wpływ na przemiany zachodzące w

strukturach ich wiedzy)

2) metody grupowe:

- kształtowanie się odniesienia poznawczego (naciski na daną grupę w taki sposób, aby miała

ona wpływ na kształtowanie się osobowości podopiecznego)

- metody wpływu grupowego (różnica pomiędzy naciskiem grupowy a metodą nagrody i kary polega na

tym iż przyczynia się do niego większa grupa społeczeństwa)

3) metody kształtowania się systemu zadań oraz norm grupowych

4) metody kształtowania się grupowych wzorców egzystencjonalnych

Środki - stanowią treść metod. Gdy za przykład podamy perswazję to środek będzie stanowić

słowo, w przypadku karania i nagradzania kara oraz nagroda, modelowanie - osobowość kreatora,

metody zadaniowe - czynność wychowania dokonywana przez podopiecznego podczas realizacji zadania.

---