LITERATURA W KRAJU

III. POEZJA

7. POEZJA WALCZĄCA

• charakterystyka:

• kult broni

• utwory o:

• lotnikach, artylerzystach, marynarzach

• bohaterach Września

• bohater:

• bezimienny żołnierz podziemia; jego punkt widzenia

• samotny, obcy wobec tłumu (→wpływ poezji legionowej)

• walczy za ofiary terroru jak i społeczne pasożyty

• odmienny od cywilów

• nawiązanie do romantycznej poezji polistopadowej (Goszczyński, Garczyński)

• wpływy pieśni rewolucyjnej; szczególnie na autorów lewicowych

• historia:

• 1940- ZWZ powołuje Związek Odwetu do działań sabotażowo- dywersyjnych

• 1943- przy AK powstaje Kierownictwo Dywersyjne („Kedyw)

• gatunki:

• reportaż „z pola bitwy”

• ton elegijny (Bratny, Stolarek; „Dźwigary)

• teksty do piosenek żołnierskich (Bojarski, Trzebiński

• twórcy i utwory:

• Zofia Zawadzka Na odbicie więźniów z Pawiaka 1943

• Maria Castellati Odwet; po zamachu ZWM na hitlerowski Bar Podlaski w Warszawie

• Krystyna Krahelska, Hej chłopcy, bagnet na broń...

• powstanie:

• pieśni bojowe

• publikacje w pismach powstańczych („Warszawa Walczy”, „Barykada”, „Barykada Powiśla”, „Baszta”, „Głos Starego Miasta”)

• konkurs na wiersz żołnierski- nagrodą broń

• kult broni zamienia się usilne prośby o jej dostarczenie (Zbigniew Jasiński Żądamy amunicji)

• przepaść kraju i zagranicy

• Jasieński Pieśń o Powstaniu; ekspresja, napisany przed kapitulacją, oskarżenie w kierunku ACz

• Mieczysław Ubysz (1915- 1970); w powstaniu patrol megafonowy informujący ludność o przebiegu walk; spiker Błyskawicy:

• Maniest- apel do narodów , wyrażenie entuzjazmu i woli walki

• Nie trzeba nam

• Śpiącym braciom- skierowany do towarzyszy, którym brakło broni

• Stare Miasto- o wyjściu powstańców z kanałów i przemarszu oddziałów staromiejskich wycofujących się ze Starówki

• Stanisław Ryszard Dobrowolski (1907- 1985); przedwojenna „Kwadryga”;

• Rozkaz dla Warszawy

• Młodym

• Na warszawskie parkany

• Warszawskie dzieci

• Józef Szczepański (1922- 1944);

• Pałacyk Muchla...

• Chłopcy silni jak stal

• Czerwona zaraza

---